Morgunblaðið - 30.04.1949, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐl»
Laugardagur 30. apríl 1945.
„Gullna hliðið“ sýnt íÁbo
M vakSi mikSa hrifninqu
C’HUMSÍNING var hjer á Abo þ. 22. apríl á leikriti Davíðs
Stefánssonar „Gullna hliðinu11. Var leikritið sýnt.í borgarleik-
tiudnu finska „Turun Kaupunginteattri“. Segir höfuðstaðar-
tHáðið Helsingin Sanömat frá þessum atburði, með mikilli
fyrírsögn, sem hljóðar á þá leið, að leikritið hafi fengið ágætar
undutektir.
Eiaoið kemst m. a. að orði á^'
þessa leið: I
I?að heyrist ýmist hlátur eða
gráíur í borgarleikhúsinu í I
Al>o ýmist fjör og kæti eða
tnenn. urðu innilega hrærðir af
leikritinu „Kultainen portti“.
Én er tjaldið fjell eftir síðasta
þáít. ætlaði lófaklappinu aldrei
að hr".> Leikhúsið var skreytt
«n. e. rheð fánum
F'irmlands.
IÞhð leyndi sjer
„Gullna hliðið“ opnaði áhorf-
cnrt’irr;*n leiðina að kynnum af
íslehskum sögum, sem enn eru
Rafveilulán fyrir
Bolungavik
Sigurður Bjarnason og Sig-
urður Kristjánsson flytja í
Neðri deild frumvarp til laga
um skattfrelsi skuldabrjefa
fyrir rafveitulánj Hólshrepps í
Norður-Isafjarðarsýslu, ‘ svo-
hljóðandi:
Skuldabrjef að upphæð allt
að tvær miljónir króna, tryggð
með ríkísábyrgð, sem Hólshrepp
þessari fjarlægu ey.1 Ur í Norður-ísafjarðarsýslu gef
íslands Og
■ ekki að
lesnar
Þar sem þjóðin er borin uppi af
þéj.m 1 arlmannsþrótti, og tak-
markala'.isri konuást, er gerir
það' ón ögulega mögulegt.
Greinarhöfundur segist vera
afÞvelta því fyrir sjer, hvort
fiýininga;r Leikfjelags Reykja-
víkur á leikritinu í Helsingfors
í fýrrahaust, hafi getað gefið
áhorfendum einhverja mynd
um. ti've óviðjafnanleg samtölin
og til.ivörin eru í leikriti þessu.
Ennfi’emur segir I greininni
utu leikaýninguna á þessa leið.
Éað var greinilegt, að leik-
húr-.i jórinn Jorman Nortimo
tnd'í orðíð hrifinn af þessu skáld
verki, avo hann með leikstjórn
sinni hefir skapað listræna
llr-i)d Hljómlist Páls Isólfsson-
ar jók á hrifninguna, og eins
hin fógru tjöld Lárusar Ingólfs
soiiar.
Lcikkona sú, sem hafði á
hendi oðalhlutverkið ekki ein-
asta Ijek það. heldur lifði í
heími -káldritsins frá upphafi
t.il enda, á auðskilinn og inni-
legan háít.
Um leikarann sem hafði hlut
verk Jons, segir blaðið, að hann
hafi sýrit sína bestu hæfileika,
einktcn er hann sýndi skringi-
legu híiðina í skapgerð Jóns.
Hánn var eins hnittinn í tilsvö-
um sínum. einsog leikpersónan
sjálf frl höfundarins hendi, og
gerði þenna gamla syndasel svo
eískúlegan í augum áhorfend-
arma, að þeir horfðu með á-
nægju upp á, að hann skyldi
kömast í himnaríki.
Aðrir leikarar fá hrós. En um
þarm, sem ljek „Óvininn“ er
sagí, aif þó hann með köflum
værj. góður, hætti honum til að
fara of langt í leik sínum.
lieikhúsið var fullskipað. Með
al léíkhúsgestanna var aðalræð-
isnraður íslands í Finnlandi,
Juuranto og frú hans, breski
ræðismaðurinn í Helsingfors
Mackenzie, og hin íslenska frú
h ■));;, meðlimir í hinu finska
Akademíí, hinn kunni rithöfund
ur prófessor V. A. Koskenniemi
og rektorarnir við báða háskóla
borgarinnar.
í fielmsókn í Dublin.
LONÐON — Forsætisráðherra
Ccylon er í heimsókn í Dublita
uin 1 m* ir rnundir. Ljet hann svo
uiiddUí við blaðamenn, að heim
ur út á árunum 1949 og 1950,
fyrir allt að 30 ára láni til bygg
ingar vatnsaflstöðvar fyrir Bol
ungavík. skulu undanþegin
framtalsskvldu og öllum skött-
um til ríkis og sveitar, nema
stimpilgj[aldi.
í greinargerð segir m.a.:
í 30 ár hefir verið i tVidirbún
ingi virkjun Fossár í Hólshreppi
til raforkuframleiðslu fyrir Bol
ungavík og bygðarlögin í
hreppnum- Árið 1929 var þess
um undirbúningi svo langt
komið. að framkvæmd verksins
var hafin. Yár þá bygð stífla,
sem enn stendur. En á síðustu
stundu voru þessar framkvæmd
ir stöðvaðar vegna þess að láns
fje fjeksf ekki. Hefir ekki
reynst unnt að fá fje til þeirra
fram til þessa dags. Valda því
ýmsar ástæður, sem ekki ger-
ist þörf að rekja hjer.
Fyr^- nokkru hefir Hólshrepp
ur fengið lóforð fyrir ríkisá-
byrgð á tveeggja millj. kr. láni,
er hann tæki til þessara raforku
framkvæmda, sem nú eru orðn
ar svo aðkallandi, að þeim verð
ur ekkj lengur slegið á frest.
En þrátt fyrir stöðugar tilraun
ir til þess að fá slíkt lán innan
lands hefir það ekki tekist. :—
Reynt hefir verið að fá leyfi
til þess að taka það erlendis, en
ríkisvaldið hefir ekki viljað
veita það, enda þótt ýmsar
stærstu virkjanir landsins hafi
verið unnar fyrir erlent láns-
fje. Engin vitneskjá er heldur
ennþá fyrir hendi um, að sint
verði umsókn þessa hrepps fje-
lags, um lán eða framlag til
þessara framkvæmda af Mars-
hallfje.
Vegna þess, hversu brýna
nauðsyn ber til þess að þörf
Bolungavíkur fyrir aukna raf-
orku verði leyst. hefir ekki ann
að þótt fært en að freista nýrra
úrræða til þess að afla lánsfjár
til virkjunar Fossár, en þar er
gert ráð fyrir. að framleiða
megi a. m. k. 700 hestöfl. Með
þeixri raforku er óhætt að full-
yrða. að raforkuþörf Bolunga-
víkur yrði fullnægt um alllangt
skeið- Fullkomnar rannsóknir
liggja fyrir um virkjunarskil-
yrði, sem eru hin ákjósanleg-
ustu.
Með frumvarpi þessu er lagt
Sjötugur:
Skúii Jómson
- SKULI JONSSON trjesmíða-
meistari, gamall og merkur borg-
ari Reykjavíkur, er sjötugur í
dag. Hann er fæddur 30. apríl
1879.
Skúli nam trjesmíði hjá Gunn-
ari Jónssyni, Eymu á Evrar-
bakka og tók sveinspróf í iðn
sinni 1891 og fluttist til Reykja-
víkur sama ór. Skúli kvæntist
árið 1901 Ólafíu Helgadóttur og
varð þeim hjónum tveggja barpa
auðið, en þau eru Axel klæð-
skerameistari og Aðalbjörg, sem
bæði eru vel metnir borgarar
hjer í bæ. Skúli misti konu sína
árið 1934 en hún var honum góð-
ur og tryggur förunautur, enda
mun hann hafa saknað hennai’
mjög. Þegar Skúli fluttist hing-
að til bæjarins, um aldamótin,
voru önnur vinnubrögð en nú
tíðkast, lögðu menn þá oft hart
að sjer til allra verka og var
sjaldan spurt.um hvað klukkan
sló, er vinnu lauk og því síður
um hina svo nefndu eftirvinnu,
sem nú líðkast. Enn vinnur Skúli
sleitulaust myrkra milli á verk-
stæði sínu með vinnugleði, sem
ungur væri, þótt starfsdagurinn
sje orðinn nokkuð langur.
Skúli vann um skeið hjá h.f.
AlUance og þóttu handtök hans
sem annarsstaðar hin bestu, enda
var honum og Jóni Ólafssyni, er
þá var forstjóri Alliance, vel til
vina.
Skúli er enn ungur sýnum,
kátur og hress í bragði, ein-
beittur og hefur ákveðnar skoð-
anir á hverju máli, og fer ekki
í grafgötur með skoðanir sínar
við hvern sem hann ræðir. Það
er og skaplyndi hans að vera
vinur vina sinna, þeim og þess
vin, fáskiptin jafnan um annara
hagi og þykkjuþungur ef hon-
um finnst ómaklega að sjer sótt
en þó sáttfús jafnan og drengur
hinn besti. Jeg sem þessar lín-
ur rita og margir aðrir óska hon-
um langra lífdaga við góða heilsu,
því lítt sjer á honum ellimörk
enn þó fullorðinn sje nokkuð.
Heill þjer sjötugum, Skúli Jóns
son.
T. Kr. Þórðarson.
Anfabus reynisl vel í bar-
átfunni gegn ofdrykkjunni
Annar þeirra er fann tyfið upp,
dr. Hald, sladdur í Reykjavík
DANSKI lyfjafræðingurinn dr. Jens Hald, annar þeirra, sem
fann upp antabus er kominn hingað til landsins í boði góðtempl-
ara, áfengisvarnarnefndarinnar og samvinnunefndarinnar um
bindindsmál. Hjer mun hann flytja fyrirlestur á fundi Lækna-
fjelags Reykjavíkur n.k. mánudag, og þriðjudaginn 3. maí flyf-
ur hann fyrirlestur fyrir almenning í Tjarnarbíó. Einnig mun
hann halda fundi með ýmsum hópum manna, þar sem rætt verður
um antabus.
Var ó íslandi í tvö ár. “
Einnig hafa Akureyringar en í öllum slíkum tilfellum hafi
óskað eftir að fá hann norður,
en óvíst er hvort hann geti far-
ið þangað. Þar sem hann fer
komið í ljós, að dauðaorsakir
væru aðrar. Annars sagði hann
að venjulegast liðu 10 ár frá
aftur utan 10. maí. Dr. Hall því að lyfin væru fundin upp
dvaldj á árunum 1932—34 hjer
á íslandi, og vann þá í Lauga-
vegs-Apóteki. Hann er giftur
íslenskri konu.
Eins og kunnugt er voru þeir
fjelagar, dr. Hall og dr. Erik
Jakobsen, að gera tilraunir með
ormalyf, þegar þeir fundu þau
áhrif, sem antabus hefir í sam-
bandi við neyslu áfengis.
Góður árangur.
Á öllum Norðurlöndunum er
nú farið að nota antabus í bar-
áttunni við ofdrykkjuna og alls-
staðar með góðum árangri. Dr.
Hall sagði að reynslan í Dan-
jriörku og Svíþjóð sýndi, að
50% þeirra alkoholista, sem
þar til notagildi þeirra væru
kunn að fullu.
„Ring i ring“.
í Danmörku hafa alkoholist-
ar stofnað með sjer fjelagsskap,
„Ring i ring“. I hverjum
,,hring“ eru fáir menn, sem
þekkjast vel og bindast sam-
tökum um að styðja og styrkja
hvern annan, Hefir þessi fjel-
agsskapur gefist vel.
FRAM KR 3:1
FYRSTI leikur Reykjavikur-
mótsins og jafnframt fyrstl
knattspyrnukappleikur ársinSs,
fór fram í gærkveldi milli
tekið hefðu antabus, væru nú, pram 0g XR, þrátt fyrir rign-
orðnir heilbrigðir og nýtir og
starfandi þjóðfjelagsborgarar.
sókn þe:;ú hefði „enga sjerstakai til, að skuldabrjef, að upphæð
þýðingu". Franih. á bls. 12.
Fresfað umræðum um
ífölsku nýSendurnar
RÓM, 29. apríl — Carlo Sforza
greifi, utanríkisráðherra Ítalíu,
sagði hjer í dag, að hann væri
sannfærður um að umræðum S.
Þ. um framtíð ítölsku nýlendn-
anna fyrverandi myndi frestað.
Ástæðuna kvað hann þá, að til-
lögur ítala í málinu myndu ekki
hljóta % atkvæða eins og nauð-
synlegt væri, en það myndi á
hinn bóginn vekja megna ó-
ánægju á Italíu, ef aðrar tillög-
ur yrðu samþykktar óbreyttar.
—Reuter.
Önnur hjálp nauðsynleg.
Dr. Hall kvað það ekki nóg
að sjá um að ofdrykkjumenn-
irnir tækju antabus. Það þyrfti
einnig að hjálpa þeim á annan
hátt. Maður, sem legið hefði í
óreglu, og byrjaði skyndilega
að lifa reglusömu lífi, ætti við
ýmsa erfiðleika að etja. Venju-
legast væri hann t. d. skuldum
vafinn, hann skuldaði skatta og
önnur opinber gjöld o. s. frv.
Svo þegar frjettist, að hann
væri byrjaður að vinna og
greiða skuldir sínar, rigndu yf-
ir hann reikningarnir. Það gseti
verið nóg til þess að hann ör-
vænti á ný og gæfist upp.
Hefir ekki skaðleg áhrif.
Dr. Hall kvaðst ekki vita til
þess að antabus hefði haft skað
leg áhrif á nokkurn mann, en
nauðsynlegt væri þó að læknar
hefðu eftirlit með notkun þess.
Komið hefði fyrir dauðatilfelli
þar sem álitið var að um anta-
ingu og hvassviðri. Leikar fóru
þannig að Fram vann með þrem
imörkum gegn einu.
I Um leik þessara fjelaga £
heild, er það að segja, að hanrs
lofar allgóðu með knattspyrn-
una í sumar og virtust flestir
leikmenn vera í ágætri þjálf-
un. —
í KR-liðinu skaraði enginn
sjerstakur fram úr, nema þá
einna helst miðframverðirðirn-
ir Óli B. og Steinar. Vörnin var
nokkuð góð en framl. óörugg
Fram-liðið var mjög duglegti
allan leikinn út í gegn, en þö
sjerstaklega var Lárus dugleg-
ur og ákveðinn, sem miðfram-
herja ber. Ríkarð var ágætur
og gerði margt laglegt að vandá
Hinir gömlu traustu leikmenn
Karl og Sæmundur, virtusfc
ekki vera í sjerstaklega góðrl
æfingu, en leikur þeirra þó óað»
finnanlegur.
Mörkin fyrir Fram gerðu
Lárus, Magnús og Ríkarð. KR-
markið gerði Hörður. — Dóm-
ari leiksíns var Helgi Helga-
son. Hann dæmdi allvel. Áhorí
endur voru nokkuð margir.
Y.
Heimsóffu kcnunginn
LONDON, 29. apríl — Nehru,
forsætisráðherra Indlands, for-
sætisráðherra Pakistan og Pear-
son, utanríkisráðherra Kanada,
heimsóttu Bretakonung í dag«
—Reuter.
Friðarsamningar.
LAUSANNE — Sáttanefnd S. Þ»
ræðir nú ausn ýmissa vandamáiaj
í sambandi við stjórnmál Palesi
tínu við fulltrúa Israels, Egypía-i
buseitrun gæti verið að ræða,1 lands og Libanon.