Morgunblaðið - 30.04.1949, Blaðsíða 7

Laugardagur 30. apríl 1949.
MORGVNBLAÐIÐ
7
Framsöguræða Gísla Jónssonar
Frh. af bls. 6.
heimtu tolla og skatta 768.000
D-liður Sameiginlegur
kostnaður ........... 450,000
i.
ins vegna verðlagsbrota, þó rík- sambandi vil jeg benda á, að til, að framlagið til þessara mála spítalann verði lækkuð um kr.
Alls kr. 3.847.000
AHjr þessir liðir voru á fjár-
lögum síðastl. ár tæpar 17 milj.
kr., svo að hækkunin nemur yf-
ir 22%. Finnst nefndinni að von-
um, að hjer sje um svo alvarlega
hækkun að ræða, að nauðsyn beri
til að spyrna við fótum. Hún
ræddi því þessi mál við flesta þá
aðila, sem mál þessi varða,
og auk þess athugaði sparnaðar-
nefndin málið mjög ýtarlega og
gerði ýmsar till. til lækkunar, er
issjóði áskotnist nokkrar tekjur
á móti þeim kostnaðarlið.
Þá hækkar áætlaður kostnaður
við lögreglustjóraembættis um
110 þús. kr. frá fjárlögum. —
Nefndin leggur til, að kostnaður
við aukavinnu verði lækkaður
um 50 þús. kr. Fjárv.nefnd lítur
svo á, að mikil ofrausn ríki hjer
í mannahaldi og leggur til, að
framlag til þessara embætta
verði lækkað um 244.399 kr. Af
þessu er kr. 100 þús. lækkun á
liðnum „annar kostnaður“. A-
ætlaður kostnaður við ríkislög-
reglu hefur hækkað um kr. 200
þús. frá fjárlögum. Lagt er til
að kostnaður við bifreiðar em
hæstv. samgöngumálaráðherra
skipaði nefnd til þess að athuga
framtíðarfyrirkomulag á eftirliti
með vjelum og verksmiðjum.
Starf þessarar nefndar kostaði
um 60 þús. kr., en í áliti nefnd-
verði lækkað um 1.186.500 kr. En 84 þús. Þá leggur hún etnmg til,
með því, að tekjur eru áætlaðar að tekjurnar af daggjöldum verðfc
jafnháar á móti útgjöldunum, hækkaðar á sama spítala um .160*
hefur lækkun sú, sem hjer er þús. Nefndin leggur einnig til, aí>
gert ráð fyrir ekki áhrif á nið- tekjur fæðingardeildarmjvar
urstöðutölur á þessari gr., þó verði með hækkun daggjálda
arinnar kemur ekkert fram um samþ. verði. Þetta hefur þó áhrif hækkaðar um 315 þús. kr, A£
nefndin tók til athugunar. Or- pættisms verði lækkaður um 80
sökina til þessarar útþenslu ei þþs_ kr Einnig er lagt til, að
að sjálfsögðu að rekja til þess, ^ verg}agSUppbót; á laun sje hækk-
að með hverju ári sem líður er uð um 1Q þúg_ kr > til leiðrjett-
ríkisvaldið látið hafa meiri og á skökkum útreikningi í
meiri afskipti af
í þjóðfjelaginu.
öllum málum
Margvíslegar
mgar a
frv. Fjárv.nefndar .taldi það v'era
I nauðsynlegt, að samræma lög-
reglur og lög eru gefin út um gæsiustörfin, og taldi eðlilegt að
bein og óbein afskipti ríkisvalds £æra niður kostnað, t. d. við
íns af svo að segja sjeihverju æfingarskoiann 0g áhaldakaup
því, sem menn taka sjer fyrir embættisins.
hendur, en öll slík afskipti kosta
bæði tíma og fje og koma fram
Áætlaður kostnaður við land-
í síauknum rekstrarkostnaði rík- ! helgisgæslu hækkar um 250 þús.
isins. Auk þess er hjer um mikil
kr. Nefndin ræddi þetta mál
ný útgj. að ræða í sambandi við míöS ítarlega við menntamála-
sjálfstæði landsins, en þrátt fyr- ráðherra, sem nú fer með þessi
ir þetta telur fjárv.nefnd siíka mal> °£ forstjóra Skipaútgeiðar
eyðslu óeðlilega. Þessi kostnað- ríkisins, sem báðir töldu, að
ur er orðin að hennar dómi alt- hækka Þyrfti framlagið enn um
of hár. Hefur því meirihluti fjár- j1 mili- kr > ef ekkl ættl að draSa
v.nefndar orðið sammála um mí°S dr landhelgisgæslunni.
lækkunartill. á þessari grein. I Einnig var rætt um *>etta vi?
Sparnaðarnefndin hefur lagt f jármálaráðherra, sem lagði fram
til að felld sje niður risna til yfirlit um áætíun og framfcvæmd
forseta hæstarjettar, kr. 5.500. gseslunnar, byggt á þeim fjái-
Fjárv.nefnd fjellst á þetta og legg hseðum, sem teknar eru upp í
ur einnig til, að svo verði gert.;frv- Að fengnum þessum npplýs-
Sú ofrausn hefur verið í þess- ingum öllum fjéllst nefnclin á að
um málum undanfarið, að. fjöldi 1 Sera engar hreytingar á þessum
það, að sameina bæði vjelaeftir-
litið, skipaeftirlitið og biíreiða-
eftirlitið, en með því mætti mik-
ið spara, ef því ýrði haganlega
fyrirkomið. Þetta nál. mun vera
dýrasta handrit, sem gefið hefir
verið út á íslandi, þótt það gefi
enga ábendingu um, að sameina
þessar stofnanir eða að draga úr
kostnaði við betra fyrirkomulag.
En þess er vænst að þeta verði
athugao.
Áætlaður kostnaður við löggild
ingarstofuna hækkar um 17 þús.
kr. frá fjárlögum. Er hækkun-
in öll á liðnum „annar kostnað-
ur“. Nefndin leggur til að þessi
liður verði lækkaður um kr.
13680 og auk þess að tekjur á
móti gjöldum verði hækkaður um
19 þús. kr. Eftir því, sem sparn-
aðarnefnd upplýsir, hefur ráðu-
neytið gert ráðstafanir til þess
að stofnunin hækki skoðunar og
■ viðgerðargjöldin til samræmis
við þessar breytingar.
Einnig hækkar áætlaður kostn-
aður við skipulag bæja um 30
þús. kr. frá fjáriögum. Fjárv.-
nefnd leggur til, að tekjur á
móti gjöldum sjeu hækkaðar um
64.100 kr. til jafnaðar, en bendir
jafnframt á, að nauðsynlegt er
að gæta meira hófs í þessari
stofnun en verið hefur og legg-
ur áherslu á, að svo verði gert.
Hinsvegar er nefndinni það ljóst,
j að nauðsynlegt sje að veita sveit-
arfjelögunum aðstoð við skipu-
á dýrtíðarsjóð verði till. fjvn. þeirri hækkun kemur þó aSélns
ekki samþ., og vil jeg bendaAa til góða fyrir ríkissjóð.
hæstv. fjmrh., að ef svo fer, þá j pa leggur nefndin til að kostn-
verður að afla dýrtiðarsjóði auk- agur vig berklavarnir verði lækk
inna tekna til að standast þessi agur um 19,100 krónur. Er gert
útgjöld. | ráð fyrir því, að sjúk ade:i tdin*
Áætlaður kostnaður við húsa- verði lö§ð nlður °g störfin falÍTV
leigunefndir hækkar um 79 þús. fjelagsmálaráðuneytinu. Þetta( er
kr. Vildi nefndin lækka þetta Sert 1 samráði við það ráðuneyti.
framlag allverulega á siðast liðnu ha er einnig lagt til að styrk^ur-
ári, en með samkomulagi við inn tl] berklasjúklinga sie lækk-
hæstv. forsætisrh. var þetta þó aður um 300 þús. kr. Þetta. er
ekki gert, í trausti þess, að dreg- einnig gert í samráði við rajSu-
ið yrði verulega úr kostnaði við , neytið, sem telur að sú upphæð,
nefndirnar, en þau loforð hafa sem Þa er eftir> verðl nægh-eg.
engan árangur borið. Meirihl. I Nefndin leggur til að tek.nir
leggur því nú til, að þessi lið- verði .UPP 1 frv- 3 nýir gjaWa-
ur verði lækkaður um 129.800 kr. | iiðir. I fyrsta lagj^öOO þús. kr.
og telur jafnframt, að þessi út- ril sjúkrahúss i Reykjavík. Lr
gjöld eigi sem allra fyrst að Það í fj’rsta skifti, sem te'kíð or
hverfa af fjárlögum. Kostnaður úpp i fjárlög framlög til sjúkra-
við húsaleigun er nú orðinn um húsbygginga í Rvík. F. rir f j'/n
230 þús. kr. Mikið af þessu fje la erinói, sem lagt heíur ve* ið
gengur til að greiða 'iaun til fram af borgarstjóranum i Ryik,
embættismanna ríkisins sem um Þeffa mal, °S er þar fa.rið
einnig hafa full !aun fyrir önn- ram a 1,300 þús. kr. framlag til
ur störf. Má áreiðanlega koma Þessara mála. Þessi mál hafa Vor-
þessum málum fyrir á ódýtari ið h°fð útundan fram að bessu,
hátt. Nú eru t. d. húsaln. í en hinsvegar er það engan veg-
Höfðakaupstað, SeUjarnarnes- jinn verjandi, að Reykjavik, jafn-
hreppi og Kópavogshreppi og má st°’ °S hun er orðin, skuli ehki
geta nærri, hvort hauðsyniegt er hafa nægilega^ stórt sjúkrahús tik
að ríkissjóður beri þann kostn- i Þess að taka á móti sjúklingum,
að. En eigi að halda þessari skipu 6í f' d- sðtt kæmi UPP 1 bæ.udm,
lagningu áfram, hlýtur hver en eins kunnugt er, þá rr
lið.
Þá leggur nefndin til, að kostn
aður við sakamál verði lækkað-
manna fær nú risnufje, m. a. all-
ir skrifstofustjórar í stjórnarráð-
inu. Nefndin getur ekki fallist
á, að þetta sje nauðsynlegt eða ! ur um 20 þús. — Þá leggur nefnd
rjett og leggur því til, að þetta1 in einnig til, að kostnaður við
verði afnumið. setu- og varadómara verði lækk-
Nefndin leggur einnig til, að aður um 50 þús. kr. Sparnaðar-
á þessu ári verði ekki veitt fje
til útgáfu hæstarjettardóma. Ekki
nefndin telur, að mikil lækkun
á þessum kostnaði muni fást með
af því að nefndin lítil svo á, að! því að skipa fastan setudóipara
hætta eigi útgáfu dómana, hela-! með ákveðnum árslaunum og í
ur af hinu, að- hún ætlast til, að því sambandi að ráða fastan
söluverð þeirra verði hækkað frá hæstarjettarlögmann i þjónustu
því sem nú er og gerð tilraun til i ríkisins, í stað þess að greiða
að láta útgáfuna bera sig fjár-! málafærslulaun eftir reikningi.
hagslega, en þegar reynsla er
fengin af þessu má taka aftur
til
Aætlaður kostnaður við skipa-
skoðun hefur hækkað frá fjárl.
upp fjárveitingu til útgáfunnar j um 11 þús. kr., við verksmiðju-
ef nauðsynlegt er. Þykir rjett að eftirlitið um 108 þús. kr. Fjár-
taka þetta fram varðandi hæsta- ' málaráðherra hefur engar till. til
rjettardómana vegna þess, að jeg lækkunar á kostnaðL við þessar
hafði heyrt, að með þessari till. stofnanir. Hinsv vegar hefur hún
fjárv.nefndin væri verið að ritað ráðuneytinu brjef og farið
leggja til, að hætt yrði prentun þess á leit, að allur rekstur bif-
og útgáfu hæstarjettardóma, að 1 eiðaeftirlitsins yrði athugaður
fullu og öllu á ísiandi. Við báða nú þegar og nýjar till. sendar
þessa liði, sem jeg hefi nú nefnt, * nefndinni fyrir 3. umr. I þessari
sparast kr. 55.500, ef þær till. ná stofnun virðist vera svo gegnd-
samþ. arlaus fjáreyðsla, að undrum
Kostnaður við borgardómara- sætir, og verður ekki unað við
embættið hefur hækkað um kr. • ananð en að hjer sjeu gerðar um-
20 þús. frá fjárlögum. Nefndin bætur á tafarlaust. Samkvæmt
leggur til, að framlag til þessa, ríkisreikningunum 1947 urðu út-
embættis verði lækkað um kr. igjöldin hjá stofnuninni það ár
18.949. Hefur sparnaðarnefndin 1 647 þús. kr., og fóru þá 253 þús.
áður gert sínar tilh um að lækka! kr. fram úr áætlun. Rekstrarhalli
kostnað við bifreiðaakstur em- ' það ár var 85 þús. kr. Á síðast-
bættisins. 1 liðnu ári urðu útgjöldin 646 þús.
Áætlaður kostnaður við saka-! kr. og fara 205 þús. kr. fram úr
dómaraembættið hækkar um 73 áætlun. Þessar tölur ttala sínu
þús. kr. frá fjárlögum. Meðal máli og sýna glöggt að hjer þarf
annars mun sú hækkun stafa af að verða gagnger breyting á
fjölgun 2ja manna vegna verð- stofnuninni og starfrækslu henn-
lagsbrota. Þetta mun hækka laun ar. í stofnuninni vinna 15 fastir
ir* um 49 þýs. kr. Nefndin hef,- menn og auk þess töluverð eftir-
hreppur á landinu að krefjast
framlags úr rikissjóði.
Áætlaður kostnaður við toll-
og skattheimtu hækkar um 768
sjúkrahúskostur bæjarins
þannig, - að til störvandræða
mvndi horfa ef slíkt kæmi fyvir
í stórum síl. Nefnidin hefur bv*
lagt til, að 500 þús. kr. verði. var-
lagningu bæja og þorpa, en tel- , Þús. kri frá fjárl. og sameiginleg- ið tii þessara mála á fjárl Hjer
ur að þetta megi verða þótt gætt
sje meira hófs í fjáreyðslu.
Áætlaður kostnaður við eftir-
ht með verðlagsmálum er hækk-
aður um kr. 1.286.000 frá fjárlög-
um s. 1. árs. Hjer &ru eins og fyrr
ur kostnaður um 450 þús. kr. J er ekki ^lm bæjarmál eingöiigi»
Leggur nefndin til, að framlag ■ ag ræða, heldur mál, sem varðar
til tollgæsluembættisins í Reykja ! f,jþ3óð. því að sjálfsögðu my-rfdi*
vík verði lækkað um 85.996 kr.,1 aðrir en bæjarmenn einir njöt.-i.
fiamlag til tollgæslu i Reykja- þarna vistar, þar sem ailtaf er
vík um 90 þús. kr. og utan R.eykja mikin fjöldi ferðamanna utan ai
áætlaðar jafnmiklar tekjur á !víkur um 23-400 kr-> framlag til iandi staddur í bænum og gétur
móti. Sparnaðarnefnd hefur all- ‘ skattstofunnar um 162.800 kr„ og þurft a þvi ag halda að fá vúrt
ýtarlega athugað þessa stofnun,;utan Reykjavíkur um 155 þús. sjúkrahúsi, ekki síður en bæjhr-
leggur hún til, að viðskiptanefnd ,Eru þessar upphæðir minna en menn.
in verði lögð niður og f járhags- j helmingur af þeirri hækkun, sem I f 0ðru lagi eru 30 þús. kr, ti»
ráði falin störf hennar. Telur gerð er frá fjárlögum iæknavitjanasjóði, sem er skv. '
hún, að með því megi spara um
200 þús. kr. i launum nefndar-
Áætlaður kostnaður við 12. gr. 1, nr. 59 frá 1942. I þriðja lag*
hækkar um 3 millj. 475 þús. frá .eru 15 þús. krónur til 2 ára gam-
manna. Þá leggur hún og til, að fjárlögum. Stafar þessi hækkun als drengs, sem sendur var ti»
skömmtunarskrifstofan verði mest af kostnaði við ríkisspita!- lækninga í Ameríku. En foreidr -
l°gð niður og störfin lögð undir t ana, 1 millj og 680 þús til berkla- ura þessa drengs er með ölkt 6-
fjárhagsráð, og jafnframt verði | marna 474 þús. og sjúkrastyrk- kíeift af bera kostnað af þessnr*
skömmtun á ýmsum nauðsynja- j ur 1,3 millj. kr. 1 för hans af efnahagsástæðum.'—
vörum afnumin. Telur nefndin að i Nefndin ræddi mál'þessi öll við Hjer er um alveg sjerstakt at-
við þetta .mætti spara 600—700 landlækni, heilbrmrh. og for- vik að ræða, og er ekki hægt aí>
þús. kr. Fjvn. kallaði til sín alla stjóra ríkisspítalanna. Sparnaðar- greiða þessa upphæð af því íje,
þessa forstjóra fyrir stofnunun-; nefnd hafði einnig athugað þessi sem veitt er til sjúklinga venju-
um og ræddi ýtarlega við þá um mál mjög ýtarlega og gert till. lega sem styrki til utanfarar, er
málið. Var það sameiginleg skoð- til lækkunar, sem nema alls 300 Þesc því vænst að till. verði ?iþ.
un þeirra, að stofnanirnar þyrftu þús. kr., auk þess sem hún legg- Nefndin hefur átt tal um þet.ta
meira fólk, meira húsnæði og ur til, að daggjöld sjeu hækkuð við landlækni, sem hefur oskað
enn meira fje, en áætlað er í frv. allverulega, einkum á fæðingar- þess að þetta verði tekið upp senv
Þá ræddi nefndin einnig við við- deildinni nýju. Þá hafa og verið nýr liður á frv.
skiptamálaráðh. um málið. leidd sterk rök að því, að mat Skal þá ræða hjer nokkuð unv.
Kvaðst hann ekki geta búist við,, á hlunnindum, sem fært er sem 13. gr., en það er sú greinin, sen>
að unnt væri að lækka þennan tekjur, sje óhæfilega lágt. og að íjvn. hefur verið mesí ásökuA
kostnað nema með verulega ráðstafanir beri að gera til þess fyrir, vegna till. til hækku.tiur
breyttu fyrirkomulagi og minnk- að þáð sje fært í sanngjarnt horf. á útgjöldunum.
andi verkefnum fyrir stofnan- Hefur nefndin ritað ráðuneytinu Áætluð rekstrarútgjöld á þess-
ur lagt. til, að framlag til þessa
embættis sje lækkað um kr.
24.451. Sparnaðarnefndin ,h,efur
einnig gert till. um lækkun á
bifreiðakosnaCu embættisins.
Fjárv. nefnd gat ekki fallist á
aukna fjárveitingu tiÞ embættis-
irnar að annast. Væru í undir- um þetta atriði og fengið það
búningi breyt. á þessum málum, svar, að matinu sje jafnan áfrýj-
sem þó ekki væri.vist, að draga að til ríkisskattanefndar, sem
mundu neitt verulega úr kostn- samkv. I
aði, þá samþ. yrðu. Nefndin er skurð í málinu. Er því auðsætt,
þeirrar skoðunar að dragá beri að fáist ekki ríkisskattanefnd til
mjög verulega úr þessu bákni og þess að meta hlunindin á eðli-
þeim kostnaði, sem það hefir í legu verði, verður að gera aðrar
för með sjer, og að framkvæmd ráðstafanir til þess að rjett mat
þessa máls eigi, og verði að vera. komi hjer fram, Það er úpplýsL
margfalt einfaldari og ódýrari og að greiddar hafa yerið rúmar 80
að mikið af bifreiðask.oðunipni | helst beri að vinna að því að þús. kr. í launauppbætUr rtil
fey fra má nokurkm; vikum, væri leggja niður sumar: deildir. henn- lækna við Landspítalann og að
t. d. ekki óeðlilegt að athuga ar, svo sem skömmtunarstofuna. enn sje með þessu reiknað i; frv
þann möguleika gð.færa skoðun í trausti þess, að ríkisstjórpin og En meðþví að fyrir þessu er.ekki
bifreiða yfir lengra tímabil eða Alþingi skipi þessum málum á heimild í lögum, leggur nefndin
ýrfnvel yfir allt árið. í þessu annan og ódýrari veg, leggur hún til, að launaupphæðin við Lands-
vinna. Stafar það allega af því,
ari grein hækka um tæpar 2,4
miij. kr., ,frá því, sem er á íjárL
s.l, árs. Af því er 65 þús. kr.
hefur endanlegan úr- hækkun á stjórn vegaméla, 1 taitj
250 þús. á sjerdeyfisferðúm, en
bar koma áætlaðar tekjur á móti,
458 þús. kr. nýr liður til ferða-
skrifstofu og þar eru einnig áætt-
sðar tekjur á móti, og 600 þús kr.
baekkiin vegna flugmála.
Neípdin leggur til.-að ,,amiar
sikrtfst0fukostnaðr.u'“ J, .2 verði
lækkaður um 26 þús. kr. og ferða
kostnaður verlcfræðinga, I. 3, utn
fQ, þús. kr., og eyu Jþá ætiaðar
samu upphæðir til þessara liða og
voru á fjárl. í fyrra.