Morgunblaðið - 02.06.1949, Blaðsíða 14

w
M OR GU 1S tí L A Ð l Ð
Fimmtudagur'2. júní 1949.

rn »» n
iZrÆ'Æii
IIIIIIIIIIHIIIMIHIIIimilll
IHHHHHnilllHIHIVlM'*
Ilra
^liioguii iiiiHiieiiiiiiHiiiiii
IHHIIHlllHIIIIIIIIIIHIIIIIIIHI
Eftir Ayn Rand
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiii ii 1111111111111111111111111 iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiHii»iiiiiiiii'
t'yrjað á loðdýraveiðum í af-
skektum hjeruðum Síberíu. —
1 Lann var ungur og fílefldur,
átti byssu og góða skó, en fátt
anhað af veraldlegum gæðum.
og lifði aðallega á selspiki. —
Hann bar stórt ör á öxlinni eftir
bjarndýrsbit_ Einu sinni gróf
bann sig í fönn og hjelt þar
Iryrru fyrir í tvo daga. Þegar
k’omið var að honum, hjelt
banr. í fanginu á þeim fall-
cgasta silfurref, sem Síberíu-
bændurnir höfðu nokkurn
tímann sjeð. Fjölskylda hans
heyrði ekkert frá honum i tíu
ár. Þegar hann kom aftur til
Pjetursborgar setti hann á stofn
glæsilega verslun. Það var
sagt, að fjölskylda hans hefði
ekki eiru sinni getað borgað
huiðarhúnana í verslunarhús-
inu. Og hann ljet gera silfur-
skeifur á hestana þrjá, sem
gengu fyrir vagni hans, þegar
!?ann ók eftir Nevsky-götunni.
Aðalsfrúrnar keyptu loðfeld-
ina hans og báru þá í sölum
heisara-hallarinnar. Með tíu
ára striti 'í auðnum Sfberíu
hafð: hann unnið fyrir hverju
einasta skinni, sem fór gegn-
um vexslun hans.
Hann var 60 ára að aldri. —
Bak hans hafði alltaf verið
leinrjett, eins og hrífuskaft og
framkoma hans einlægleg og
blátt áfram.
Þau sátu að snæðingi í borð-
stofunni. Galína Petrovna leit
í laumi á mág sinn, um leið og
h'ún bar skeiðina að vörum
.sínum. Hann hafði breytst
mikið, fannst henni. Hann var
eins og lokuð bók. Þau borð-
uðu hirsi-graut. Skeiðarnar
voru úr tini, og það kom ein-
kennilegt bragð að matnum af
þeim. Hún mundi eftir silfur-
og kristalsskálunum. sem
höfðu verið á skápnum. Nú
var þar aðeins ein leirskál. —
Stórir ryðgaðir naglar stóðu
út úr veggjunum, en málverk-
in voru farin_
Á móti henni sat María Petr
Ovna og talaði í sífellu. Hún
var orðin eins og skrípamynd
af því sem hún áður hafði ver-
ið. Hún, sem hafði hrifið alla,
,sem kynntust henni. Galínu
Petrovnu fannst þetta ekki
vera sama konan. Jafnvel
málrómur systur hennar hljóm
aði ókunnuglega í eyrum henn
ar.
„Það eru aðeins embættis
menn Sovjetríkisins, sem fá
fikömmtunarbækur. Og svo þeir
sem ganga í skóla. Við öll höf-
um ekki nema tvær skömmt-
unarbækur. Victor fær skamt,
af því hann er í háskóla og
Írína í listaháskólanum. En
jeg hef enga stöðu og Vasili
lí
Jlún þagnaði skyndilega og
leit auðmjúk á mann sinn. —
Vasili Ivanovitch. horfði niður
á diskinn sinn og þagði.
„Þetta eru erfiðir tímar“,
sagði María Petrovna og
spennti greipar. „Drottinn
hjálpi okkur, hvað þetta eru
ejfriðir tímar. Þú manst eftir
Uli Savinskaju, Galína. Það
vár hún, sem bar aldrei annað
skbaut en perlur. Plún er dáin.
Hún dó árið 1919_ Hún og mað-
urííih hennar höfðu ekki feng-
ið neinn mat svo dögr.rr. skirti.
En einu sinni þegar maðurinn
hennar var á gangi úti á götu,
sá hann hest detta niður dauð-
an. Menn komu hlaupandi að
úr öllum áttum til að fá sjer
bita. Hesturinn var samstundis
rifinn á hol. Maðurinn hennar
náði líka í bita og fór með
heim. Þau stéiktu bitann og
borðuðu hann. En það hefur
líklega verið eitthvað annað að
hestinum en bara sultur, því
þau urðu bæði voðalega veik.
Lili dó, en mðaurinn hennar
lifði það af .... Hann missti
auðvitað allt sitt árið 1918
.... sykurverslunin hans var
gerð upptæk sama dag og loð-
dýraverslunin okkar ....“.
Hún þagnaði við og leit á
Vasili Ivanovitch. En hann
þagði-.
..Jeg vil meira“, sagði Acía
litla og rjetti fram diskinn sinn
Hún fjekk annan skammt af
hirsi-grautnum.
..Fenguð þið ávexti á Krím,
Kiia spurði Irína.
„Já, stundum“, svaraði Kira
annars hugar.
..Mig hefur svo lengi langað
í vínber. Finnst þjer ekki góð
vínber?“.
..Jeg veit það ekki. Jeg held
mjer sje alveg sama, hvað jeg
borða“, svaraði Kira.
„En auðvitað er maðurinn
hennar Lili faiinn að vinna
núna,“ sagði María Petrovna og'
var fljótmælt. „Hann vinnur á
sovjetskrifstofu. Sumir fá sjer
vinnu ....“. Nú leit hún beint
á Vasili Ivanovitch, og beið
eftir því, að hann legði eitt-
hvað til málanna, en hann
svaraði ekki.
Galína Petrovna reyndi að
fiíja upp á nýtt umræðuefni.
„Vitið þið nokkuð, hvað hef-
ur verið gert við húsið okkar?“,
spurði hún hikandi.
„Látið vkkur ekki detta í
hug að þið komist þar inn. Nú
býr þar auglýsingamálari,
„sannur öreigi.“ Guð má vita,
hvernig þið eigið að ná í íbúð,
Galína. Fólkinu er hrúgað
saman eins og skepnum“.
„Vitið þið nokkuð, hvort
.... verksmiðjan, meina jeg.
Er hún starfandi“, spurði Al-
exander Dimitrievitch.
Þá leit Vasilj Ivanovitch
loks upp.
„Nei það er búið að loka
henni. Þeir gátu ekki látið
hana bera sig. Ekki frekar en
annað“, sagði hann.
María Petrovna fór að hósta
„Hvernig ætlar þú að fá
skömmtunarbækur, Gálína. —
Þið verðið að láta dæturnar
fara i skóla“, sagði hún.
„Já, en jeg hjelt að NEP
væri hjer. Hafa ekki verið
opnar einkaverslanir?“.
„Eftir nýju viðskiptalögun-
um eru leyfðar litlar einka-
verslanir. En hvar ætlar þú að
fá peninga til að kaupa í þeim?
Þar eru vörurnar tíu sinnum
dýrari en í kaupfjelögunum.
Ekki höfum við efni á að kaupa
þar. Það eru fáir, sem hafa
svo mikla peninga. Við höfum
ekki einu sinni peninga til að
fara í leikhúsið. Jeg fór einu
sinni með Victor. Vasili vill
ekki stíga sínum fæti inn fyrir
dyr f'Ieikhúsi/
„Hvers vegna viltu það
ekki, Vasili?“, spurði Galína
Petrovna.
Hann leit upp, þungur á
brún.
„Meðan ættjörðin er' í nauð-
um stödd, leita jeg ekki hje-
gómlegra skemmtana. — Jeg
syrgi fyrir þjóð mína“, sagði
hann hátíðlegum íómi.
„Heyrðu Lydía, hefur þú
ekki orðið ástfangin ennþá?“,
sagði Írína.
„Jeg svara ekki nærgöngul-
um spurningum“_
„Á jeg að segja þjer nokkuð,
Galína.“ María Petrovna fjekk
aftur hóstakviðu. Svo hjelt
hún áfram. „Jeg held að það
væri langbest, að Alexander
fengi sjer atvinnu“.
Galína Petrovna hrökk við.
',,Hjá sovjet?“.
- „Oll vinna er fyrir sovjet“.
„Kemur ekki til mála“. —
Alexander Dimitrievitch varð
alt í einu einbeittur og ákveð-
inn á svipinn.
; Vasili Ivanovitch Ijet skeið-
ina detta niður á diskinn. —
Þögull og hátíðlegur rjetti
hann stóru hendina sína yfir
borðið og þrýsti hönd Alex-
anders Dimitrievitch. Svo leit
hann reiðilega á Maríu Petr-
ovnu- Hún varð skömmustu-
leg, stakk skeiðinni upp í sig
og fór að hósta.
„Já, jeg veit vel, að ykkur
finnst það ekki rjett .... Þú
mundir aldrei vilja vinna hjá
sovjet .... En jeg var bara að
hugsa um, að þá fengju þau
brauð og feitmeti og sykur
.... að minnsta kosti við og
við“.
„Þegar jeg verð neyddur í
sovjet-vinnu, verður þú ekkja,
Marussia“.
„Jeg meinti heldur ekki
neith Vasili, en það er bara
íi
„Hafðu ;engar áhyggjur af
okkur. Við höfum bjargað
okkur til þessa_ Við eigum
ennþá heilmikið, sem við get-
um selt“.
Galína Petrovna leit á nagl-
ana á veggjunum- Hún leit á
hendur systur sinnar. — Allir
höfðu dáðst að höndunum
hennar. Frægur málari hafði
málað þær og skáld hafði ort
um þær kvæði. „Kampavínið
og hendurnar hennar Maríu“,
hjet kvæðið. Nú voru þær blá-
ar og bólgnar af kulda. María
Petrovna hafði vitað, að hend-
ur hennar voru fallegar. Hún
hafði tamið sjer fallegar handa
hreyfingar, og hafði ekki vanist,
af þeim. Galína Petrovna vildi
helst ekki horfa á hendur syst-
ur ‘ sinnar. Þær minntu hana
óþægilega á eitthvað, sem átti
að gleymast.
Vasili Ivanovitch fór allt í
einu að verða (Skrafhreifinn,
Hann hafði alla tíð verið fá-
orður. En ef um eitthvert á-
hugamál hans var að ræða,
vaið hann flugmælskur.
„Þetta er bara millibilsá-
stand. Þið missið strax kjark-
inn. Það er það, sem að er. Við
getum kennt það okkar eigin
kjarkleysi, hvernig. nú er á-
statt Við erum ekki' nógu trú-
föst, ekki nógu viljasterk. Það
rennur vatn í æðum okkar í
staðinn fyrir blóð. Haldið þið,
að þetta geti haldið svona á-
FóLkið í Rósalundi
Eftir LAURA FITTINGBor*
86.
egustu föt. Og allar hjeldu þær á litlum blómvöndum, sem
þær rjettu fram tii Jóhannesar. Maja hoppaði upp af gleði,
þegar Jóhannes tók allar brúðurnar upp og frá þeirri síðustu,
sem var svo lítil, að hún gat ekki haldið nema á einu blómi,
tók hann það og festi í hnappagatið. Blómið sagðist hann
svo ætla að pressa og eiga til minningar um þennan dag.
Um kvöldið sátu þau ein saman í stofunni, Jóhannes og
mamma hans og hún fór að segja honum, hversvegna allt
væri orðið svo fínt í Rósalundi.
Það var prestsfrúin, sem kom með þá uppástungu, að
koma á fót litlum landbúnaðarskóla fyrir ungar stúlkur,
þar sem þeim yrði kennt að rækta matjurtir og skraut-
blóm, vera á akrinum og í heyvinnu og hugsa um húsdýrin
og ýmislegt fleira, svo að þær kynnu allt sem sveitabúskap
kæmi við. Þá ættu stúlkurnar alltaf að lesa nokkra klukku-
tíma á dag, ýmist lexíur eða sjer til skemmtunar.
Og þegar föður Gústafs var sagt frá uppástungunni var
það ákveðið að stofna skólann og að jeg ætti að vera for-
stöðukona hans.

Eins máðu megin járntjalds.
— 1 mínu landi ríkir algert lýð-
ræði. sagði Bandaríkjam.aður við rúss
neskan vin sinn. 1 hvert sinn, sem
við opnum fyrir útvarpsviðtæki ckk-
ar, hcyrum við sannleikann um land
okkar, sannleikann hversu góður eða
slæmur sem hann er.
— Finnst jijer það nokkuð merki-
legt, sagði Rússinn, það er nákvæm-
lega eins og i Rússlandi. 1 hvert sinn
sem við opnum fyrir útvarpstæki okk
Bandarikin.
★
Hollywood-brúðkaup.
ar þar heyrum við sannleikann um
Þegar leikararnir gifta sig i Holþ-
wood, fer vigslan alltaf fram að
morgni til. Það er gert til þess, að
þeir geti haft daginn fyrir sjer til
þess að undirbúa skilnaðinn.
★
Hattútvarp.
1 Bandaríkjunum er farið að fram-
leiða útvarpstæki, sem sett eru i
hatta manna. Þannig er mömium nú
orðið kleipt að hlusta á útvarp á með
an þeir eru á gangi á götum úti. eða
fá sjer sæti i listigarðinum.
★
Til tunglsins.
I — Það er sagt hjer i blaðmu. að
menn geti komist til tunglsms, en að
ekki sje kleift fyrir neinn að komtist
þaðan aftur. Hvemig í ósköpunum
géta menn þá vitaði að-einhver hafi
verið þar?
★
Barnahatari.
— Jeg hefi áriægjú af að heyra
börn gráta, sagði Abbé Morold,
— Hversvegna?
— Þá er þó svolítil von til þess
að þau verði send í burtu.
★
INapoleon um konur:
Mme. de Stael: — Hvaða konu
munið þjer elska mest allra?
Napoleon: — Eiginkonu mína.
Mme. de Stael: — En hvaða konu
munið þjer dá mest?
Napoleon: — Bestu húsmóðUrina.
Mme. de Stael: -— En hvaða kona
álítið þjer vera fremsta meðal
kvenna?
Napoleon: — Þá, sem elur flest
börn.
| ZIG-ZAG |
1 íekið á Eiríksgötu 15, II. 1
\ hæð. Fljót afgreiðsla. — |
l Sími 7687.
tflllllllllMIMMlMMIIIMIIIIIIIIIIIIMttlllMMIMIIIItllllllMIMd
GEIR ÞORSTEINSSON
HELGIH.ÁRNASON
verkfrϚmgar
Járnateiknmgar
MiðstöÖvateikningar
Mœlingar g. fl.
TEIKNISTOFA . ■
AUSTURSTRÆTI 14,3.hœð
Kl. 5-7
BEST AÐ AICLÍSA
I MORGUNBLAÐINU