Morgunblaðið - 06.08.1949, Blaðsíða 2

2
MORGINBLAÐIÐ
Laugardagur 6. ágúst 1949, j
linitrov
Í-ioÐ hefur " unriáfi-
farið mjög dásamað hugrekki
Dirnitrovs sáluga, umboðsmanns
Rúnsa í Búlgaríu. Blaðið hefur
í því sambandi einkum minnt
á frammistöðu hans í rjettar-
böldunum í Leipzig forðum,
viðureign þeirra Görirtgs og
hans.
Báðir þessir herrar eru nú
sonniléga komnir á þann stað,
þ.n: sem þeir geta gert -..pp
sakirnar sín á milli og metist
um, hvor meira illt hafi látið af
sjer leiða. í þá deilu höfum við
hjer uppi á íslandi enga ástæðu
nj» möguleika til að blanda okk
ur.
Uii-p komast svik
um síðir
En ástæða er til að vekja at-
hygli á því, að hetjuskanur
Dmútrovs sáluga var ekki eins
mildll og menn hjeldu alme.int
þegar atburðir þessir gerðust.
t>að er sem sje fullyrt nú, að
Dimitrov hafi vitað þegar hann
hjelt uppi vörninni í Leipzig,
að rússneska kommúnistastjórn
in og þýska nazistastjórnin
höfðu þá þegar gert með «jer
leynisamning. Leynisamri.ng
þess eínis, að höfð skyldu skipti
á Dimvtrov og þýskum föngum
í Rússlandi.
Hafi svo verið, varpar það
óneitanlega töluvert öðru ljósi
á alía frammistöðu Dimiitrovs
en menn áður vissu um.
Svigiuraiæli Brynjólfs
Enginn skyldi halda, að dík
sýndarhetjulund væri einstakt
fyrirbrigði í herbúðum komm-
únísta, Menn minnast þess til
dæfflis, að við umræðurnar um
Atiantshafsbandalagið á Al-
þingi í vetur hótaði Brynjólfur
Bja rnason andstæðingum sín-
um því, að síðar meir skvldi
farið með þá eins og „quisl-
inga“. Nú er það vitað, að
kommúnistar telja quislinga
rj ifdræpa, og urðu umrr.æli
Brynjóifs í fljótu bragði ekki
sl'.jJÍn á annan veg en þann að
h'inn. hötaði þeim, er honum
va-ri ekki sammála dauða og
pyntingum.
Sjálfsagt hefur Brynjólíur
Bj.irnason talið sig sýna tals-
verðan kjark, þegar hann bar
þessar hótanir fram. Kjarkur-
inn verður þó mun minni, þeg-
ar haft er í huga, hvernig búið
húfur verið að kommúnistum
hjer á íandi.
Eumr þögli og sjera
Sígfus leystir úr
herleiðingu
Það hefur ætíð — eða lengst
af — verið stefna stjórnvaid-
aitna á íslandi að taka vægi-
lega á kommúnistum. Þau hafa
taiið, að rjett væri að láta
kommúnismann ganga sjer til
búðar án þess, að við hann væri
beitt ítrasta strangleik laganna.
Þi-átt fyrir allt hafa menn vdj-
að láta kommúnistana njóta
góðs af því, að þeir væru ís-
lendingar, jafnvel þótt þeir
hcfðu sjálfir í raun og veruggagt
sig úr lögum við aðra lands-
moun.
Þegar Englendingar herfóku
noidaa kommúnistabrodda hjer
shoirtma á stríðsárunum, hörm-
u*><< allir íslcndingar það. Súl
ræðralag
únisfa og quislinga
afstaða kom best fram í því,
að þegar hervarnarsamningur-
inn var gerður við Bandaríkia-
menn, á árinu 1941, var það
sett sem beint skilyrði, að hin-
ir herleiddu kommúnistafor-
sprakkar yrðu leystir úr ánauð.
íslensk stjórnarvöld vildu ekki
þola það, að útlendir menn
níddust á samiöndum þeiira,
jafnvel þótt mjög afvegaleiddir
væru.
Liðsafli Brynjólfs
Þessi hugsunarháttur er mjög
fjarskyldur þeim, sem kom
fram hjá Brynjólfi Bjarnasyni.
Hann lýsti því meira að segja
yfir, að hefndarráðstöfunum
sínum ætlaði hann þá fyrst að
koma fram, þegar hann hefði
til þess styrk nokkuð mai^ra
hundruð miiljóna erlendra
manna úti í heimi, Það var sem
sje ekki fyrr en Brynjólfur teldi
sig aiveg öruggan í skjóli hins
útlenda kommúnistiska oíur-
veldis, sem hann ætlaði að
hefja ógnaraðgerðir sínar iijer
á landi.
Þessi framkoma minnir ó-
neitanlega óþægilega mikið á
þann hetjuskap, sem lýsti sjer
í því að láta dólgslega suður í
Leipzig, þegar vitað var, að
búið var að semja um, að allt
skyldi refsilaust, hvernig sem
látið væri. Kommúnistar eru
sannariega hver öðrum líkir,
hvar sem er í heiminum.
Blessun Molotovs
Brynjólfi til aíbötunar má þc
benda á. að ekki er alveg víst
við hvaða meðferð á quislingum
hann hefur átt. — Um þessar
mundir hafa menn það að visu
einkum í huga, hversu illa
kommúnistum og quislingum
hefur komið saman.
En sú var tíðin, að allir vcru
þeir í einu bræðrabandi komm-
únistar og Quisling. Er Quisling
fyrst varð „mikill maður ‘ í
landi sínu var það með blcss-
un rússnesku stjórnarinnar.
Þegar þýski sendiherrann í
Moskva tilkynnti Molotov, að
Þjóðverjar væru að ráðast inn
í Noreg, óskaði Molotov þeim
velfarnaðar í þeirri ráðagerð,
svo sem kunnugt er.
Það var þess vegna síður en
svo, að Rússar hefðu á móti því,
að Quisling fengi völdin í Nor-
egi. Þeir voru einmitt innilega
samþykkir þeim aðgerðum, er
til þess leiddu. Á þeim árum
var sannarlega ekki maðkurinn
í mysunni á milli þeirra Molo-
tovs og Quislings.
Ekki er hann fríður
flokkurinn
Kommúnistar kannast einnig
við samskonar menn úr eigin
herbúðum.
Kuusinen var fyrirrennari
Quislings á Norðurlöndum. —
Dimitrov, Anna Pauker, Rak-
osy og hvað þeir riú heita allir
saman, eru aðeins stjettarbræð-
ur og Iærisveinar Quislings.
Allt eru þetta menn svipaðs eðl-
is og með samskonar hlutverk.
þ. e. a. s. að koma þjóðum sín-
um undir erlenda ánauð.
Það má því vel vera, að
Brynjólfur hafi ekki meint eins
illa og menn skildu hann með
ummælum sínum á Alþingi Vel
má vera, að hann hafi verið að
lýsa þeim, er hann kallaði land-
ráðamenn, sem stjettarbræðr-
um sínum, og mælast til tess
að þeir ljetu eitt yfir alla ganga.
Orðabrengl kommúnista
Urn þetta er- ekki gott að
segja. Kommúnistar eru svo
fljótir að breyta um merkingu
í hugtökum, að sjerstaka rann-
sókn þarf á, hvað þeir hverju
sinni eiga við með þeim orð-
um, sem þeir nota.
En þetta er einmitt ein af
skýringunum á því, af hverju
aðrir láta sjer orðaskvaldur
kommúnista svo mjög í ljottu
rúmi liggja. Þeir vita, að í dag
fordæma kommúnistar monn
fyrir það, sem þeir hefja þá til
skýjanna fyrir á morgun.
Fordæming þjóðarinnar
bíður kommúnista
Allt er þetta íslendingum
annarlegt og mjög að vonum,
því að kommúnistar fara eítir
erlendum kenningum. — Þeir
miða allar gerðir sínar við er-
lenda hagsmuni. Þessar stað-
reyndir eru ætíð að verða skilj-
anlegar fleirum og fleirum, —
Þess vegna eykst einangrun
kommúnista, jafnt hjer á landi
sem annars staðar, með hverj-
um degi, er líður.
Kommúnistar eru sjálfir hmir
mestu skaðsemdarmenn fyrir
sínar eigin kenningar. Hegðun
þeirra og atferli allt sannfærir
menn um, að það eru villukcnn-
ingar, er þeir halda fram Því
dólgslegar sem kommúnistar
láta, því meiri skömm fá allir
heiðarlegir menn á þeim og öllu
framferði þeirra.
Þessa munu kommúnistar
verða áþreifanlega varir strax
og þjóðin fær tækifæri til að
kveða upp dóminn yfir þeim.
Utanríkisráðherra
Burma í London
LONDON, 5. ágúst: — U
Maung, utanríkisráoherra
Burma, gekk í dag á fund
He'ctor McNeiI, breska mnan-
ríkisráðherrans. U Maur.g kom
í dag flugleiðis frá Burma tíl
London.
Ekkert hefur verið skýrt frá
því um hvað umræðui ráð-
herranna í dag hafi snúist.
U Maung átti stutt viðtal við
frjettamenn á flugveliinum,
sem vjel hans lenti á. Hann
skýrði þeim frá því, að harnij
mundi að líkindum dveljast í
Bretlandi í tíu daga.
Talið er líklegt, að harm
haldi þaðan til Bandarikjanna.
— Revter.
Bæjarstjórn ákveður
skipulag Grjótaþorps
Sigfús Sigurhjartarson
vill tefja framkvæmdir
Á FUNDI bæjarráðs þann 2.
ágúst var lagður fram að nýju
skipulagsuppdráttur, sem gerð-
ur var í mars s.l. af Aðalstrjeti,
Grjótaþorpi og næsta umhverfi.
Var uppdrátturinn samþykktur
af bæjarráði með 3 atkvæðum
gegn 2.
Borgarstjóri skýrði þetta mál
á síðasta bæjarstjórnarfundi.
Hafði skipulagsuppdráttur þessi
verið afgreiddur frá samvinnu-
nefnd skipulagsmanna ríkis og
bæja í janúar s.l., en þá með
þeim tilbrigðum, að breidd
Aðalstrætis yrði annaðhvort, 44
eða 51 metri.
Bæjarráð taldi rjett að hafa
breiddina 44 metra. 51 meters
breiddin væri óþörf, en kost-
aði á hinn bóginn mikil lóða-
kaup fyrir bæinn. Tillaga um
skipulag þessa svæðis var gerð
á árinu 1945. Samkvæmt henni
skyldi Tjarnargata og Suður-
gata liggja beint inn í Aðal-
stræti. En nú var sú breytmg
gerð á, að götulína Suðurgötu
er látin horfa beint inn í fyrír-
hugaða götu, er á að liggja í
boga eftir endilöngu Grjóta-
þorpi norður í Gróf (Grjóta-
gata hin nýja).
Ágreiningur var í bæjarráði
um þessa skipulagstillögu. Var
uppdrátturinn látinn iiggja
frammi í fjórar vikur, samkv.
skiplagslögunum til þess, að
almenningi gæti gefist kostur á
að gera við hann athugasemdir.
Bárust bæjarráði allmörg
brjef út af uppdrættinum, að-
allega þess efnis, að lóðareig-
endur áskildu sjer rjett til skaða
bóta fyrir lóðaskika þá, sem af
þeim yrðu teknir.
Borgarstjóri lagði nú til, að
málið yrði afgreitt í bæjar-
stjórn, en vildi þó, að dregið
yrði að taka endanlega ákvörð-
un um tvö atriði eins og í til-
lögunni segir. Tillagan var svo-
hljóðandi:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur
samþykkir þann skipulagsupp-
drátt af Aðalstræti og umhverfi
þess, er gerður var í mars s.l.
og legið hefir frammi lögmælt-
an tíma, en tekur ekki endan-
lega afstöðu til þess, hvort
súlnagöng með gangstjett skuli
vera við Austurstræti sunnan-
vert nje heldur til götulínu cið
Vesturgötu, milli Aðalstrætis og
væntanlegrar bogagötu.“
Var hún samþykkt eftir
nokkrar umræður með 8 at-
lcvæðum gegn 6.
Andstæðingar
skipulagsins.
Það voru þeir Jón A. Pjeturs-
son og Sigfús Sigurhjartarson,
er andæfðu skipulagi þessu. Jón
A. Pjetursson viðurkenndi þó
í upphafi máls síns, að þessi
lausn væri ódýrari fyrir bæinn,
en ef farið væri eftir tillöguuni
1945, þar sem gert var ráð fyr-
ir að sneiða mikið af lóðunum
við sunnanvert Aðalstræti vest-
anmegin, til þess að götulína
Suðurgötu horfði beint við Að-*
alstræti.
Sigfús Sigurhjartarson baq
fram tillögu um það, að engirS
ákvörðun yrði tekin fyrr eií
gengið yrði að fullu frá öll.irru
atriðum í skipulagi miðbæ.iar-
ins. Hafði hann um það mörg
orð, og framúrskarandi óvitur-
leg.
Af máli hans var það citfj
ljóst, að honum var það áhuga-
mál að einmitt þetta skipulag
yrði ekki ákveðið, heldur yrtS
því slegið á frest. Ekkert haldl
var í viðbárum hans, einc og
borgarstjóri greinilega bcnti
honum á.
Sigfús og
„götuhornin“.
Sigfús Sigurhjartarson þútt-
ist hafa fundið það spakn eli,
að í skipulagsmálum bæjaanð
rjeði það, sem hann kaliaði
„götuhornaskipulag“ og l>ýddí
það, að einstök götuhorn
skipulögð út af fyrir sig.
Borgarstjóri benti honum á„
að á þeim árum, sem hann
ræddi um, hefði .einmitt stór,
samfelld ný hverfi bæjarind
verið skipulögð og lögð í það
mikil vinna.
Hisn vegar væri ekki hfsgSj
að svo stöddu máli að gangq
frá öllu skipulagi miðbæjarms,
M. a. vegná þess, að enn hcíðj.
það ekki verið ákveðið, h /ar,
ráðhús bæjarins ætti að star.da,
Sumir væru á þeirri skoðun,
að reisa ætti ráðhúsið í norðan-
verðri Tjörninni. Meðan þetta
væri ekki ákveðið til fulls, all -
eða á, gætu skipulagsmenn bæj-
arins ekki gengið frá skipulag-
inu í miðbænum að öllu leyti.
Það væri líka sjerstaklegum
erfiðleikum bundið að ákveða,
hve mikið athafnasvæði höfnirj
ætti að fá í miðbænum. Sumir
vildu stækka Lækjartorg mikið,
en öðrum fyndist það ekki fært,
Víðsýni og viðbárur.
Andstæðingar þessa skipu-
Iags í Grjótaþorpinu væru ao
tala um, að tillaga sú, sem hjer
lægi fyrir, bæri vott um skorí;
a víðsýni. Breiðasta gata bæj ar-
ins er Hringbrautin. Hún er 22
metrar. Hvað er þá um aðrar
götur bæjarins, ef það er skort-
ur á víðsýni, að ákveða brexdól
Aðalstrætis 44 metra?
Keilis-hugsjón Sigfúsar
Er Sigfús SigurhjartaicoiS
skýrði frá því seinna á fund-
inum, við hvað hann ætti í u.n-
tali sínu um „víðsýni", hat'ðS
hann ekki öðru til að dreifa era
því, að með þessu móti værS'
ekki hægt að sjá Keilirinn úr
Aðalstræti. Ekki gat hann þes^
þó, hvað Aðalstræti þyrfti aði
vera breitt, til þess að þessSi
hugsjón hans næði fram aðí
ganga.
En það var eins og borgar-a;
stjóri sagði: Hugsjón Sigfúsatl
Framh. á bls. §