Morgunblaðið - 28.09.1949, Blaðsíða 4

tilORGTJ NBLÁBIÐ
Miðvikudagur 28. sept. 194?«'
Ijjaldeyristekjurnar eru
helmingi meiri en 1938
Haftabúskapur leiðir lil verðfalts peninganna
GYLFI Þ. GÍSLASON kemst
að þeirri niðurstöðu i grein í
Aiþýðublaðinu um innflutnings
höftin, að afnám þeirra inundi
hafa gengislækkun í för með
sjer.
Grein Gylfa er þannig að
anda og efni, að lesendur gætu
freistast til að draga þá álykt-
un. að frjáls viðleitni leiði yfir-
leitt, fyrr eða síðar, til þess að
lækka verði peningagengi. Gylfi
er mjög sannfærður haftapost-
uii og lætur ekkert tækifæri ó-
notað til að prjedika lækninga-
mátt valdboðanna að ofan ann-
ars vegar og óheilbrigði ■frjáls-
lyndis í efnahagsmálum á hinn
• böginn. Afstaða Gylfa tii frels-
ir í viðskipta- og fjármálum er
annars svipuðust því, þegar
móðir, sem á glæsilega og gjaf-
vaxta dóttur, lokar hana inni
og byrgir glugga til þess að
stúlkan skuli ekki „láta faller-
ast“!
Meiri höft —
minni gjaldeyrisíekjur.
Það er óhætt að fullyrða, að
frjáls viðskipti leiða ekki til
gengisfellingar, heldur munu
flest rök að því, að einmitt
haftapólitík í ,,gylfiskum“ anda
og eins og hún hefur verið
framkvæmd hjer leiði ætíð til
gengisskerðingar. Öllum sann-
sýnum mönnum er Ijóst, að
hvers konar höft leiða með tím-
anum til samdráttar á útflutn-
ingsframleiðslunni og skerð-
' ingar á gjaldeyristekjum, sem
að óbreyttum tekjum innan-
lands leiðir til hækkunar á
vöruverði. Hvað sem hinu
skráða gengi á erlendum gjald-
eyri líður, þá hækkar almenn-
ingur verð þess gjaldeyris jafn-
rfamt því, sem vöruverðið inn-
anlands hækkar. Á tímabilinu
1922—1927 bjuggum við að
frjálsri verslun, en þá hækkaði
íslenska krónan, en hún hefur
verið felld einu sinni á hafta-
tímanum og er nú mjög verð-
felld miðað við skráða gengið.
Reynsla annarra þjóða í þessu
efni bendir til hins sama Frí-
verslunarlönd, eins og Banda-
ríkin og Sviss, eiga sjer gjald-
yri, sem er seljanlegur hvar
se mer við öruggu gengi, en
höft og aftur höft eru í lönd-
um eins og Hollandi og Eng-
landi, sem búa við valtari gjald-
miðil.
Hræðsla við að lina
á höftunum.
Gylfi ber Alþýðuflokkinn
undan því að hafa komið hjer
á fyrstu höftunum 1931. ogmun
það rjett, en flokkurinn hefur
gengið því betur fram í bví að
viðhalda þeim.
Flöftin voru upprunalega sett
vegna erfiðleika í markaðamál-
um okkar, og hefðu höftin ekki
þurft gð verða nema stundar-
fyrirbrigði, ef við hefðum þá
stjórnað fjármálum og banka-
málum okkar á skynsamlegan
hátt. Það má líka deila um,
hvort nokkur nauðsyn var að
setja þau á, eins og gert var.
Okkur fór svo eins og fleirum,
að því lengur, sem höftin stóðu.
því erfiðara varð okkur að af-
nema þau. í haftabúskap fer
oftast nær svo, að áframhald-
andi skortur virðist vera á er-
lendum gjaldeyri, en það kem-
ur af því, að- tökin á stjórn
banka og fjármála linast og
traustið á peningunum þverr
innanlands og utan. Fljótlega
.skapast svo hræðsla við að af-
nema höftin, og þegar þau hafa
staðið lengi, eru menn orðnir
þeim svo vanir, að sá hugsunar-
háttur verður ríkjandi, að allt
muni ganga af göflunum, ef þau
verði afnumin.
Gjaldeyristekjurnar nú
og lyrr.
Þegar rætt er um að slaka á
höftum, er því venjulega and-
mælt á þeim grundvelli, að
skortur sje á erlendum gjald-
eyri.
Nú er ástandið þannig í gjald
eyrismálum oltkar, að kaup-
máttur þess gjaldeyris, sem við
öflum nú, er um það bil tvö-
faldur á við það, sem var 1938.
Við öflum erlends gjaldeyris,
sem nemur milli 13 og 14 þús-
undir kr. á hverja fimm manna
fjölskyldu, en það er miklu
meira en þekkist hjá nokkurri
annarri þjóð í heiminum. Gjald
eyriskreppan stafar þess vegna
ekki af því að of lítið aflist.
Skorturinn á gjaldeyri er fal-
inn í því, að ekki er nóg til af
útlendum gjaldeyri til þess að
fullnægja eftirspurninni, eins
og hún kemur fram í innlendum
gjaldeyri. Ef samræmi er á milli
þess, sem útlendur gjaldeyrir
kostar, og peningateknanna inn
anlands, verður enginn gjald-
eyrisskortur. Verð útlenda gjald
eyrisins segir þá til um það, hve
mikið sje unnt að flytja til lands
ins en ekki andvirði innflutn-
ingsins í krónutölu. Það fer þess
vegna ekki eftir gengi, hve mik
ið er raunverulega unnt að
flytja inn. Þegar athugað er,
hve mikils við öflum nú af gjald
eyri miðað við það sem aflaðist
fyrir stríð, er það ljóst, að það
er ekki nauðsynlegt að við-
halda höftum í þeirri mynd, sem
nú er, vegna þess, að við öflum
of lítils af útlendum gjaldeyri.
Ef höft væru þess megnug að
bæta úr gjaldeyrisskortinum,
mundu þau fyrir löngu vera bú-
in að lækna þá meinsemd. Hitt
er sanni nær, að haftabúskapur
okkar í 20 ár sje ein aðalundir-
rótin að gjaldeyriskreppu okk-
ar.

271. dagur ársins.
Árdegisflæði kl. 10,30,
Síðdegisflæði kl. 23,03.
Næturlæknir er í læknavarðstof-
unni, sími 5030.
Næturvörður er í Ingólfs Apóteki
simi 1330.
Næíurakstur annast Litla bílstöð-
in, simi 1380.
Afmæli
Nýræð er i dag, 28. sept. 1949,
Þuríður Þorbergsdóttir, Elliheimilinu
Grund.
Heillaréð.
lög (plötur).
20,00 Frjettir.
19,45 Auglýsingaiú
20,30 Htvarpssaganí
Hjónaefni
Nýlega hafa f pinberað trúlofun
sina Þórdis Þorleifsdóttirf, Ba.óns-
stíg 3 og Haraldur Jóhannsson, Faxa
skjóli 14.
Nýlega hafa < pinberað Trúlofun
sina Unnur Guðmundsdóttir, Meðal-
hoiti. 14 og Hörður Þcrgeirsson, Lang
holtsveg 27.
Opinberað hafa trúlofun sína, ung-
frú Kristin Sigurðardóttir, Klappar-
stig 12 og Páll Jónsson, Bjarnarstöð-
um á Hvítársiðu.
Brúðkaup
‘Xótmæfa íhfufun
NEW YORK 27. sept. — Kín-
verska þjóðstjórnin heíur lagt
fram við Sameinuðu þjóðirnar
orðsendingu þar sem þeir mót-
mæla harðlega íhlutun Rússa í
innanlandsmál K,!ína. Segir í
orðsendingunni, að Rússar hafi
stutt kínversku uppreisnarsegg
ina með hergagnasendingum
og herliðsþjálfun og þannig
æst upp ófriðarbálið í Kína,
sem sje hættulegt heimsfriðn-
um. — Reuter.
Á laugardag voru gefin saman í
hjiinabarul Helga Eiriksdóttir og
Magnús Ágústssan bifvjel.ivirki, Ás-
vallagötu 18. Heimili þeirra verður i
Efstasundi 4.
Nesprestakall
Sr. Jón Thorarensen er fluttur á
Ægissíðu 94. Viðtalstimi kl. 6—7.
i Simi 5688.
Myndina íslands
hrafnistumenn,
I sem Sjómannad.igsráðið hefur lát-
ið gera er nú verið að sýna á ýms-
um stöðum hjer í nógrenni bæjarins.
— Hefur aðsókn að myndinni verið
j góð. |
Knattspyrnukeppni
j Fór fram s.l. föstudag milli starfs-
' manna hjá Agli Vilhjálmssyni og bif-
reiðastjóra af Litlu bilstöðinm. Leiksr
fóru svo, að starfsmenn E. V. unnu
með 5 gegn 2.
Myndaflokkar frá íslandi
í erlendum blöðum
I Nýlega birtist myndaflokkur frá Is-
landi í breska tíinaritinu „Sphere“.
I Voru myndir þessar frá Vestmanna-
! eyjum og var í sambandi við birtingu
; þeirra skýrt frá för Dr. Julians Hux-
ley og fjelaga hans til Islands í sum-
ar. Ljósmyndirnar tók Kjartan Ó.
j Bjarnason Flefir hann nýlega gert i
samning við International News |
j Photos um að selja þeim 15 mynda-
jflokka frá íslandi, sem birtast eiga
í breskum blöðum i g timaritum. Eru
sumar myndirnar í litum. |
Kosning utan kjörstðar
Utankjörstaðarkosninp, er hafin
hjá borfjarfógetu, Tjarnargötu 4 og
er opin kl. 10—12 f.h., 2—6 og
8—10 e.h. \
Sjálfstæðisf olk ! AJlar upplýsing
ar um utankjörstaðakosninguna
fáið þjer á kosningaskrifstofu
flokksins í Sjálfstæðishúsinu
(uppi). Sími 7100.
8. rit Náttúrulækninga-
fjelagsins
Um þessar mundir kemur út á veg-
um Náttúrulækningafjelagsins ný
bók eftir Are VVaerland. Nefnist hún
Sjúkum sagt til vegar. Til að gefa
mönnum einhverja hugmynd um efni
bókarinnar skulu hjer taldir upp
helstu kaflarnir: Lífshrynjandin end
urheimt, 2. Meginreglur rjetts matar
æðis, 3. Um þrennt að velja, 4. Um
hreinsun og endurbygging, 5. Hreyf-
ing, ristilskolanir, fasta. 6. Hrörnun
innyflanna, 7. Breytt um mataræði.
8. I nornakatli sjúkdómánna. 9. Inn-
vortis hreinleiki. 10. Mataraiði sjúkl- j
inga. 11. Mataræði mæðra og barna. '
Nokkrár myndir eru í ritinu.
Til kjósenda
Sjálfstæðisflokksins
Vllir SjálfVlæðismenn eru vin-
Ef þið eruð að mála hjá yður
skuluð þjer athuga, að til þess að
máíningin þorni ekki í krukkunni
yfir nóttina, þarf ekkerl annað en
setja örlítið vatn ofan á hana.
samlegast heðnir að gefa kosninga-
skrifstofu flokksins í Sjálfstæðis-
húsinu, upplýsingar um allt það
fólk sem liefur kösningarjett lijer
í Reykjavík, en fjarverandi verður
úr bænum um kosningarnar. —
Ennfremur er það nauðsyulegt, að
fiokksmennirnir gefi uppiýsingar
um það utanbæjarfóík, sem verða
mun hjer í Reykjavík á kjördag.
— Aríðandi er að vSjálfstæðismenn
hafi þetta tvennt í huga, cn skrif-
stofa flokksins er opin daglcga fi’á
kl. 9—12 og 1—5 og eru menn
beðnir aö snúa sjer þangað varð-
andi þessi mál. — Sími skrifstof-
unnar er 7100.
Til bóndans í Goðdal
Ónefndur 10, áheit H. J. 50.
Flugvjelarnar.
Loftleiðir:
1 gær var flogið til Isafjarðar, Pat-
reksfjarðar, Akureyrar og Siglu—
fjarðar.
1 dag er áætlað að fljúga til Vest-
mannaeyja, Isafjarðar, Akureyrar og
Siglufjarðar.
Hekla er væntanleg fró Kaup-
mannahöfn um kl. 17,00 í dag.
Geysir erA^SÍew York.
Flugfjelag Islands:
I dag verða farnar áætlunarferðir
til Akureyrar (2 ferðir), Vestmanna-
eyja, Isafjarðar, Hólmavíkur og
Blönduóst.
1 gær var flogið til Akureyrar (2
ferðir), Vestmannaeyja (3 ferðir)
Hornafjarðar, Kirkjubæjarklausturs,
Fagurhólsmýrar Isafjarðar og Kópa-
skers.
Gullfaxi er væntanlegur frá Prest-
wick og Ijondon kl. 18,30 i kvöld.
| „Hefnd vinnupiltsins" eftir Victor
| Gherbuliez; XV. lestur (Helgi Hjörv-
ar). 21,00 Tónleikar: Don-kósakka •
kórinn syngur (plötur). 21,35 Erindi:
Um gistihús (Kristin Jóhannsdóttir
forstöðukona). 22.00 Frjettir og veð-
urfregnir. 22,05 Danslög (plötur).
22,30 Dagskrárlok.
Erlendar útvarps-
stöðvar
Bretland. Til Evrópulanda. Bylgjn
iendgir: 16—19—25—31—49 m. —
Frjettir og friettayfirlit: KI 11—19
—14—15,45—16— 17,15 —1-3—20—
23—24—01.
Auk þess m. a.: KI. 10,15 Hljóm.
leikar, hljómsveit BBC. Kl. 13,15
Einleikur á píanó, Esther Fisher frá
Nýja Sjálandi. Kl. 22,45 Leikið á
fiðlu.
Noregur. Bylgjulengdir 11,54
452 m. og stuttbylgjur 16—19—25
—31,22—41—49 m. — Frjettir ki
07,05—12,00—13—18,05— 19,00 —
21,10 og 01.
Auk þess m. a. KI. 15,30 Svíta
eftir Alexander Tansman, Kl. 16,05
Síðdegishljómleikar. Kl. 20,15 Norsk
lög, hljómsveit leikur.
Danmórk. Bylgjulengdir 1250 03
' 31,51 m. — Frjettir kl. 17.45 03
kl. 21.00.
Auk þess m. a.: Kl. 18,15 Óperuiög
Ida Höst Roholm syngur. Kl. 20.10)
Gömul danslög.
j Svíþjóð. Bylgjulengdir: 1388
28,5 m. Frjettir kl. 18 og 21,15.
Auk þess m. a.: Kl. 11.10 Gþar-
leikur og söngur. Kl. 18,30 Somleuiur
á píanó. Kl. 20,15 Elli og eínstæð-
ingsskapur, erindi. Kl. 21,30 Nútíma
danslög.
Skipafrjettir;
Eimskip:
Brúarfoss er i fieykjavík. Dettifoss
er í Kotka í Finnlandi Fjallfoss er í
Kaupmar.nahöfn. Goðafoss er á leið
frá Isafirði til New York. I.agarfoss
er í Antwerpen. Selfoss Selfoss fór
frá Siglufirði í fyrradag til Keflavik
ur. Tröllafoss er í Reykjavik. Vatna-
jökull er í Reykjavík.
E. & Z.:
Foldin er á Vestfjörðum. Linge-
stroom er í Hull.
Ríkisskip:
Hekla er i Álaborg. Esja fer í dag
austur um land til Siglufjarðar.
Herðuhreið er væntanleg til Reykja-
víkur í dag. Skjaldbreið var a Siglu-
firði í gær. Þyrill er við Norðurland.
Útvarpið:
8,30—9,00 MorgUnútvarp. — 10,10
Veðurfregnir. 12,10—-13,15 Pládegis-
útvarp. 15,30—16,25 Miðdegisútvarp.
— 16,25 Veðurfregnir. 19,25 Veður-
fregnir. 19,30 Tónleikar: Óperettu-
Tilhæfulaus ósann-
indu um iogara-
kaupin
í TILEFNI af grein í einu dag'-
þlaðanna í Revkjavík í dag um,
að efnahagssamvinnustjórnin í
Washington hafi reynt að
hindra ríkisstjórnina í að kaupa
10 togara, lýsir ríkisstjórnin því
yfir, að þessi fregn er tilhæfu-
laus með öllu. Einnig er það
alrangt, að farið hafi verið fram
á lán frá efnahagssamvinnu-
stjórninni til togarabygging'-
anna, enda eru slík lán ein-
göngu veitt vegna dollaraút-
gjalda, en öllum er ljóst. að tog-
ararnir, sem byggðir eru í Bret-
landi, eiga að greiðast í steri--
ingspundum.
Einn liður í efnahagssam-
vinnu Evrópuríkjanna er athug
un í sjerstökum nefndum á á-
ætlunum hvers þeirra um fram
leiðslu og utanríkisverslun og
koma þar eðlilega fram misjöfn
sjónarmið. Áætlun íslands um
i fiskútflutning hefur verið rædaí
í fiskimálanefnd samvinnuríkj-
anna í París og kom þar franz
í fyrra gagnrýni á hinni fyrir-
huguðu aukningu fiskútflutn-
ingsins vegna stækkunar tog-
araflotans. Af íslands hálfu var
þessari gagnrýni að sjálfsögðu
mótmælt, og hefur fiskimála-
nefndin nú lýst því yfir, að hún
telji að íslendingar eigi aö
halda áfram áætluðum togara-
bygingum sínum.
(Frjett frá ríkisstjórninni).
'1111111111111111111111 iii 111111111111 ■■ irtiiiiiiiiiiiiiiiiimiim
•
Endurskoðunarskrifslofa I
EYJÓLFS ÍSFELDS I
EYJÓLFSSONAR
lögg. endursk. Túngötu 8 1
Sími 81388
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiMiiiiiiiiiiiiiMifMiiiiiiiiniiia