Morgunblaðið - 23.03.1950, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 23. mars 1950
viiiiiiiiitiMHiiMiMiiitimiiiMiioiiiiimiiimitmitHiiti
| Mntsvein
| vantar á m.s. Fell í utanlands-
s siglingar. Uppl. um borð í
\ skipinu.
• mllllllMMIIMII
iiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.iiiiiiiiiK
Helga lllugadóttir 05
► 'womm i«i«m i nNimiiiniuiMdiiiiiii miuiiiuiiirar
| 2 stúlkur
1 geta fengið vinnu við ljettan
| iðnað. Tilboð með uppl. um við
: hvað umsækjandi hefir áður
1 unnið sendist blaðinu merkt:
I ,.558“.
HIMMIIIIIIIIMMIMIIIMIMMMMMIMIIMMIIMMMMMIIMMIIIM
•mmilllllllMIHllllfMHMIIMIICtlllMUMIII'llllllllll'******1
i Vestib othygli
I Aflraunagormar óskast til kaups.
í Uppl. i sima 7667 í dag kl.
1 3—4.
i!>iHiiimiiiii
1111111111111111111111111111
í Sporöskjulagað
BORfcSTOFUUORÐ
l úr eik til sölu í Drápuhlíð 3
i (uppi). P'ötusafn, lítið eitt not-
í að, til sölu á sama stað. P’-öt-
i umar eru fJestar jiýskar. og i.ú
í með öliu ófáanlegar. Til sýnis
I kl. 5,30—7,30 í kvöld.
1111111111111111
IIIMIMMMMIIMMMMiMMIIMIIIIIIIIU
MIIIIIIIIIIIIIII'Pilllll''>lllll"MIIII)IMIIIIIIIHMIIIIIIIinilt
llásisaeil
f Á skemmtilegum stað í mið-
| bænum er íbúð til leigu strax
| eða í vor, fyrir fámenna fjöl-
Í skyldu, 2—5 herbergi og eld- |
s hús. Til greina kæmi helst mað |
I ur í uíanlandssiglingu. Tilboð
I óskast sent á afgr. Mbl merkt
| „Besti staður — 545“.
IMIIIMMiMMIIM
IHIHtHMMHHHH
HMMMMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMlMIIIMIIIMIIIMIIimilllim
= Miðaldra maður, sem er vanur |
í flestri vinnu, óskar eftir
| aiwiamu j
\ Umsjónarstarf eða þ.u.l. æski- \
I legast. (Hefir fengist við trje- |
i og járnsmíði). Sinnendur sendi i
| brjeflega fyrirspurn til afgr. j
1 Mbl. fyrir 26. þ.m. merkt: „Föst jj
i vinna — 535“. \
HIIMIIIIIIIMMII
IIIIIIIIIIIIIIII11111111IIIIIIIII
Hsitó! Halló!
I Mig ventar 1—3 herbergi og f
; eldhús strax eða i mai. Þrennt í
| í heimili. Húshjálp getur kom- f
i ið til greina. Ef einhver vildi |
i sinna þessu sendi nöfn sín á |
i afgr. blaðsins merkt: „t vand- :
| ræðum — 554“. i
? “
HIIIIMIIIIIIIIIIMlMMlMIIIMMnillMIIMIMIMIMMMMMMIIMH
illllMIIIIIMimi
IHHHHHHHMHHHMI
IMMIMMII
| Jörð óskast
i Góð jörð, vel húsuð og vel í
i sveit sett óskast til leigu, mætti
| vera með áhöfn. Tilboðum tje
Í^ skilað til l> aðsins fyrir 1. apríl
i merkt: „Bújörð — 556“.
ailllllllllllllllllllll
: IIIIIIMMMMIIIIIMIIIII11111111111111111
HIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIinillHX
| KRIST.IÁNSSON H.F.
i Austurstrceti 12. Sími 2800.
•IMIMMMIIIIM
IMlMMMMMMIMMIMMMMMMMI
IMMMMMMI
IIMIMIIIIMIIIIIMMII
HU RBAN AFNSPJOLD
og li.'ÍJLFALOKl R
SLiltagerSin
Sfíóh:vör<fusitg 8.
•HIIIIMIMIflllllllllllllMII
IMMMMMMMMM
LÍFSINS kvöð og kall er starf
meðan stætt er.
Það má aldrei gleyma því, að
velferð hverrar þjóðar byggist á
þrotlausu starfi einstaklinga,
þeirra, sem kunna að gera kröf-
ur til sjálfra sín fremur en ann-
arra og liggja ekki á liði sínu.
Það eru slíkar persónur hvar,
sem þær standa, sem öllu fram-
ar skapa festu þjóðfjelags og
framgang þess í heild.
Þær eru hinar sterkustu stoðir
þótt færri njóti frægðar eða
fjár.
Saga þeirra flestra hverra
verður sjaldan skráð en verk
þeirra verða þó allaf, í víðtæk-
um skilningi, grundvöllur kom-
andi kynslóða.
Þeim á landið mest að launa,
því að ást þeirra er heil og sönn.
Hún birtist í öruggu starfi en
ekki í fálmi eða fagurgala.
Vakandi og vinnandi sál.
Slík hefur hún verið, sú hin
aldna heiðurskona, sem jeg helga
þessar línur.
Það er Helga lllugadóttir, sem
verður hálfníræð í dag.
Hún er fædd í Holti í Svína-
dal árið 1865 og er Húnvetningur
í húð og hár, komin af merku
bændafólki í báðar ættir úr
Húnavatnssýslu. Foreldrar henn-
ar voru Illugi Ásmundsson bóndi
i Holti og Björg Eyjólfsdóttir
kona hans.
Helge fór frá foreldrum sínum
tæplega ársgömul og ólst upp í
Laxárdal fram yfir fermingar-
aldur.
Hún hlaut fábrotna alþýðu-
menntun fyrri tíma en auk þess
lærði hún ósköpin öll af kvæð-
um, rímum og sögum.
Varð hún þannig fróð á forna
vísu.
Átján ára gömul rjeðst hún til
hjónanna sjera Stefáns M. Jóns-
sonar og Þorbjargar Halldórsdótt
ur, fyrst að Bergsstöðum í Svart-
árdal en síðar að Auðkúlu 5
Svínadal.
Var hún þar í þeirra þjónustu
á annan áratug.
Batzt hún við þessa húsbændur
sína órjúfandi vináttuböndum og
sýndi einnig afkomendum þeirra
og skyldliði óvenjulega tryggð,
iví að hún er stór kona með
stórt hjarta og unni þeim af al-
hug, sem hún unni.
Hún vildi vinna fyrir þá og
verða þeim að sem bestu liði
hvar sem hún gat og af þessum
hugsunarhætti markaðist líf
hennar mest.
Eftir lát Þorbjargar húsmóður
sinnar, sem hún elskaði og virti
svo mjög, rjeð hún sig í vinnu á
ýmsum stöðum um lengri eða
skemmri tíma en var þó á Auð
kúlu þess á milli. — Á þessu
tímabili var hún m.a. tvö ár á
Auðólfsstöðum í Langadal hjá
ieim Þórði bónda Jónssyni og
Dýrfinnu Jónasdóttur, nokkur ár
á Blönduósi við saumaskap o. fl.,
en eitt ár hjá Kristjáni Gísla
syni kaupmanni á Sauðárkróki
og konu hans, Björgu Eiríksdótt-
ur, náfrænku frú Þorbjargar og
sjera Stefáns á Auðkúlu.
Þá var Helga um tveggja ára
bil ráðskona á Þorfinnsstöðum
hjá sjera Birni Stefánssyni, þar
til hann giftist hið fyrra sinni. —
Þótti hún hvarvetna skörungur
mikill í skapi og fasi og svo stór-
virk og starfsöm að af bar.
Hún var líka óvenju þróttmikill
kvenmaður til líkama og sálar og
ósjerhlífni var einkenni hennar
frá fyrstu tíð.
Var því vinnukraftur vel
tryggður þar sem hún var, enda
Helga Illugadóttir.
ljetu henni jafn vel verk innan
húss sem utan.
Handavinna var henni einkar
lagin, svo sem saumaskapur og
tóvinna, en hinsvegar ljek hún
sjer að því að binda hátt á annað
hundrað hesta heyband á dag,
með hinum dugmestu kaupamönn
um, ef því var að skipta.
Mátti svo segja að Helga
væri fær í flestan sjó og var ó-
sjaldan til hennar skákað þegar
vanda bar að höndum í hinum
ólíkustu efnum.
Til dæmis var hún stundum
fengin til að sitja yfir sængur-
konum. Þannig tók hún á móti
fjölda barna og fórst það ávallt
vel úr hendi.
Helgu var yfirleitt mjög sýnt
um að stunda sjúka og lagði
hún oft á sig miklar vökur og erf-
iði þess vegna, en taldi það al-
drei eftir, því að hún kunni ekki
að kveinka sjer. Stundum vakti
hún líka yfir líkum, sem þá var
siður, en fáir fengust til fyrir
hræðslusakir eða vanmáttar.
Jeg hef drepið á þetta því að
það sýnir ríkasta þáttin í eðli
Helgu Illugadóttur, sem er: frá-
bær fórnfýsi.
En þessi eðlisþáttur er aftur
nátengdur einstöku örlæti henn-
arfjarðar og gerðist ráðskona hjá
Eyjólfi bróður sínum.
En er Eyjólfur fór til Ameríku
átti Helga völ á því að fara vest-
ur með honum.
Hana fýsti þó ekki utanfarar
og fró hvergi.
I stað þess rjeðst hún það ár
til sjera Eiríks Þ. Stefánssonar
að Torfastöðum í Biskupstung-
um.
Frá honum fór hún síðan að
Vífilsstöðum og vann þar við
hjúkrun um eins árs skeið.
Hafði hún mikla hæfileika í þá
átt, sem fyrr getur og vildi Sig-
urður Magnússon, þáv. yfirlækn-
ir, að hún yrði útlærð hjúkrun-
arkona og gerði hjúkrun að ævi-
starfi sínu.
Helga vildi samt ekki festa sig
við það og fór árið 1915 til for-
eldra minna, Hildar Stefánsdótt-
ur og Páls Ólafssonar, núv. ræð-
ismanns í Færeyjum.
Bjuggu þau þá í Búðardal við
Hvammsfjörðí en Helga fluttist
ári siðar með þeim til Reykja-
víkur.
Var hún hjá þeim í 22 ár sam-
fleytt eða þar til þau hurfu af
landi burt.
Síðan 1937 hefur hún svo dval-
ið hjá þeim hjónum, Margrjeti
ar oggjafmildi. Það hefur jafnan^ Jónsdóttur og Hilmari Stefáns-
verið henni mest gleði að gleðja syni, bankastjóra.
aðra með gjöfum eða öðru ogj En Helga vildi ekki setjast í
sje henni sjálfri gefin gjög er það helgan stein fyrr en í síðustu
tíðast, að hún gefi hana þegar lög.
aftur, þeim, er hún telur hafa
hennar meiri þörf.
Jeg hygg að hún hefði aldrei
orðið rík þótt hún hefði átt þess
kost. Auður hennar hefði óðara
gengið til annarra. En Helga hef-
ur aldrei verið eyðslusöm.
Hún er janf hófssöm sjálf sem
Þess vegna fór hún í sveit á
sumrin meðan heilsan leyfði og
vann þar fyrir sjer við ýmis inni-
störf.
Var hún þannig eitt sumar í
Vigur við ísafjarðardiúp, þrjú í
Hrosshaga í Biskupr'ungum og
tvö í Skálholti, en á "Vurna hef-
hún er örlát við aðra. Henni hef- j ur hún spunnið og prjónað fyrir
ur alltaf fundist hún eiga meir fólk.
en nóg af öllu. Hún hefur alltaf
talið sig ríka — og það er sjálf-
sagt rjett, að sá, sem á ríkan
huga er auðugur þó að hann
eignist alderi annað.
II.
Árið 1911 yfirgaf Helga Nqrð-
III.
Mestan hluta aldurs síns átti
Helga því mikla láni að fagna að
halda góðri heilsu. Varð henni
þó aldrej misdægurt svo að heilsa
hennar virtist óbilandi.
En haustið 1935 varð.hún fyrír
urland og hefur ekki sjeð það. því mikla áfalli að lærbrotna.
síðan. Beið hún þess aldrei bætur síðan.
Fluttist hún þá suður til Hafn- Þá tók hún að kenna lasleika
í augum og gekk tvisvar undir
uppskurð vegna þess.
Varð þó ekki stemmt stigu fyr-
ir sjúkdómnum, sem var kominn
á of hátt stig áður og hrakaði
sjóninni smám saman svo mjög,
að Helga er nú nærri aiblind
orðin.
Auk þessa hefur svo nýrna-
veiki þjáð hana m.a. og hefur
hún orðið að leggjast á, spítala
hvað eftir annað síðustu ár, en
alltaf náð sjer nokkurn veginn
aftur.
Er hún nú á fótum hvern dag,
sæmilega hress, og hefur ætið
eit.thvað handa á milli.
I veikindum sínum öllum á
gamals aldri hefur Helga sýnt
óvenjulegt viljaþrek, þrautseygju
og þolgæði.
Hafa læknar hennar kunnað
að meta það, enda reynst henni
vel og drengilega.
Þá er henni það huggun að
minnast þess, að hún missti
aldrei orku sína og athafnavilja í
veikindi á bestu árum ævinnar.
Þá naut hún alltaf krafta sinna
til fulls, en slíkt ér meiri gæfa
en flestum er ljóst.
Heilum sálarkröftum hefur
Helga haldið fram á þennan dag
svo að hvergi verður sljóleika
vart í hugsun hennar.
Enn er hún minnug og skýr og
líður eigi sá dagur, að hún fylg-
ist ekki með frjettum útvarpsins
af áhuga, og útvarpsmessur læt-
ur hún ógjarnan framhjá sjer
fara, því að hún er einlæg trú-
kona.
IV.
Engum, sem kynnst hefur
Helgu Illugadóttur hefur dulist
hinn sterki persónuleiki þessarar
alþýðukonu með ákveðnar skoð-
anir og einbeittan vilja. Hitt er
annað mál, að ekki hafa allir
þekkt hana rjett eða skilið og er
svo um flest stórbrotið fólk,
sem með ásköpuðum yfirburðum
á margan hátt, hefur sig yfir
fjöldann.
Það hefur alltaf sópað að
Helgu hvar sem hún var og fór,
svo að menn hafa ósjálfrátt veitt
henni athygli.
Hún er lítillát í hjarta, en það
var aldrei eðli hennar að draga
sig í hlje frá önnum og athöfn-
um.
Hún vildi láta sem mest til sín
taka á vettvangi þeirra viðfangs-
efna, sem hún helgaði krafta
sína.
Þar var hún aldrei hlutlaus,
skoraðist aldrei úr leik. Hún hef-
ur blátt áfram notið þess að *
standa mitt í stormum og stríði.
Svo stór og sterk var lundin.
Og enn í dag ber hin aldur-
hnigna kona yfirbragð skörungs-
skaparins, sem aldrei fjekk dul-
ist.
Þótt Hkaminn sje nú lúinn er
sálin söm.
Þetta er kona, sem rækt hefur
skyldur sínar við lífið af trú-
mennsku og kostgæfni.
Henni fjell aldrei verk úr
hendi meðan hún mátti. Vinnan
var henni allt og í henni fann
hún hina mestu hamingju. Vinnu
gleðin var hennar æðsta hnoss.
Ilún hefur skilið eðli starfsins
og gildi óvenju vel — en ekki á
heimsjekilegan eða vísindalegan
efnishyggjuhátt menntamannsins
heldur af hreinni og ósvikinni
eðlishvöt náttúrubarnsins, sem
alist hefur upp í faðmi íslenskra
fjalla.
Helga giftist aldrei og átti ekki
börn, en börn þeirra, sem hún
unni og ann eru að vissu leyti
börn hennar líka.
Frh á bls. 12.