Morgunblaðið - 31.10.1950, Blaðsíða 2

MORCVNBLAÐIÐ
Þriðj'udagur 31. okt. 1950.
Stnrfsemi Ferðafiekijsins hefur ,Ný ÞIN6MÁl: -
iæist mjög í nukona undnnfarin úr ' Stofnkostnaður skólabygginga -
látlúrugripasafn og lóðamæfing
Adt frá stofnun Ferðafjelags
Istands hefir þessi fjelagsskap-
ur unnið að því sleitulaust að
stuðla að ferðum kaupstaða-
bua inn í sveitir landsins. Fje-
lagsskapur þessi hefir unnið
jrnikið og þarft verk. Með dugn
aði og elju nokkurra áhuga-
.samra manna hafa sæluhús
verið reist í óbyggðum. Hafa
þs'ssi hús stuðlað að því aö
nienn lögðu leiðir sínar inn í
•óbyggðir landsins og hafa notið
þar ósnortinnar fegurðar ís-
lenskrar fjallanáttúru.
Starfsemi fjelagsskapatins
hefir stöðugt færst í aukatia,
og meðlimatala fjelagsins far-
ið ört vaxandi. Nú eru fjelags
n:enn yfir 6000 að tölu
Fjallamenn ráðgera byggingu göngu-
brúar yftr Markariljól á Þórsmörk.

r’%’1

ZS FERÐIR FARNAR Á S. L.
SUMRI
Stjórn fjelagsins bauð blaða
ir onnum til hádegisverðar s. I.
si.nnudag og skýrði þeim frá
xtarfi fjelagsins á liðnu sumri
og væntanlegri vetrarstarfsemi.
Jón Eyþórsson, veðurfræðing
ur hafði orð fyrir stjórninni og
lýsti starfseminni. Alls voru á
aumrinu farnar 28 ferðir. Af
þeim voru 7 sumarleyfisferð-
ir. sem stóðu í 4—11 daga.
En helgaferðirnar, sem standa
frá .einum upp í þrjá daga,
voru 21 alls. Hátt á 7 hundrað
manns tók þátt í þessum ferð-
um á vegum fjelagsins.
Þakkaði hann Kristiáni Ó.!
Skagfjörð framkvæmdastjóra
fjelagsins óeigingjarnt starf í
þágu fjelagsins, en Kristján
Kjer um ferðirnar að öllu leyti
og er það ærið starf.
ÁRBÓK FJELAGSINS
íPRENTUN
Jón Eyþórsson gat þess að
Árbók fjelagsins 1950 væri nú
1 prentun og senrf fullbúin. —
Pjallar hún um Borgarfjörð
sunnan Skarðsheiðar og er skrif
uð af Jóni Helgasyni blaða-
manni.
Árbók fjelagsins 1951 mun
fjalla um V.-ísafjarðarsýslu. en
1952 mun verða haldið áfram
með Borgarfjörðinn, en ákveð-
ið hefir verið að skipta honum
í þrennt. Þá bók mun Þorsteinn
Porsteinsson, alþingísmaður
Kkrifa. Verður þar lýst miðbiki
hjeraðsins. Enn er ekki ákveð-
ið, hver mun skrifa um Mýr-
arnar.
Auk þessa eru tvær árbæk-
ur í smíðum. Fjallar önnur
þeirra um Strandasýslu og er
sknfuð af Jóhanni Hjaltasyni
lsennara. Hin er um Austfirði,
orx þá bók ritar Stefán Jóns-
SQn í Baltimore.
FÍELAGIÐ VILL REISA
KKÁLA Á ÞÓRSMÖRK
Ferðafjelagið hefir um
margra ára skeið staðið einhuga
um að reisa skála á Þórsm., sem
er einhver eftirsóttasti staður
ferðamanna. Hefir fjelagið í
hyggju að reka þar greiðasöiu
og hafa fastan starfsmann þar
sem jgreitt gæti götu ferðalanga
eftir þörfum. En þessi skála-
bygging hefir lengi dregist
vegna þess að fjárfestingar-
leyfi hafa ekki fengist.
Jón Eyþórsson minntist einn
ig á reit Ferðafjelagsins í Heið
mörk. Reitur þessi er um 20
hektara að stærð og á mjög
fögryfn stað í mörkinni. Á s. 1.
vori voru gróðursettar þar um
3000 furu- og rauðgrenis-
plöntur, en vonast stjórnin til
þess að mun -fleiri plöntur
Skáli Fjallamanna á Tindafjallajökli. Skálinn stendur í 850 m.
hæð yfir sjávarmál. —
verði gróðursettar á næstu ár-
um og ríkir almennur áhugi í
fjelaginu fyrir að gera þennan
reit fjelagsins sem fegurstan.
VETRARSTARFIÐ AÐ
HEFJAST
Ráðgert er að vetrarstarfsem
inni verði hagað líkt og undan-
farið. Skemmtifundir fjelagsins
hafa átt miklum vinsældum að
fagna og verið mjög fjölsóttir.
Fyrsti fundur fjelagsins á þess^
um vetri vcrður haldinn innan j
skamms. Á fundum þessum
hafa verið sýndar litkvikmynd-
ir frá ýmsum íegursiu siöuLun
landsins og á fjelagið þakkir
skildar fyrir þessa kynningar-
starfsemi sína.
LÁNAR RÍKISSJÓÐI FJE
Fjárhagur fjelagsins stendur f
með miklum blóma. Hefir fje j
verið lagt í sjóði, vegna þess j
að ekki hefir orðið af þeim j
framkvæmdum sem fjelagið hef
ir haft hug á vegna þess að
eklci hafa fengist fjárfestingar-
leyfi.. En ekki hefir fjelagið
látið það aftra sjer, heldur hef-
ir það einnig lánað ríkissjóði
fje til brúarbygginga á Kjal-
vegi, og þar með flýtt mjög fyr
ir þeim framkvæmdum.
x O ÍXXJá-Jt-Xi.1 ÍxjLH xH
Árið 1939 stofnuðu nokkrir
meðlimir ferðafjelagsins sjer-
deild innan þess. Nefnist hún
Fjallamenn. Upphafsmaður að
þessari deild var Guðmundur
Eimjrsson frá Miðdal. Hefir
hann síðan verið formaður
deildarinnar.
Áhugamál Fjallamanna er að
sækja upp á jökla og öræfi
landsins. Hafa þeir víða farið
og margar nýjar leiðir kannað.
Hsfa Fjallamenn komið upp
tveimur skálum. Er annar
þeirra á Fimmvörðuhálsi, sem
eins og kunnugt er, lengir sam-
an Mýrdals- og Eyjafjallajök-
ul. Skáli þcssi stendur í 115 m.
hæð. Hinn skálinn er á Tind-
f jallajökli og stendur hann í 850
Framh. á bls. 12.
Andspyrna kommúnista
er afar hörð i Kóreu
Kínversk hersveit bers! í !iði noröanmanna.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
TÓKÍÓ, 30. okt. — í Kóreu veita kommúnistar nú öruggt við-
nám og hafa víða stöðvað sókn lýðveldismanna. Bresku her-
sveitunum miðar þó stöðugt fram eftir vesturströndinni í átt-
ina til Sinuiju, bráðabirgðarhöfuðborgar kommúnista við Yalu-
fljót. —
50 km. frá landamærunum.
Landganga
Bandaríkjamenn mæta
hai'ðri andspyrnu, en eru ekki
nema röska 50 km. frá landa-
mærum Mansjúríu.
Herir S.-Koreumanna, sem
komust til landamæranna, hafa
hörfað frá þeim aftur að sögn.
Landganga
Bandaríkjamanna
í vikur.ni, sem leið, settu
Bandaríkjamenn mikið lið á
land í Wonsan um 130 km norð
an landamæra S.- og N.-Koreu.
Þetta lið hefir nú sótt fram um
80 km. Þá hafa Bandaríkja-
menn enn sett lið á land á aust
urslröndinni og nú fyrir norð-
an Wonsan. Á það að líkindum
að koma tii hjálpar liði S.-
Koreumanna, sem lengst hefir
sótt norður á bóginn.
Kínverskt lið
Sagt er, að nú þyki fengnar
sannanir fyrir því, að kínverskt
lið hafí tekið þátt í bardögun-
um á austurströndinni undan-
íarna daga.
STOFNKOSTNAÐUR VIÐ
SKÓLABYGGINGAR
í gær var lagt fram í Ed.
frv. um breytingu á lögum um
fræðslu barna. í frv. segir svo:
Ríkissjóður greiðir allt að
helmingi stofnkostnaðar heim-
angönguskóla, en þrjá fjórðu
hluta stofnkostnaðar heimavist
arskóla og skólastjórabústaða í
heimangönguskólum. Hlutað-
eigandi sveitarfjelög greiða
hinn hlutann. Sjeu tveir eða
fleiri hreppar eða hluti úr
hreppi um sama skóla greiða
þeir stofnkostnaðinn í hlutfalli
við samanlagðan tekju- og i
eignarskatt íbúanna ef tir með- |
altali fimm síðustu ára. Ríkis-
framlagið er bundið því skil- J
yrði._ að fje hafi verið veitt i
fjárlögum til sjerhvers skóla-
húss áður en hafist er handa
um bygginguna, og að skólalóð-
in sje eign skólahverfisins eða
afnotarjetturinn tryggður með
óuppsegjanlegum leigusamn-
ingi.
í athugasemd við frv. segir:
Nú eru í smíðum skólahús
fyrir tugi miljóna króna. Ljóst
er, að ekki verður fje fyrir
hendi á næstu árum til þess að
ljúka byggingu allra þessara
skólahúsa. Af drættinum hlýt-
ur að verða mikið verðmætatap
með bví að hálfgerð hús skemm
ast að ýmsu leyti miklu meira
en fullgerð og er erfitt að gera
sjer grein fyrir því, hve miklu
tjón þetta kann að nema. Þá
binst í þessum hálfgerðu bygg-
ingum mjög mikið fje, sem tek-
ið er að láni með háum vöxt-
um.
Fræðslulögin frá 1946 munu
víða hafá verið skilin svo, að
ekki þyrfti að bíða þess, að í
fjárlögum væri veitt fje úr rík-
issjóði til stofnkostnaðar skóla
heldur mætti hefjast handa um
bygg'ingu skólahúss hvenær sem
væri, og væri ríkissjóði svo
skylt að sjá um greiðslu síns
hluta þegar verkið væri komið
áleiðis.
Fræðslumálastjórnin gat
haft hemil á því, að ráðist yrði
of ört í skólabyggingar, en hef
ir ekki haft hann. Virðist því
vera nauðsynlegt, að setja slík
an hemil í lögin sjálf, svo að
hún eigi hægara með að verjast
ásóknum um bygging skólahúsa
fyrr en fjárhagur leyfir, en þær
hafa verið mjög miklar undan-
farið og geta haldið áfram enn,
ef löggjöfin verður óbreytt.
NÁTTÚRUGRIPASAFN
ÍSLANDS
1 gær var útbýtt í Nd. frv.
til’laga um Náttúrugripasafn
íslands. Samkvæmt frv. þessu
skulu vera þrjár deildir í safn-
inu:
Dýrafærðideild, grasafræði-
deild og jarðfræði- og landa-
fræðideild. Aðalhlutverk safns
ins á að vera:
1. að viða að sjer sem full-
komnustu safni íslenskra nátt-
úrugripa og varðveita það.
2. að afla erlendra náttúru-
gripa, eftir því sem heppilegt
þykir og aðstæður leyfa.
3. að annast fuglamerking-
ar í vísindalegum tilgangi.
4. að vinna skipulagsbundið
að almennum rannsóknum a
náttúru íslands.
5.. að annast eða sjá um til-
teknar rannsóknir eftir þvi
sem ríkisstjórnin kann að óska.
Verkefni þessi skal safnið
leysa af höndum eftir því sem
fje er veitt til í fjárlögum.
Þá skal náttúrugripasafnið
gefa út árlega skýrslu, ei*
greini frá megin þáttum í starf
semi þess á árinu, náttúrufræði
legum rannsóknum á íslandi,
munum þeim og ritum sem
safninu hala asKotnast, fugla-
merkingum og öðru, er ástæða
virðist til.
Safnið á einnig að gefa út
rit, þar sem birtist á einhverju
heimsmálanna niðurstöður
rannsókna á náttúru íslands,
eftir því sem ástæður virðast og:
fje er veitt til. Ritið nefnist
- Þá
l uua j.oia^uiv.
er einnig skv. frv. ráðherra
gefin heimild til að skipa
þrjá. deildarstjóra við safnið:
Dýrafræðing, grasafræðing og
jarðfræðing.
MÆLING LÓÐA Á
AKUREYRI
Jónas G. Rafnar flytur í Nd.
frv. til laga um'mælingu og
skrásetningu lóða. og landa £
lögsagnarumdæm' Akureyrar.
Skv. frv. þessu á bæjarstjórn
Akureyrar að láta mæla allar
lóðir og lönd innan takmarka
kaupstaðarlóðar Akureyrar og
gera nákvæman uppdrátt af
þeim. í greinargevð með frum-
Framhald á bls. 12.
Sjö þjóðir eiga fulltrúa
i Kóreunefndinni nýju
Ám.a. að sjá um sameining landsins.
LAKE SUCCESS, 30. okt. — Samkvæmt ályktun allsherjar-
þings S. Þ. frá 7. okt. eiga 7 þjóðir að skipa menn í nefnd „sem
komi fram fyrir hönd S. Þ. og vinni að sameining Kóreu, sjálf-
stæði landsins og að þar verði komið á lýðræðisstjórn“.
HAFA SKIPAÐ FULLTRÚA
Nú hafa fjórar þjóðir til-
kynnt um skipun fulltrúa sinna
í nefnd þessa, sem hlýtur að
gegna ákaflega veigamiklu
starfi. Þessi ríki eru Ástralía,
sem skipaði ritara sendiráðs
síns í Washington í nefndina,
CHile skipaðí aðstoðarutanrík-
isráðherrann, Filippseyjar skip
uðu fulltrúa sinn í gömlu Kor-
eunefndinni, og loks hefir
Tyrkland skipað sinn fulltrúa.
HIN ÞRJÚ ERU
Hin ríkin, sem ekki hafa enn
skipað fulltrúa í þessa nýju
Koreunefnd, eru Holland, Pak-
istan og Tailand. .