Morgunblaðið - 19.09.1951, Blaðsíða 7

Tvliðvikudagur 19'. sepí. 1951.
MORGlXBLÁÐIÐ
rmrr 7 i
Tl£ EFTIRBRlffNI
liffir sr. Halldór Jórssson, fyrv.
sóknarprest að Reynivöllum
SÚ nýbreytni hefir verið tekin
supp við guðsþjónustur Óháda
Fríhirkjusafnaðarins í Reykjavík,
að sungið hefir verið einraddað,
fp. e. lagið án fyfgiradda. Hefir
verið og er þar allfjölmenn söng-
sveit úrvalsfólks, sem hefir ásamt
hljóðf ærinu haft forystuna nm
Sönginn og hefir henni þar til alveg
íiýlega verið stjórnað af ágaetum
og vandvirkum manni, Jóni Isleifs-
syni söngkennara og organleikara,
að annar maður, Árni Bjömsson
píanóleikari, tók við af honum.
Markmiðið er að koma upp al-
vnennum, sönnum stifnaðarsöng
<eg hefir þetta tekist ágætlega til
jþessa. Viðstatt fólk hefir tekið |
mvaxamdi þátt í söngnum og haft
með sjer sálmabækur eíns og vera
Iber. Síðast, er jeg var þar stadd-
ur, 28. janúar síðastliðixm, mátti J
heita söngur um allan salinn. Upp .
á síðkastið má heita, að þvi erj
mjer hefir virst, að flestir hafi
tekið undir, er þeir kunnu sálma-
lögin.
Þetta hefir verið mjög fagurt,
og áhrifaríkt. Að láta syngja ein-!
raddað, er einnig áhrifaríkasta
ráðið til þess að koma á almenn-
um, safnaðarsöng. |
Þegar messuathöfninni er lokið
í hvert sinn, hefir prestur safn,-
aðariná, sjera Emil Bjömsson,
beðið alla viðstadda um að syngja
sálmvers, er hann hefir valið í það
og það skiftið. Hafa þá allir stað-
íö upp og sungið, allir, er sungið
gátu. Hefir presturinn valið það,
er gera mátti ráð fyrir, að allir
kynnu. Iíefir þessi söngur verið
sjerstaklega fagur og þróttmikill.
Þetta er prýðisgott ráð til að
venja fólkíð á að syngja og að
kenna því að skilja, hvers virði
er liinn almenni saf na/iarsöngur.
Þar sem einnig að fólk hefir
tn.jög f jölmennt við umræddar guðs
þjónustur, hefir þetta verið þeim
imun fegurra og tilkomraneira.
Hjer er heldur ekki ieiðum að
líkjast, því frændþjóðir olskar láta
syng.ja aðeins lagið og hafa þannig j
komið upp hjá sjer sönnum safn-'
aðarsöng, aðeins Iátið hljóðfærin
<orgelin) hafa forystuna og styðja
söng safnaðanna. Má þar nefna
úani, Norðmenn, Svía og fleiri
'þjóði r, er þessum hætti hafa kom-
að á hjá sjer.
Með þeim hætti, að láta syngja
<einraddað, þ. e. lagið sjálft, er
•margfalt auðveldara en ella að
koma við fjölbreyttara og frjáls-
nra vali sálma og sálmalaga. Það
«er ólíku fljótlegra og auðveldara
fyrir organleikarann að kenna
lagið, en allar raddir. Með því
að láta syngja fleirraddað, er sein-
I.egt að brjóta upp á nýjungum.
Hafa ýmsir gullfallegir sálmar og
sálmalög að miklu Ieyti orðið út-
■undan af því að fólkið kunni ekki
íögin. Einnig er auðveldara að
Ikynna fagra sálma og sálmalög,
sem ekki eru í sálmabðkum eða
sálmasöngsbókum vorum. Hjer er
ekki verið að ympra á því, að varpa
fyrir borð hinu gamla og góða,
Iheldur að fylgjast með þróun lífs-
Sns sjálfs og gefa fólkinu tæki-
i’æi-i til að kynnast merkum nýj-
vmgum. Sjálfur kjaminn stendur
ohaggaður, þó um nokkuð frjáis-
ara val væri að ræða.
Fagrir sálmar og fögur sálma-
Sög, sem söfnuðimir hafa ekki
iáður kynnst, eiga að styðja bcð-
jskapinn sjálfan, auðga fólkið að
aiýjum verðmætum og veita því
nýja gleði.
Sumir, því ber ekki að neita,
láta sjer fátt um finnast hinn
teini-addaða söng. Við því verður
ekki gert. En á eitt má benda, að
við konmm í allt öðrum erindum
S Guðs hús en í s' -gs; ■ í söng-
ísal gerum við v" - ‘ ikröfur
hg gefum þar ekT í Guðs-
hús kfiTrium við pbyggj-
ast, til lofgerí Jbfiðslu,
jsem bræður og ! aS með-
iaka orðið og s G . .. lof og
klýr'ú tii þesn r. gin þátttöku
í sovgnum að *yrkja aðra og
hljóta sjálf styrk um leið í lífs-
baráttunni með þeirri gáfu sem
Guð hefir gefið, söngröddinni.
—O—
Að) ir söngstjórar og organleik-
arar og söfnuðir í höfuðborginni
ættu að veita athygli því, sem er
að gerast meðal þess safnaðar, sem
um liefir verið rætt. Eiginlega
bera.st að þeim böndin um að koma
á hjá sjer, hverjum fyrir sig, sams
konar starfsemi. Það mundi reyn-
ast allöruggt ráð til að minna
einnig aðra söfnuði landsins á að
koma á hjá sjer almennum safn-
aðarsöng. En þess her þó að geta,
að nokkurn tíma þarf til þess að
venja fólkið við þessa breytmgu.
En ekki fellur eik við fyrsta högg
hjer fremur en ella.
Jeg fullyrði, að hjer í Dómkirkj
unni eða Fríkirkjunni til dæmis
og einkum, ef þær væri fullskip-
aðar eða því sem næst, mundi
hinn almenni safnaðarsöngur
þykja fagur og áhrifamikill með
stuðningi hinna hljóðmiklu hljóð-
færa.
Áminnst nýbreytni ætti að
minna marga, sem tæpast virðast
muna eftir því, að kirkjurnar sjeu
til á það, að þær eru til og á það,
að kirkjan er starfandi, lifandi
stofnun með því verkefni, að veita
lífi, Ijósi og yl hins heilaga orðs
í sálir allra, er þiggja vílja.
Heill og heiður sje þeim, ei hjer
hafa hafið forystuna um merki-
legt velferðarmál.
8. maí 1951.
Halldór Jónsson.
Orein um ísland
í júgóslavnesku
fímarift
GREIN um ísland birtist fyrir
skömmu í ritinu Filatelista, en
það er málgagn sambands serb-
neskra frímerkjasafnara. Er rit-
ið gefið út í Belgrad.
Greinin er skrifuð af Nikola
Pavlovitch og virðist hann hafa
staðgóða þekkingu af landinu.
Greinin er skrifuð í tilefni þess
að íslenska póststjórnin gaf út
ný frímerki á 175 ára afmæli
þóstþjónustunnar.
Fyrst lýsir greinarhöfundur ís-
landi landfræðilega og því næst
sögu þjóðarinnar. Að því búnu
lýsir hann nútíma íslandi og
lyndiseinkennum þjóðarinnar
Hann segir m. a. að hjer sjeu
engar járnbrautir, en ferðalög
sjeu með strandferðaskipum og
langferðabílum. Hann segir að
íslendingar sjeu vinnusöm þjóð
og vegna atorku hafi þeim tek-
ist þrátt fyrir fæð sína að kom-
ast í tölu mestu menningarþjóða
heimsins. Þar sjeu allir t. d.
læsir. Hann minnist og á‘ Þjóð-
leikhúsið, og hinn mikla fjölda
glæsilegra bygginga á íslandi,
kvikmyndahúsin, hitaveituna o.
s. frv. Er óvenjulega lítið af rang
færslum, eins og fjarlægðin þó
er mikil.
Að lokum minnist hann á nú-
tíma bókmenntir íslendinga og
getur í því sambandi Gunnars
Gunnarssonar, Kristmanns Guð-
mundssonar og Halldórs Laxness.
Grein eins og þessi er mikils
virði fyrir íslandskynningu, því
að líklegt er að upplýsingar um
landið sjeu heldur af skornum
skammti annar's suður á Balkan-
skaga.__________________
Þátttaka ír Ippiku
leikunun að sumri
HÉLSINGFOiíS, 18. sept. —
Chi c c F -e. hafa tilkynnt, að
þaú muni taka þátt í Olympsku
leikunum í Hclsingfors að sumrl
Hafa þá 2r þjóðir þelckst boð
ið. — NT3

I
Frá fundi Alþjóða þingmannasambandsins. — Fulltrúar íslands, Gunnar Thoroddsen og Jéa
Sigurffsson sjást í 2. röff.
« w.ái cft.- I*
Vinnur ni þróun þingræðisstofn-
nnn og bættum stnrfsháttnm þeirr
ÞEIR GUNNAR THORODDSEN
borgarstjóri og Jón Sigurðsson
skrifstofustjóri Alþingis áttu í
gær fund með blaðamönnum.
Skýrði Gunnar Thoroddsen þar
frá fundi Alþjóða þingmanna-
sambandsins, sem haldinn var
um síðustu mánaðamót í Istan-
bul í Tyrklandi og ýmsu, sem
varðar þessi samtök.
RÚMLEGA CO ÁRA
GAMAl.T
Alþjóða þingmannasambandið
er stofnað árið 1889 í París, segir
borgarstjóri. Aðalaðsetur þess er
í Genf í Sviss. Stefnuskrá þess
er Samkvæmt lögum þess að efla
persónuleg samskifti milli þing-
manna allra þjóða og sameijja'
þá til baráttu fyrir lýðræðislegu
skipulagi. Sambandið vill vinna
að þróun þingræðisstofnana og
reyna að bæta starfshætti þeirra
og auka áhrif þeirra og álit.
Hvenær gekk ísland í alþjóða-
þingmannasambandið. Aðdrag-
andinn að inngöngu íslendinga í
sambandið er alllangur. Á fund-
um þingmannasambands Norður-
landa hafa hinar Norðurlanda-
þjóðirnar hvað eftir annað ósk-
að þess, að íslendingar gengju
í Alþjóða þingmannasambandið.
Þegar breska þingið bauð tveim-
ur íslenskum þingmönnum ný-
lega heim, þeim Bjarna Ásgeirs-
syni og Sigurði Bjarnasyni, var
þess einnig mjög óskað af hálfu
Breta, að íslendingar gengju í
sambandið. Á ársþingi þess í
Dublin í Irlandi í fyrra var Jó-
hann Þ. Jósefsson áheyrnarfull-
trúi fyrir hönd Alþingis.
ALLIR FLOKKAR
SAMMÁLA
I mars s. 1. samþykkti Alþingi
svo með samhljóða atkvæðum að
ganga í Alþjóða þingmannasam-
bandið. Lýsti ráð sambandsins
þá þegar yfir ánægju sinni yfir
inngöngu elsta þings heimsins í
samtökin, og beindi sjerstökum
tilmælum til Alþingis um að
senda fulltrúa á ársþingið í Istam
bul.
Stjórn íslandsdeildarinnar
skipa alþingismennirnir Bern-
harð Stefánsson, Einar Olgeirs-
son, Stefán Jóhann Stefánsson
og Gunnar Thoroddsen, sem er
formaður deildarinnar.
Stjórnin ákvaft einróma að for-
maður og skrifstufustjóri Alþing-
is, sem er ritan deildarinnar,
skyldu sækja' ársþingið fvrir
hönd Alþingis.
SKIPULAG ÞINO
MANNASAMB* NDSÍNS
Gunnar Thoruddsen ræddi því
næst um skipulag Alþjóða þing-
mannasambandsins. Er það í st r
um dráttum þannig, að í ráð'i
Frásögn Gunnars Thoroddsen,
borgarstjóra, af 40. þingi álþjóða
þingmannasambandsins í MikiagarðL
Gunnar Thoroddsen flytur
ræffu á fundi Alþjóffa þing-
mannasambandsins.
þess eru 2 fulltrúar frá hverju
landi. Fulltrúar íslands þar eru
Gunnar Thoroddsen og Stefán
Jóh. Stefánsson. Ráðið stjórnar
fjármálum sambandsins, skipar
framkv.stj., og markar stefnuna
milli þinga. í öðru lagi er fram-
kvæmdanefnd, sem skipuð er 7
fulltrúum kosnum til 4 ára.
Þá eru í þriðja lagi almennar
fastanefndir starfandi, s. s. stjórn
málanefnd, fjárhags- og efna-
hagsmálanefnd, laganefnd, fje-
lags- og mannúðarmálanefnd,
menntamálanefnd o. fl. nefndir.
Einn fulltrúi frá hverju ríki a
sæti i þessum nefndum. Hlut-
verk þeirra er að undirbúa í sam
ráði við aðalskrifstofuna mál
fyrir ársþingið, þannig að þegar
einstök mál koma til umræðu á
þinginu hafa þau jafnan verið
vandlega undirbúin og skýrslum
útbýtt um þau fyrirfram.
Aðalhvatamenn að stofnun
samtakanna voru Englendingar
og Frakkar. Á þeim tíma var fátt
um alþjóðastofnanir. Má raunar
segja, að alþjóða þingmannasam-
bandið sje fyrsta alþjóðastofn-
unin, sem sett er á laggirnar til
eflingar friði í heiminum. Áttu
samtökin mikinn þátt í friðar-
fundunum 1899 og 1907. Dóm-
stóll í alþjóða deilumálum var
ein af aðal hugsjónum sam-
bandsins frá upphafi. Varð frum-
varp er það hafði samið um gerð-
ardóm í milliríkjadeilum aðal-
grundvöllurinn að stofnun shks
gerðardóms á Haagfundinum ár-
ið 1899. Einnig vann samband-
ið mikið að stofnun hins al-
menna alþjóðadómstóls og að'
því að koma á miðlun og sáttum
í deilumálum ríkja. Samræming
löggjafar og heildarlöggjöf urn
alþjóðarjett hefur sambandið
einnig látið verulega til sín taka.
Eitt af aðalviðfangsefnum þess
hefur einnig verið vernd og rjett
indi þjóðernisminnihluta.
Þingmannasambandið hafði á
sínum tíma náið samband. við
Þjóðabandalagið og nú við S. Þ.
FULLTRÚAR FRÁ * g
32 ÞJÓÐUM
Sambandið heldur þing einu
sinni á ári. Var það að þessu
sinni i Istambul í Tyrklandi og.
var hið 40. í röðinni. Á fyrsta
þingi samtakanna áttu 9 riki fu.ll
trúa. Nú mættu þar fulltrúar frá
32 ríkjum. Voru þeir 250 talsinu.
Flestir fulltrúar voru frá ítalíu
eða 22, þar næst 18 frá Egypta
landi og Þýskalandi. Hvert ríki
hefur að minnsta kosti 5 atkvæði
föst á þinginu. En í öðru lagi
hefur það atkvæði miðað við i-
búatölu og í þriðja lagi miða.ð
við það, hve margir þingmenn i
neðri málstofu þings þess eru
meðlimir í hlutaðeigandi þjóð-
deild. ísland átti samkvæmt
þessu 10 atkvæði á þinginu e.n
índland og Bandaríkin 28 atkv.
hvort, Sýrland og Libanon höfðu
7 atkvæði hvort.
Þingið í Miklagarði stóð yfir
í 7 daga. Voru fundir frá kl. 10
árd. til 6 síðd. með matarhljei
um miðjan daginn. Nefndar
fundir hófust kl. 9 á morgnann,
ÝTARLEG SAMÞYKKT
UM FRIÐARMÁL
— Hvaða mál voru aðallega
rædd á þinginu?
— í fyrsta lagi fóru þar fram
almennar umræður um skýrsl-u
framkvæmdastjóra sambandsins
Boissier prófessors frá Frakk-
landi, en ársskýrslur hans þykja
jafnan mjög merkilegar. Rekur
hann þar gang alþjóðamála. Urðu
miklar umraeður um skýrsluna nS
þessu sinni Tók jeg þát' ; :m
og skýrði aðstöðu Islar.ús. Áður
en jeg hó_f mál mitt bauS forseti
þingsins ísland sjerstakiega vel-
komið í samtökin.
Að loknum þessum umræðum
var samþykkt svohijóðandi yfir-
lýsing frá samtökunum um fri3«'
armál:
„aj^úl' Framh. á bls. 8, ’j