Morgunblaðið - 28.12.1951, Blaðsíða 2

r 2
MORGLNBLAÐIÐ
Föstudagur 28. des. 1951
jóiiSffiÍil
Þ.JÓÐLEIKHÚEIÐ á þakkir
jskilið fyrir að hafa valið hið
'vinsæla rismikla leikrit Davíðs
Stefánssonar til hátíðasýningar
Æinrar unj jólin. Væri vel, ef
leikhússtjórnin héldi í framtíð-
inni uppteknum hætti um hver
jól, að velja íslenzk leikrit til
■sýningar, eftir því sem efni
atanda til.
Á hverju ári á leikhúsið að
■vera stórtækt til sýninga á úr-
vals erlendum skáldverkum, en
liafa jafnan tiltæk reynd íslenzk
úrvals leikrit til sýninga við
hátíðleg tækifæri.
Boðskapur sá er Davíð
Stefánsson flytur í þessu leilsriti
sínu er sannarlega þess virði að
-almenningur getur vel unað því,
að hann sé rifjaður upp við og
við. Hvers skyldi vera rr.eiri
þjörf í heimir.um, en þess kær-
.leika, sem einskis krefst, en öllu
íórnar, til að bera híð afvega-
fleidda mannkyn að Hinu gullna
'hliði.
Þó sýningar þessa leikrits hafi
jþegar náð fullu hundraði hér í
bæ, var ekki annað að heyra á
leikhúsgestunum í fyrrakvöld,
en að þeir væru ánægðir með að
ikynnast leikritinu að nýju á sviði
ihins nýja Þjóðleikhúss. Var eftir-
tektarvert hvernig þeir fylgdu
leiknum með lifandi áhuga frá
upphafi til enda, nærri því eins
-og þeir hefðu aldrei fyrr heyrt
hann eða séð og væru í vafa um
hver afdrif skáldið hefði búið
Jón hinum bersynduga, unz kerl-
ing kom skjóðu sinni inn fyrir
•dyragætt Himnaríkis. Svo mikil
ítök á þetta leikrit í hugum
manna, efni þéss og umgjörð, er
höf. hefir dregið frarn úr þjóð-
sögum og þjóðlífi fyrri alda.
En með þvi að taka upp eftir-
lætisleikrit íslendinga til sýning-
ar, fær almenningur glöggan og
lærdómsríkan samanburð á leik-
hæfni þeirra starfsmanna, sem
Þjóðleikhúsið hefir á að skipa er
stundir líða.
STÚDENTAKÓR Ceorge Washingtonháskólans söng í Fríkirkjunni
í gærkvöldi og fyrrakvöld á vegurn Tónlistarfélagsins. Kórinis
er 28 raddir, 14 stúlkur og 14 piltar, undir stjórn dr. Roberts H,
Harmon. Undirleik annast frú Grace Harmon, kona söngstjórans.
KorSlendinga
Arndís Björnsdóttir í hlutverki kerlingar.
í þetta sinn var samanburður-
inn, sem kom til greina, aðallega
innifalinn í því, að mönnum gafst
tækifæri til að sjá mismuninn á
aðstöðunni til leiks í Þjóðleikhús-
inu, borið saman við hinn þrönga
húsakost í Iðnó, því meðferð að-
alhlutverkanna er nú í höndum
sömu manna og í Iðnó.
Kom sá mismunur ekki til
greina í 1. þættinum. En á hon-
um hafði verið gerð sú breyting,
að sleppt var lokaatriðinu, er
hreppstjórinn kemur til skjal-
anna.og ætlar að taka Jón fast-
an. Það kom í ljós við þessa sýn-
ingu, að þessa atriðis verður ekki
saknað úr leiknum.
En öll sýningin eftir 1. þátt
sórridi sér mun betur á sviði Þjóð-
leikhússins, en þegar leikritið var
aýnt í Iðnó, sem eðlilegt er. Hér
«r það olnbogarúm fyrir hendi,
sem þarf til að geta sýnt „him-
in og jörð“ og allt sem þjóðtrúin
hefir skapað þar á milli.
í 2. þætti komst fyrir á sviðinu
aú fjarvíddar glapsýn, sem þar
átti efnisins vegna að vera. Og
i 3. þætti, sem gerist í landar-
eign Himnaföðursins, gafst yfir
að líta þá víðáttu, sem þjiðtrúin
útbjó á því höfðingjasetri. En
lengi geta menn deilt um það
hvernig eigi að ganga frá hinu
■Gullna hliði í síðasta þætti svo
vel fari í einni saman sýn, hið
efnisþunga lokaða hlið og skýja-
horgir upphimins.
Eri að leikslokum munu allir
hafa verið sammála um að á
þessu sviði á Gullna hliðið
heima.
Arndís Björnsdóttir lék kerl-
ingu með ágætum eins og fyrr.
Hún hefír hér mótað leikpersónu,
sem eftirminnileg er. Um
imeðferð hepnar og skilning á
hlutverki , þp%sut. mælti. ^krifa
lar.gt mál. Eins er Brynjólfur
alkunnur í hlutverki Jóns. Þó^
minnist ég ekki að hann hafi |
í fyrri sýningum sýnt svo mikil
geðbrigði á tröppum hins Gullna
hliðs eins og hann sýnir nú.
Sem leikstjóri ber Lárus Páls-
son mestan þungan af sýning
þessari og hefir samt eitt af
aðalhlutverkunum. Er leikstjórn
hans nú mótuð eftir sömu línum
og áður, nema hvað hann hefir
nú víðara svið til umráða. Leik-
ur hans er fjörmikiil með kyngi-
krafti undirheima. En mig minn
Kefndarkosningar
á Alfringi
Á SÍÐASTA fundi sameinaðs
þings sem haldinn var s. 1.
fimmtudagskvöld fór fram kosn-
ing í nokkrar nefndir.
í yfirskoðunarnefnd ríkisreikn-
inga voru kosnir: Jón Pálmason,
Jörundur Brynjólfsson og Sigur-
ir að ég hafi séð hann lymsku- jón. Ölafssori.
legra íjaðurmagnaðri í hreyfing- j j verðlannanefnd gjafar Jóns
um í gerfi Óvinarins á sýningun-, SjgU1.gSS0Bar þeir: .Þórður Eyjólf:;
um í Iðnó en hann vai að þessu gf)n> Matthías Þóiðarson og Þor-
Slnnl' . kell Jóhannesson.
Að leikslokum var Laius Pals- j Landsbankanefnd hlutu þess-
son og aðrir aðalleikendur akaft ir kosningu; Gunar Thoroddaen,
hylltir af mikilli hrifmngu elc'ÍLárus Jóhannesson, Sveinbjörn
Högnason, Emil Jónsson og Sig-
fús Sigurhjartaraon. Til vara: Jó-
hann Hafste'in, Jónas G. Rafnar,
Rannveig Þorsteinsdóttir, Jón
Axel Pétursson og Sigurður Thor-
oddsen yngri. *
í nefnd til að uthluta fjárveit-
ingum skv. fjárlögum til skálda,
rithöfunda og listamanna voru
húsgesta.
V. St.
P?
Leikendur í „Gullna hliðinu",
auk þeirra sem getur um í ofan-
ritaðri grein:
Vilborg grasakona: Anna Guð-
mundsdóttir.
Þjófur: Baldvin Halldórsson.
Drykkjumáður: Lárus Ingólfs-
son.
Kona, frilla Jóns: Regína Þórð-
ardóttir.
Ríkisbubbi: Róbert Arnfinns-
son.
Sýslumaður: Ævar Kvaran.
Foreidrar kerlingar: Valdimar
Helgason, Þóra Borg.
Helga vinkona hennar: Herdís
Þorvaldsdóttir.
Prestur: Gestur Pálsson.
Bóndi: Haraldur Björnsson.
Fiðiungur: Sigurður Ólafsson.
Lyklapétur: Valur Gíslason.
Páll postuli: .Tón Aðils.
María mey: Gerður Hjörleifs-
dóttir.
Miehael höf-uðengill: Sigríður
Hagalín.
In'driði Woage segir fram for-
spjall leiksins.
þessir kosnir:
son, Þorkell
Sæmundsson
mundsson.
Þorsteinn Þorsteins
Jóhannesson, Helgi
og Sigurður Guð-
AKUIIEYRI, miðvikudag. —
Skákþingi Akureyrar 1951 er ný-
lokið. í meistaraflokki kepptu 9,
og bar Jóhann Snorrason sigur
úr býtum. Hann hiaut 6 vinn-
inga og varð Akureyrarmeistari
og einnig skákmeistari Norðlend-
inga 1951.
Aðrir hlutu \dnninga sem hér
1 segir: Guðmundur Eiðsson 6,
I Unnsteinn Stefánsson 5, Margeir
Steingrímsson 4V2, Guðbrandur
j Hlíðar 4, Jón Ingimarsson 3, Al-
bert Siguiðsson 2 V2, Steinþór
Heigason 2’/2, Kristinn Jónsson 2.
í fyrsta flokki kepptu aðeins
3, og voru tefldar 2 umferðir.
Sigurvegari varð Haraidur Boga-
son með 2'/2 vinning. — í öðrum
fiokki kepptu 7 og sigraði þar
Tryggvi Kristjánsson með 5 vinn-
inga.
Yfir stendur skákkeppni við
vinabæi Norðurlanda, eins og áð-
ur hefur verið getið um.
_____________— H. Vald.
Sjóníeikurínn
„Landaffæði o§ ásf"
sýndur í Sfykkshólnti
UNGMENNAFÉLAGIÐ Snæfell p
í Stykkishólmi hafði á 2. jóladag |
frumsýningu á sjónleiknum ,
j „Landafræði og ást“ eftir Björn- j
stjerne Björnson. Var húsið íull- |
setið. og leikendum tekið með
ágætum.
Þorgelr Tbsen skólastjóri hafði
leikstjórn á hendi og setti leikinn
á svið og var það prýðilega gert
miðað við allar aðstæður.
Um leiksviðsútbúnað sáu þau
Hulda Þórðardóttir og Benedikt
Lárusson, en ljósaútbúnað ann-
aðist Haralaur Gíslason. Bene- !
dikt Lárusson lék aðalhlutverkið
Tygesen prófessor, en með önnur I
Mutverk fóru Huida Þórðardótt-
ir, sem lék konu hans, ICaren,
dóttur þeirra, Ilelgu, lék Kristín
Biörnsdóttir. Möllu iék Lára
Þórðardóttir, en vinnukonuna
Hrefna Þorvarðardóttir. Birgitt
Römer iék Jóhanna Lárentínus-
dóttir. Purman próf., lék Sigurð-
ur Hallsrímsson, og Hemming
májara lék Haraldur Gíslason.
Ákveðið hefur verið að leik-
flokkurinn sýni sjónleikinn n.k.
laugardagskvöld að Breiðabliki í
Miklaholtshreppi og einnig eftir
áramó*'- í QT-iindarfirði. — A.H,
■^VIÐFANGSEFNIN
Kórinn söng lög eftir Bortni-*
anski, Mozart, Elgar, Hándel og
Bramhs og auk þess nokkur lögi
eftir ameríska tónsmiði þar á
meðal tvö eftir Christiansen, sem
er norskur að ætt, söngstjóri St.
Ol av menntaskólans í Minne-
sota.
Mesta athygli vöktu 6 kaflar úr
oratoríinu Messias eftir Hándel
sem einsöngvarar og kór fluttu.
GESTUR VAPvNARLIÐSINS
Kórinn er hér sem gestur
ameríska varnarliðsins og hefur
dvalið í Kefiavík um jólin. í gær
og fyrradag skoðaði kórinn
Reykjavík og nágrenni og söng í
fyrradag á EUiheimilinu við
ágætar undirtektir gamla félks-
ins. Einnig söng kórinn í síðdegis-
kaffi að Hótel Borg á 2. jóladag,
Var honum þar fagnað gífurlega..
Samsöngurinn í fyrradag hófst
40 mínútum eftir auglýstan tíxna.
stafaði það af því að selflytja varð)
kórinn frá Keflavík í ílugvél,
vegna ófærðar á veginum. Vakti
þetta nokkra óánægju en húrs
hvarf brátt er kórinn hóf söng-
inn.
------------------ J
Mæðrasfyrksnefnd
árusl fæplega
MÆÐRASTYRKSNEFND bárust
alls 72.900 krónur í peningum í
jóiasöfnun þeirri, er hún efndi
til num um jólin til styrktarfátæk
um mæðrum og einstæðings kon-
um. Auk þess barzt afarmikið af
íatnaði, bæði nýjum og notuðum,
hangikjöt, sælgæti og barnaleik-
föng og svo eplin er ríkisstjórnim
fékk nefndinni til ráðstöfunar.
Frú Guðrún Pétursdóttir for-
maður Mæðrastyrksnefndar, héf-
ur beðið Mbl. að færa bæjarbú-
um þakkir nefndarinnar, fyrir
þann tiltrúnað og traust, sem þeir
hafa nú sem fyrr sýnt Mæðra-
styrksnefnd, með því að fá henni
svo mikia peninga til handa hin-
um bágstöddu konum.
Frú Guðrún Pétursdóttir bað
blaðið að vekja athygli þeirra
kvenna, er nefnd.in hjálpaði og
ekki hafa sótt jólaeplin, að láta
það ekki dragast á langinn.
Blýnámur
BLÝNÁMUR
Mesteravig í
Grænlands við
KáSMIRDEILM TIL
ÖRY66ISRÁDSIHS
KASMÍR, 27. des. — í ræðu er
forsætisráðherra Pakistan hélt
um jólin, lýsti hann því yfir, að
stjórn hans hefði farið þess á
leit við Öryggisráðið, að það
sneri sér til Indlandsstjórnar með
þá máialeitan, að hún kallaði
hersveitir sínar heim frá Kasmír
•og látnar yrðu fram fara frjálsar
kosningar í landinu undir eftir-
liti Öryggisráðsins.
Ráðherrann sagði m. a. að guð
mætti vita til hvaða atburða
mundi draga í Kasmír, ef þetta
vandamál yrði ekki ieyst með
friðsamlegum hætti og ógæfu-
sömum íbúum, landsins hjálpað.
ur
Austur-Grænlartdij; Það værLbersýijdk^t, sagði hann,
,,ir 8 million að. Indv.erjar hyggðust þrælka
tonn af málmgrýti.
eru taldar geyma yfir .8 milljpn að indverjár
landslýðinn.
hyggðust þrælka:
NTB-Reuter.
ÓKENNILEGS sjúkdóms hcfur
orðið vart öðru sinni á þessu ári
í Rón-dalnum í Frakklandi. ■— í
t , ,
agustmánuði 1 sumar létu 6
. manns lífið af völdum hans við
hörmulegar þjáningar, en hundr-
uð manna sýktust. Auk þjáninga
fylgja sjúkdómi þessum rneiri
háttar ofskynjanir einkum of-
sjónir.
Fyrir nokkrum dögu.m var til-
kynnt um 20 ný sjúkdómstilfélli,
| en mcðal sjúklinga eru nokkrar
hjúkrunarkonur og starfsmenn
. sjúkrahúss þess, þar sem sjúk-
lingarnir Hggja.
Sjúkdómur þessi hefur verið
1 kallaður ,,brauðæði“, og telja
læknar sig geta rakið orsakir
hans til myglusvepps, sem ræðst,
.á. kornteguadir, einkum rúfi, þ?g-.!
ar rakasamt er.
eyrar gefinn ffyglil
AKUREYRI, 17. des. —■ Fyrifi
nokkru barst bamaskóla Akureyr-
ar vegleg gjöf. Var það vandaður1,
flyglll, sem nemendur og kennarah
gáfu skólanum í tilefni 80 ára af-«
mselis hans á þessu ári. Gjöf þessl
var afhent 12. þ. m. að viðstöddu
fi-Eeðsluráði Akureyrar, náms<
stjóra og kennaraliði skólans. i
Skólastjóri, Hannes J. Magnús-*
son, gat þess í stuttri ræðu, 'eí
hann afhenti gjöfina fyrir höná
nemenda og kennara, að hanri
vænti þess, að gjöf þessi yrði til
þess að örfa söng og músiklíf Jj
skólanum í framtíðinni og vasrS
aðeins spor í áttina til þess að bual
skólann vönduðum tækjum, serrj
mættu hjálpa til að auka merin-«
ingu og þroska nemendanna. I
Þeir Brynjólfur Sveinsson, for-«
maður fræðsluráðs, og Snorri Sigi
fússon, námsstjóri, þökkuðu gjöfi
þessa með stuttum ræðum og ósk-
uðu skólanum til hamingju með
þennan góða grip. |
Flygillinn er frá Hornung og
Möller í Kaupmannahöfn, og haýðj
ÁyPÍAA. Bjarman yfirbókari útvdjgx
að hann. —H. Vald. J