Morgunblaðið - 12.02.1952, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 12. febrúar 1952
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.)
Lesbók: Árni 01«, sími 3045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjðm, auglýsingar og afgreiCsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 18,00 á mánuði, innanlands.
1 lausasölu 1 krónu eintakiC. Kr. 1,25 meO Lesbók.
Minning Mnnnerheims liiar með
Orðin ein nægja ekki
A SÍÐASTA Alþingi var sam-
þykkt svohljóðandi þingsálykt-
Unartillaga frá tveimur þing-
mönnum Sjálfstæðisflokksins,
þeirn Jóhanni Hafstein og Jónasi
Rafnar, um heildarendurskoðun
4 skattalögum, tekjuskiptingu og
yerkaskiptingu ríkisins og bæjar
Cg sveitarfélaga:
„Alþingi ályktar að beina
þc-irri áskorun til ríkisstjórnar-
innar, að hún beiti sér fyrir
beildarendurskoðun laga um
skatta og útsvör, senr stefni að
því, að lögfest verði heilsteypt
kerfi skattamála, sem byggist á
cðlilegri og samræmdri tekju- og
verkaskiptingu ríkisins annars
vegar og bæjar- og sveitarfélaga
hins vegar. Sé jafnframt við það
miðað að ofþyngja ekki ein-
staklingum, hjónum, félögum og
atvinnurekstri í opinberum
gjöldum, tryggt samræmi og jafn
rétti við álagningu gjaldanna,
sem mundi auðvelda eftirlit með
því, að framtöl séu rétt. Lögð
skal einnig áherzla á að gera
skattalöggjöfina svo einfalda í
framkvæmd sem frekast er unnt.
Rannsókn og undirbúningi
jnálsins sé hraðað svo, að ríkis-
Stjórnin leggi frumvarp til laga
um málið fyrir næsta reglulegt
Alþingi."
Vissulega er samþykkt þess-
arar þingsályktunartillögu
góðra gjalda verð. Óhætt er
að fullyrða að fyrir flutnings-
mönnum hennar vakir það, að
fá raunverulega bætt úr því
ófremdarástandi, sem nú ríkir
um skattheimtu og álagningu
opinherra gjalda hér á landi.
En fögur orð og fyrirheit um
úrbætur nægja ekki. Nú kem-
ur til kasta ríkisstjórnarinnar
að framkvæma þessa tillögu,
láta þá endurskoðun fara fram
sem þar er ráðgerð og leggja
síðan fram skynsamlegar til-
lögur um óhjákvæmilegar
breytingar skattalaganna.
Frá því hefur áður verið skýrt
hér í blaðinu að fyrir nokkrum
árum beitti Jóhann Þ. Jósefsson,
sem þá var fjármálaráðherra,
sér fyrir endurskoðun skattalag-
anna. Nefnd var skipuð. Hún
skilaði áliti en þar með var
draumurinn búinn. Ekkert sam-
komulag náðist um nokkrar
breytingar á skattalöggjöfinni á
grundvelli þess álits.
Sjálfstæðisflokkurinn stóð ó-
skiptur að samþykkt fyrrgreindr-
ar tillögu þeirra Jóhann Haf-
steins og Jónasar Rafnar. Fyrir
honum vakir ekkert annað en
það, að tilraun yrði gerð til þess
að koma skattheimtu hér á landi
i skaplegra horf en hún er nú.
Sjálfstæðismenn hafa þrásinnis
vakið athygli á þeirri hættu, sem
5 því felst, að ganga svo langt í
álagningu opinberra gjalda, að
hvöt. einstaklinganna til þess að
leggja sig fram, afla sér tekna og
treysta hag sinn sé rýrð til muna.
En það er einmitt það, sem nú-
gildandi skattalöggjöf gerir. Hún
beinlínis refsar mönnum fyrir að
sýna dugnað og sparsemi.
Engum kemur annað til hugar
en að af háum tekjum beri að
greiða háa skatta til sameigin-
legra þjóðarþarfa. En sú skatt-
heimta, sem dregur úr framtaki
borgaranna og sviptir þá að
meira og mipna leyti áhuganum
fyrir að afla sér tekna og skapa
verðmæti, gengur mikils til of
langt. Hún er í senn andstæð
hagsmunum einstaklinganna og
þjcðíélagsins í lieild.
Hinn þáttur þingsályktunartil-
lögu Sjálfstæðismanna fjallar um
skiptingu opinberra gjalda milli
ríkisins annars vegar og bæjar-
og sveitarfélaganna hins vegar.
Hag flestra bæjarfélaga er nú
þannig komið, að þau fá ekki ris-
ið undir nauðsynlegustu útgjöld-
um sínum. Til lengdar verður því
ekki hjá því komizt að tryggja
þeim nýja tekjustofna.
Loks er þess að geta að
mikla nauðsyn ber til þess að
gera innheimtu opinberra
gjalda einfaldari, t. d. með
því að innheimta skatta og út-
svara yrði framkvæmd í einu
lagi. Að þvi myndi í senn
verða verulegur sparnaður
fyrir hið opinbera og hægðar-
auki fyrir skattgreiðendur. —
Þegar á allt þetta er litið verð-
ur að vænta þess, að ríkis-
stjórnin láti ekki sitja við orð
fyrrgreindrar þingsályktunar-
tillögu ein. Hún verður að
framkvæma þá endurskoðun,
sem þar er lögð til og leggja
síðan fram frumvarp um mál-
ið á næsta þingi. Sú málsmeð-
ferð ein er sæmileg eins og
þessum málum er nú komið.
YngsSa
menningarstofnunin
SYMFÓNÍUHLJÓMSVEIT fs-
lands er yngsta menningarstofn-
un þessarar þjóðar. Hún hefur á
sinni stuttu æfi átt mjög mis-
jöfnum móttökum að fagna. Um
hver áramót hefur nokkur vafi
leikið á því, hvort henni yrði
lengra lífs auðið. En allir þeir,
sem skilja hlutverk hennar í
menningarlífi þjóðarinnar hafa
fagnað starfi hennar og tilveru.
Fleira og fleira fólki hefur orðið
það ljóst, að starfsemi hennar er
beinlínis eitt af frumskilyrðum
margháttaðs menningarstarfs á
sviði hljómlistar ög leiklistar.
| Frá því að Symfóníuhljóm-
sveitin var stofnuð hefur hún
verið í nánum tengslum við Rík-
isútvarpið. Það hefur í raun og
veru gengið henni í fóstru stað.
Allmiklu af dagskrárfé útvarps-
ins hefur verið varið til hennar.
Fyrir það hafa hlustendur fengið
| fjölbreyttari og betri tónlist. —
(Fjárframlögin til hljómsveitar-
innar hafa því ekki verið nein
góðgerðarstarfsemi.
Reykjavíkurbær hefur einnig
sýnt mikinn skilning á menning-
arhlutverki hljómsveitarinnar
tmeð myndarlegum fjárveitingum
til hennar. Á Alþingi hefur hins
vegar verið nokkru þyngra undir
fæti. Einstakir þingmenn hafa
gengið þar svo herfilega villtir
vegar, að þeir hafa álitið það
þóknanlegt kjósendum sínum, að
sýna þessari ungu menningar-
stofnun takmarkaðan skilning
og velvild, svo ekki sé fastara
að orði kveðið.
Á síðasta þingi rofaði þó
nokkuð til í þessum efnum.
Fyrir frumkvæði Björns Ól-
afssonar menntamálaráðherra
var samþykkt, að af 10% álagi
á skemmtanaskatt sé ráðherra
heimilað að greiða helminginn
til Symfóníuhljómsveitarinn-
ar. Mun það þýða um 200 þús.
kr. árlegar tekjur fyrir hana.
Hefur Alþingi með þessu rétt
nokkuð hlut sinn gagnvart
þessum nýgræðingi í íslenzku
listalífi.
HINN 28. janúar s.l. var eitt ár
liðið frá láti Gustafs Manner-
heim marskálks Finnlands. Eftir
að Mannerheim lét af embætti
sem forseti Finnlands 1946, hefur
hann mestmegnis dvalizt erlend-
is sér til heilsubótar, lengst af í
Sviss, og var í Lausanne, er hann
lézt. Hann leit ekki Finnland oft
síðustu æviárin, en hugur hans
var heima. í hvert skipti, sem
kosningar voru í Finnlandi, kom
hann heim til þess að neyta at-
kvæðisréttar síns, jafnvel þótt
heilsu hans væri mjög tekið að
hraka.
ER ENN SYRGÐUR
Marskálkurinn var syrgður
við fráfall sitt, og hann er enn
syrgður. Minningarguðsþjónust-
urnar, sem fram fórú á árs dánar-
degi hans mótuðust ekki aðeins
hefur ekki verið ákveðið hvar
styttunm verður valinn staður,
en flestir munu fallayt á þá skoð-
un, að hún eigi að standa fyrir
framan þinghúsið, sem er við
Mannerheimvágen, — aðalgötu
Helsingfors-borgar. Einnig koma
aðrir staðir til greina.
VIÐ LEIBI MARSKÁLKSINS
Á dánardægri marskálksins
minntust fjölmargir íbúaj: höfuð-
borgarinnar hans með því að
leggja leið sína út í hetju-kirkju-
garðinn, þar sem hann hvílir, og
leggja blómsveiga á leiði hans.
Um kvöldið gengu opinberir full-
trúar að grafreitnum í snjóhríð,
en þar stóðu fjórir hershöfðingj-
ar heiðursvörð. Loftvarnarleitar-
ljósum var beint til himins, þar
sem þau mynduðu risastjörnu. —
Prófessor Erik Lönnrith, háskóla
rektor hélt ræðu og lagði mikinn
krans á leiðið fyrir hönd 60 mis-
munandi stofnana.
Paasikivi forseti var viðstadd-
ur mikla minningarhátíð, sem
fram fór í Másshallen í Helsing-
fors síðar um kvöldið. — Þar
voru einnig fjöldi fulltrúa frá
stjórnarvöldum landsins og full-
trúar menningarsamtaka. — Frá
hernum voru m. a. 37 hershöfð-
ingjar. Af skyldmennum mar-
skálksins var t. d. dóttir hans,
fríherrinna Ariastarie Manner-
heim.
Heimili Mannerheims í Brunns
parken í Helsingfors hefur verið
opnað almenningi og var þár
mjög gestkvæmt á dánardægri
hans. Þar kemst áhorfandinn
ekki hjá því að verða fyrir mikl-
um áhrifum, þar vitnar allt um
hinn mikla persónuleika Mann-
erheims. Þar er t. d. minjar um
rannsóknarför hans um Asíu í
byrjun aldarinnar, minjar um
veiðiferðir hans um Indland og
! Aíríku, minjar um hermennsku
hans og margt, margt fleira.
— M.-L.-H.
Rúnar Guðmundsson
vann Ármanns-
'Skjöldinn
| SKJALDARGLlMA Áimanns s.í.
fsunnudag lauk með sigri Rúnars
I Guðmundssonar, Á, sem lagði alla
keppinauta sína að velli og hlaut
12 vinninga.
Ármann J. Lárusson, UR, varð
annar með 11 vinninga, 3. Sigurð-
ur Sigurjónsson, KR, 9 vinninga,
4. Gauti Amþórsson, UÍA, 9 v.,
5. Erlingur Jónsson, UR, 7 v., 6.
Guðmundur Jónsson, UR, 514 v.,
7. Kristinn Guðmundsson, Á, 5 v.
og 8. Grétar Sigurðsáon, Á, og Har
aldur Sveinbjarnarson, KR, 4 v.
hvor. — Alls voru keppendur 13.
Velvokondi skrifar:
tJR DAGLEGA LlrZNU
Manncrheim marskálkur
af sorg og djúpum söknuði, held-
ur einnig og um fram allt af
hátíðleik, aðdáun og virðingu. —
Marskálkurinn var dáður í lif-
anda lífi, en nú lifir hann í minn-
ingu finnsku þjóðarinnar.
MINNINGAR
MARSKÁLKSINS
Nokkru fyrir dauða sinn lauk
Mannerheim marskálkur við ævi
minningar sínar, sem hann skrif-
aði í Sviss. Minningarnar eru í
tveimur bindum, og kom það
fyrra út fyrir síðustu jól. Síðara
bindið kemur út í vor, en kaflar
úr því hafa þegar verið birtir í
blöðunum.
Minningar Mannerheims er
stórmerk bók, sem nær yfir tím-
ann frá bernsku höfundarins til
ársins 1946, er hann lét af for-
setaembætti. Öruggt má teljast
að bókin, sem skrifuð er af sann-
girni og réttsýni, veki mikla at-
hygli og jafnvel deilur. Þegar
hefur meira að segja borið á því*
Sögulega séð, er bókin einstætt
heimildarrit í sögu finnska lýð-
veldisins: frelsisstríðið 1918, stríð
ið 1939—40 og 1941—44. í öllum
þessum ófriðum var Manner-
heim sjálfkjörinn yfirmaður
finnska hersins.
VERÐUR REIST
MINNISMERKI
Fánar blöktu hvarvetna í Finn-
landi 28. janúar, frí var gefið í
skólum og minningarathafnir
fóru fram um allt land. Sama
dag var hafin fjársöfnun til þess
að reisa marskálknum veglegt
minnismerki í Helsingfors. Söfn-
unin gekk mjög vel. Paasikivi
Finnlandsforseti og kona hans
lögðu fram fyrsta skerfinn. Enn
Þorri hristir
fannafeldinn
STILLUR og góðviðri hafa tekið
við af veðurofsanum og snjó-
komunni, sem allt ætlaði að drepa
hér áður. Samt skulum við ekki
hrósa happi um of, því að ,„þorri
hristir fannafeldinn, fer í bæ og
drepur eldinn"- eins og segir í
stökunni.
Margt hefir verið rætt og ritað
um tíðarfarið fyrirfarandi, og allt
á eina lund. En ég er hræddur
1 um, að bæjarmenn hafi almennt
miklað veðurfarið hér fyrir sér
um of. Mönniim þykir eins og
þeir hafi unnið þrekvirki með því
að skrimta af, þar sem sjaldan
þarf þó að ganga lengra en nokkr
ar húslengdir í vonzkuveðrum, og
leiðin er malbikuð gata eða gang-
stétt.
Æðruleysi eða f jas.
SUMUM þykir mesta þrekvirki
að skrönglast eftir mjólkinni.
Þeirri sömu mjólk, sem flutt hef-
ir verið hingað um langan veg og
við ótrúlega mikla erfiðleika.
Öðrum vex í augum ófærðin á
götunum, en geta þó hve nær sem
er vippað sér upp í strætisvagn.
Það er satt, að veðráttan hefir
skapað okkur mikla erfiðleika, en
j það sæmir okkur engan veginn að
býsnast og fiargviðrast, þegar við
vitum að fjöldinn býr við miklu
meiri vanda, jafnvel harðrétti, og
æðrast þó hvergi.
Þakkað fyrir lesturinn.
VELVAKANDI. Kona, sem iðu
lega hlustar á útvarpið, bið-
ur þig að bera beztu þakkir fyrir
upplesturinn úr ritningunni á
morgnana ásamt kirkjuhljóm-
leikum.
Yndislegt er að hefja daginn
þannig og senda um leið bænar-
andvörp sín á öldum þessara
unaðsóma til hans, sem gaf okkur
orðið.“
Tvívegis í röð
KÆRI Velvakandi. Ég bý í Bú- (
staðahverfinu og nota mikið(
strætisvagninn, sem þangað geng-.
ur. Mér líkar rekstur hans yfir-1
leitt ágætlega, en þó þykir mér
þar einn galli á.
Leiðin liggur gegnum Hlíðarn-
ar og þykist ég vita, að Hlíðabú-
um finnist það ekki leitt, enda
nota þeir vagninn óspart, svo að
mér þykir of langt gengið, þegar
. . . verða frá að hverfa.
íbúar Bústaðahverfisins, sem
vinna í Austurbænum, verða að
hverfa frá vagninum vegna
þrengsla og það jafnvel tvívegis
í röð eins og komið hefir fyrir,
er þeir ætla heim að kvöldi. Þeg-
ar vagninn svo kemur upp í Hlíð-
ar, fer helmingur farþeganna út.
Ætti ekki að aka
Lönguhlíð og Miklubraut
ÞESSI vagn er sérstaklega ætl-
aður íbúum Bústaðahverfisins
nágrenni þess og Sogamýrinni, og
er því alveg afleitt, ef Hlíðabúar
leggja hann undir sig. í Hlíðarn-
ar eru sex ferðir á klukkustund
auk Bústaðavagnsins, en aðeins
tvær 1 Bústaðahverfi.
Nauðsynlegt er að gera á þessu
einhverja bót sem fyrst. Væri
ekki ráð að aka upp Háteigsveg
og austur Sogaveg inn að Háa-
leitisvegi í stað Löuguhlíðar og
austur Miklubraut? Engu að
síður mætti aka vestur Miklu-
braut á leið í bæinn.
Eínnig gæti bætt úr, að vagn-
inn Háteigsvegur-Hlíðahverfi
hefði sama brottfarartíma og Bú-
staðavagninn.
íbúi Bústaðahverfisins."