Morgunblaðið - 04.05.1952, Page 7

Sunnudagur 4- maí. 1952
MORGZJNBLAÐIÐ
7
Á MORGUN er Ilaraldur Sigurðs-
son, prófessor við konunglega tón-
listarskólann i Kaupmannahöfn,
sextugur. Hann cr fæddur 5. maí
1892 í Hjálmshoiti í Flóa. For-
eldrar hans eru Sigurður Ólafsson,
sýglumaður, og kona hans Sigríö-
ur Jónsdóttir umboðsmanns í Vík
Jónssonar.
Sigurtur sýslumaður sat lengst
í Kaldaðarnesi og þar óist Haral i-
nr.upp hjá foreldium sínum. Hann
hefir síðan löngum verið kennd-
ur við þann staö.
l-egai' Haraldur var 10 ára
gamali, fór hann utan og gekk í
tónlistarskólann í Kaupmanna-
höfn. Flann lauk þar prófi í orgel-
og píanóleik 1912. Það var nýlunda
hér á landi í þá daga, að ungir
menn legðu út á þessa braut.
Mér cr ckki kunnugt um, hver var
hvatamaðurinn að þvi, að hann
valdi þessa leið, en mér þykir lík-
legt að miklar og ótvíræðar tón-
listargáfur hafi komið snemma í
Ijós hjá honum og því talið á það
hættandi að leyfa honum að ganga
þessa braut. Ég hefi heyrt þá sögu
tim llarald, að é fcarnsaldri hafi
hann haft svo næma tónheyrn, að
hann hafi sagt í hvaða tón kýrnar
í Kaldaðarnesi bauluðu. Þetta
kaila Þjóðverjar „absolutes Gehör“
og er þá átt við, að maður geti
þekkt hver tónninn er, án þess að
hafa neitt við að styðjast.
Að loknu námi í Kaupmanna-
höfn stundaði Haraldur framhalds
nám í Dresden 1912—14 og 191 ö
-—18. Kennari hans var Laura
Rappoldi-Kahrer, sem, ásamt
Sofíu Menter, var fremst þeirra
kvenna, sem lært höfðu hjá Franz
Liszt. Það er því líklegt, að áhrifa
Liszt-skólans kenni í píanóleik
Haralds.
Arið 1918—19 %7arð Haraldur
kénnari við tónlistarskólann í
Erfurt og gerðist svo kennan við
hinn konunglega tónlistarskóla í
Kaupmannahöfn 1919 og hefir ver
ið það síðan. Fyrir nokkru var
hann gerður að prófessor við skól-
ann.
Á fyrri árum hélt Haraldur
píanótónleika viða í borgum í
Þýzkalandi og Austurríki og gat
sér hin3 bezta orðstýs. Tvisvar
hlaut hann Mendelssohnverðlaun-
in fyrir píanóleik sinn í Rerlín.
Þegar tónskáldið Walter Niemann
gefur út bók sína um meistara
slaghörpunnar (Leipzig 1921), þá
getur hann hans þar mjög lof-
samlega og ritar allítarlega um
hann.
Á unglingsárum mínum komu
þeir Haraldur og Páll Isólfsson
heim til Reykjavíkur á sumrin, en
háðir voru þá við nám í Þýzka-
landi. Þcir voru orðnir sr.illingar,
hvor á sitt hljóðfæri. Hljómleikar
þeirra hér voru eins og hressandi
(«•<■••«*• iiiiiii 111111111 HlllltllllltllllllllllllltlllMi
Þorvaldur Garður Krutjniusui.
Málflutmngsskriístoía
BnTikastrspti 12. Srmar 7872 og 81933.
.................. ............
Björgunarfélagið V A K A
Aðstoðum bifreiðir allan sólar
hringinn. — Kranabill. Sími 81859.
SHUIIIIiMIIMMItlllkMllllllMIIMIIHMIIIUMItilltimMHMIII
Málflutningsskrifslofa.
EGGERT Gl.AESSEA
Gt’STAV A. SVEINSSON
hæstaréMariögnienn
Hamarshúsiiui við Tryggvagötu
Ails konar lögfræðistörf
Fasteigna?ala
■■lmllllllllllllll•l■•l•■■•l•l••••l•••••■••Mllllllll•l(lilll•ll••ll
■•■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■*•■■■■■■
■
! 3jo—4ra 1
■
■
■
: óskast til kaups.
■
■
■ HÖRÐUK
■
Laugavegi
pnstnr í hinu kyvstæða tónlistar-
lífi borgarinnar. Menn höfðu ckki
áöur átt þess kost að heyra tón-
smíðar meistaranna túlkuð a’jafn
fullkominn hátt. Siðan hurfu þpir
.aftur utan, en margir bjuggu lengi
á eftir að hinni listrænu nautn.
Tónlistarlífið í bænum féll svo
aftur I sama farið og menn vissu,
að ekki var að vænta hinnar hærri
listar fyrr en að næsta sutnri,
er heir eða aðrir srillingar legðu
leið sína hingað. Á þeim árum
voru slíkir tónleikar ekki hvers-
dagsviðburður í Reykjavík.
Tónleikar Haralds hér í bæn-
um eru.orðnir margir. Eitt sinn
lék hann Beethovenssónötur ein-
göngu nokkur kvöld í röð, ávallt
með breyttu efnisvali. Þetta var
mikið afrek. Mér hefir ávallt fund-
ist píánóleikur hans vera ljóðrænn,
skýr, hnitmiðaður og öflugur.
Framan af fannst mér kenna hlé-
drægni hjá honum, eins og hann
vildi ekki sleppa b.eizlinu fram af
sér. Þetta átti vel við, þegar hann
lék tónsmiðar Brahms og Cezar
Franck, en er frá leið, var sem
sjálfstraustið yxi og minnist ég
þess, að á síðustu tónleikum hans
hér í Reykjavík, þá fannst mért
píanóleikur hans máttugri en
nokkru sinni áður, eins og hjá
þeim, sem valdið hefir.
Haraldur hefir í meir en 30 ár
búið í Kaupmannahöfn. Þar er
hann mikilsmetinn og hefir hróður
hans borist þaðan, svo að hann
er einn af frægustu píanóleikur-
urn á Norðurlöndum.
Haraldur er kvæntur Dóru
Köcher, málfiutningsmanns í
Leimeritz í Bæheimi. Eins og al-
þjóð veit, þá er hún frábær söng-
kona. Hún er einnig kennari við
hinn. konungiega tónlistarskóla í
Kaupmannahöfn.
Börn þeirra hjóna eru: Sigríð-
ur, sem er kennari við Húsmæðra-
skóla Reýkjavíkur, Ólafur hag-
fræðingur í Danmörku, og Eliza-
bet, sem er yngst. Hún er útskrif-
uð úr tónlistarskóiamim í Kaup-
mannahöfn og lagði þar stund
á píanóleik og klarinettleik. IIún
hefir haidið hljómleika hár í
Reykjavík og á Akureyri. Hún
er nú við nám í París og hefir
hlotið til þess styrk, bæði lijá
Dönum og Frökkum, því hún þykir
mjcg efnileg. Hcnni kippir i kyn-
ið.
Ég veit, að allir góðir Islend-
ingar mundu vilja þakka þeim
hjónum fyrir góðar stundir fyrr
cg síðar og óska Haraldi allra
heilla á þessum merkisdegi í ævi
hans. B. A.
■ (■■■■■■■■■■■■■■Illll ■'■■*■■■■■■■■■■•
— Góð útborgun. :
■
■
ÓLAFSSON, bíll. j
10. — Sími 80332 og 7673. :
iimiih§
MlliII
IIANN Var fædduf í Véradal f
Þrændalögum h. 7. júlí 1879, en
kom út hingað laust eftir alda-
mótinogátti jafnan heimaíReykja
vík upp frá því. Tilviljun mun
hafa ráðið því, að hann réðst til
Ísíandsferðar, og skyldi dvölin að
eins vera 6 mánuðir. En hér fann
hann „hlut sinn“ eins og Ingi-
mundur gamli. Hér livæntist h.ann,
eignaðist góða bólfesíu, :nannvæn-
leg börn og ávann sér virðingu
og traust samborgara sinr.a. Ekk-
eit slíkra verldargæða og lífs-
verðmæta kemur sjálfkrafa upp í.
hendur ungs manns, sem sezt að
í framanái lanái með tvscr hend-
ur tórnar. Hann verður cð vinna
fyrir þeirn 'Jllum.
Mér er ekki mikið kunnugt um
dagleg störf Mú.Ueis hin fyrstu ár
hans í Reykjavik, en árið 1911
gengur hann aú .eiga eítirlifandi
konu sína, Ivlarie f. Bertelsen, cem
einnig er norsk að ætt. Þau komu
sér v.pp indxelu heimiii að Stýri-
mar.nastíg 15, baði uían • húss og
innan. Þar vaxa grenitré, sem til
skamjns tíma yoi'u mestu og feg-
urstp barrtré i Rcykjavík, ef þau
eru það ekki onn. Mullershjónin
eigniiðust þi'jú mannvænleg börn,
Leif, Gei'd og Topy, sem öll cru
gíft og búsett í Rsykjavík og
Hafnaríirxji.
Árið 1911 stofnaði I'.Iuller verzl-
un þá í Austurstræti, sem .iafn-
an er við hann kennd. Þar starfaði
sá I.. H. Múiler, sem ailir Reyk-
víkingar þekktu. Verzlun hans var
nýstárleg í bænum, þegar hún var
stofr.uð. Þar fengust skíði og alls
konar feiðaflikur — auk annars
fatnaðar. í mörg ár átti verzlun
L. H. Mullers fáa keppinauta á
þessu sviði, og mörgum, sem
þurfti að kaupa sér ferðaflík cða
skiði, þótti gott að ráðfæra sig
við kaupmanninn. Hann vissi hvað
til þurfti og við átti. Viðskipta-
menn fengu brátt traust á honum
og vildu helzt „tala við hann s.iáif-
an“, ef þeim var vandi á höndum
með í'ararbúnað.
L. H. Muller og fleiri Norðmenn,
er áttu hér heima um aldamótin,
undruðust það, hversu skíðaferðir
voru lítið iðkaðar hér, í landi frera
og fannalaga. Skíðaíþrótt var þá
að vísu enn í bemsku í Noregi,
en skíði voru almennt notuð í
snjóasveitum cg f jallabyggðum
landsins. Hér var helzt farið á
skíðum á útkjállcum norðan lands,
. r . ■ i
L. II. Miillcr.
þar sem hægt var að fá efni í
skíði úr rckaviði.
Árið 1914 stofr.ar L. II. Múller
og nokkrir vinir hans Skíðafélag
Reykjavíkur, og var Múller siðan
formaður þess í 20 ár eða fram
um 1940. Framan af voru félagar
sárafáir og áhuginn Iítill. En
Múiler gafst ekki upp. En smám
samah fór félagið að dafna og
félagsmönnum að fjölga. Af gjöld-
um félagsmanr.a myndaðist dálít- j
ill sjóður, því engu var eytt, og
Skiðafélagið setti sér það mark-
mið að koma upp skíðaskála —
eftir norskri fyrirmynd. Vitanlega
var rifizt talsvert um, hvar skál-
ir.n ætti að vera og hvernig hann
ætti að vera, eins og titt er á voru
landi. Muller barðist fyrir því með
oddi og egg, að skálinii yrði reist-1
ur við jarðhita — og úr timbri.
Hann sagðí, að þá mundi skálinn
veiða fallegur og laða menn að
sér.
Og svo var hinn myndarlegi skáli
reistur í Hveradölum sumarið
1935. Vitanlega var það Muller,
sem stóð fyrir velílestum fram-
ltvæmdum af dæmafárri hagsýni. j
Efnið hafði hann feng'ið að hálfu
leyti gefins í Noregi, talsverð
sjálfboðavinna var lögð fram hér,
og margir hlutir, sem til þurfti,
fengust með afslætti. Má því
segja, að margir hafi lagt hönd
að verkinu, en framkvæmd þess
var Múller að þakka.
Ég var af - tilviljun eitt ár 4
stjórn félagsir.s, einmitt árið sen»
skálinn var reistur. Þá kynntist
ég Miiller og virti hann jafnaa
síðan og bar góðan hug til hana.
Skíðaskálinn í Hveradölum*
hafði stói'kostiega þýðingu fyrir
skíðaíþróttina hér á landi. Núi
fengu skíðamenn úr Reykjavík •
fyrsta skipti tækifæri til þess a?l
dveljast við æfingar uppi á heiði.
Nýir áhugamenn komu fram »
sjónarsviðið og gerðu á fáum ár-
um skíðaferðir að vir.sæiustm
íþx-ótt íslendir.ga. Síðan risu upp
margir nýir skíðaskálar og mynd-
arlegir, en Skíðaskáhnn í Hvera-
dölum ,or öllurn opinn.
Skiðaskálir.n var reistur 1
verstu kreppunni upp úr 19o J,
er. ber vitni v.m stórhug. Það má
undarlegt h.eita, að þj'átt fyxir
hina raiKlu peningaveltu síðustui
ára, væri ómögulcgt fyrir Skíða-
félagið að reisa svona skála ná.
íslenzkir skíðamenn mur.u allir
viðurkenna L. H. MuIJer, sen»
hinn fyrsta brautryðjanda skíða-
íþróttar á Islandi og minnast
hans með þakklæti og virðinga.
Hann fór einnig fyrstur maima
þvert yfir í.-’and á skíðum að vetr-
arlagi. I marzmánuði 1925 fór
hann við fimmta mann úr Eyja-
firði um Sprengisend og Hofsjök—
,ul til Suðurlands. Var það írægtj-
arföi'.
Með stuttu millibili hafa n»
failið frá tveir fyrstu formenn*
Skíðafélagsins, þeir Ivristján O.
Slcagfjörð og L. H. Míiller. Stjóm
Skíðafélagsins mun hafa ákveðiK
að reisa nokkur sýnileg og varan-
leg merki við Skíðaskálann •
minningu þessara mætu forustut—
manna félagsins.
L. H. Muller var karlmannleg-
ur á velli, vij-ðulegur í fram-
göngu og snemma silfurhærður.
Sumum fanr.st vangasvipur hana
minna nokkuð á Iíoald Amundsen,
og víst er um það, að Mullev
sómdi sér jafnan vel í forsæti »
fundum og í fararbroddi skíða—
fylkingar.
Hann andaðist snögglega að ný-»
lega loknum uppskurði h. 27. apríl
s.h, aðeins tæpra 73 ára gamalL
Isler.zkir skíðamenn þakka honuia
örugga forustu í fjórðung aida*-
og flytja ástvinum hans innilega»
samúðarkvcðj u r.
Jón Eyþórsson.
J, Þorlál ison & Morðmann h.f.
Bankastræti II1 Sími 1280