Morgunblaðið - 25.05.1952, Síða 7

Sunnudagur 25. maí 1952.
MORGUISBLAÐIÐ
7 1
Helð'l S. Jónsson:
KEFLAVIK, 22. maí. — Gamli
lokadagurinn, 11. maí, er nú
smátt og smátt að hverfa úr dag-
lega lífiriu, nema hvað almanak-
inu og Sly.savarnafélaginu við-
víkur.
áríröS.—101
ró^siL — Beiiiy 1,8 miii|ón króka. —
Bátarnir hér á Suðurnesjum'
’halda áfram róðrum, meðan nokk
nr von er. Þeir telja það hag-1
kvsmt að nota línuna sem bezt
og ljúka við beituna þótt alman-
akinu sé ekki nákvæmlega fýlgt.1
Er þá oft ekki skeytt um, þó afli
sé lítill, ef veðrátta er sæmileg.
Því verður ekki neitað að sjó-
cg iandmenn eru búnir að fá
r.óg um hin gömlu lok, því bar
er ekki 12 stunda hvíldinni fyrir
að fara eins og á nýsköpuninni
-— en það er annað mál.
VEKTÍÐ í SJÁyARÞORPI
Vertið í sjávarþorpi hefur sinn
sérstaka svip. Strax og vertið er
Lafin setja bííar, hlaðnir stömp-
■um óg fiski, svip sinn á umferð-
ina, einnig fiskimennirnir, með
nestisskrínuna á baki og fisk-
spyrðu í hendi, oftast þungir a
svip, ýmist uggandi um' veður
og veiði, eða þreýttir eftir volkíð
á sjónum og vinnuna í köldum
skúrum. Við, sem í landi vinn-
'um, höfum enga minnimáttar-
liennd gaghyart ’ sjómanninum,
þiví við vitum að starfið er margt
og við vitum líka að engin keðja
er sterkari en veikásti hlekkur-
inn. Þess vegna er sjómaðurinn
xneð skrínuna sína, tákn um sam-
eiginlegt starf til heilla og hags.
sem áður. Þor.s.tei.nn Þórða.rson,
skipstjóri’ á m.b. Björgvin,’ sém
er eign’Lofts l.ofts.sonar, útgerð-
armanns.
Þaðher .ekki hægt að þa.kka
aflascé.ld Þorstei.ns neinni hegþni,,
því hánn. hefur .nú, vejið afla-
hæstur, við Faxáflóa 4 ár vi roðj..
helduþ. mun þar fara sarnari frá-
bær dugriaður skipstjora og
skipshafnar og einnig góð utgerð ,
í land|, þ’ví .það er vissulega mik-
ils virði.,'aÖ tséííi. ölLpg veiðar-
íæri séu i góðu lagi og einn.ig að ..
beiting og önnur vinha. láhd-
manna sé ýel af héndi,’
Þorsteinn Þórðarson er ungur
maður,. liðlega þrítugúr að aldri
og hefur alla sína tíð verið á
sjónum. Hann er hár og grannur,
rauðhærður og írskur mjög í út-
liti, sjómaður góður og vinsæll
bæði meðal undirmanna sinna og
annarra, sem hann þekkja..
Ég átti þess kost að rabba .svo-
iítið við Þorstein um vertíðina og
önnpr áhugamál sjómannanna, og
leysii hann greiðlega úr, öllum
mínum spurningum.
Þorsteinr ÞórSarson af'akóngur
í fjórða sinn í röð.
YFIR 100 RÓÐRAR
— Hvað er að segja um ver
tíðina?
— Að þessu sinnj byrjuðum.
við að róa 2. janúar. Bæði vegna'
þess lahds, s’em við eigum sam- i þess og sérstak lega hagstæ.ðrár
eiginlegá og allir’erum við starfa- veðráttu. varð róðrafjöldi með .
ýon. Voru íslenzku togararnir
sízt betri en þeir erlendu.
— Landhelgin?
Við horfum björtum augum til
nýju landheígislinunnar, enda
þótt hún hefði átt að vera að
minnsta kosti S mílúr eða línan
dregin frá Geirfugladrang, eins
og sjömannasamtökin við Faxa-
flóa voru oft búin að skora á
ríkisstjórnina að gera, en ef tekst
að ,verja þessa 4 mílna línu. vel,
þá er það stór být, einkum fr.am-
an af vertíð. og veiðitími neta-
bátanna getur lengst að mun.
EKKI AUÐVELT
AÐ STYTTA VINNUTÍMANN
fengum oftast 3 til 4 skippund
áf fiski — en svo kom dragriöt-
in, þetta veiðitæki, sem fræðing-
arnir töldu alveg hættulaust —
en aflinn þvarr og er nú með
öllu horfinn á þeim slóðum, sem
þá var fiskað. — Það var gert
grjn að Guðmundi heitnum Þórð-
arsyni I Gerðum fyrir baráttu
háns gégn dragnótinrii og fyrir (
landhelgi, en reýnzla næstu áraj
á .’eftir að sanna réttmæti skoð-1
ana haris. Þessvegna var flaggað
á hverri stöng og hverjum Suð-
ur'nesjabát, þegar landhelgislögin
nýju gengu í gildi. i
— Hvort er betra að róa írá
Keflavík eða Sandgerði? i
— Það eru betri riafnarskilyrði
í Keflavík og gott að landa þar
í sæmilegu véðíi, þó eru land-
íegur þar í slæmu sízt betri, en
erfið sjóforð. — í Sandgerði eru
miðin fjölþættari. Það er gott. að
köma í góða Hofn og í Keflavík
er hægt að gera góða hö’fn,' éf
hagsmunir framleiðslunnar fá að
ráða’ — en .þgir, fá sv'o sjaidari'
að ráða, Mér hrý^ hugur við.flot-.,
vÖrpúrini, sem jæ.ost á hrogrifiskT
inn á.versta tima. ISfetin 'eru lika
hættuleg á vissum svæðqm og
vissum tíma. Ráriyrkjan k^rriúr"
okkur sjálfum í koll, Víð verð-
um að stemma stigúvið rányrkju
í hvaða mynd sérn, hún birtist’, |
Við Þorsteinn spjÖlIufn margt
— mikið meira en Héf er sagt.'
Hann er maður, sem talar um
botþinn í Faxaflpa af' svipað.rj j
þekkingu og bóndi um túnið sitt, I
enda er þar sviþuðu saman að
jafna.
NETABÁTAR
Afli netabáíanna var fremuf
góður og veiðarfæraíjóri ekk£
mikið nema af völdum togaranna.
Netafiskur er, sem kunnugt er,
ekki ’eiri's, góð vara og línufisk-
úrinn, því oft er ekki hægt að
vitja um netin á réttum tíma og
þó það sé hægt er netafiskur offe
dauður í netunum. og því blóð-
ldaupinn og ekki hæfúr .í fyrsta.
flokk. Mestari afla af netabátúm.
hafði Reykjaröst, um 1000 skip-
pund og nær 55 þúsund lítra af
lifqr. Hásetahlutur er um 25 þús.
og hefði. verið .talsvert, meiri, ef
ekki hefði orðið nær helmingsr
verðfall á lifrinni vegna sölu-
tregðu á þorskalýsi. Góður afli
netabátanna byggist að verulegu.
leyti á þyí, hve fáir stunda veiði-
skap með netum. Að .sjálfsögðu,
er hægt að ofbjóða þeim miðurrt
eins og öðrum. Netin eru hættu1-
leg, gottjgLinum, því þeirra, beztí.
tímj er þegar . fiskurinn leitar át
hraunið til að hrygna. — Til
gamans má geta þess, að ef eitt
þorskþrogn kæmist allt til lífs,
þá væri það nægur vertíðaraflL
handa einum bát.
SANDGERRI
í Sáridgerðí var» m.b. Víðir
hæstur rrieð 1280 skippurid (040
tonn). Hann var með 48.185 lítra
af lifur og hásétahlutur uiri 25-
þúsund. Á Víði ’mun vera yngstL
skipstjó’ri við Faxaflóa, Eggert
Gíslasori, aðéiris 24 ara gamall.
Eggert er ættaðúr úr Garðinum,
sonur Gísla Eggértssonar skip-
stjóra, sem fórst ,með bát’ sínum.
fyrir nokkr'um árum.
um vinnutímann á
Vélbáturinn Björgvin.
menn að einu marki, hvort sém 1
einn heflar goggaskeftið handa
öðrum til að innbyrða fiskinn,
eða byggir húsið, sem fengsæll
iiskimaður hvílist í milli ver-
tíða og þegar ekki gefur á sjó. J
LJTI Á .MIÐ(UNUM
Veðráttan í ve.tur var fremur
góð, og sjórinn sóttur með festu,
en þrátt fyrir harða sókp komu
allir bátar að landi. Oft var reynt
á þolrifin og það, sem gerðist á
yztu miðum, ér rivergi skráð. Þar
eru sagnafáir menn einir til frá-
sagnar. Ég geri. ráð fyrir því, að
það verði látið nægja nú sem
endranær að, skála. fyrir þeim á
sjómarinadaginp og þakka þeim
störfiri, enda munu þeir sjálfir
bezt við það una.
Það var .óvenju langsótt þessa
liðnu vertíð. Öft’ var farið um 4
tíma’ ’frá' ’skaga én stund’um r.ær
landi. Alls staðar var háður hinn
cjaíni leikur við innlenda og er-
lenda' togara, sem aÖeins hugsa
um sinn áfla og’ sinn rétt, en
ekki bátaria og línuna þeirra, þvi
þar eiris og annars staðar ríkir
hið bölvaða lögmál, að hver skuli
vera sjálfum sér næstur.
AFLAHÆSTUR
FJÖGUR ÁR 1 RÖÐ
Vertíðin hófst að þessu sinpi
styrjaldarlaust strax í janúar og
varð róðrafjöldi því almennt
nokkpð meiri en í fyrra, eða yfir
100 rcjðrar. Mestan afla. hafðj nú.
mesta móti. Hef ég einu sinni
farið . 102 róðra á sömu. vertíð,
en.í þetta skipti 101 róður. Yfir-
leitt var afli tregur og langsptt.
Loðnan bjargaði frá beitpskorti
og stóð hún lengi við í þet.ta
skipti. Veiddist mikið ,;af. henni,
aðallega í Keflavíkurhöfn. Við
bjuggumst við góðri aflahrotu,
þegar loðnan gengi úr fiskinum,
en, þa vorú togararnir okkur til
meps. Þeir vpru óffast úrri og
yfi’r 50 talsins, sem röðuðu ,sér ,á
svæðið,' þar sém heht var fiskj-
— Hvað
bátunum?
— Það er ekki hægt að .stytta
hann eins og á togurúnum. Við1
erurn að meðaltali 20 tíma ,í róðr-
inum og, það er ekki únn’t að
láta mönnum í té.8 tíma hvíld
á sólarhring nema að bæta við
einum mánní’ og stytta línuna að
mun, e'n’ það þýðir bæði minni
afla og lægri hlút, því ao þá yrði
að skipta í fleiri sfaði.
— Oít aflahæstur?
— Mér hefur hepþnast vel. Ég
hefi verið í 4 ár í röð aflahæstur
við Faxaflóa, tvisvar frá Sand-;
gerði og tvisvar frá Keflayík, auk
þess hefi ég verið hæstur. í ver-
stöð 6 eða 7 sinnum, annars man
' ég það ekki. Sjomennirnir, sem
J með rhér hafa verið og útgerðin1
I eiga þar sinn hlut að máli. —
Ég má vel við una, mér hefir
1 aldrei hlekkst á og hefi ánægju
1 af starfinu.
j — Hvers er helzt að minnast
frá æskuárunum í Garðinum? j
j , — Það er svo margt ’ — en
. fyrst við erum að tala um fisk
og fiskirí, þá man. ég þá tíð,. þegT
ar ég var á trillu í Garðinum 15
ára gamall með 3 og 4 bjóð. Við
TÖLUR í GA.MM
OG ALVÖRU
100 róðrar á einni vertíð kost-
ar sjómennina 2000 vinnustundir
því vinnutími þeirra er sð með-
altali 20 stundir, í sólarhring. Það ’
verður að teljast til vinnu þó (
hægt .sé að henda sér í fötumi
upp í koju 2—3 tíma.
Með núverandi línulengd svar-
ar til að lögð hafi verið 4500 bjóð
og það tekúr 5 sólarhringa að
leggja línuna með 9 mílna hraða.
Vegalengdin, sem farið er við
lagniriguna, er 2 þúsund og 7
hundruð kílómetrar. Á hverju'
bjóði éru 400 krókar og hafa því
landmennirnir þurft að beita 1
milíjón og 8 hundruð króka.
Meðal afli hjá „Björgvin“ voru
tæp 13.skippurtd í róðri og há-
setahlutur um 20 krónur úr Skin-
pundi eða 260 krónur fyrir 20
tíma vinnu — en þeir sem í landi
vinná sömu tímalengd, með sinni
dag-, eftir- og næturvinnu, hafa
um .33.0 krónur, — Þetta er miðað |
við heegta bátinn, en hvað um
hina, sem hpfðu 6-—-7 hundruö
skippund og 16 til 18 krónur í
híut af hverju skippundi?

.ípllil
EFTIR VF.RTÍÐAItLO K
Þegar vertlðinní ’ er lokið fær
bærinn annan svip. Bátarnrir
smáhvérfa úr' höfninni og eru.
dregnir á land í Dráttarbraut-
inni, til hreinsunar og viðgerða.
Mennirnir, sem beittu línuna,
íögðu’ hária og drógu,' eru ací
stinéá'upp kálgarðana 'sina, 'ditta-
að girðingum og mála glugga og'
þök. Margir þeirra fara einnig
að byggja hús fyr.ir sjáifa sig'
eða aðra, sem hafa verið svo>
heppnir að fá „leyfi“ — þetta.
seigdrepandi léyfi — til að
byggja og búa í húsi -— menn-
irnir, sem eru búnir að draga
heila borg upp úr sjónum, þeir
þurfa líka leyfi til að vera til.
Við hér syðra höfum óbilandi
trú á bæinn ok'k'ar og fólkið, sem
byggir hanh. Við vitúm, að á
rneðan sjórinn er sóttur með
atorku og trúmennsku og aflinn.
fullnýttur á lándi, þá verður
framtíðin björt og hér fallegur
bær, í skjóli umráðaréttarins
bæði yfir landi og sjó, því nú
er hlessuð , sauðkindin, útlæg ger
af Suðurnesjum og botnvörpun-
um stjakað . frá landsteinum.
Næsta stóra átakið, sem gera.
þarf, ér að koma hér á.fót iðju-
verum, sem fujlvinna allan fisk.
og fiskaíurðir, því við , höfum
ékki ráð. á að vera stórútflytj-
endur á hráefni eða óunninni
vöru, hvort heldur er um að ræða
síld eða annan fisk. Við þurf-
um iíka að .finna grundvöll fyr-
ir , liti,u dragr.ótabátár.a, sem nú
verða að hætta stprfum végna
landhelginnar, og að. sjálfsögðu
verðúr stór liður þar í betri og
hagkvæmari nýting aflans. ViS
höfum ráð. á að gera allt ann-
að en- að. flytja fiskinn óúnninrv
til Englands.
Við. þökkum störfin, bæði á
sjó og landi og árnum heilla öll-
um, sem vinná vel og trúlega
fyrir land sitt og þjóð.

KeflavíkurflotUm í höfn.
\
,! vJ:
J
AFLAMAGN TIL 20. MAÍ 1952..
(Hér er aðéins miðað við .lifr-
armagn hvers báts. Tölurnar gefa
ekki alveg rétta rnynd, því sum-
ir hætta veiðum, af ýmsum á-
stæðum fyrr en aðrir. Ekki er
heldur unnt að.byggja alveg á
i
í
4
Framh. á bls. 12*