Morgunblaðið - 16.08.1952, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. ágúst 1952
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, simi 3045.
tuglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstraeti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
HÉR í blaðinu hafa að undan-
förnu verið birtar nokkrar grein-
ar um Asíumál eftir sr. Jóhann
Hannesson, þar sem brugðið er
ljósi yfir atburði þá, sem nú eru
að gerast í Austur-Asíu. Er í
greinum þessum m. a. fjallað um
„uppbyggingu" hins kommún-
iska Kína og stjórnarstefnu Mao
Tze Tung, sem hann sjá’fur nefn-
ir „lýðræðis-einræði alþýðunn-
ar“.
Er ofurkapp lagt á útbreiðslu
hinna kommúnistísku kenninga,
og sjálfur hefur Mao látið frá sér
fara ritsmíðir, sem grundvalla
skuli uppfræðsluna á. Er þess
ekki einvörðungu krafizt, að
menn kynni sér kenningarnar,
heldur og að þeir kunni þær ut-
an að og meti alla hluti i ljósi
þeirra. Meginkapp er lagt á að
innræta börnum og unglingum
kenningar kommúnista. Hæg leið
er svo að kenna þeim, sem ekki
skilja eða trúa, þeir eru sendir á
„Vinnuskóla hins nýja lífs“, sem
er hið kínverska nafn á þrælkun-
arvinnubúðunum, sem eru einn
snarasti þátturinn í kommúnisku
skipulagi.
Þá hafa kínverskir kommún-
istar að fordæmi hinna rúss-
nesku tileinkað sér það, sem
Litvinov, fyrrv. fulltrúi utan-
ríkisráðherra og sendiherra
Sovétríkjanna, nefnir í aðvörun
sinni til hins frjálsa heims: „hug-
taksfræðilega blekkingu".
Mönnum er gert að trúa því,
að hvítt sé svart og svart sé
hvítt, ef valdhafarnir seg'ja að
það sé svo. Friður getur þýtt
stríð og stríð geíur þýtt frið-
ur, sannleikurinn geíur verið
lygi og Iygin heilagur sann-
Icikur, ef hun þjónar betur
takmarkinu, en takmarkið er
að brjóta niður eðli og hugsun
einstaklingsins, en byggja í
þess stað upp múgmennsku.
Kínverskt b!að birtir hinn '6.
júní frétt þess efnis, að tvö fylki
standi „andspænis hættuisgustu
skordýraplágum, sem verið hafa
s.I. 30 ár. Milljónir af engisprett-
um ráðist á akurlendi í þessum
fylkjum“. Skordýraplágan var
mikil og knýjandi nauðsyn að
ráða niðurlögum dýranna, Fundu
stjórnvöldin þá upp það snjall-
ræði að tilkynna, að dýrin væru
eitruð og send þráðbeint frá
Ameríku.
Fáfróðum almúganum var ætl-
að að trúa því, að hættan væri
enn meiri, en hún raunverulega
var, svo að sérhver legði harðar
að sér í baráttunni gegn henni.
Hitt mun naumast nokkrum viti-
bornum manni hafa dottið í hug,
að lygin yrði lapin upp í 'olcðum
meðal siðmenntaðra þjóða og
þeim ætlað að trúa henni á þann
hátt, sem raun varð á urn staur-
blinda oísatrúarkommúnrsta hér-
lendis.
Sr. Jóhann Hannesson kallar
skordýrasöguna „eins konar póli-
tíska landkönnun hvað trúgirni
manna snertir og dómgreind“. í
þeirri prófraun stóðu íslenzkir
kommúnistar höllum fæti, því að
þeim var ætlað að sannfæra
menntaða þjóð um, að lygin væri
sönh, en éinhverja einkunn munu
þeir'hafa hlotið á prófspjöldum
meistaranna fyrir viðleitina, þótt
á: angijr^us reyr.dist.
Mao Tze Tung virðist að flestu
leyti feta í fóíscor rússncskra
ráðamanna um stjórn Kína, og
þó velta menn því nú fyrir sér,
hvernig fari, ef honum tekst að
treysta svo aðstöðu sína, að hann
þykist geta átt í fullu tré við
Kremlverja. Mesta áfall komm-
únismans til þessa er vafalaust
viðskilnaður Titos, þótt reynt sé
að gera sem minnst úr þeim hrak-
förum. Kommúnistum er innrætt
skilyrðislaus hlýðni við hið æðsta
boð, „ef út af er brugðið grípur
heimsflokkurinn í taumana".
Heimsflokkurinn megnaði ekki
að knýja Tito til hlýðni, og þó
hefði einskis verið látið ófreistað.
Samkvæmt kenningum þeirra er
brot hans það alvarlegasta sem
hent getur, en með því er for-
dæmið fengið, og er þá spurn,
hvort aðrir kommúnistaleiðtogar
kunni ekki að feta í fótspor hans.
Sá ótti er vissulega ríkur í hug-
um kommúnista og ekki að á-
stæðulausu.
Stjórn Maos hefur tryggt sig í
sessi. Hún er harðsnúin einvalds-
stjórn, sem naumast verður koll-
varpað innan frá fremur en
Stalín. „Nú á dögum þarfnast
þjóðin stórskotaliðs, skriðdreka,
útvarpsstöðva — en allt þetta er
örugglega í höndum hvaða ein-
veldisstjórnar, sem er“, eins og
Litvinov orðar það. Þótt Mao því
bryti boð Stalíns, væri erfitt að
ryðja honum úr vegi á sama hátt
og kommúnistaforingjum lepp-
, ríkjanna, og eins mundi and-
kommúnistum í Kína reynast það
ókloift.
Á einskis manns valdi er að
segja fyrir um gang sögunnar, en
hvort svo sem sambúð Stalíns
og Maos verður varanleg eða
ekki, þá er staðreyndin sú, að
bæði hin kínverska og rússneska
þjóð búa við ægilegustu ógnar-
stjórnir síðari tíma. Fátækt og
örbirgð almennings er þó ekki
alvarlegust, heldur hin andlega
' kúgun. Auðlegð er ekki nauð-
synlegt skilyrði lífshamingju, þó
að rétt sé og sjálfsagt að afla
gæða í sem ríkustum mæli al-
menningi til handa, en frjálsræði
er einmitt grundvallarskilyrði
hamingjusams lífs, samfara því
sem það tryggir mestar efnalegar
sem andlegar íramfarir.
j Þess vegna veitist andlega heil-
brigðum mönnum erfitt að skilja
hugsanagang þeirra manna, sem
leiða vilja yfir þjóð sína ógnir
I áþekkar því, sem þjóðir þessar
verða við að búa. Flestir þeirra
fjölmörgu manna, sem gerzt hafa
kommúnistar, fengið tækifæri til
að kynnast framkvæmd hans og
þá snúið við honum baki, telja
sig upphaflega hafa snúizt til
| fylgis við hann í þeirri trú, að
^hann mundi leiða til jöfnunar
lífsgæða og harðstjórn væri að-
eins nauðsynleg, meðan verið
væri að koma hinu nýja stjórn-
arfari á.
Þessir menn hafa sannfærzt
um, að allar þeirra vonir voru
tálvonir. Lífsgæðum er hvergi
misjafnar skipt en cinmitt
meðal Ráðstjórnarþjóðanna,
og kverkaíök harðstjóranna
eru hert ár frá ári. Reynsla
þessara manna er dýrmæt, og
þeir hafa heldur ekki setið auð
um höndum, heldur leggja
fram alla orku sína til að
miðla þjóðunum af reynsiu
sinni og vara þær við þeim
sporum, sem leitt gætu íil
eilífrar ógæfu.
Verður Juin marskálkur
FRANSKI marskálkurinn Juin
hefur borið allmjög á góma nú
að undanförnu, og er þegar fdrið
að ræða um hann sem eftirmann
Auriols sem forseta Frakklands.
En þar er sömu söguna að segja
og með Eisenhower, að erfitt
verður að velja eftirmann hans
hjá Atlantshafsráðinu.
Fyrsti marskálkur Frakka var
útnefndur árið 1047. Juin er hinn
síðasti og eini núlifandi mar-
skálkur. Hann er hinn 331. í röð-
inni. Frakkar hafa heiðrað hann
með marskálkstign fyrir sigra
hans í Ítalíu. Þar opnaði hann
hlið Rómar og bjargaði þar :ueð
heiðri Frakklands og endurreisti
virðingu manna fyrir franska
hernum. Eisenhower, scm virðir
mjög herstjórnarhæfileika hans,
hefur sagt um hann: „Hann er
einasti franski hershöfðinginn, er
kann að notfæra sér herstjórnar-
list Napóleons í nýtízku stríði".
Þegar Parísarbúar hylltu hann
á Champs Elysées, var það ekki
hinn mikli herstjórnari, rem
menn köstuðu blómum til, held-
ur hinn hugrakki hermaður, sem
kominn var af alþýðufólki.
ER FÆDDUR í ALSÍR
A. Juin er fæddur í Bóne í
Alsír og alinn upp í Norður-Af-
ríku. Faðir hans var franskur lög-
reglumaður og draumur hans var
sá, að sonur hans yrði liðsfor-
ingi í frönsku lögreglunni. Alp-
honse litli var sér þess snemma
meðvitandi, að hann hefði leið-
togahæfileika. Hann skipulagi
„skæruhernað“ skólafélaga sinni
í fjöllunum. Póstvagnarnir voru
grýttir með steinum! í Constant-
ine endaði samt skólagangan og
þar með öll strákapör. Til Frakk-
lands kom hann talsvert seint
og fór þá í liðsforingjaskólann í
Saint-Cyr. Þar varð hann svo
efstur um vorið. Félagar hans,
Beíhouart og de Gaulle urðu
langt fyrir neðan hann. Þegar
hann hafði lokið prófi, sendi hann
fjölskyldu sinni .mynd af sér, og
á henni stóð: „Takið myndina
ekki of alvarlega, en athugið
samt, hvort hún líkist mér, þeg-
ar ég er orðinn hershöfðingi.“
Er hann var mjög ungur liðs-
foringi stjórnaði hann hinum
marokkónskú „taborshermönn-
um“ sínum í Marne-árásinni. Þá
særðist hann í hægri hendi. Ári
síðar fékk hann skot í sama hand-
legg, og síðan hefur hann verið
lamaður í honum. Af þeim sök-
um heilsar hann alltaf — einnig
á hermanna vísu — með vinstri
hendi. Er hann var orðinn al-
bata, kom hann aftur til Mar-
okkó. Hinn nafnkenndi marskálk
ur Lyautey tók á móti honum
og gerði hann strax að aðstoöar-
manni sínum. En Juin reyndi að
losna við þetta embætti: „Ég get
ekki gætt símans né talað við
kvenfólkið", sagði hann. En hann
lærði hvorttveggja og auk þess
lét Lyautey hann fá nasaþef af
! stjórnmálum. Einnig glöggvaði
hann sig á skýrslugerð og þess
háttar hlutum.
Fyrir síðari heimsstyrjöld var
Juin í nokkru ár í Constantine í
Norður-Afríku, sem yfirmaður
setuliðsins þar. Þar fékk hann
dag nokkurn mjög ákveðið bréf
frá þáverandi landvarnamálaráð-
herra Frakka, Daladier. Hann
vildi koma af stað rannsókn í
máli ungs liðsforingja í lið^.Juins,
er vakið hafði mikla gremju :neð
því að kalla hundinn sinn ,Blum‘
(í höfuðið á jafnaðarmannafor-
ingjanum Leon Blum). Ungi liðs-
foringinn varð að koma til Juins,
sem las fyrir hann bréf Daladiers.
Mennirnir tveir horfðu hvor á
annan og glettnisbros mátti lesa
úr augum þeirra. — En þá segir
Juin allt í einu með nokkurri
hörku: „Þegar þér hafið losað
yður við Blum, megið þér ekki
fá yður annan hund“. — „Qui,
Esni frsnski hershcfuinginn, %m kann
Fsda sér hernaðaríist Napóieens"
mon Colonel", svaraði ungi liðs-
l foringinn, og þar með var málið
J úr sögunni.
RÉTTI HLUT FRAKKA
| Það féll í hlut Juins að varpa
nokkurri birtu á hina dimmu júní
daga 1940, því að hann háði langa
og snarpa orrustu við Þjóðverja
við Gembloux, en við Valenci-
ennes var hann loks umkringdur
og neyddur til þess að gefast upp.
Næstu 13 mánuði var hann íangi
Þjóðverja, en var sleppt fyrir
milligöngu Weygands og komst
við illan leik til Norður-Aíríku.
Þar hófst hann handa um að
koma fram hefndum á Þjóðverja.
Þann 25. nóv. 1943 gekk Júin
á land við Napólí, sem yfirmaður
135.000 manna fransks liðsafla.
Var lið hans illa útbúið, og ekki
var því tekið af Ameríkumönn-
um né Bretum með neinni sér-
stakri virðingu. En þó kom að
því, að Juin sýndi, hvað í honum
bjó, því þeð var hann-og iið hans,
sem sigraði Þjóðverja í fjöllunum
við Cassinóklaustrið og opnuðu
Bandamönnum leiðina íil Róma-
borgar. En í þessum orrustum
féllu 3400 menn af liði hans. Þar
með endurreisti hann virðingu
Bandamanna fyrir franska hern-
um.
Er Er Juin var útnefndur
franskur yfirhershöfðingi yfir
öllu Marckkó, sagði hann við
soldáninn: „Já, nú er ég kominn
aftur til hermannanna minna“.
Og er hann var sendur til að berj-
ast í Indókína, kunni hann bezt
við sig meðal hermanna sinna frá
Norður-Afríku. Meðal þeirra vár
sonur hans, sem berst bar í
frönsku útlendingahersveitinni.
Juin leggur mikið upp úr öllu
skrauti og því um líku. Þegar
hann var yfirhershöfðingi í Rab-
at, hegðaði hann sér eins og ein-
valdsherrar í Austurlöndum gera.
En Frakkar og Norður-Afríku-
búar virða hann mjög, því að
Framh. á bls. 11
Velvakandi skrifar:
ÚS ÐAGLEGA LÍFIMU
Skýíi við alfaraleið.
FRAMTAKSSAMIR menn eru
að koma upp farþegaskýlum
á leiðinni milli Hafr.arfjarðar og
Ilej'kjavíkur, framkvæmdir, sem
margur maðurinn hefir beðið
með óþreyju. Er þegar eitt þeirra
risið af grunni á Digraneshálsi og
annað suður i Haínarfirði. Ef til
vill kemur líka eitt við Mikla-
torg, ef leyfi fæst.
Lengi hefir verið klifað á r.auð-
syn slíkra byrgja, sem þessara,
því að nöturlegt er að bíða á
Digraneshálsinum í vondum
veðrum.
Einhverja viðskiptastarfsemi
mun eiga að reka í byrgjunum til
lað fá upp í kostnað. Við skýlið
á Digraneshálsi er risinn upp
i bensíngeymir, svo að ekki verður
jframar neitt skelfilegt, þó að bíll
verði bensínlaus þar.
Byrgin í Reykjavik.
EN hvað líður biðskýlunum í
höfuðborginni? Fyrir einum
tveimur árum voru reist nokkur
byrgi í úthveríunum og þótti
1 heldur en ekki fengur að, enda
,veit ég ekki betur en þau hafi
reynzt eins og til stóð.
I Farþegarnir hafa líka kunnað
að meta þau, og þótt einhverjir
^ hafa stytt sár stundir við að
mölva í þeim Ijósaperurnar, þá
ætti það ekki að fæla frá áfram-
háldandi framkvæmdum. Nú ný-
(lega hafa þau verið máluð og eru
sem sagt í bezta gengi.
, Fleiri byrgi vantar.
ÆRIÐ mörg eru þau gatnamót-
in, sem enn vantar skjól.
Sums staðar hamar fólk sig und-
ir húsveggjum og þykir þá nokk-
ur átrcðningur af. Önnur gatna-
mót eru á bersvæði, svo að vind-
ar loftsins fá frjálsir að leika um
mannþyrpinguna í bið.
Á sumum áfangastöðum vagn-
anna eru sjaldan færri en 10—20
manns og oft eru einhverjír
þeirra svo staddir, að þeim sé
sönn vorkunn. Það vantar fleiri
bíðbyrgi í bænum.
1 í
Fá endurnar ekki
nægan mat?
ÝRAVINUR við Tjörnina seg-
ir frá eftirfarandi: „Ég hefi
árum saman fylgzt með fuglaiíf-
inu hér á Tjörninni og fer ekki
milli mála, að urmull fólks hefir
mesta yndi af þeim, það sýna
heimsóknirnar, sem þeir fá. En
því miður koma allt of margir
tómhentir fram á bakkann, en
munnarnir eru margir, sem seðja
þarf.
Ég vildi mælast til, að fullorðn-
ir létu ekki sitja við það eitt að
sýna börnum sínum fuglana. Þeir,
sem synda glaðhlakkalegir
frarnmi fyrir gestunum, eiga von
einhvers góðgætis. Fátt er börn-
um hollara en að sýna dýrunum
gott atlæti. Það er ómaksins vert
að leyfa þeim að gefa fuglunum
að eta.“
Hvað ber hann Leifur?
MERKILEGT, hvað athyglis-
gáfu manna er oft ábótavant.
Að minnsta kosti hafði ég geng-
ið hundrað sinnum íram hjá
líkneskjunni af Leifi heppna,
þegar ég tók eftir, á hverju hann
heldur í vinstri hendinni. Manst
þú, hvað hann ber í höndunum?