Morgunblaðið - 08.11.1952, Qupperneq 7

Laugardagur 8. nóv. 1952
MORGUNBLAÐIÐ
7 7

JUSSI BJÖRLING gistir borg
vora um þessar .mundir í boði
Norræna félagsins, og má slíkt
með tíðindum teljast, er þvílíkir
gestir leggja leið sína út hingað.
Hans hefur lengi verið von, en
úr ferð til íslands gat þó fyrst
orðið nú.
Jussi Björling er fyrir löngu
orðinn heimsfrægur sem einn
mesti núlifandi tenórsöngvari.
Hann er eftirsóttur við helztu
leikhús um víða veröld og er
oftast nefndur í sömu andránni
og Gigli hinn ítalski. Munu menn
hér hafa beðið þess með mikilii
eftirvæntingu að fá að hlusta á
jafn fraégan og víðförian gest.
Kom það og strax í ljós er Björ-
ling birtist á söngpallinum, því
meiri fagnaðarlæti hafa vart
heyrzt hér en á þessari söng-
skemmtun, og voru þó mest því
meir er á leið, en í lokin ætlaði
allt um koll að keyra.
En nú verð ég að gera athuga-
semd viðvíkjandi umbúnaði á
sviði Þjóðleikhússins í þet‘a
sinn. Hin miklu og þykku klæð-
istjöld leikhússins voru dregin
íyrir að baki söngvarans, en þau
drekka í sig tónána líkt og góður
þerripappír drekkur blek. Þess
utan stóðu bæði söngvarinn og
l'lygillinn einum til tveim metr-
um of innarlega á pallinum að
andi fögur og hann beitir henni
af mikilli nærfærni og hnitmið-
ar alla tóna vel. Og svo er annað,
sem ekki er minna um vert, en
það eru hinar miklu músíkgáfur
söngvarans, sem alls staðar komu
svo fagurlega í ljós í túlkun har.s.
Það er auðskilið að maður með
aðra eins söngrödd í kroppnunr
og svo hlaðinn músík í sálinni
hafi lagt undir sig' heiminn. „Der
FYRIR skömmu var haldinn
fundur meðal fjáreigenda í
Reykjavík og nokkrum nágranna
hreppum. Ef til vill munu ein-
hverjir reka upp stór augu og
spyrja: Fjáreigendur í Reykja-
vík? En svo lýgilegt sem þetta
I Reykjavík
en mörgum ti
Æfli af marjnúðarástæð-
iim að leggjast niður
skal to til , stendur Þar. Og það vírgíst, er það helber sannleik-
er þessi punktur yfir i-mu
sjálf tónlistargáfan, þetta maur-
ildi í blóðinu, sem gerir gæfu-
muninn, það sem gerir söng'
Björlings svo áhrifaríkan og eft-
irminnilegan. Vel get ég ímynd-
að mér að menn hafi vænzt
meiri styrkleika raddarinnar. En
bæði er nú það, að tjöldin drógu
úr hljómnum og svo hitt, að
söngvarinn virðíst ekki leggja
áherzlu á að beita styrkleika í
röddinni nema þar sem þess ger- og m- a.
ist brýn þörf — frá listrænu , áhs.
ur. Landlausir fjáreigéndur —
því að landlausir eru þeir, að
sára fáum undanteknum — í
sjálfri höfuðborginni með fénað
sinn mitt innan um langstærsta
svæði matjurtagarða, skrúðgarða
og túnbletta á landinu. Og land-
lausir sauðf járeigendur gera skel-
eggar kröfur um að beir séu ekki
sviftir „atvinnufrelsi“ til þess að
beita rolíum sínum á ræktarlönd
matjurtagarða náung-
sjónarmiði. En það er háttur
góðra söngvara.
Túlkun Björlings á lögunum
eftir Beethoven (hinu undur-
fagra lagi ,,Adelaide“), Schu-
bert og Strauss, var eins góð ög
fullkomin og hún getur bezt ver-
ið —- og' gerist bezt. Óperuaríurn-
ar þarfnast síns rétta umhverfis
(og stórrar hljómsveitar, ef þær
■dómi þeirra sem „akústík“ húss- |eiga að njóta sín til fulls. En úti
ins þekkja. Slíkt þarf að fyrir- í hinum stóra heimi er Björling
Lyggja, því hvorttveggja, tjöldin talinn einn hinn allra bezti tenór-
og slæm ,.,placering“ á sviðinu söngvari óperunnar, sem uppi er.
■dregur úr skerpu raddarinnar. I Harry Ebert lék undir á flyg-
Bezt mun að hafa sama útbúnað ilinn af mikilli smekkvísi og ná-
■og sinfóníuhljómsveitin notar. — kvæmni.
IÞetta til vinsamlegrar íhugunar. Húsið var fullskipað, og. meira , „ , , ,, . .
Á söngákránni voru lög eft.irjen það. Svo sem fyrr segir var °“ Þai me® taldir ofangremdn
Beethoven, Schubert, Strauss, fögnuður áheyrenda með ein-
Puccini, Söderman, Grieg, Fostfer,1 dæmum mikill og varð hinn
Giordano o. fl. I mikli söngvari að syngja mörg
Um söng Björlings er. það að aukalög.
segja, að röddin er björt og skín-l P. í.
Landssmlðjaa byrjuð framteiðsíu
á nýji! Eandbúnaðartæki
i Ký íslenzk uppgötvun lil að
I dreifa húsdýraáburði
Á FUNDI, sem fréttamenn áttu i gær með forstöðumönnum Land-
smiðjunnar, var þeim skýrt frá nýrri uppgötvun, er Guðmundur Jó-
hannesson, ráðsmaður á Hvanneyri hefur gert og miðar að auð-
veldari dreifingu áburðar.
Þetta er ekki ósvipað því, að
gripdeildármaður sendi lögreglu-
stjóra harðorð mótmæli gegn því,
að þjónar réttvísinnar hindruðu
hann í iðju sinni, því sá, sem
ekkert land á, og hefur ekki
heimild til afnota af landi, getur
ekki beitt fénaði sínum öðru vísi
en svo, að'hver tugga, sem hann
snapar sér til viðurvseris, sé tek-
in með ófrjálsum hætti. Sumum
mun ef til vill þykja hér hart
að orði kveðið, en þetta er eklc-
ert annað en sannleikurinn í allri
sinni nekt. Það er engu líkara
en að allur almenningur hafi
ekki áttað sig á þessari staðreynd
STERKUR OG
AFKASTAMIKILU
Svo er mál með vexti, að á
s.l. ári smiðaði Guðmundur Jó-
hannesson dreifara fyrir húsdýra
áburð, sem að því leyti er frá-
brugðinn þeim dreifurum, er
fluttir hafa verið inn, að hann
mokar í sig sjálfur auk þess, sem
hann er bæði mjög sterkbyggð-
ur og afkastamikill. — Vagn sá,
-sem smíðaður var til reynslu, var
í gangi bæði í vor og haust og
reyndist ágætlega. Tekur hann
um .1 tonn af áburði og er 2—3
mín. að hlaða sig, en dreifingin
tekur aðeins um 2 mín.
TENGDUR VIÐ GÍRKASSA
DRÁTTA RVÉLARINNAR
Áburðardreifarinn er á tveim-
ur hjólum og er dreginn af drátt-
arvél. Neðst í vagngrindinni eru
4 sæti fyrir snigilflytjara, en of-
an á þeim e'r áburðarkassi. —
Fremst á vagninum er gírkassi
og í honum eru sniglarnir tengd-
ir saman, þeim er snúið með einu
drifskafti, sem tengir gírkassann
á dreifaranum við gírkassa drált
arvélarinnar með nauðsynlegum
hjöruliðum þar á milli. Snún-
ingsátt sniglanna er breytt með
skiptistöng á gírkassá dreifarans,
sem vel næst í fl’á sæti dráttar-
vclarinnar.
Þegar áburður er tekinn í
tíreifarann, er honum ekið afturá-
■ bak og stingast þá sniglarnir inn
sauðfjáreigendur, því annars
hefðu þeir tæplega borið fram
jafp ósvífna kröfu og þá, að fá
að láta sauðfé sitt leika lausum
hala í sjálfri höfuðborginni og
næsta nág'renni hermar.
Slíkt sauðfjárhald getur aldrei
átt sér stað nema á kostnað ná-
ungans og það marg'faldan kostn-
að hans, miðað við þær eftirtekj-
ur, sem eigendur þessara óvel-
komnu umrenninga í þéttbýlinu
hafa af þeim.
: Þótt furðulegt megi heitá,
virðast íslendingar enn þá ekki
hafa áttað sig á því, að meiri
hluti þjóðarinnar á nú ekki
lengur heirna í sveit eins og áð-
ur. Það er eins og þeir haldi, að
þeir geti alveg athafnað sig ná-
kvæmlega eins með búfénað sinn
í Reykjavík eins og vestur á
Hornströndum. En saúðfjárhald
á sér engan tilverurétt í þétt-
býli utan sveitanna (bórg-
um, bæjum og þorpum, sem
lifa aðallega á ræktun). Ræktun
í þéttbýli og sauðfjárhald geta
ekki farið saman. Sauðfjáreig-
endum i Reykjavík dettur ekki í
hug að brjóta land og rækta
það til þess svo að láta sauð-
kindur ganga á því. Þeir vilja
bara beita því, hvar serii þessum
blessuðum skepnum toeiíra
þóknaSt að fá sér kviðfylli, þó
þeir viti að það gera þær ekki
hvað sízt á ræktuðum blettum
náungs og matjurtagorðum ann-
ara nanna.
Auk þeirrar skerðingar á
eignar- og afnotarétti matjurta-
Ilin nýja íslenzka uppfinning, garða og annars ræktaðs lands,
áburðardreifari, ásamt dráttarvél. {sem þetta fáránlega sauðfjárhald
í höfuðstaðnum hefur í för með
í hauginn. Síðan er skiftistöngin
sett í hleðslustöðu og sniglarnir
flytja áburðinn upp í vagninn,
þar til hann er fullur. Þá er ekið
með áburðinn á völlinn, skifti-
stöngin sett í tæmingastöðu og
sauðkinda, sem draga fram
lífið i höfuðborginni, Ilafnar-
firði og suðurnesjum, verður
að halda uppi girðingum, sem
kosta milljónir króna. Dálag-
legá varið dýrmætum gjald-
eyri! Þar við bætist vinnan
við það að koma þeim upp,
stöðugt viðhald og eftirlit.
2. SpjöIIin. Þrátt fyrir allar þær
milljónir, sem fara í þessar
girðingar, þá eyðileggja þessar
fáu sauðkindur á hvorju ári
margfalt meira verðmæti en
þær gefa af sér á hverju
hausti.
3. Eftirtckjan af sauðfjáreign
manna í höfuðborg'mni og ná-
grenni hennar, er svo rýr
(enda stunda langflestir þess-
ara manna þennan atvinnuveg
sem ,,sport“) að af þeim getur
nálega enginn haft lífsfram-
færi sitt.
4. Mannúðarhlið þessa máls, cr
sjaldan minnst á. Þcssar vesal
ings skepnur, sem draga fram
lifið á snöpum í þéttbýlinu,
eru alla jafnan illa haldnar og
ekki öfundsverðar af tilveru
sinni. Þær eru alls staðar óvel
komnir gestir, fá aldrei að
vera í íriði, eru alltaf á hrak-
hólUm. Af mannúðarástæðum
einum væri það góðverk að
banna sauðfjárhald í þéttbýl-
inu. Víðáttan en ekki þéttbýl-
ið er hið rctta heimkynni sauð
kindarinnar. Þar kann hún
við sig, þar og hvergi annars
staðar er hægt að hafa aí
henni nytjar, án þess að hún
valdi meira tjóni en hún gef-
ur af sér í aðra hönd. Má
merkilegt heita, að Dýra-
verndunarfélágið skuli ekki
hafa látið þctta mál til sín
taka og gert eitthvað til þess
að forða sauðkindum írá
þessum „vinum“ sínum, scm
vilja búa henni slíkan sama-
stað.
5. Skógrækt útilokuó. Allt tal
um að koma upp nytjaskógi,
þar sem sauðkindin leikur
lausum hala, er orðagjálfur
eitt.
Ef nokkur alvara er á bak við
öll hin fögru orð um skógrækt á
Islandi í stórum stíl, á fyrst og
fremst að hefja slíka skógrækt
i nágrenni höfuðbörgarínnar og
hina stærri kaupstaði, því slík
skógrækt krefst mikillar vinnu,
cem störfum hlaðnir sveitabænd-
ur geta ekki sinnt nema að tak-
mörkuðu leyti.
Hinir mannmörgu kaupstaðir
og þá fyrst og fremst höfuðborg-
in standa aftur á móti vel að vigí
með að skipuleggja stóra flokk»
til slíkra starfa, eins og t. cL
skólafólk, félagshópa, þar á með-
al átthagafélögin o. fl.
Einnig mætti skipuleggja
flokka meðal þeirra, sem eigs»
sumarfrí hverju sinni, senda
menn í stórhópum um helgar o.
s. frv. í þessu sambandi haf->.
kaupstaðirnir allt aðra og betri
aðstöðu en sjálfar sveitirnar.
Ef einhverjir sauðfjáreigend-
ur í Reykjavík og nágrenni haf?»
raunverulega framfærslu sína af
sauðkindaeign sinni, þá væri
það hreint aukaatriði og smá-
munir í þessu sambandi, þótt
þeim væri bættur sá atvinnu-
missir með framlagi af opin-
beru fé. Slík fjárframlög væm
miklu réttlætanlegri en margi:r
þeir styrkir, er landbúnaðurina
nýtur nú.
í fjárlögum þessa árs er gerfc
ráð fyrir 40 milljónum króna til
styrktar landbúnaðinum, svo aO
þær fjárhæðir, sem færu til bóta
á fyrrnefndu atvinnutjóni sauð-
fjáreigenda, yrðu aldrei nema
smámunir í samanburði við 40>
milljóna styrkina.
I þessu sambandi má ekl. i
gleyma því, að hér er um stormál
að ræða, mál framtíðarinnar. Hér
yrði aldrei um að ræða nema
bótagreiðslu einu sinni — ekki
um síendurtekinn mokstur í gia
óseðjandi hítar ár eftir ár, eins
og stundum á sér • stað.
Að lokum þetta til sauðfjár-
eigenda, sem hafa kindur sér
til gamans (en eru skeleggastir
allra í baráttu sinni gegn banni
á sauðfjárhaldi þótt landlausir
séu flestir).
Pegar þið hafið hagleitt dð'-
búnað sauðkindarinnar í þéítbýl-
inu og' alla málavexti, þá hlýtur
ást ykkar á blessuðum skepmfn—
iMu að vera svo mikil, að þið vilj-
ið freisa þær sem fýrst úr þessar*
þjáningadvöl fjölbýlisins. í stafF
þeirrar ánægju að ióga nokkrumt
dilkum á hausti hverjn og mreðr-
um þeirra með nokkurra ára mílí*
biii, þá gætuð þið tekið ykkur
í hönd verkfæri og nokkrar trjá-
plöntur einn fagran vordag og-
gróðursett ykkar skerf af skóg-
um framtíðarinnar. Og að lokm*.
dagsverki mynduð þið það bjartat
vorkvöld ganga tsl hvíiu, mcif
engu minni ár.ægju en eftir slátr-
un nokkurra dilka á dimmum.
haustdegi.
Bóiitli viff Reykjavík.
sniglarnir dreifa áburðinum írá
sér á túmð og má sulla með mis-
munandi ökuhraðu.
Til að ná áburðinum, þegar
lítið er í haughúsinu, er nauó-
synlégt að geta hækkað og' lækk-
að beizlið á dráttarvélinni —
helzt með vökvalyftu eða loftút-
búnaði.
MÁ TAKA SNIGLANA ÚR
Auðvelt er að taka sniglana ú",
og nota dréifarann sem vagn t. d.
fyrir möl o. þ. h.
Á síðast liðnu ári sótti Guð-
mundur Jóhannesson um einka-
leyfi á uppgÖtvun sinni og hafa
nú tekist samningar á milli hans
- . Frarahald á b!s. 10
sér, hníga fjölmörg önnur rök að
nauðsyn þess að banna það með
cllu. Hér skulu nefnd noklcur
þeirra:
1. Kostnaður við girðingar. —
Vegna þessai’a tiltölulega fáu
Afgreibslumadur
óskast í vélaverzhm vora. — Uppl. ekki gefnar i síma.
\Jélámújan ^JJé&inn. h.j\
l
Önnumst áfyllingar og mælingu án endurgjalds, ef óskað
cr. — Dragið ekki að selja frostlög á bifreiðina, á morgun
getur það orðM cf seiní.
Rafvélaverkstæði og bifreiðavöruverzlun
JJrJnL (Ucrtelóen, óími 2872