Morgunblaðið - 04.12.1952, Qupperneq 7

Fimmtudagur 4. des. 1952
MORGUPiBLAÐIÐ
SíéfKomlfl ór heimskauffiyginu
hafa ódýrastu upphitunina
Kolaþörf húsanna á svæðinu 50 þús. lonn
Crefnargerð frá hifaveifustjcra
FORSTJÓRI Vatns- og hitaveitu Reykjavíkur, hefur sent bæjarráði
umsögn, varðandi tillögu þá er flutt var í bæjarstjórn um lækkun.
gjaldskrár hitaveitunnar. — í álitsgerðinni segir hitaveitustjóri, aS
hitaveitan sé ódýrasta hitunaraðferðin. Nú mun hitaveitan spará
j innflutning á 50.000 tonnum af kolum árlega, sem kosta myndu nær
24 millj. kr. — Árstekjur hitaveitunnar eru aftur á móti um 16
milljónir kr.
Hér eftir fer útdráttur úr um- tonnum af kolum. Með 4>5 krí
sögn hitaveitustjóra um mál verði á þeim, samsvarar þettÁ
þetta: ■ 23.75 millj. kr. Árstekjur liita-
Verði hitans hjá hitaveitu veitunnar með 3.00 kr. verði1
Reykjavíkur hefur aðeins verið ncma nú 16.10 millj. kr. SamJÍ;
breytt tvisvar síðan Reykjaveit- kvæmt þessu ætti hitaveituverð-
an tók til starfa 1943, ef frá er (ið að vera 32% undir kolaverðl
talið það, að fastagjáld var af- og mun það ekki fjarri sanni. 1
numið og vatnsverð hækkað að I ............. . .... . ðs
sama skapi, en það fól ekki í sér
verðbreytingu fyrir hitaveituna.
Frá 1943—1950 samsvaraði
Það hefur á undanförnum ár.-;
Mynd þessi var tekin á Kastrup-flugvellinum í Kaupmannahöfn, er flugvélin „Arild Viking“ kom
þangað eftir 28 klukkustunda flug frá Los Ange.es yfir norðurheimskautið.
Rödd úr Kcnnaraskólðnssn:
Kýr Kennaraskóli brýn nauðsyn
Kennsla fer nú fram á sex
stöðum auk skólahussins
um valdið hitaveitunni miklurp..
óþægindum hve verð hitans hef-
_ . „„ , , . . ur verið lágt. Menn hafa eytt,
verðið 1.23 kr. pr. m1 af vatni, . . u , rf'*1
, .* * ._ _ , , , vatnmu í ohofi og valdið þvi að-
ef miðað er við meðalverð ars- f . . f . , be T-
ins. Þegar það verð var ákveðið, * 1 c a f. g ta® ,notlð, Þ, e?i
i x j- i . OAn t , • jc Tt 1 ella. Samtimis hefur ekki linnt
kostu’ðu kol 200 kr. tonnið. Haust ,, .. , ,.nii
umsoknum um hitaveitu
ioko i t i e umsoknum um hitaveitu 1 nyj^
io 1950 voru kolin komin upp 1 , .
oi rv 1 , oc + .riv bæjarhluta, þvi allir vildu bua
3!0 kr^tonmð og var vatmð t'j vjð hjnn þægilega og ódýra hit£
u*íklð.U.PP,.‘_1;90.kr'_P.r:.^ ,.í Hitaveitan hefur þó ekki tök á.
FYRIR stuttu síðan hélt barna-
skóli austur í Flóa upp á aldar-
afmæli sitt, að viðstöddum mörg-
um æðstu mönnum þjóðarinnar,
og hefur enginn barnaskóli ís-
lenzkur starfað eins lengi sam-
fellt. Þetta afmæli meðal annars
bæð. þessi sk.pt, yar geng.ð ut að ráðasf , neinar meirumluf.
fa Þvi að hJtave,tuverð,ð vær, íramkvæmdir nema með lántökm
10% und.r kolaverð, en ohu- því tekjuafgangUr hef„r ektí'
kyndmg var þa dyrar, en kola-, hrokkið fyrir þeim nauðsynieg^
y I aukningum, sem gerðar hafa.
f ársbyrjun 1952 var hitaveitú- verið. Skuldir hitaveitunnar hafsv
verðið hækkað upp í 3.00 kr. pr. aukizt á undanförnum árum og
m3, enda voru kolin þá komin það er fyrst í ár að hægt er aíj'
upp í 650 kr. tonnið. Olíukynd- greiða nokkuð af þessum við
ing með fullkomnustu tækjum bótarlánum.
var þá um 20—25% ódýrari en | Vegna fjölda framkvæmda.
kolakynding. Verðið var nú ekki sem bíða úrlausnar og sem mumi
lengur miðað við kol heldur olíu kosta milljónir og jafnvel tugi
og var nú ákveðið 10% undir milljóna króna, er nauðsynlegt
hagkvæmustu olíukyndingu. Þótt að hitaveitan hafi sæmilegan
?3
r-a.
kolin hafi aftur lækkað um 175 tekjuafgang árlega, svo að ekki
kr. niður í 475 kr. pr. tonn, er þurfi að gera allar þessar fram-'
geíur ágætt tilefni til, að litið sé
yfir það, sem áunnizt hefur, og nóð, fyrst og fremst með al-' mikil og brýn. Skólahúsið gamla
það, sem óunnið er, bæði hvað mennri fræðsluskyldu, og síðar hefur gert vel undanfariq, 45 ár,
snertir barnafræðslu og, ekki sið- en ekki sízt með stofnun Kenn-1 en nú er það orðið mjög svo úrelt hitaveitan enn ódýrari. Tilsvar- kvæmdir fyrir lánsfé, enda verðá',
ur, hvað snertir fræðslu þeirra araskóla íslands í Reykjavík, þar og úr sér gengið, og farið að láta andi vatnsverð ætti að vera 3.24 vaxtagreiðslur og afborganiý
lærifeðra, sem börnin eru falin til sem sérmennta skyldi kennara, til á sjá undan tímans tönn, hiti er kr- Pr- m:’- Hitaveitan er þannig henni þá fjötur um fót. Síðaix
þess að takast á hendur kennslu þar mjög ójafn og eldhætta “ nll-or- *- 1 xn'LA '~~t~ 5
uppfræðslu.
Það er fyrir og um miðja 18. þá, er lögboðin var. Og 1908 hefst geysileg. M. a. má geta þess, að
ábyrgðarhluti er að geyma þar
hið vandaða bókasafn stofnunar-
innar, sem óbætaníegt yrði, ef
öld, sem yfirvöldin fara fyrst að starfsemi þessa skóla, í nýbyggðu
beita sér fyrir bættri menntun húsi. Fyrsta árið sátu þar 57 nem-
alls almúga í landinu, s. s. með endur, en skólinn var miðaður við
tilskipun um fermingu að undan- að geta tekið 75 í hæsta lagi.1 eldur kæmi upp og eyddi því.
genginni fræðslu í kristindómi, Nú eru aftur á móti við nám í j Starf eins skóla verður ekki
enn 7'/2% undir kolaverði. | 1944 hafa vextir og afborganir
Beztan samanburð fær maður hitaveitulánum að meðaltaf
e. t. v. með því að athuga hve numið 3.4 millj. kr. á ári, þar
mikið af kolum hitaveitan pni*. eru vextirnir rúm 1 millj. kr.
ar árlega, og hve miklar árstekj- Að öllu þessu athuguðu get éf*
I ur hennar eru. ekki mælt með þvi að hitaveitu-
Samkvæmt samanlagðri hita- gjöidin verði lækkuð og allra sízf
gcuöuuu 4 ni loniiuuiui, u altul a lllwvl ,lu 110111 4 j Ot/CliA ClUö ðKUld VClUUI tfrvlYl _ .. , , . , , , )7
og er þá prestum falið að ábyrgj- kennaraskólanum 140 nemendur, fullkomið, fyrr en hægt er að Þort þeirra husa, sem tengd eru meðan hitaveitan er odýrasta
við hitaveituna, ætti hún nú að hitunaraðferðin, segir Helgi Sig;-'
ast þessa einu almennu upp-
fræðslu. 1790 voru um þetta gef-
in nánari fyrirmæli, sem giltu til
sameina alla hans starfsemi und-
ir einu þaki, og um það hefur
nemendur og kennara Kennara-
og þeim fer fjölgandi, ár frá ári.
í einni af fyrstu skólaskýrslun-
_ , . um segir skólastjóri, sr. Magnús
arsins 1907, er fræðslulogm voru Helgason að æfingaskóli hafi skólans dreymt, allt frá því, að
ekki veríð reistur enn sem komið hann var Stofnaður. Sá draumur
sé, og verði æfingakennsla nem- ; kefur a® vísu ekki rætzt, en ef til
enda að fara fram í einu af kjall- j vil1 hillir nú undir það.
araherbergjum skólans, óhentugu j Engum skóla þjóðfélagsins er
álíka velmetið fólk, að sitja við og til annars ætluðu. Á honum lagt jafn ábyrgðarmikið starf á
og kenna krökkum kverið, enda 1 mátti skilja, að hann teldi bygg-1 herðar og kennaraskóla. Þaðan 1
almælt, að ekki yrði bókvitið í j ingu æfingaskóla nauðsynlega og eru útskrifaðir menn, sem eiga
spara áríega innflutning á 50600 urðsson hitaveitustjóri að lokum.
sett
Á þessum tímum þótti það
helzt ekki hæfilegt starf fyrir
aðra en sveitarómaga, og annað
askana látið. Það var unnið að
því, að gera unglingana bæna-
bókarfæra, og þegar þeim stór-
merka áfanga var náð, áleizt
hann að hafa þá almenna mennt-
un af bók, sem honum væri nauð-
svnleg. Unglingar, sem sýndu
ákveðna löngun til þess, að
skyggnast lengra inn á merkur
vizkunnar, svo sem með því að
læra að draga til stafs, voru álitn-
ir ómenni og letingjar.
Fyrst árið 1880 eru sett lög um
uppfiæðing barna í skrift og
sjálfsagða, en, því miður, nærfellt að hafa fyrstu áhrif til menntun-|
hálfri öld síðar verðum við að _ ar á uppvaxandi pjóðfélagsþegna,
taka okkur sömu orð í munn,' og á þessari menntun grundvall-(
æfingaskóli hefur ekki verið asf allur þeirra síðari lærdómur,',
byggður „enn sem komið er“. I hver svo sem hann kann að verða.
raun og veru hefur ekkert verið þag ætti því að vera lágmarks-i
gert til úrbóta brýnni þörf Kenn- krafa; ag svo sé díi Kennaraskól-:
araskólans fyrir aukið húsnæði anum búið, að hann sé fær um að
siðustu 30—40 árin, enda þótt þær gegna þessu veigamikla hlut-
kröfur, sem gerðar hafa verið til verki, svo viðhlítandi sé, og geti
fræðslu kennara, hafi vaxið stór- tileinkað sér allar helztu nýj-
lega og séu ávallt að aukast. Kröf- ungar á sviði kennslutækni og
urnar eru aðeins eðlileg afleið- tækja. Á meðan húsnæðisleysi
a » anJUl af bættu og fyllra fræðslu- hair svo ag segja öllum hans
reikningi. Þá var sjálfstæðisbar-! kerfi’ og skóíinn hefur revnt tað kennslugreinum getur hann varla
átta þjóðarinnar nokkuð á veg’ Þ*r sVo vel sem kostur, talizt það.
hefur verið a. Undanfarið hafa verið veittar
Ea til þess hefur orðið að færa samt. 500 þús krónur til bygging-
út kviarnar, og nú er kennt á sex ar æfingaskóla, en ekkert til
stöðum auk skólahússins. Mega' Kennaraskólans. Á fjárlögum
allir sjá, hvílíkum íruf’unum bað þessa árs er engin fjárveiting til
Fjöldohondtökur í
tékkneska hernum
IVfiargir herforingjar sakaðir
um byitingasfarfsemi
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB. B
PRAG, 27. nóv. — Sterkur og þráiátur orðrómur gengur um það
í Tékkóslóvakíu, að fjaldahandtökur fari nú fram í tékkneska
hernum. Eru margir herforingjar sakaðir um að hafa ætlað a8
efna til byltingar.
komin, og forvígismenn hennar
höfðu gert sér ijóst að vel upp-
fiæddur almenningur væri sú
bezta stoð, sem þeir gætu haft sér
að bakhjarli, og um það leyti
Meðal annars er sagt, að Chlan hershöfðingi
æðsti herráðsforinginn Sartori við því embætti.
hershöfðingi hafi framið sjálfs
morð.
hefði tekið
ENGINN VIÐSTADBUR
FRÁ HERNUM
spretta víða upp barnaskólar. En veldur á starfi nemenda, að þurfa skólans, en vonir standa til, að., Þegar sendiherra nokkur af-
um kennaralið skólanna var lítið að vera i sífelldum þeytingi bæj- tillaga þess efnis verði ilutt a
skeytt. Það þótti r.ægja, ef ungur arenda á milli, eins og Verður að þingi. Undir þá tillögu hljóta all-
maður háíQi notið einhverrar vera, þegar sami maður þarf að f ir þeir að taka> sem unna bættri
henti forseta Tékkóslóvakíu ný-
lega embættisskilríki sín, þá var
enginn fulltrúi hersins viðstaddur
MIKILL ÓRÓI í LANDINU
Mikill óróleiki er i Tékkót-
Slóvakíu vegna ákvörðunar stjórn
arinnar um að stofna ólaunaðar
aðstoðarlögreglusveitir víðsvegar
urrr landið. Meðal hlutverka að1-
stoðarlögreglunnar er að hafa
eftirlit með komu allra ókunn-
ugra manna í þorp og bæi út um
menntunar urnfrám þeirrar,' sem mæta á 3^-4 stöðum sama dag-1 alþýðufræðslu á íslandi, allir þeir og brýtur það í bág við fasttekna landið.
til var ætlakt til fefmingar,' þá ihn. Tvéím bekkjardeildum’hef- foi'eldrar, sem senda munu bðrn Venju. Og í veizlu sem.pólski hem
gat só hínn sami tekið að séf uf og verfö bætt inn í sjálfan sín á skóla í þeirri von og vissu
kennslu eða skólastjórn hVar sem' skólann, fjórða bekknum og að þaðan megi þau koma með þá var skýrt frá því opinberlega að LUNDÚNUM
u <'4
áTism
:rrrv ®
var. Má því rærrí getá, h’vórt súí stúdentátielld, auk þess séfn staff- menntun, sem síðar mun reyn
fiæðsla, sem þeir gótu veitf, hef- andi er 'í skólanum handá-Vihnu-í ast að vera undirstaða undi:
ur ekki oft Vérið glompótt. I kennaradeild. Það má því á flestu þeirra lífsstarf. ^ Engin opinber tykypnmg hafði sýninguna en sýningargestir (ur$pi í *
En árið 1907 er merkisáfaiíga! sljá, að þörf fyrir nýbyggihgu er 1 Hinrik Bjarftason. áður ýerið gefin út tini þafe, a'ð tæp 4Q þús. fyrsta daginn. vA
aðarsendifulltrúinn hélt nýlega Hjólhestasýning
“ Hjólhestasýning
viðstaddur hefði verið Chlan hers var opnuð nýlega i Earls Court.
höfðingi, æðsti herráðsforingi. Hertoginn af Edinborg opna(ð»m