Morgunblaðið - 03.01.1953, Blaðsíða 5

r Laugardagur 3. janúar 1953
M o tí O l/ÍY B L A 3J k o
5 >
Miipin
ÁGÚST Guðmundsson, yfirvél-
ftjóri er látinn. Hann varð bráð-
kvaddur þ. 27. des s.l., 63 ára
gamall. Er það mikill mannskaði.
Allir, sem kynntust Ágústi og
störfum hans í þágu Rafmagns-
Veitu Reykjavíkur og Sogsvirkj-
Unarinnar, fundu fljótt, að hann
Var frábær starfsmaður og góður
drengur. Hann varð fyrsti vél-
stióri Rafmagnsveitunnar árið
1920, þegar vélauppsetning í
vatnsaflsstöðina við Elliðaár
hófst og þegar rekstur stöðvar-
innar var hafinn ári síðar. — j
Þótti þá mikils um vert að fá {
mann til þess starfa sem hafði j
reynslu og kunnáttu til vél- [
gæzlu, en starfsferill Ágústs
fram til þess tima hafði þegar
verið óvenjulegur. Fyrstu kynni
hans af vélum urðu þegar fyrstu
mótorvélarnar komu til Vest-
fjarða og voru settar í róðrar-
bátana. Þá kunnu menn að von-
um lítt til starfrækslu þeirra, en
Ágúst komst fljótt á lagið með
að koma þeim af stað og halda
í gangi, þá drengur innan við
'fermingaraldur, en vélarnar
reyndust. þá . ekki allra meðfæri
þótt fullorðnir væru. Eftir þessi
fyrstu kynni Ágústs af aflvélum,
má segja að leiðir þeirra skild-
ust ekki. Hann gætti gufuvéla
í hvalbátum og gufubátum vestra,
unglingur að aldri, og fann fljótt
þörfina á aukinni fræðslu. Hann
tók vélgæzlupróf við Stýrimanna
skólann 1915, og síðan vélstjóra-
próf frá Vélstjóraskólanum 1917.
A þessum árum var hann vél-
stjóri á togurum, en það töldum
við þann bezta verklega skóla,
sem hægt væri að fá til vélgæzlu.
£n Ágúst lét ekki þar við sitja.
Hann gerðist vélstjóri við
stærstu rafstöðina, sem þá var
í Reykjavík „Nathan og Olsens-
stöðina, og gerðist jafnframt vél-
gæzlunni raflagninmaður undir
umsjá Halldórs Guðmundssonar,
hins fyrsta raffræðings okkar, er
þá rak umfangsmikla raftækja-
verzlun og raflagningar. Hefði
Ágúst þá haldið áfram á þeirri
braut, hefði hann fljótt orðið
rafvirkjameistari, en hann skildi
ekki við vélarnar. Hann fann
þörf meiri menntunar og fór nú
út-til Sviþjóðar og Danmerkur.
Starfaði hann hjá raftækja- og
jrafvélasmiðjum um nokkurra
tnánaða skeið á hverjum stað og
sótti þannig út haldgóða verk-
lega menntun. Úr þesum leið-
angri kom hann síðla árs 1920
og bauð sig fram til starfs við
vélauppsetningu hjá rafmagns-
yeitunni. Var það auðsótt mál.
Á sama hátt og vélgæzlan hafði
farið honum frábærlega vel úr
her.di áður, tókst honum rafstöðv
argæzlan með ágætum. Elliðaár-
Stöðin reyndist þegar á öðru ári
©f afllítil og rennsli ánna var
ómiðlað með öllu, en kraphætta
ínikil. Reyndi þá þegar í byrjun
á árvekni og útsjónarsemi, sem
Ágúst hafði til að bera í ríkum
mæli. Þegar starfsviðið óx við
það, að stöðvum fjölgaði og þær
stækkuðu jafnt og þétt, var Ágúst
óvallt sjálfkjörinn til að hafa yfir
umsjón með rekstri þeirra og
samstarfi. Reyndist hann frábær-
lega stjórnsamur og gekk ríkt eft-
ir sklydurækni undirmanna
sinna. Hefur mátt sjá það á um-
gengni allri í stöðvum ög stöðum,
er undir hans umsjá hafa verið,
að hreinlæti, reglusemi var þar
svoj að sérstaka eftirtekt hefur
vakið, ekki eingöngu innlendra
manna, er skoðað hafa aflstöðv-
arnar, heldur og útlendinga, er
©ft hafa haft á orði, að hugmynd-
Sr þeirra um aflstöðvar, væru
foundnar við jóðlandi olíu, ryk
pg sót, en hérna sæist ekki ryk-
ögn, og allt væri gljáfægt. Má
segja, að á því sviði hafi Ágúst
unnið brautryðjenda .starf, er
ýmsar aðraf stöðvar hérlendis
hafa tekið upp eftir honum. —
Ágúst var vanur að benda mönn-
um á það, að ef ekki væri góð
þirða þar, sem sjá mætti til, mætti
úsðar Suðmundsspmr fiirvéSsifém
nærri geta hvernig væri umhorfs
inni í vélunum, þar sem ekki sæ-
ist, en mikilyægast væri að allt
væri hreint og í góðu standi. —
Enda má telja það nú, er hann
hverfur svo skyndilega úr starfi
eftir 32 ár, eru vélarnar þær
elztu, jafnt. sem hinar yngri, ó-
slitnar með öllu, sem nýjar væru,
svo vel hcfur hann séð fyrir við-
haldi þeirra.
Hann hafði umsjón margra
manna og gekk ríkt eftir því, að
þeir gegndu skyldu sinni. Hann
gerði það á þann hátt, að öllum
var vel til hans og engan hefi
ég heyrt hallmæla hor.um nokkru
sinni. Allir samstarfsmenn hans
höfðu hjá honum það traust o'g
athvarf, að þeim fannst ávallt
bezt til hans að leita, ef vanda
bar að höndum, hvort heldur
varðaði starfið eða einkamál. Má
af því marka hver drengskapar-
maður hann var. Er okkur sam-
starfsmönnum hans mikil eftir-
sjá að honum og vandi að sjá
hvernig án hans megi vera.
Það má því nærri geta hvílíkt
tjón það er fyrirtækjunum og
eigéndum þeirra, Reykjavíkúrbæ
og Sogsvirkjuninni, við fráfall
hans. Verður þar skarð fyrir
skildi, sem seint ve.rður bætt. Þá
má og nærri geta, hvílíkur sökn-
uður muni nú kveðinn að fjöl-
skyldu hans, konu, börnum,
tengdabörnum og öðrum nánum
skyldmennum, er svo snögglega
missa forystu hans og athvarf.
Fyrir hönd okkar allra sam-
starfsmanna hans og fyrir hönd
fyrirtækjanna ,er hann vann svo
dyggilega fyrir til hinztu stund-
ar, votta ég þeim öllum okkar
innilegustu hluttekningu.
Steingr. Jónsson.
sama ár og réðist þá hjá raf- ] Eru Elliðaárstöðvarnar og
magnsveitu Reykjavíkur og vann Ljósafossstöðin talandi vitni og
hjá því fyrirtæki til dauðadags. | skýra betur en orð hinn vakandí
Ágúst kvæntist 8. júní 1918 manndóm er Ágústi var í blóð*
eftirlifandi konu sinni Sigríði borinn.
Pálsdóttur frá Kirkjubóli í Mið- I Hann óx upp með rafmagns-
neshreppi og settust þau að hér ( málum Reykjavíkur. Þau voru
í Reykjavík og síðan 1921 heíur j honum hugstæð/ fósturbörn. Og"
heimiii þeirra verið að rafmagns- ekkert var honum f jær skapi, en
stöðinni við Elliðaár.
Þeir sem komið hafa á heimili
þeirra og þeir eru margir, geta ,
borið um gestrisni og höfðingskap '
að „níðast á nokkru því er hon-
um var til trúað“.
Hann stóð með skapfestu starfsr
, . , ., , , ,, gleðinnar, vakandi á verðinum.
!!ir!!! »«eð yfirsýn yfir hin marg-
slupgnu og erilsömu störf, er köll
uðu á forýstu hans til úrlausnar.,
I Nú þegar h.ann er allur, vekn-
ar spurnihgin: Hver verður nú til
Ágúst Guðmundsson.
an, en þar átti húsmóðirin auðvit- 1
að ekki síður hlut að en hús-
bóndinn, enda voru þau hjón
mjög samhend um allt er að þvi
laut og sámbúð þeirra með ágæt-
um.
, Ágúst og Sigríður eignuðust 7
[börn og eru 6 þeirra á lífi, ö!l
Imannvænleg og þau eru: Ingólfur
, Snorri rafmagnsverkfræðingur,
■ Agúst tók mikinn þátt í félasts- Hulda Guðríður, Ágústa. Margrét
skap vélstjóra og var þar stór- 0g Herdis, og eru þau öll gift og
virkur sem annars _ staðar. í búa hér í Reykjavík og Ingunn
stjórn Vélstjórafélags íslands var Sigríður í foreldrahúsum
hann í mörg ár en dró sig þar í1 Ágúst gekk í
hlé þegar annir hlóðust á hann íslands 29. okt. 1911 og var fé-
hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur. legsmaður þess til dauðadags. —
Það leikur ekki á tveim tung- Iíann tók mikinn þátt í félags-
um að Ágúst var styrk stoð bæði starfínu, var í stjórn félagsms um
fyrir stofnunina, sem hann vann 30 ára skeið, og hefur unnið vél-
hjá, og þeim mörgu, sem leituðu stjórastéttinni ómetanlegt gagn,
til hans. Þegar slík stoð brestur, sem aldrei verður nægjaniega
er ekki óeðlilegt að ætla að ýmis- Þakkað. Hann var ósérhlífinn
legt fari úr skorðum, en máske er m&ður, ráðagóður og drengskap-
það „bara betra“ eins og hann armaður hinn mesti og við vinir
svo hressilega komst að orði. hans munum aldrei gleyma
Þetta spor verða allir að stíga, ^ySS^ hans, einlægni og hjálp-
svo erfitt sem það er. fysl>, sem a,ltaf var a reiðurn
Þá sem sárast sakna bið ég hondum, þegar á þurfii að halda.
ÞEGAR mér barst andlátsfregn
Ágústar Guðmundssonar fannst
mér eitthvað bresta, þá þegar var
mér ekki ljóst hvað það var, en
þegar hugurinn róaðist varð mér
ljóst að brostin var sarovinnan
við mætan mann, sem staðið hafði
meir en 30 ár. >
Þegar samvinna okkar hófst
1922 við rafmagnsstöðina við
Elliðaár var allt þar á gelgju-
skeiði. Þar voru að vísu ágætir
rnenn, en nokkuð skorti á reynslu
Það var því í rauninni brautryðj
andastarf sem Ágúst hafði tekið
að sér og þegar ég nú lít um
öxl verður ekki annað sagt, en
giftusamlega hafi tekizt. Það er
ekki ætlun mín að fara mörgum
orðum um þá örðugleika, sem við
var að stríða fyrstu árin, en þeir
voru meiri en margan órar. I
Ef ég ætti að lýsa Ágúst'i í fá-
um orðum eins og hann kom inér
fyrir sjónir, myndi ég segja, að
hann hafi verið hugrakkur, kapp
samur og hjálpfús. Aldrei varð
þess vart, að Ágúst léti hugfall-
ast, hversu ískyggilegt sem útlit-
ið var og býst ég við að þetta
hafi ekki hvað síst skapað þá
virðingu, sem honum réttilega
bar. i
Hann notaði oft orðtæki, sem
jafnvel varð landfleygt, „það er
bara betra“, en það var gjarnan
þegar okkur félögum hans fanns’t
það ekki geta verið verra; eigi
að síður hressti bað okkur og
notuðum við það óspart þegar við
erfiðleika var að stríða.
Kappsamur var hann svo af
j bar og oft fannst mér ganga
i kraftaverki næst hverju hann
I fékk áorkað; hann krafðist stund
! um rnikils af öðrum, ef svo bar
undir, en 1-á þá hcldur ekki sjálf-
ur á liði sínu.
Mörgum er svo farið, að þeir
eiga bágt með að leita til ann-
arra um liðveizlu, þó eru til þeir
menn, sem bókstaflega laða til
: sín nauðþurftarmenn; einn af
| þeim var Ágúst Guðmundsson.
I Hann var svo fljótur til að verða
! við óskum bónþega, að hann setti
j jafnvel sjálfan sig í vanda, en
J alltaf sá hann leiðir opnar, sem
• aðrir komu ekki auga á.
þakka fyrir hönd þeirra vél-
stjóra sem við rafmansstöðvarn-
ar starfa, fyrir farsælt samstarf,
ég þakka einnig fvrir mikið og
óeigingjarnt starf í þágu vél-
stjórastéttarinnar.
Þeim sem sárast sakna bið ég
Guð að styrkja og minni á orð
skáldsins, sem sagði:
„en ég veit hinn látni lifir
það er huggun harmi eevn“,
K. T. Ó.
BJÖRN ÁGÚST GUÐMUNDS-
SON, en svo hét hann fullu nafni,
fæddist 10. des. 1889 að Hamar-
landi í Barðastrandasýslu, for-
eldrar hans voru Guðmundur
Snorri Björnsson og Ingunn Sig-
ríður Jónsdóttir.
Ágúst ólzt upp hjá foreldrum
sínúm og fluttist með þeim að
Gemlufelli í Dýrafirði, þaðan til
Flateyrar í Önundarfirði og síð-
an til ísafjarðar árið 1903.
1. okt. 1905 hóf hann nám hjá
J. H. Jessen vélsmið á Isafirði
og' lauk sveinsprófi i járnsmiði innar.
sumarið 1913. Á þessu tímabilij Vakningastraumur var að fara
sigldi Ágúst af og til sem kynd- j um þjóðarsálina er hreyf með
ari og vélstjóri á ýmsum skipum sér unga menn.
en stundaði namið þess á milli. j Þjóðin var að sprengja af sér
Að loknu sveinsprófi fór Ágúst _ margra alda kúgunarf jötra, og
til Kaupmannahafnar. Fékk (þreyfa fyrir sér um útgöngu í
I DAG er til moldar borinn Ágúst
Guðmundsson yfirvélstjóri við
rafmagnsveitur Reykjavíkur.
Fæddur var hann að Hamars-
landi í Barðastrandarsýslu 10.
des. 1889. Foreldrar: Ingunn Jóns
dóttir prests Jónssonar og Guð-
mundur Snorri Björnsson frá Ref
steinsstöðum í Húnavatnssýslu.
Stóðu að honum sterkir ætt-
stoínar á báða bóga er mótuðu
aldamótakynslóð 20. aldarinnar.
Er ég frétti hið sviplega fráfall
Agústar sál 27. f.m. komu upp
í huga mínum hin hugstæðu orð
Klettafjahaskáldsins.
„Áreynslsunnar unaðssæld
efldu mig i handtakinu.
Leys mig áður út er þvæld
ánægjan frá dagsverkinu“.
Var ekki einmitt þessi bæn víg-
orð mannsins er við fylgjum til
moldar í dag?
Eins og áður er getið var Ágúst
í fylkingu aldamótakynslóðar-
að fylla úþþ hið auða sæti? Hver
vill taka upp verkin hans og
verða þar að manni“?
Ágúst Guðmundsson var gæfui
raaour. Hann átti að fagna ást-
ríkri eiginkonu frú Sigríði Páls-
dóttur, er bar heimili þeirra át
höndum sér með tápmikiili skap-
festu og ástúð. Heimilisbragui*
Vélstjórafélag' ailur með ágætum og til fvrir->-
myndar.
Börn eignúðust þau hjón 7 og’
eru 6 af þeim á lífi, 5 dætur og
einn sonur: Ingólfur rafmagns-*
fræðingur, starfsmaður hjá raf-
veiturn Reykjavikur.
Þegar við nú að lokum fylgj-
um Ágústi Guðmundssyni, síð-
asta spölinn drjúpum við höfði
með þakklátri minningu um góð-
an dreng, er aldrei vildi vamny
sitt vita, og átti ríká drenglundi
til að láta gott af sér leiða, í sam-rj
skiptum sínum við samferða-N
Þ. A. mennina. — Hugþekkur ogS;
hjartahlýr gagnvart öllum, og lét
engan nauðleitarmann synjandi
frá sér fara. -i
Þannig mun hann lifa í hug-;
stæðri minningu allra ástvina-
sinna og þeirra, sem einhver iiáisjt
kynni höfðu af honum.
Hann hafði tileinkað sér meðf
lífsstarfi sínu hina lífsfrjóu spebi
skáldsins:
,,Að hugsa ekki í árum, en öldunv
að alheimta ei daglaun að kvöld-
um. — Því svo lengist manns-
ævin mest“.
Slíkum mönnum er gott að sarat
neyta. Þeir halda síungum vaxtari
broddi menningar og manndórnst
03 tryggja þjóð sinni lífsafl og
sjálfum sér eilífan vöxt.
Blessuð sé minning Ágústa*
Guðmundsso.nar.
Bjarni ívarssop.
Sfarf úivarpssiióra
auglýsf lausf fi!
vinnu hjá Köbenhavn Flydedok
og Skipsværft og stundaði sam- 1
timis nám í kvöldskóla vélskól-
ans í Kaupmannahöfn, en varð
að hætta því námi vegna vei_k-
inda og hvarf aftur heim til ís-
lands í apríl 1914, en um haust-
ið fór hann í vclfræðisdeild
Stýrimannaskólans í Reykjavík
og lauk prófi þaðan vorið
1915.
Að þessu námi loknu sigldi
hann sem 1. vélstjóri á skipura
þar til haustið 1916 að hann fór
í Vélstjóraskólann í Reykjavík
og settist í eldri deild og lauk
vélstjóraprófi vorið 1917.
Sumarið eftir sigldi hann sem
1. vélstjóri, en um haustið sama
ár fór hann til Nathan & Olsen
og varð vélstjóri á rafmagnsstöð
er þeir ráku í verzlunarhúsi sínu
hér í Reykjavík og var þar til
ársloka 1918. í ársbyrjun 1919
ráðst hann til h.f. Kveldúlfs, sem
1. vélstjóri, fór til Englands að
sækja togarana Egil Skallagríms-
son, Þórólf og Skallagrím, í
júlílok 1919 fór hann til Noregs
! og Svíþjóðar til að kynna sér
rafmagnsstöðvar og rekstur
frelsisloft hins nýja dags 20. ald-
arinnar:
„Bókadraumnum böguglaumnum
breyta í vöku og starf“.
Véltækni nútímans var að
hefja framsókn sína á sjónum.
Þar opnaðist nýtt og áður litt
MENNTAMÁ LARÁÐUNEYTH>
hefur auglýst starf útvarpsstjóra(
laust til umsóknar, en Jónas Þor-,
bergsson mun láta af starfi síðast
í þessum mánuði.
Umsóknarfrestur er til 20. þ. m,
en embættið verður veitt frá
febrúar að telja.
Lúðrasvei!
Slykkíshólms
STYKKISHÓLMI 30. des. —)-
Lúðrasveit Stykkishólms efndi til
hljómleika í samkomuhúsinu J
Stykkishólmi á annan jóladag-
Voru á hljómleikaskránni 8 verk-?,
efni eftir ýmsa höfunda erlenda
og innlenda.
Flest þessara verka voru í út-
af þeim mönnum, sem vaxa við setningu Albert Klan hljómsveit-
þekkt starfssvið fyrir óþreytta og j
vakandi æskumenn út á djúpmið |
um Ægis. Ágúst sál. gerðist brátt .
ötull starfsmaður véltækninnar á
sjónum, þar til árið 1921 að hann
réðist sem yfirvélstjóri hjá raf-
magnsveitum Reykjavíkur, er
hann óslitið hafði á hendi til
dauðadags (eða nánar tiltekið í
31 ár)
Ágúst Guðmundsson var einn
kvnningu.
Það duldist ekki, að þar var
arstjóra í Reykjavík, en hams
hefur sett mikið út fyrir Lúðra-
maður á ferð, sem fyrst og fremst; SVeitina á starfstíma hennar og
gerði kröfur til sjálfs sín. I verið henni duglegur og ósérhlíf-,
„Áreynslunnar unaðssæld“ var (inn stuðningsmaður. Meðal ann-
honum lífsnautn. Þjónustulund-
in vakandi og ábyrg, samofin feg
urðarskyni og snyrtimennsku.
Á herðum hans hvildi mikið
starf og vaxandi með síaukinni
ars komið til Stykkishólms cg
hjálpað til við æfingar.
Var hljómleikum þessum mjcg
vel tekið.
Stjórnandi Lúðrasveitar Stybk-
! þeirra og kom heim í nóvember andi kröfum þjóðarinnar.
útþennslu rafmagnsþarfa og kalltishólms er Vikingur Jóhannsscn*
I vrezlunarmaður. — A H.