Morgunblaðið - 27.08.1953, Blaðsíða 8

8
MORGUH KLAÐIÐ
Fimmtudagur 27. ágúst 1953
asttMðfrife
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
UR DAGLEGA LIFINU f
Orselir frðnsku verkfallinna
ÞEGAR vikublaðið Time sagði
nýiega frá verkföllunum í Frakk-
landi gat það atburðar eins, að
ung móðir með þrjú börn strand-
aði á járnbrautarstöð í París og
komst ekki heimleiðis vegna
verkfalls járnbrautarstarfsmanna
Hún hafði aðeins 200 franka
meðferðis (10 krónur) og því
varð hún og börn hennar matar-
laus í heilan dag. Er hún var
spurð, hvort hún kenndi fremur
ríkisstjórninni eða verkfalls-
mönnum um þetta, svaraði hún:
Það er hvorugum að kenna. Það
er allt tómt öngþveiti.
Erfitt er að sakast við nokkurn
sérstakan yfir öngþveitis ástand-
inu í efnahagsmálum Frakk-
lands. Ræturnar liggja djúpt
niðri í stjórnháttum landsins,
sem hafa orðið gróðrastía fyrir
harðneskjulega hagsmunastreitu,
þar sem hver otar sínum tota.
„Þetta gengur nú ekki leng-
ur“, er viðkvæðið, hjá hverjum
þegn þjóðfélagsins. Svo eru setin
kjaftaþing, rausað og rabbað yf-
ir því að allt sé á niðurleið. Nú
verði að fará að grípa í taum-
ana. Gott og vel, hugdjarfir menn
koma fram á sjónavsviðið og
bjóðast til að gerbreyta stjórn-
arkerfinu. Bjóðast til að stöðva
verðbólguna, koma á hallalaus-
um fjárlögum.
En þá kemur annað hljóð í
strokkinn. Þegar til kastanna
kemur, þá reyna allir að skjóía
sér undan byrðunum. Óskap-
legt jarm upphefst, þar sem full-
trúar tugfaldra hagsmunasam-
taka berja lóminn með handa-
pati út í ioftið að frönskum sið.
Allt situr svo við það sama.
Franskir heimspekingar og sál-
fræðingar þykjast geta sannað
að frumorsök þessa öngþveitis
liggi í skapgerð og þjóðarsál
frönsku þjóðarinnar. Þessvegna
sé í rauninni þýðingarlaust að
ætla sér að betrumbæta ástand-
ið. Þrasgirni þjóðarinnar hljóti
alltaf að leiða til sömu niður-
stöðu.
Enginn dómur skal hér á
það lagður, hvort þessir svart-
sýnu spekingar hafa rétt fyr-
ir sér. En svo mikið er víst,
að reynsla Frakka ætti að
verða (iðrurn þjóðum víti til
varnaðar. Þar sem ábyrgðar-
tilfinning manna dofnar, menn
gleyma því að þeir hafa skyld-
ur að rækja við þjóðfélagið,
hlýtur árangurinn að verða
hinn sami. Fjárhagslegt öng-
þveiti, þar sem hver reynir
að kroppa augun úr náunga
sínum. Víst er nauðsyniegt að
stofna hagsmunasamtök til að
stuðla að framförum og
tryggja rétt vissra stétta. En
þá hlýtur illa að fara, ef hags-
munasamtökunum gleymist að
til eru aðrir mikilvægari hags-
munir, sem allt hlýtur að
byggjast á, — hagsmunir þjóð-
arheildarinnar.
Greiðsluhalli á fjárlogum
Frakklands hefur vaxið með
hverju ári og er nú orðinn 600
milljarðar franka. Skuldir Frakka
við önnur lönd í efnahagssam-
vinnu Evrópu nema 800 milljón
dollurum og gullforði Frakka er
kominn niður í 613 milljón doll-
ara, eða minna en gullforði Hol-
lendinga.
Aðgerðir stjórnar Laniels mið-
uðu að því að draga úr greiðslu-
hallanum. Að vísu er sparnaður
þessi. aðeins sem sandkorn í eyði- j
mörk. Ríkisreksturinn er borinn
upp af sköttum borgaranna, en
þar stendur hnífurinn í kúnni,1
að skattálagningin er furðulega |
ranglát og kemur ójafnt niður. j
Alræmd eru framtalssvik Frakka.
Þykir það liggja í augum uppi
að ríkissjóður þar er sviptur
milljónatekjum með skattsvik-
um, sem sjálfsagt þykir að
fremja. j
Verkamaður, sem hefur 20 þús. j
króna tekjur á ári, en getur ekki
dregið undan skatti verður að
greiða 15% í tekjuskatt. Á hinn
bóginn greiða tvær milljónir
bænda, sem yfirleitt eru efnaðir,
sama sem engan tekjuskatt. 1,5
milljón bænda greiða engan skatt
og 50 þúsund bænda greiða und-
ir 2 /o tekjuskatt.
Skattsvikin eru mein, sem öll-
um er ljóst að úrbóta þarf á.
Málið hefur komið til umræðu
í franska þinginu. En þar hefur
sama sagan orðið eins og í fleiri
umbótamálum. Hagsmunastreit-
an hefur kæft það í fæðingu.
Þingmenn sveitakjördæmanna,
rjúka upp til handa og fóta, hve-
nær, sem komið er inn á þetta
viðkvæma mál og allt situr við
það sama.
Flokkur franskra jafnaðar-
manna, sem staðið hefur fyrir
verkföliunum hefur rejmt að
gefa þeim pólitískan blæ, til
þess að hagnast pólitískt á
öngþveitinu og múgæsingun-
um. Orsök verkfallsins verð-
ur ekki talin þær sérstöku
ráðstafanir sem stjórn Lanieis
hefur framkvæmt, heldur
ófremdarástandið í efnahags-
málunum í heild. Þar á stjórn
Laniels engu meiri sök, en
jafnaðarmennirnir sjálfir, sem
setið hafa í fyrri stjórnum ög
ekkert getað aðhafst tii úr-
bóta. Þótt enginn þykizt bera
ábyrgð á því, er sannleikur- j
inn sá, að allir hinir póiitísku
flokkar eru seldir sömu sök.
Hin hóflausa hagsmunastreita
flokka og stétta er að sliga
franska þjóðfélágið.
NÝLEGA hefur verið skýrt j
frá því í fréttum, að Sir |
Winston, forsætisráðnerra Breta,
sem undan farið heíur verið frá
störfum vegna lasleika, hafi tek- |
ið upp vinnu á ný. Er sannarlega 1
ekki undarlegt, að hinn spaki j
stjórnmálamaður haíi þurft á
hvíid að halda, enda er hann r.ú '
kominn fast að átt.æðu og vinnu
dagurinn orðinn harla langur og
eriiður. — En bezt getum við séð,
hvíiík oíboðsleg vinna býður |
hans á degi hve-jum, með því að
líta sem snöggvast á venjulegan j
staifsdag hans:
^ydídinn eifumaÉur
LFÍ-lLEiTT etur gamli mað-
u-inn morgunmatinn í rúmi
sínu, les síðan bloðin og þau bréi,
sem honum heíur borizt; að því
búnu talar hann inn á segulband
bréf og annað það, sem hann
þarf að senda, áður en aðalstörí-
in hefjast.
UPP á síðkastið hefur Sir
Winston haft 6 einkaritara
og hafa þeir allir haft nóg að
gera við að skrifa fyrir hann
bréf og skýrslur og annast önnur
þau störf, sem fyrir þeim liggur
á degi hverjum.
^ EINNIG verður Sir Winston
að lesa yfir ýmiss konar
skýrslur og skjöl, sem ho.ium
berst írá utanríkisráðuneytinu.
Verður hann stundum að fara
yfir allt að 100 skýrslur á dag, og
eru sumar þeirra alllangar, eða
mörg hundruð orð.
KLUKKAN 11 fer hann á
• ráðuneytisfund.
Kl. 13-etur hann miðdegisverð,
oftast með brezkum stjórnarfull-
trúum, pólitískum samherjum
eða erlendum sendiherrum,
stjórnmálamönnum o. s. frv. —
VeU andi áhripar:
ÞJÓÐVILJINN í gær reynir að
afsaka félaga Malenkov og þær
ömurlegu lýsingar, sem hann gaf
fyrir skemmstu á lífskjörum al-
þýðu Rússjands. Ekki getur þó
blaðið bent á einn stað, sem Mbl.
ranghermdi eftir félaga félag-
anna, heldur lætur Þjóðviljinn
sér nægja að segja, að rifið sé úr
samhengi og heimtar að ræðan
í heild verði birt!
Við þeirri ósk verður ekki orð-
ið, þar sem Mbl. hefur þegar birt
marga fróðlega kafla orðrétt úr
ræðunni, sem sanna, að hvergi á
öllum Vesturlöndum ríkja jafn
einstök bágindakjör, sem í sælu-
ríki sósíalismans.
Hins vegar er þessa hér með
óskað, að kommúnistablaðið
bendi á, hvað af ummælum Mal-
enkovs það telur vera röng og í
hvaða atriðum Þjóðviljinn treyst
ir sér til þéSs að bera brigður á
frásögn hans af hinu volaða efna
hagsástandi Sovétríkjanna.
Þangað til hlýtur þeirri spurn-
ingu að vera ósvarað: Hvor hefur
dottið út af Hnunni, Magnús
Þjóðviljaritstjóri eða Malenkov?
Ðagblöðin á flugvöllinn.
HOLLENDINGURINN fljúg-1
andi“ skrifar:
„Eg var fyrir nokkrum dögum
staddur úti á Reykjavíkurflug-
velli að morgunlagi — var að
fylgja kunningja mínum úr hlaði,
ef svo má segja, sem var á leið-
inni til útlanda með Gullfaxa
hinum glæsilega. Við þurftum að
bíða um klukkutíma á vellinum,
þar til lagt var til flugsins, eins
og jafnan, þegar um utánlands-
flug er að ræða. Ég ætlaði að
nota tímann til að lesa dagblöðin
en mér veittist nú ekki sú ánægj-
an. Engin dagblöð fáanleg á flug-
vellinum. Mér fannst þetta í
meira lagi einkennilegt, já — af-
leitt. Það liggur í augum uppi, að
á fjölfarinni' flugstöð, þar sem
fólk er stöðugt að koma og fara
og þarf oft á tíðum að bíða í
lengri eða skemmri tíma, ætti að
vera séð fyrir almennum blaða-
kosti ferðafólkinu til hægðar-
auka — ekki sízt þar sem svo
háttar hér til, aö flugvöllurinn er
langt frá miðbænum og enginn
biaðasala í nánd.
Vantar samkeppni.
ERLENDIS er þetta öðruvísi —
þar flóa allar samgöngumið-
stöðvar, flugstcðvar eða járn-
brautarstöðvar í blöðum og bók-
um, svo að ferðalangarnir geti
birgt sig upp af andlegu nesti
undir ferðalagið.
Einnig þykir mér dæmalaust,
að ekki skuli vera hægt að póst-
setja bréf á flugveliinum hér í
Reykjavík —engin frímerki —
enginn póstkassi. Vildu nú ekki
flugfélögin kippa þessu í dag?
Okkur, sem ferðumst loftleiðis
finnst við borga það ríflegt far-
gjald, að við getum leyft okkur
að gera þessar kröfur, okkur til
sjálfsagðra hlunninda.
Ég hefi heyrt marga láta það
álit í ljósi að undanförnu, að
allri flugafgreiðslu hér hafi
drjúgum hrakað, síðan starfssviði
flugfélaganna tveggja, Loftleiða
og Flugfélags íslands, voru fast-
ar skorður settar þannig að öll
samkeppni á milli þeirra var úr
sögunni. Því miður held ég, að
þetta sé alveg satt og er það illa
farið.
Hollendingurinn fljúgandi“.
Ekki tyilt í hann
tryggðinni.
A' ÆTLUNARBÍLLINN þaut
áfram, farþegarnir töluðu og
létu móðan mása um alla heima
og geima. Tveir þeirra ræddu
fram og aftur um gamlan sunn-
lenzkan bóndakarl, sem kominn
var að sjötugu, orðinn einyrki á
kotinu sínu, og í rauninni enginn
maður til að sjá þar fyrir sér, af-
skekktur og einn síns liðs.
En hvað um það — mátti hann
ekki heyra á það minnzt, að hann
yfirgæfi það og flytti í annað um-
hverfi. Hann hafði átt þarna
heima alla tíð og var ákveðinn í
að enda þar ævidaga sína, hverju
sem fram yndi. — Einstrengings-
háttur og vitleysa — sagði annar
umræddra farþega. Ef til vill
hafði hann á réttu að standa, en
er ekkí samt tryggð þessa gamla
bónda við kotið sitt athyglisverð
og hrífandi? Á ekki einmitt rót-
leysi og skortur á átthagatryggð
sinn þátt í því hve margar ís-
lenzkar bújarðir hafa lagzt í eyði
á síðari áru.m?
Hvað dvelur
símaskrána?
REYKVÍKINGUR skrifar:
„Hvernig stendur á því, að
símaskráin kemur ekki út? Sú
gamla, frá 1950 er þegar fyrir
löngu orðin ómöguleg og ófull-
nægjandi. Það getur hver sagt
sér sjálfur, þegar tekið er tillit
til þess hve íbúum Reykjavíkur
hefir farið hraðfjölgandi þessi
síðustu ár, og sem betur fer,
símanúmerunum um leið, þó að
margir sitji enn símalausir, sem
bráðvantar hann.
Ávæningur heyrðist af því s.l.
vetur, að von væri á nýrri síma-
skrá innan skamms en svo virðist
botninn hafa dottið úr öllu sam-
an og enn situr við sama ófremd-
arástandið. Er furða þótt vér
spyrjum: Hvað dvelur síma-
skrána? — Reykvíkingur."
Varaffu þig á
þeim manni,
sem brosir þeg
ar hann reiðist.
Að miðdegis-
verði loknum
fær hann sér
hálfrar stund-
ar blund nema
eitthvað sér-.*
stakt liafi gerzt
og er hann svo
heppinn að
hafa komizt
upp á lagið
með að sofna á
2—3 mínúíum.
Kl. 15 er venjulega mikill
annatími, því að þá hefst spurn-
ingatími í Neðri deild brezka
þingsins og verður hann að
svara óteljandi fyrirspurnum
þingmanna.
Að því búnu heldur hann heim
í Downing Btree* nr. 10, setzt þar
við skriíbcrðið sitt og vinnur
sleitulaust, þangað til hann fær
sér kvöldsr.æðing um átta leytið,
oítast með einhverjum opinber-
um gestum.
^ UIVI 10 leytið fer hann í
stutta kvöldheimsókn í þing-
húsið og kernur vanalega heim
aftur hálftíma síðar. — Hefur
hann þá ýmiss konar störf að
nýju, sem einkum eru fólgin í
því að líta yfir ýmsar fyrirætl-
anir stjórnarinnar, en einnig sinn
ir hann þá , einkamálum, sem
býða úrlausnar, íæst við ritstörf
o. s. frv. Gengur hann sjaldnast
til hvíiu fyrr en eftir miðnætti.
<£.5 AF ÞESSU yfirliti má sjá,
að ekki er undarlegt, þótt
hinn aldni stjórnmálaspekingur
sé nú teltinn að lýjast; en samt
vekur það furðu marma, hvílíka
starfsorku hann á enn eftir. —
Enda er hann enginn venjulegur
maður, á sannarlega heirna á
þessari öld kjarnorkunnar.
* NEISTAR *
• MAURICE CHEVALIER er
ekki einungis eitt 'mesta
irvennagull Frakklands, heldur
er hann líka skozkrar ættar. Er
því skiljanlegt, að Parísarbúar
hafi hent gaman að Síffasta „æv-
intýrinu ‘, sem hann heíur lent í.
^ SVO ER mál veð vexti, að
ung stúlka nokkur kom ný-
lega heim til hans og ætlaði að
biöja hann að hlusta á söng sinn
og iáta hann síðan dæma um
hæfileika sína á því sviði. — En
þegar ráðskonan kom til dyra,
var aumingja síúlkunni sagt, að
„hinn mikli maður“ væri alls
ekki heima, heldur hefði hann
•’ skroppið suffur
á Ríveraströnd
þar sem hann
baðaði sig í
sól og sjó. —
Urðu þetta
auðvitað ekki
Iítil vonbrigffi
fyrir vesalings
síúlkuna, sem
æílaði að fara
við svo búið.
En ráðskonan
kenndi einhverra hluta vegna í
brjóst um hana og sagði henni
að reyna að hringja til Maurice.
Bauð hún henni síðan að ganga
í bæinn og nota símann.
STÚLKUGARMURINN lifn-
aði allur við, þakkaði fyrir
goít boð og sló á þráðinn. — Að
vörmu spori heyrðist rödd hins
mikla kvennagulls og vildi hann
gjarna tala við stúlkuna. Fór vel
á með þeim í símanum, en er
þau höfðu talazt við langa lengi,
sagði Maurice allt í einu: „Ég
verð að segja, að þár sjáið ekki
í aurinn, ungfrú mín, þetta sam-
tal okkar er orðið býsna dýrt“.
„Já, það er víst ekki laust við
það“, var svarið, „en ég er hérna
heima hjá yður og tala í yðar
Framhald á bls. 9