Morgunblaðið - 03.04.1954, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 3. apríl 1954
KlÆÍS'ffö
ISIl ■Q"u,QDB
Viðgerð á biireið tók
21 mánuð vegna skorts
á varahlutum í hana
VIÐ yfirlestur á nýdæmdu Hæsta
réttarmáli rifjast upp fyrir manni
þeir vandræðatímar sem gengu
yfir þjóðina fyrir nokkrum ár-
um, þegar skortur var á öllum
þeim hlutum er til þurfti í menn-
ingarþjóðfélagi. í málinu segir
frá viðgerð á bifreið sem drógst
von úr viti, af því að varahlutir
voru ófáanlegir með öllu. Þetta
mál er aðeins eitt dæmi af ótrú-
lega mörgum, sem sýna hve mik-
ið tjón og erfiðleika vöruskort-
urinn bakaði hundruðum og
þúsundum einstaklinga þjóð-
félagsins.
MIKILL SEINAGANGUR
Á VIÐGERÐ
Síðari hluta janúar-mánaðar
1950 kom Jóhannes Bjarnason,
verzlunarmaður, Drápuhlíð 19,
bifreið sinni R-4209 til viðgerð-
ar í bifreiðaverkstæðinu Stilli.
Var svo um samið að gera skyldi
við það sem þyrfti í bifreiðinni.
Bifreiðin var allt árið á verk-
stæðinu og var oft fundið að
seinaganginum. Jóhannes sneri
sér til lögmanns eins og eftir að
hann hafði krafizt þess að við-
gerð yrði lokið, var bifreiðinni
loks skilað þann 3. marx 3 951.
GAMLIR IILUTIR í GÍRKASSA
Jóhannes greiddi viðgerðar-
kostnaðinn nærri 12 þúsund kr.
en með fyrirvara um endur-
greiðslu, ef hann kynni að hafa
ofgreitt. Er farið var að aka
bifreiðinni kom í ljós óeðlilegur
hávaði í gírkassanum. Fékk
Jóhannes tvo menn til að láta í
ljósi álit sitt um betta. Þeir töldu
að í gírkassann hefðu venð sett-
ir gamlir og notaðir vélarhlutar,
sumir alveg ónothæfir.
OFGREIDDUR VIÐGERÐ-
ARKOSTNAÐUR
Tók Jóhannes nú að hugsa til
hreyfings í málinu. Hann fékk
dómkvadda menn til að meta
viðgerðarkostnaðinn, sérstnklega
að því er varðaði vinnureikn-
inga. Töldu þeir að hæfilegur
viðgerðartími væri 191 vinnu-
stund og gjald fyrir þá vinnu
ætti að vera kr. 3,751,24. Þennan
lið hafði verkstæðið reiknað sér
kr. 5,436. 36. Taldi Jóhanr.es því
að hann hefði ofgreitt kr. 1,705,12
og krafðist endurgreiðslu þeirra.
Þá lét hann meta hv3 mikið
myndi kosta að taka í burtu hina
ónothæfu hluti úr gírkassanum
og setja nýja í staðinn. Reiknað-
ist matsmönnum svo til, að það
kostaði kr. 2,738,50. Krafðist Jó-
hannes endurgreiðslu þeirrar
fjárhæðar.
DRÁTTURINN STAFAÐI AF
V ARAHLUTASKORTI
Að lokum krafðist Jóhannes
skaðabóta fyrir það, að bifreiðin
hefði verið óhæfilega lengi til
viðgerðar. Afhenti hann Stilli
bifreiðina í janúar 1950 en fékk
hana ekki fullviðgerða fyrr en
í september 1951. Taldi hann að
hæfilegur viðgerðartími hefði
verið tveir mánuðir. Bifreiðina
kvaðst hann nota við akstur í
þágu verzlunar sinnar. Telur
hann tjón sitt af notkunarmissi
nema kr. 20,00 á dag eða sam-
tals kr. 9,960 fyrir allt timabil-
ið.
Bifreiðaverkstæffið Stillir
mótmælti þcssari síffustu
kröfu. Taldi þaff, aff enginn
óefflilegur dráttur hefffi orffiff
á viffgerffinni. Ástæðan til þess
aff hún hafi dregizt nokkuff
!hafi verið sú að ógerlegt hafi
veriff aff fá varahluti í bifreiff-
ina, en á því geti viffgerffar-
verkstæðiff ekki boriff ábyrgff.
DÓMUR
Undirréttur féllst á þau
andmæli Stillis. Hinsvegar
taldi undirréttur ljóst að Jó-
hannes hefffi misst af notum
bifreiffarinnar nokkurn tíma
vegna þess að viffgerff á gír-
kassa var gölluff. En með hliff-
sjón af því að Jóhannes virff-
ist lítiff nota bifreiffina taldi
rétturinn hæfilegar bætur fyr-
ir dráttinn kr. 200,00. Auk
þess féllst rétturinn á kröfu
Jóhannesar um endurgreiðslu
á ofgreiddum viffgerffarkostn-
affi og kostnaffi viff endurvið-
gerff iá gírkassa, og dæmd
verkstæffiff Stilli til aff greiffa
Jóhannesi samtals kr. 4,643,62.
Hæstiréttur staðfesti þann
dóm.
Dómari einn í undirrétti fór
með málið. Hæstiréttur taldi að
í þessu máli hefði verið rétt að
héraðsdómari hefði kvatt sér-
fróða meðdómsmenn til dóm-
setu.
Amarfjarðarvegur -
AHiufjasemd frá
vegamálaslióra
í TILEFNI af samtali í Morgun-
blaðinu 1. þ.m. við Lýð Jónsson,
umsjónarverkstjóra á Þingeyri,
vill vegamálaskrifstofan upplýsa
sem hér greinir:
Nokkur undanfarin ár hefur
verið rætt um ýmsar leiðir til að
koma Vestfjörðum í samband við
aðalvegakerfi landsins. Hefur
verið farið víða um hálendið til
athugana. Fyrst var stungið upp
á að fara af Þorskafjarðarheiði
vestur fjöll og um Glámuhálendið
sunnan og vestan við Glámu
(aldrei yfir Glámu) vestur á
Hrafnseyrarheiði. Er vegamála-
skrifstofan tók málið til rann-
sóknar og margar leiðir höfðu
verið athugaðar, var heppileg-
asta leiðin tölin frá Barðastrand-
arvegi upp úr Vatnsdal norður
til Arnarfjarðar. Er þar styttst
yfir fjöll að fara, auk þess lægra
yfir sjó og nær byggð heldur en
leiðir yfir hálendið, einnig reynd
ist vegstæðið miklu betra. Var
vegstæði þetta ákveðið í aðal-
dráttum í fyrra sumar. Ekki er
rétt að telja að ágreiningur um
leiðir, hvorki Glámuleið eða aðra,
hafi tafið framkvæmd þessara
vegabóta, en þarna var í sumar
unnið fyrir 125 þús. kr. og fyrir-
hugað er að vinna fyrir 250 þús.
kr. á næsta sumri. Nýlega var í
samráði við verkstjórann gengið
frá áætlunum um áframhald
vegagerðar í Arnarfjarðarvegi,
næstkomandi sumar, frá Hrafns-
eyri inn með Dýrafirði. Fram
hafði komið sú hugmynd að hefja
vegagerðina sunnan fjarðarins og
nota þangað bílferju frá Hrafns-
eyri, en að athuguðu máli þótti
það ekki ráðlegt. Ferjuprammi
er nú á Bíldudal og má nota hann
til flutnings á bifreiðum yfir
Arnarfjörð, þar til fyrirhugaður
Arnarfjarðarvegur verðu sumar-
fær suður til Barðastrandar, og
komast þannig í samband við að-
alvegakerfið, þegar síðasti spotti
Barðastrandarvegar verður fær,
sem jafnvel getur orðið seint í
sumar.
100. kappróður milii
Oxford og Cambridge
Kappróðrabátarnir nálgast mark og lítiff bil á milli þeirra. «
IDAG fer fram hundraðasta
róðrarkeppni milli háskól-
anna í Oxford og Cambridge.
Þetta er einn vinsælasti iþrótta-
viðburður Breta. Kringum keppn
ina er að vísu ekki svo skefjalaus
gróðastarfsemi eins og getraun-
irnar kringum knattspyrnukeppn
ir og engin veðmál eins og á
veðreiðurri Keppendurnir eru
ungir og lífsglaðir stúdentar, átta
á hvorum bát, sem hafa enga
fjárhagslega hagsmuni af því að
sigra, en leggja sig alla fram fyrir
heiður skóla síns. Þessvegna hef-
ur þessi keppni yfir sér einhvern
hugljúfan og frjálsmannlegan
svip sem laðar áhorfendur að.
VANDI AÐ SPÁ UM ÚRSLIT
í 99 undanförnum kappróðrum
hefur Cambridge unnið 54 sinn-
um, Oxford 44 og einu sinni voru
báðír jafnir. Og hverju spá menn
um úrslitin nú? Vandi er um slíkt
að spá, því að keppendur eru sitt
hverjir sitt hvert ár, þeir leiða
hvergi saman hesta sína fyrr en
á úrslitastundu og reyna að halda
leynd yfir æfingum sínum.
I fyrra leyfðu íþróttafréttarit-
arar sér að spá sigri Oxford. En
úrslitin uðu að Cambridge vann
með glæsilegum yfirburðum, það
er að segja með átta bátslengd-
um.
FYRSTU ÁRIN
Upphafsmaður róðrarkeppninn
ar var Charles Wordsworth,
frændi hins fræga ljóðskálds
Breta. Hann var Oxford-maður,
en fór í páskafrí 1829 til Cam-
bridge, kynntist þar nokkrum góð
um ræðurum, myndaði með þeim
róðrarlið og skoraði síðan á Ox-
forð-menn til keppni.
Stúdentarnir voru fyrstu árin
á hrakhólum með keppnisstað.
Það hefur alltaf verið róið á
Thames-fljóti, en stundum hafa
aðrar skipagöngur orðið til traf-
ala. Fyrst íéll keppni niður nokk-
ur ór, en síðan 1856 hefur hún
farið fram á hverju ári. Nú er
róið niður Thames-fljót frá
Putney-brú til Chiswick-brúar.
Farið er undir tvær brýr —
Hammersmith-brú og Barnes-brú
og eru tvær allkrappar sveigjur
á leiðinni. Vegalengdin, sem ró-
in er mælist 414 míla.
Borgaryfirvöldin hafa nú grip-
ið í taumana, eftir að róðrar-
keppnin varð fyrir truflunum af
völdum mikils bátafjölda. Eru
siglingar um þennan spöl af fljót-
inu bannaðar meðan á róðrar-
keppni stendur. Þó hefur aðilum
keppninnar verið heimilað að
sigla á eftir ræðurunum í mótor-
bátum. Sama leyfi hafa blaða-
menn og bátur fljótalögreglunn-
ar fylgist og með.
ÞJÓÐSÖGUR UM FLOKKA-
DRÆTTI
Ýmsir skringilegir atburðir
hafa gerzt í.sambandi við róðrar-
keppnina. Heilar þjóðsögur hafa
myndazt um flokkadrætti í sam-
bandi vi^ jafntefiið 1877. En sann
leikurinn er sá að þó mikið væri
rifizt um úrslitin komu kepp-
endur saman um kvöldið á há-
skólasamkomu og föðmuðust í
fulJkominni vináttu.
Um tíma bar Oxford af í keppn
inni. Sérstaklega var það undir
lok síðustu aldar, þá unnu Oxford
menn 9 keppnir í röð. Þessu undu
Cambridge-menn sárilla. Og árið
1899 skáru þeir upp herör í há-
skólum sínum og tókst með óskap
iegum erfiðismunum að vinna,
þó litlu munaði.
HINIR GÖMLU GÓÐU DAGAR
Á 20. öldinni hafa Cambridge-
menn náð sér á strik, svo að þeir
eiga nú fleiri vinninga. Er það
harmað í Oxford og birtast að
jafnaði á hverju ári fjöldi greina
í skólablöðum Öxnafurðumanna,
þar sem grátin er gömul tíð.
ÞEGAR BÁTURINN SÖKK
Síðustu ár hafa verið mjög
söguleg í róðrarkeppninni.
Það er nú t. d. árið 1951. Þá
sökk Oxford-báturinn. Veðrið
var svo vont, að menn voru mjög
í vafa um hvort hægt væri að
keppa. Og þó töldu menn ekki
hægt að fresta því, vegna þess að
mikill undirbúningur ræðara, lög
reglu, borgaryfirvalda, naust
tekin að láni, pantað húsnæði og
veizlumatur til hátíðahaldsins um
kvöldið. Svo að áhafnirnar ýttu
bátunum á flot. Það sást greini-
lega að áður en startmerkið var
gefið kom allmikið vatn í bát
Öxnafurðumanna og tveimur
mínútum eftir að merki var gefið
og bátarnir þeystu niður eftir
fljótinu tók báturinn að síg^a hægt
og hægt niður í kaldar voðir
fljótsins. En ræðararnir gáfust
ekki upp, fyrr en þeir hættu að
geta lyft árunum upp úr vatninu
og samstundis lágu þeir í vatn-
inu upp að öxlum. Merki var
gefið um að stöðva róðurinn og
tveimur dögum síðar fór keppni
fram að nýju. Sigraði Cambridge
með 12 bátslengdum.
Áhöfnin sem þá sigraði fór í
keppnisferð til Ameríku og stóð
sig frábærlega vel. Hún keppti
við Harvard, Yale og Massachus-
etts háskólana og sigraði þá alla.
Árið eftir tókst Oxford þó að
hremma sigurinn en misstu hann
aftur síðastliðið vor.
ÞÚSUNDIR ÁHORFENDA
Kappróðurinn er orðinn fastur
og ómissandi liður í ensku þjóð-
lífi. Meðfram báðum bökkum
Thames-fljóts safnast mikill
manngrúi og starir á bátkænurn-
ar tvær, sem fleyta kerlingar eft-
ir vatninu. Og flestir áhorfendur
hafa myndað sér skoðun um það
hvorir þeir vilja að sigri.
BrunaírygsÍRpr-
frumvafpiS aftnr
í NeSri deiid
FRUMVARP það er þingmenn
Reykvíkinga í Neðri deild flytja
að beiðni 14 bæjarfulltrúa í
Reykjavík af 15, um brunatrvgg-
ingar húsa í Reykjavík hefur nú
farið í gegnum Efri deild. Eins
og kunnugt er gátu Framsóknar-
menn, er hafa mjög lagst gegn
hagsmunum Reykvíkinga í þessu
máli, rekið fleyg inn í það í Neðri
deild, þannig að blandað var
saman óskyldum atriðum er
gerðu málið flókið.
Efri deild hefur nú fært það
aftur í sitt fyrra horf, að við-
bættri grein er tryggir á ótví-
ræðan hátt hagsmuni alls al-
mennings í Reykjavík í þessum
efnum. Gerðu Framsóknarmenn
í Efri deild tvívegis lævísa til-
raun til að tryggja SÍS-hagsmuni
í málinu. En þeim atlögum var
hrundið.
Nú fer málið til einnar um-
ræðu í Neðri deild, og vonandi
verða þingmenn þar við ósk 14
bæjarfulltrúa Reykvíkinga.
Spænskir fangar látnir lausir.
MADRID — Rússneska stjórnin
hefir látið lausa 286 spænska
stríðsfanga þar á meðal hermenn
úr „bláa herfylkinu", sem barð-
ist með Þjóðverjum 1941—1843.
Aiþjóða rauði krossinn hefir
iengi unnið að lausn þessara
mannp.
Mikiff er vandaff til smíffi kappróðrabátanna, enda heill og heiður
háskóla undir því kominn að vel takizt.