Morgunblaðið - 01.05.1954, Qupperneq 8

8
MURGUHBLAÐIÐ
Laugardagur 1. maí 1954
itnMðMfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigux.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Þannig verða hagsmunir verka-
lýðsins bezt trygðir
I DAG ER 1. MAI, hinn alþjóð-
legi hátíðisdagur verkalýðs- og
launþegastétta. Þann dag minn-
ist verkalýðurinn stéttar sinnar,
,ber fram kröfur sínar og litast
um og markar stefnuna í hags-
munabaráttu sinni.
Einnig hér í okkar landi er
dagsins minnst með þessum
hætti. Islenzkur verkalýður tek-
ur sér hvíld frá störfum og held-
ur minningardag sinn hátíðlegan.
Það er ekki óeðlilegt, að á þess-
um degi, sé sú spurning fram bor
in, hvernig íslenzkur verkalýður
og launþegar fái bezt tryggt
hagsmuni sína og afkomu á
komandi árum.
Svarið við þeirri spurningu
hlýtur að vera það, að mestu
skipti fyrir atvinnu- og afkomu-
öryggi fólksins, að þjóðin eigi
næg og fullkomin framleiðslu-
tæki til þess að bjarga sér með.
Á því veltur atvinnan í hverju
einstöku byggðarlagi.
Síðan síðustu heimsstyrjöld
lauk hefur verið unnið að því af
miklu kappi að auka framleiðslu-
tæki þjóðarinnar til lands og
sjávar. Undir forystu nýsköpun-
arstjórnar formanns Sjálfstæðis-
flokksins var togaraflotinn end-
urnýjaður þannig að þjóðin á nú
rúmlega 40 nýtízku botnvörp-
unga, sem áreiðanlega eru meðal
fullkomnustu skipa af þeirri
gerð, sem til eru í heiminum í
dag.
Kaupskipaflotinn var marg-
faldaður og grundvöllur lagður
að stórkostlegum umbótum í sam
göngumálum þjóðarinnar. Vél-
bátaflotinn var einnig endurnýj-
aður að töluverðu leyti, enda
þótt ekki tækist eins vel til um
hana og æskilegt hefði verið.
Landbúnaðurinn fékk nýtízku
vélar og tæki og tæknin var tekin
í þjónustu verklegra fram-
kvæmda í landinu, svo sem vega-
og hafnargerða.
Síðan þessi stefna var mörkuð
í stríðslokin hafa flestar ríkis-
stjórnir, sem setið hafa að völd-
um, lagt kapp á að halda áfram
uppbyggingu atvinnulífsins. Ár-
angur þess hefur síðan orðið sá,
að íslendingar eiga nú betri at-
vinnutæki til þess að bjarga sér
með en nokkru sinni fyrr.
En þetta er þó ekki nóg til
þess að tryggja almenningi í
landinu öryggi um afkomu
sína. Það er ekki nóg að eiga
góð atvinnutæki. Þau verða
að vera rekin á heilbrigðum
grundvelli, hallalaust og stöð-
ugt. Bátar eða togarar, sem
Rgífja við land veita ekki sjó-
mönnum atvinnu. Þeir Jeggja
heldur ekki hraðfrystihúsum
og fiskiðjuverum til hráefni,
sem landverkafólk fær at-
vinnu við að verka, frysta,
salta eða herða.
Því er ekki að neita, að okk-
Ur hefur ekld tekizt eins vel
að tryggja rekstur framleiðslu
tækja okkar undanfarin ár og
að afla þeirra. Þess vegna
urðum við að fella gengi ís-
lenzkrar krónu veturinn 1950.
Þess vegna urðum við einnig
að veita vélbátaflotanum
gjaldeyrisfríðindi og þess
vegna er nú togaraútgerðin
einnig að komast í þrot.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
jafnan lagt mikla áherzlu á það,
að ekki mætti vanrækja að
tryggja heilbrigðan rekstur fram-
leiðslutækjanna. Það hefur komið
í hans hlut að hafa forystu um þá
miklu nýsköpun atvinnulífsins,
sem fram hefur farið undanfarin
ár. En hann hefur ævinlega talið
ríka nauðsyn bera til skilnings á
nauðsyn hallalauss reksturs
þeirra tækja, sem landsmenn
hafa aflað sér af miklum stórhug
og bjartsýni.
Framhjá þeirri staðreynd verð-
ur ekki gengið opnum augum, að
það eru fyrst og fremst hinir
sósíalísku flokkar, kommúnistar
og Alþýðuflokksmenn, sem kæru
lausastir hafa verið um að
tryggja rekstur atvinnutækjanna.
Þeir hafa skellt skollaeyrunum
við aðvörunum gegn kapphlaupi
kaupgjalds og verðlags. Afleiðing
arnar hafa svo oft orðið þær, að
kauphækkanirnar, sem áttu að
bæta kjör launafólksins hafa horf
ið í hít dýrtíðar og verðbólgu.
S.l. ár hefur atvinna farið batn-
andi í landinu. Atvinnuleysi má
heita útrýmt nema á einstöku
stöðúm. En nú hafa kommúnistar
og Alþýðuflokksmenn hvatt til
uppsagnar samninga að nýju. Er
nú rætt um að stytta uppsagnar-
tíma samninga niður í einn mán-
uð.
í nálægum löndum telja
verkalýðssamtök og vinnuveit
endur hinsvegar sjálfsagt að
semja til eins eða tveggja ára.
Með því sé atvinnuöryggi og
| vinnufriður bezt tryggður.
Sjálfstæðismenn munu fram-
vegis sem hingað til leggja höfuð-
kapp á að tryggja þjóðinni næg
og fullkomin framleiðslutæki til
þess að geta bjargað sér með, til
lands og sjávar. Þannig telja þeir
að hagsmunir verkalýðsins verði
bezt tryggðir. Að sjálfsögðu er
einnig þýðingarmikið að haldið
sé uppi fullkominni félagsmála-
löggjöf, sem skapar almenningi
öryggi gegn sjúkdómum, slysum
og elli. En þess ber að gæta, að
því aðeins verður félagslegt ör-
yggi skapað með víðtækri trygg-
ingalöggjöf, að þjóðfélagið sé
fjárhagslega á réttum kili og geti
risið undir háum útgjöldum til
tryggingarstarfseminnar.
Saimnorræn sundkeppni endurtekin:
IMú verða allir að fleyta sér
200 m á einhverju sundi
ALLIR íslandingar muna eftir Samnorrænu sundkeppninni 1951, sem íslenzka þjóðin
vann svo glæsilega og eftirminnilega. Þá syntu 36000 íslendingar 200 metra bringu-
sund eða fjórði hver íslendingur.
Nú hefur verið ákveðið að efna til annarar slíkrar sundkeppni milli Norðurlandaþjóð-
anna. Hefst hún 15. maí n.k., og stendur til 15. september. Nú má synda á hvaða sundi
sem er — aðeins að komast 200 metra. Danakonungur gefur verðlaunabikar.
URSLITIN
Til grundvallar þessarar
keppni hafa verið lögð úrslit síð-
ustu keppni. Það er okkur ís-
lendingum óhagstætt, því 1951
synti 25% íslendinga en t. d.
1% Norðmanna, svo stærri þjóð-
unum mun veitast auðveldara
að auka við þátttöku sína en
íslendingupi. En sigurvonir okk-
ar eru samt engan vegin brostn-
ar. Takmarkið er að nú syndi
50—60 þús. íslendinga og þá mun-
um við aftur vinna glæsilegan
sigur og staðfesta að hér býr
„mesta sundþjóð heims.“
BIKARINN Á ÞJÓÐ-
MINJASAFNINU
| Framkvæmdanefnd Samnor-
rænu sundkeppninnar, Erlingur
Pálsson yfirlögregluþjónn, Þor-
ULÁ andi óbripar:
Vetur úr bæ.
ULFLJÓTUR nokkur hefur
orðið:
„Velvakandi sæll!
Hinir björtu og hlýju dagar að
undanförnu hafa komið hreyf-
ingu á fólkið — og náttúruna.
Tún og garðar grænka óðfluga,
trén skjóta brumknöppum bólgn-

^--1
n
X
hi^
Það er skoðun Sjálfstæðisverka
manna og sjómanna, og alls
Sjálfstæðisfólks í landinu, að sam
starf allra stétta íslenzku þjóðar-
innar sé líklegast til þess að
tryggja velferð hennar og fram-
farir og umbætur í iandinu. Inn-
an Sjálfstæiðisflokksins starfar
líka fólk af öllum stéttum hlið við
hlið. Þetta fólk hvetur íslenzku
þjóðina til samstarfs og samvinnu
en varar við sundrungu og stétta-
stríði hinna sósíalísku flokka.
Við erum svo fá, sem byggj-
um þetta land, að við höfum
ekki efni á að eyða kröftum
okkar í stéttarstríð og harð-
vítug innbyrðis átök. Á því hef
ur raunar engin þjóð efni.
Kjörorð Sjálfstæðisverka-
manna hinn 1. maí er þess-
vegna stétt með stétt, verka-
lýðnum og öllum landslýð til
farsældar og framfara.
um af lífskrafti. Og í sveitinni
fer sauðburður í hönd og hinar
ýmsu vorannir bóndans, með alla
þá gleði og allar þær áhyggjur,
sem þær hafa jafnan í íör með
sér.
Og svo eru það ferðalögin, eitt
aðal tilhlökkunarefni sumarsins.
Reykvíkingar og aðrir, sem búa
í hinum stærri bæjum landsins,
láta ekkert tækifæri ónotað til
að komast út úr bænum og
skarkalanum í frjálsara og heil-
næmara umhverfi.
Gistihúsahrakið,
OG það eru ekki aðeins íslend
ingar, sem nota sér okkar
skammvinna sumar til að ferðast
' um og skoða byggðir og óbyggð-
I ir landsins. Straumur erlendra
' ferðamanna fer vaxandi með
hverju ári, sem líður. Flestum
er það gleðiefni, sumir láta sér
fátt um finnast. Við erum í
hraki með veitingahús og gisti-
hús, segja þeir, svo að vafasamt
er, hvaða ávinningur okkur er að
því að láta útlendinga horfa upp
á skömmina. Það er nú svo. Víst
eigum við alltof lítið af þessu
tagi og því færri gistihús sem
við eigum því lélegri verða þau.
Samkeppnin er engin, fólk verð-
ur að notast við það sem til er.
Ekki smáatriði.
ÞAÐ ætti að vera óþarft að
minna gisti- og veitingahús-
rekendur á, að þeir hafa menn-
ingarhlutverki að gegna, sem
J mikilvægt er, að þeir vanrækj
( ekki. Það ætti í rauninni að vera
’ strangt opinbert eftirlit með
J gistihúsarekstri í landinu, sem
gerði utlægan sleifarhátt þann
| og ómyndarskap, sem því miður
of víða er áberandi á slíkum
| stöðum bæði í kaupstöðum Og
hinum ýmsu þjóðleiðum landsins.
Smekkvísi og snyrtimennsku, er
þar víða grætilega ábótavant. —
Stífluð salerni, handlaugar, mak-
aðar óhreinindum, rusl á gólfum
og göngum, skellótt málning og
skran á hlaðinu úti fyrir, er
nokkuð, sem enginn góður veit-
ingahússrekandi vogar sér að líta
á sem smáatriði. — Ég vona, Vel-
vakandi góður, að þú ljáir þess-
um línum rúm — ég skrifa þær
með góðum fyrirvara, ef ske
kynni að þær gætu orðið til
þess, að eitthvað af því sem af-
laga feí á þessu sviði verði tekið
til athugunar og úrbóta nú, áður
en sumarannirnar og ferða-
mannastraumurinn hefst. — Úlf-
ljótur“.
Rottur á kreiki.
IBRÉFI, sem „kona“ hefur
skrifað mér, segir:
„Mér er tjáð, að rottur gangi
ljósum logum um bæinn, eink-
um í úthverfunum og við höfn-
ina. Er vonandi að þeim vágest-
um verði útrýmt hið allra fyrsta.
Það er nauðsynjamál, sem ekki
má draga á langinn“.
Er vafalaust á verði.
VAFALAUST mun heilbrigðis-
eftirlit bæjarins vera á verði
gegn rottuplágunni. Við höfum
annars verið blessunarlega laus
við hana undanfarin ár, það er
varla hægt að segja að maður
hafi séð rottu í lengri tíð, eftir
að hin rösklega herferð var gerð
gegn þeim hér á árunum.
Dvergasteinn.
DVERGASTEINN heitir bær
vestan megin Álftafjarðar í
ísafjarðarsýslu. Þessi bær hét
áður öðru nafni, en ekki er þess
getið hvað það var. Þar bjó bóndi,
sem var í óvinfengi við dverg,
er bjó hinum megin fjarðarins og
ætlaði dvergurinn að hefna sín
á honum með því að kasta heljar-
miklum steini úr fjallinu hinum
megin fjarðarins á bæ hans og
brjóta hann svo til grunna. —
Fjall þetta heitir Bardagi. Steinn-
inn komst að vísu yfir fjörðinn,
en ekki alla leið og lenti neðar-
lega á túninu. Eftir þetta var
nafni bæjarins breytt og hefur
hann siðan heitið Dvergasteinn.
Steinn þessi er afar mikill um-
máls, og ekki tiltök að nokkur
lifandi vera hafi getað flutt hann.
Þrír búa friff-
samlega saman
þegar tveir eru
ekki heima.
geir Sveinbjarnarson Sundhallar-
forstjóri og Þorsteinn Einarsson
íþróttafulltrúi ræddu við blaða-
menn í gær og skýrðu fram-
kvæmd keppninnar nú og úrslit
hinnar síðustu.
Afhenti Erlingur Pálsson bikar
þann er Noregskonungur gaf
sem verðlaun fyrir keppnina
1951, Kristjáni Eldjárn þjóð-
minjaverði, en ákveðið hefur ver-
ið að geyma bikarinn í Þjóð-
minjasafninu. Kvaðst Erlingur
vona, að þar myndi hann verða
þjóðinni hvatning til að efla
sundkunnáttu sína og auka á
sundmennt sem þjóðinni er svo
nauðsynleg.
NÚ RÍÐUR Á
Þeir þremenningarnir skýrðu
svo frá að Sundsambandi íslands
hefði þótt íslandi vera gert erfitt
fyrir í þessari keppni með þvi
að til grundvallar hennar væru
lögð úrslit síðustu sundkeppni
— Norðurlandasundsambandið
vildi ekki slaka til og kvað ís-
lendinga hafa unnið til þess að
bera þungan bagga. — Sundsam-
band íslands og ÍSÍ vildi eigi að
síður taka þátt í keppninni, og
þegar nánar er á litið sézt að
sigurvonir Islendinga eru nú
engan veginn litlar. Ef þjóðin
vill, þá getur hún staðfest að
„hér býr mesta sundþjóð heims.“
Nú, sem í hið fyrra skipti verða
seld sundmerki, til þess að
standast straum af kostnaði við
framkvæmd keppninnar. Síðast
stóð merkasalan undir öllum
kostnaði og m. a. var 6 þús. kr.
hagnaði af merkjasölu í Reykja-
vík varið til Sundlaugar Vestur-
bæjar og 15 þús. kr. hagnaði er
framkvæmdanefndin átti eftir
var afhent Sundsambandi ís-
lands og þessu fé varið til efl-
ingar sundmennt.
„MESTA SUNDÞJÓÐ
HEIMS“
Framkvæmdanefndin hefur
gefið út bækling um síðustu sund
keppni og niðurstöður hennar
hér á landi. Forseti íslands, hr.
Ásgeir Ásgeirsson, ritar þar for-
málsorð og kemst m. a. svo að
orði í niðurlagi greinar sinnar:
„íslendingar! Vér skulum
varðveita þann sundheiður, sem
vér höfum á unnið. Sundkunn-
áttan er oss nauðsynleg. Árnar,
vötnin og úthafið gera hana
stundum að lífsskilyrði. Böð og
útivist eru ætíð til hressingar og
heilsubótar. Það er fljótlegra að
læra að synda en ganga. Manns-
ins barn þarf margt að læra í
uppvextinum, því það fæðist
býsna ósjálfbjarga í þennan heim.
Til þess er milliþjóðakeppnin í
sundleikni að efla heilsuna,
hreystina og hæfileikann til að
bjargast eins í vatni og á þurru
landi.
„Heimsins mesta sundþjóð",
sögðu Svíar um íslendinga, eftir
hina fyrstu Norðurlandakeppm,
og sigur íslendinga í næstu
keppni er fólginn í því að bæta
metið — hver svo sem bikarinn
hlýtur.“
Slagorðin 1 ár
MOSKVA, 20. apríl — Rússneska
stjórnin hefur gefið út slagorð
1954. í þeim -er lögð áherzla á
aukna framleiðslu, lækkaðan
frámleiðslukostnað og aukinn aga
verkamanna. Megináherzla er
lögð á aukna framleiðslu land*
búnaðarafurða og á að minnka
skriffinnskuna