Morgunblaðið - 31.07.1954, Blaðsíða 7

Laugardagur 31. júlí 1954
MORGUNBLAÐIÐ
F/
eimili mi
mm @1 @n m
meira, þegar é
VIÐ ÞEKKJUM öll hana Guð-
rúnu Brunborg, sem undanfar-
ínn ár hefir ferðazt um ísland
<og sýnd kvikmyndir og á ann-
an hátt unnið vakin og sofin að
hinni merkilegu starfsemi sinni
til styrktar íslenzkum og norsk-
um stúdentum.
Guðrún er austfirzk bónda-
dóttir, ættuð frá bænum Stuðl-
ar við Reyðarfjörð. 21 árs göm-
ul fór hún til Noregs og giftist
Norðmanni, Solmund Brunborg,
landbúnaðarkandidat, sem nú er
starfandi hjá norska landbúnað-
arráðuneytinu. Þau hafa eignast
4 börn, þrjá syni og eina dóttur.
Elzta son sinn, Olav, missti hún
með hörmulegum hætti í síðustu
heimsstyrjöld. Hann varð stríðs-
grimmdinni í hennar óhugnan-
legustu mynd að bráð, var grip-
inn, í þann mund er hann var
að byrja háskólanám sitt af norsk
u mföðurlandssvikurum, sendur í
einar hinna illræmdustu þrælk-
unarbúða í Þýzkalandi, þaðan
sem hann átti ekki aftur-
kvæmt.
JÚLÍMORGUN ÁRIÐ 194.3
Það var um kl. fimm að morgni
einn júlídag árið 1943, sagði frú'
Brunborg, er Mbl. hitti hana j
að máli nú á dögunum, að við j
hjónin vorum vakin upp af hópi (
ungra manna fyrir utan. Þeir'
spurðu mig elskulega hvort ég
gæti nokkuð sagt þeim, hvar
Olav sonur minn væri niður-
kominn. Ég hélt fyrst í stað, að
þetta væru skólabræður hans eða
vinir hans og samherjar í frels-
isbaráttunni — og datt engin
hætta í hug.
Það leið samt ekki á löngu, þar
til ég sá, að þetta voru ekki vin-
ir okkar, heldur norskir nazistar
•— föðurlandssvikarar.
RUDDIST INN
Ég sagði þeim, að hann væri
ekki heima, en þá báðu þeir mig,
eða réttara sagt skipuðu mér, að
koma niður og hleypa þeim inn.
Einn þeirra ruddist inn fram hjá
mér, inn á skrifstofuna, rótaði
þar í blöðum og bréfum á skrif-
borðinu og fann þar sendibréf
frá Olav, með heimilisfangi hans
í Bergen, þar sem hann var
staddur.
Seinna fékk ég að vita nánari
atvik: Ungur maður, sem ég
ekkert þekkti kom til mín einn'
dag eftir að styrjöldinni var lok- j
ið og sagði mér sögu sína. Hann
hafði verið tekinn til fanga á
meðan á frelsisbaráttunni stóð
og varpað í fangelsi í Grini, rétt
— segir frú Gmðrón iruniserg, sem s.f. ÍÖ ár hefir
unnið ntikið sfarf í þága ísS. eg nsrskra: sfúdenfa
Heimatifbúin iifrarftæfa er te?!
Guðrún Brunborg og Per Höst
og íshaf.“
utan við Osló, þar sem Þjóð-
verjar geymdu fórnardýr sín.
SAGA UNGA MANNSINS
Hann hafði átt þar illa ævi eins
og aðrir fangabræður hans. Dög-
um saman, á hálfrar stundar
fresti komu til hans fangaverð-
ir, sem gáfu honum ákveðið í
skyn, að dagar hans væru tald-
ir, ef hann ekki leysti frá skjóð-
unni og gæfi einhverjar upplýs-
ingar, sem Þjóðverjum mættu
koma að gagni. Hann varðist
allra sagna og þannig hélt þessu
áfram: Stöðugar hótanir og til-
raunir til að knýja hann til sagna.
A hverri nóttu voru allir fang-
arnir vaktir og þeir reknir sam-
an í einn stóran hóp. Þar voru
síðan lesin upp nöfn — eitt eða
fleiri, — þeirra, sem þá áttu að
deyja — fyrirvaralaust. Eng-
inn vissi hvort það yrði sitt eig-
ið nafn eða einhvers annars, sem.
lesið yrði upp í nótt eða næstu
nótí.
ÞOLDI EKKI
ÞRENGINGARNAR
Þetta tók á taugarnar, sagði
ungi maðurinn — og loks kom
þar, að mótstöðuaflið þraut. Ég
stamaði út úr mér, að ég vissi,
að Olav Brunborg væri einn í
blaða í bók Ilösts, „Frumskógur
Frelsisbaráttunni, ég þekkti
hann ekki vitund, vissi aðeins,
að hann var tiL Mér datt ekki
í hug þá, hverjar afleiðingarnar
yrðu fyrir Olav, sagði ungi mað-
urinn, dapur og niðurbrotinn.
— Seinna hitti ég, heldur Guð-
HEIMATILBÚIN
LIFRAKÆFA
Lifrarkœfan, sem við kaupum
í matvöruverzlunum getur stur.d-
um verið góð, en bezt er hún
heimatilbúin. Svínalifur er hent-
ugust og spikið sem í kæfuna j
fer er svínaspik, óreykt. E. t. v.
má notast við aðra lifur en svína J
lifur, en spikið verður alltaf að
vera svínaspik. — Hér á extir
fer uppskrift að danskri lifrar-
kaéfu, sem e. t. v. á engan sinn
líkan og nefnist „Sunnudags
lifrakæfa".
400 gr lifur, 300 gr spik, 2 litiir
laukar, afhýddir og soðnir í 5
mínútur, 55 gr smjör eða smjör-
líki, 70 gr hveiti, V2 litri mjólk,
2 lítil egg, 15 gr salt og 1 lítil
teskeið af steyttum pipar.
Lifrin er hreinsuð og látin í
ediksvatn, skoluð úr því og síðan
hökkuð ásamt spikinu 4—5 sinn-
um í hakkavéL Smjörið og hveit-
ið bakast upp með mjólkinni.
Þegar sósan er orðin jöfn eru
eggin og lifrin hrærð saman við.
Þá kryddið og kæfunni þá hellt
í vel smurt form. Kæfan er síð-
an soðin í vatnsbaði í um það
bil 1 klst.
MEÐ HVERJU ER
LIFRAKÆFAN BEZT?
Það liggur við að segja megi
að það sé synd að „eyðileggja“
má skreyta sneiðina með hökk-
uðu soði. — Við skulum ekhi
smyrja brauðsneiðina með lifra-
kæfunni, — og vitanlega má.
skreyta sneiðina með agurkw,
asi.u eða rauðrófu. Athugið þá.
aðeins að láta ekki of mikið á
sneiðina, til þess að við glsymum.
ekki að það er brauðsneið mei>
lifrarkæfu, sem við erum aíí
borða.
RÆKJUBRAUESNÚHAR
14 bolli af vatni og V4 tesk. af
salti er sigtað vel. % bolli af
smjörl. er bræddur í V2 bolla af
sjóðandi vatni, það hitað a8
suðumarki. Hveitið er síðan látiS
út í pottinn og soðið þar til deig-
ið slsppir pottinum. — Það er
síðan látið kólna í 1 mínútu.
Þá er 2 eggjum hrært samnn
við (einu i einu). Og svo %
bolla af soðnum, smáttskornum
rækjum. Deigið er hrært vel, og
með teskeið eru búnir til snúðar,
sem eru bakaðir í 10 mín. í mjög
heitum ofni, hitinn er þá minnk-
aður og snúðarnir bakaðir áfram.
í 5—10 mín. — Nokkru áður en.
þeir eru teknir úr ofninum er
þrýst ofan á þá með gaffli, til
þess að fá gufuna úr þeim.
Þegar þeir eru framreiddir eru.
þeir skornir i sundur og fylltir
með rækjujafningi.
RÆKJUJAFNINGUR
Vi bolli af smjöri er bræddui-
við vægan hita og % bolla aí
hveiti jafnað saman við, ásamt
IV2 bolla af mjólk. Gætið þess
að hræra stöðugt í. Þá er bælfc
út í 1 tsk. salt, 1 bolla hökkuð-
um, soðnum rækjum, 1 harð-
soðnu, fínt söxuðu eggi og Vs
tsk. af pipar.
' V SBSS <'
„tiiV .• ■
fslenzku herbergin í stúðentaheimilinu Sogni.
Olav Brunborg, 17 ára.
rún áfram, tvo aðra menn, sem
i höfðu verið með syni mínum í
j þrælkunarbúðunum í Þýzkalandi.
Hann hafði ékki lifað af þreng-
ingarnar, enda var alls ekki til
þess ætlazt. Yngri fangarnir, ssm
ekki voru ,skki fullharðnaðir, létu
þar undantekningarlítið lífið.
Þeir eldri — og allra hraustustu
skrimtu af.
STOFNUÐU SJÓÐ
— Og syo stofnaðir þú sjóð til
minningar um son þinn?
— Jó, Olav var líftryggður fyr-
ir 5 þús. norskar krónur, en eins
og geta má nærri' höfðum við,
j fjölskylda hans, enga löngun til
1 að verja þeim peningum fyrir
1 okkur á. einn eða annan hátt, svo
að við stoínuðum lítinn sjóð inn-
an háskólans, Minningarsjóð
Olavs Brunborg. Hann nemur nú
55 þús. n. krónum og gefúr af
sér 2000 kr. í vexti árlega en
Frh. á bls. 12.
bragð góðrar, heimatilbúinnar
lifrakæfu með því að framreiða
með henni agúrkusalat, asíur eða
rauðrófui-, og þannig deyfa bragð
kæfunnar sjálfrar.
Lifrarkæfa er bezt ó annað
hvort ristaðri rúgbrauðssneið eða
hveitibrauðssneið. Taka má kæf-
una úr forminu, t. d. með mat-
skeið, sem dyfið hefur verið of-
an í sjóðandi vatn, þannig að
hún myndi fallegan boga á sneið-
inni, eins og myndin sýnir. Siðan
Konur án kosnínga-
réttar í 1? Höndum
FYRIR fyrri heimsstyrjöldina
höfðu konur kosningarétt aðeins
í fjórum löndum í héíminum:
Finnlandi, Noregi, Ástralíu og
Nýja Sjálandi. í dag hafa konur
i 61 landi kosningarétt til jafns
vig: karlmenn. Síðan sáttmáli
Sameinuðu þjóðanna var undir-
ritaður í San Fransisco árið 1945
hafa ríkisstjórnir 24 landa til við-
bótar gefið konum kosningarétt
að einhevrju eða öllu leyti.
Listi S.Þ. yfir lönd þar sem
konur hafa enn ekki fengið kosn-
ingarétt tekur yfir 17 ríki, þar á
meðal Sviss, Lichtenstein, Egypta
land, Irak, Honduras, Nicaragua
og Paraguay.

Spænsk tizka hefir náð vaxandi
áhrifum í heiminum í samar,
Kjóllinn að ofan er spænskur —
óneitanleiga frumlegur en nijög
auðvelt er að saurna haran að þvi
er bezt verður séð.
EFTIRFARANDI orð eru höfð
eftir núverandi borgarstjóra
Lundúnaborgar, Sir Noel Bo-
water: Hamingj.usamasta eigin-
konan er ekki sú, ssm giftist
bezta manninum, heldur sú, sem
gerir bezta manninn úr þeim,
sem hún giftist.