Morgunblaðið - 30.03.1955, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 30. marz 1955
orgTmMaMí&Jjj
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Gogn iðnaðorfriði,
borgorofriði, dgóðahluta —“
ÞAÐ er vissulega fróðlegt að
athuga einmitt nú, þegar at-
hafnalíf höfuðborgarinnar og
fleiri byggðarlaga hér á landi er
að lamast vegna stórfelldra verk-
falla, ummæli kommúnista á
undanförnum árum um afstöðu
þeirra til þjóðfélags síns og þær
skýringar, sem þeir hafa gefið
í málgögnum sínum á eðli stétt-
arbaráttunnar. Henni lýsti aðal-
málgagn kommúnista fyrir nokkr
um árum á þá leið að hún væri:
„Barátta gegn hverskonar
samvinnu milli stéttanna,
gegn iðnaðarfriði, borgara-
friði, ágóðahluta, gegn því að
fagfélög og rekstursráð taki
þátt í því að auka framleiðslu-
magn vinnunnar í auðvalds-
fyrirtækjum."
Þarna er greinilega sagður
kjarni hinnar kommúnísku
stefnu gagnvart sambúð fólks-
ins í hinum ýmsu stéttum. pað
á allt að hata hvert annað. „Iðn-
aðarfriður", þ. e. atvinnufriður
og samkomulag milli iðnrekenda
og iðnaðarverkafólks má ómögu-
lega takast. „Borgarafriður" ekki
heldur. Allt verður að loga í
óvild og tortryggni. Hættulegast
af öllu, að áliti kommúnista-
blaðsins er þó „ágóðahluti“ og að
„fagfélög og rekstursráð taki þátt
í því að auka framleiðslumagn
vinnunnar."
Er þetta líklegt til sátta?
Margir munu nú eflaust
spyrja:
Eru þeir menn, sem með slík-
um hug taka að sér forystu hags-
munasamtaka verkalýðsins lík-
legir til þess að eiga giftudrjúg-
an þátt í að ná samkomulagi og
koma á sættum í vinnudeilum
og verkföllum? Til þess benda
sannarlega ekki miklar líkur.
Fyrir þeim vakir alls ekki,
að bæta kjör verkalýðsins. —
Þau vilja þeir ekki bæta.Þeir
hafa lýst því yfir, að háska-
legt sé, að auka framleiðsiu-
magn vinnunnar í „auðvalds-
fyrirtækjum.“ Það tefur sigur
stéttarbaráttunnar, dregur úr
hatri launþegans á þjóðskipu-
laginu, af því að það bætir
hag hans.
Þegar það sem nú er að gerast
er skoðað í ljósi þessara ummæla
getur engum dulizt, hvað fyrir
kommúnistum vakir í dag. Þeir
hafa séð að hið íslenzka lýðræð-
isþjóðfélag tekur örum framför-
um. Lífskjör fólksins hafa batn-
að með hverju ári. Atvinnuveg-
irnir hafa orðið fjölbreyttari og
tæki þeirra fullkomnari._______
. Iðnaðarfriðí4 verður
að hindra
Þessa þróun geta kommúnistar
ekki horft upp á. Almenn upp-
bygging, ekki sízt nýs og þrótt-
mikils iðnaðar, sem hefur í för
með sér aukið atvinnuöryggi, er
þeirra versti óvinur. „Iðnaðar-
friðinn", sem af því leiðir verð-
ur að hindra. Húsnæðisumbæt-
urnar, sem að er unnið verður
einnig að stöðva. Það er ein af
leiðunum til þess að hindra
„borgarafriðinn", þ. e. samstarf
stéttanna og ábyrgðartilfinningu
alls almennings gagnvart þjóð-
félagr sínu, góðvild og samúð
milli einstaklinga og starfshópa.
Eldur hatursins verður að lifa
og leika við himinn sjálfan.
Úrræði kommúnista til þess að
framkvæma þetta stefnuskrár-
atriði sitt er eyðilegging efna-
hagslífs þjóðarinnar. Þeim er það
eins vel ljóst og öðrum, að stór-
aukinn tilkostnaður framleiðsl-
unnar hlýtur fyrr eða síðar að
leiða til gengisfalls íslenzkrar
krónu. Það sýnir reynslan eins
greinilega og á verður kosið. Ár-
ið 1947 og 1949 voru knúðar fram
kauphækkanir, sem útflutnings-
framleiðslan gat ekki risið und-
ir. Hallarekstur hélt innreið sína.
Atvinnuleysi skapaðist og í árs-
byrjun árið 1950 varð óhjá-
kvæmilégt að breyta hinu skráða
gengi krónunnar.
Nú hafa hagfræðingar sjálfs
Alþýðusambands íslands
reiknað út og lýst því yfir,
að kauphækkanirnar árin
1947 og 1949 hafi ekki bætt
kjörin. Á tímabili þeirra hafi
þvert á móti átt sér stað veru-
leg kjararýrnun. Hinsvegar
hafi kjörin ekki rýrnað svo
teljandi sé síðan að núverandi
ríkisstjórn tók við völdum.
Verðlag hafi verið nokkurn-
veginn stöðugt síðan í ársbyrj-
un 1953.
Nýtt kapphlaup milli
kaupgjalds og verðlags
En nú hafa kommúnistar á-
kveðið að hleypa af stað nýju
kapphlaupi milli kaupgjalds og
verðlags. Verkalýðurinn og allir
landsmenn standa þá frammi
fyrir þeirri staðreynd, að jafn-
hliða kauphækkunum hækkar
verð landbúnaðar afurða lögum
samkvæmt. Útflutningsfram-
leiðslan getur hinsvegar ekki velt
kauphækkuninni yfir á almenn-
ing. Hún er bundin við sitt er-
lenda markaðsverð. Sjávarút-
vegurinn kemur þessvegna til
ríkisins og biður um aðstoð. —
Hvaðan tekur ríkið svo fé til
þess að halda tækjum hans í
gangi? — Úr vasa almennings í
landinu. Þar með er hringrásin
fullkomnuð.
Því miður færir þetta engum
kjarabætur. Því fer víðsfjarri.
Það, sem raunverulega gerist er
fyrst og fremst það, að skattar
og álögur hækka en verðgildi
peninganna rýrnar.
En allt þjónar þetta mjög
vel stefnu kommúnista. Fólk-
ið verður vonsvikið er það
sér áform sín um bætt kjör
verða að engu. Traustið á
gjaldmiðlinum þverr og sparn
aðarviðleitni minkar. Af því
leiðir lánsfjárskort og þar af
leiðandi minni húsnæðisum-
bætur.
Hver vill slíka
öfugþróun
Þetta er það, sem kommúnistar
vilja og stefna rakleitt að. En \
hverjir aðrir vilja leiða yfir sig
slíka öfugþróun? Enginn ábyrg-
ur og skynsamur einstaklingur,
hvar í stétt sem hann stendur,
vill eiga þátt í slíku óláni. Það
er þessvegna mikil ógæfa, að
kommúnistar skuli nú geta mis-
notað verkalýðssamtökin svo
herfilega, sem raun ber vitni til
þess að hindra farsæld og upp-
byggingu í landinu.

ÚR DAGLEGA LÍFINU
ALMAR skrifar:
Útvarpsleikritin.
OFT hefur gætt töluverðrar ó-
ánægju manna á meðal útaf vali
á útvarpsleikritum og sú gagn-
rýni verið á rökum reist. En nú
eru þessar óánægjuraddir að
mestu þagnaðar af þeirri eðlilegu
ástæðu, að undanfarið hafa flutt
verið í útvarpinu hvað eftir ann-
að hin prýðilegustu leikrit svo
sem „Leikið á leirflautu“, „Jupi-
ter hlær“, „Fyrsta leikrit Fann-
eyjar“ eftir Bernard Shaw, sem
flutt var sunnudagskvöldið 20.
þ.m.
Ég hlustaði ekki á leikrit þetta,
þegar það var flutt í útvarpið,
en ég þekki það og veit að það
er afbragðsgott verk og bráð-
fyndið, enda höfundurinn sem
kunnugt er einn allra snjallasti
leikritahöfundur sinnar samtíð-
ar. Efast ég ekki um að vel hefur
tekizt flutningurinn, því að marg-
ir af okkar mikilhæfustu leikur-
um voru þar að verki.
Einsöngur Kristins
Hallssonar.
KRISTINN HALLSSON, okkar
frábæri barytonsöngvari söng
mánudaginn 21. þ.m. nokkur lög,
Jrá átuarpL
L óíÉuóta uíL

Ul
eftir erlend og innlend tónskáld
með ágætum undirleik Fritz
Weisshappels.
Rödd Kristins er glæsileg og
meðferð hans öll á lögum þeim,
sem hann syngur, jafnan afburða-
góð. — Að þessu sinni söng Krist-
inn sex lög, þar á meðal tvö eink-
ar lagleg lög eftir Skúla Halldórs-
son og gott lagt eftir Árna Thor-
steinsson, svo og ariur úr órator-
iunu „Messias" eftir Hándel og
óperunni „La Boheme" eftir
Puccini og „To the Forest“ eftir
Tschaikowsky. — Oll þessi lög
söng Kristinn með miklum glæsi-
brag, en skemmtilegast þótti mér
að heyra ariuna úr „Messias“ og
„To the Forest".
Óskastundin.
EKKI hefur mér hingað til þótt
„Óskastund“ Benedikts Gröndals
sérlega rismikil, en ekki er hann
einan um það að saka, því að
óskir manna ráða þar miklu um.
— Þó vil ég geta þess að þáttur-
\Je(vah andi ábrifar:
K
„Sæbjörgu" þakkað.
ÆRI Velvakandi!
Nú á vertíðinni hér við
Faxaflóa hafa, eins og oft áður
fjöldi báta verið í nauðum stadd-
ir, með bilaða vél, eitthvað í
skrúfu, misst stýri og þess háttar
bilanir og því dráttar- og gæzlu-
skip mjög nauðsynlegt.
Þegar í þessar nauðir rekur,
hefir það sýnt sig, að björgunar-
skipið Sæbjörg, skipstjóri þess og
skipshöfn, hafa ávallt leyst þessi
vandræði okkar sjómannanna
eins fljótt og auðið hefir verið,
hafi skipið á annað borð verið
í Flóanum.
Hin varðskipin, er sett hafa
verið í stað Sæbjargar hat'a ekki
reynzt eins hirðusöm með að
hlusta eftir kalli frá okkur.
Um leið og ég þakka skips-
höfn Sæbjargar fyrir vakandi
I áhuga og dugnað í starfi sínu,
langar mig til að láta í ljósi þá
ósk — og veit ég, að ég mæli þar
fyrir munn allra bátaformanna
við Faxaflóaverstöðvarnar — að
við fáum að hafa þetta skip við
gæzluna öðrum fremur.
Með fyrirfram þökk.
Bátaformaður“.
Þekkti hann ekki orðið
„táknrænn“?
BRÚTUS skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Mig langar til að gera athuga-
semd við grein, sem birtist í dálk-
um þínum fyrir skömmu, eftir N.
Hann vekur máls á því, að orð-
ið „tybiskur", sem mikið er not-
að í málinu, sé ekki íslenzkt og
mælir með því, að orðið „dæmi-
gerður“ verði notað þess í stað.
Hvað viðvíkur „tybiskur" hefir
hann rétt fyrir sér, en hann
virðist ekki vita, að við höfum
ágætt orð í íselnzku yfir þetta
hugtak, en það er orðið „tákn-
rænn“. Orðið „dæmigerður“ er
aftur á móti bæði stirt og klúð-
urslegt og mun ekki eiga sér
langa lífdaga.
Með þökk fyrir birtinguna.
Þinn einlægur.
Brútus“.
Hafðu það til marks!
MORGUNSVÆFUR hefir orðið:
„Menn eru að stinga saman
nefjum hvort vorið sé nú ekki á
næstu grösum, eða hvort hann
muni koma með páskahret til að
hrella okkur, eins og stundum i
hefir komið fyrir. Sumir segja '
jafnvel, að ráðlegast sé að gera
ráð fyrir hinu versta um páska-
leytið. Náttúran sé þá einmitt í
greinilegu millibilsástandi og sé
til í allt. I
En hvað sem því líður, þá hefi
ég þá óhrekjanlegu staðreynd til
marks um, að vorið er ekki langt ,
undan, að núna einn morguninn
vaknaði ég af morgunblundinum
við klingjandi þrastarsöng fyrir
utan gluggann minn. Hvílík un-
aðs tilfinning! Og ég, sem þarf
að beita sjálfan mig hreinustu
fantatökum til að hafa mig á fæt-
ur á veturna, hoppaði þarna út
úr rúminu eins og unglamb til
að fagna vini mínum, sem hafði
vakið mig svo þægilega. En auð-
vitað var hann á bak og burt,
þegar ég leit út um gluggann. En
það var sama. Ég er glaðvaknað-
ur, fullur af vorhug og vellíðan
— og ég sagði við sjálfan mig:
Hafðu þetta til marks, svefn-
purka! — Morgunsvæfur.“
Ekki mikill vandi!
ÞAÐ getur ekki verið mikill
vandi að búa til höggmynd-
ir“, sagði ung stúlka á högg-
myndasýningu.
„Nei, það er nauða lítill vandi",
svaraði höggmvndarinn, „og ein-
staklega einfalt. Maður fær sér
aðeins marmaraklump og meitil
og heggur svo burt allt, sem mað-
ur vill ekki hafa á myndinni!“
MerKlð, sem
klæðir landið.
inn frá Akureyri var með þvi
betra, sem „Óskastundin“ hefur
flutt og sérstaklega þó gaman-
vísnasöngur Jóns Norðfjörðs sem
var bráðskemmitlegur.
- r
Kvöldvaka
bændavikunnar.
KVÖLDVAKAN s.l fimmtudags-
kvöld var bæði fjölbreytt og
skemmtileg. Hófst hún með snjöll
um ávarpsorðum Þorsteins Sig-
urðssonar, formanns Búnaðar-
félags íslands. — Þá tók til máls
Benedikt Gíslason frá Hofteigi,
hinn snjalli fræðaþulur, og sagði
frá umrenningum nokkrum á
Austurlandi á öldinni sem leið.
Var erindi Benedikts, sem vænta
mátti, ágætlega samið og flutti
hann nú mál sitt miklu betur en
hann hefur áður gert, og þótti
mér vænt um, því að Benedikt
hefur jafnan eitthvað gott fram
að færa. —
Kvæði Magnúsar Guðmunds-
sonar til vinarins, sem var að
yfirgefa landið og halda til Vest-
urheims var snjöll og ögrandi
hugvekja skáldsins til vinar síns
um að svíkja ekki gamla Frón
í tryggðum.
Næst talaði Björn Sigfússon
bókavörður um heiðarbúa á land
námsöld. Fjallaði erindið um
merkilegt efni og voru athugan-
ir Björns mjög eftirtektarverðar,
en erindið naut sín ekki sem bezt,
bæði vegna þess að það var mjög
sérvizkulega samið en þó enn
sérvizkulegar flutt.
Þá tóku lagið í Baðstofu út-
varpsins fulltrúar á síðasta Bún-
aðarþingi, og var söngur þeirra
hinn prýðilegasti. Er ekki ofsög-
um sagt að íslendingar eru vfir-
leitt raddmenn góðir og söng-
næmir í bezta lagi, og staðfestu
bændurnir þá fullyrðingu með
miklum ágætum í þetta sinn.
Er söng bændanna lauk tók til
máls Ragnar Ásgeirsson, ráðu-
nautur og flutti skemmtilegt og
fróðlegt erindi um Pál skáld Ól-
afsson. — Hygg ég að það hafi
glatt marga hlustendur að heyra
það að yon væri á nýju bindi af
ljóðum Páls, og því mest allt 6-
prentað áður. Fór Ragnar með
nokkuð af Ijóðum og vísum Páls
úr þessu væntanlega kvæðasafni,
og var það allt vel kveðið og
sumt bráðsnjallt, enda var Páll
allra manna hagorðastur og af-
bragðsskáld.
Að lokum flutti Sverrir Gísla-
son, formaður Stéttarfélags
bænda nokkur kveðjuorð.
Bókmenntakynning.
STÚDENTARÁÐ Háskólans efndi
til kynningar á ritverkum Hall-
dórs Kiljans Laxness og var henni
útvarpað s.l. laugardagskvöld. —
Hófst kynningin með athvglis-
verðu erindi Jakobs Benedikts-
sonar cand. mag. um verk skálds-
ins og því næst las Kiljan og
nokkrir aðrir upp úr ritum hans,
og Jón Sigurbjörnsson söng
nokkur lög við ljóð eftir Kiljan.
— Kynning þessi var dágóð, en
þó enginn sérstakur bókmennta-
viðburður, enda kom þar ekkert
nýtt fram.
Önnur dagskráratriði.
AF ÖÐRUM athyglisverðum dag-
skráratriðum má nefna ágætt er-
indi Ólafs Gunnarssonar frá Vík
í Lóni um atvinnufræðslu og
starfsval, er hann flutti sunnu-
daginn 20. þ.m. og ágæta tónleika
þennan sama dag, flutning Sin-
fóníuhljómsveitarinnar á sin-
fóníu nr. 1 í B-dur eftir Schu-
mann, undir stjórn Roberts Abra-
hams Ottóssonar og fróðlegan
þátt Atla Steinarssonar blaða-
manns um íþróttir.