Morgunblaðið - 16.04.1955, Blaðsíða 8
8
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. apríl 1955
itttMaMfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Á þeim hvílir þung úbyrgð
MÖRGU fólki mun nú orðið það | liggur raunar í augum uppi, að
1 : J- X A X V. i . . .. V, f X 1 P11 »• 1 "X A V, ttÍ T VT WT rtT VI An4 rw rí n 4- T 1 V. n '3C n V, nnn
ljóst, að betur hefði farið á því,
að verkfallinu hefði verið frest-
að og sú rannsókn látin fram
fara, sem ríkisstjórnin bauð
verkalýðssamtökunum aðild að.
En kommúnistar og handbendi
þeirra í stjórn Alþýðusambands
íslands neituðu tilmælum ríkis-
stjórnarinnar um skipun rann-
sóknarnefndar, sem í ættu sæti
fulltrúar beggja deiluaðila og
oddamenn frá hæstarétti. — Þéir
snerust gegn því að fram færi
ítarleg rannsókn á möguleikum
raunverulegra kjarabóta verka-
iýðnum til handa. Þess í stað
völdu þeir þann kost að kasta
þúsundum manna út í harðvít-
ugar deilur og verkfall, sem nú
hefir staðið í heilan mánuð og
litlar líkur eru til að leysist
næstu daga.
Það er rétt, sem Bjarni
Benediktsson, menntamálaráð
herra, sagði í ágætri ræðu á
Alþingi í gær, að tilgangurinn
með þessu verkfalli af hálfu
kommúnista, er ekki fyrst og
fremst fjárhagslegur ávinn-
ingur fyrir verkalýðinn. Hann
er þvert á móti fyrst og fremst
pólitísks eðlis. Það sést greini-
legast á því, að kommúnistar
létu það verða sitt fyrsta verk
í undirbúningi verkfallsins að
láta stjórn Alþýðusambands
íslands skrifa öllum stjórn-
málaflokkum landsins, nema
Sjálfstæðisflokknum og hvetja
til myndunar „vinstri stjórn-
ar“.
Kommúnistar hafa líka ját-
að það í blaði sínu, að einn
höfuðtilgangur verkfallsins sé
fyrst og fremst sá, að knýja
núverandi ríkisstjórn til að
segja af sér.
Kátbrosleg yfirlýsing
Það er þess vegna kátbroslegt,
þegar handlangari kommúnista í
sæti forseta Alþýðusambandsins,
lýsir því yfir á Alþingi í gær, að
allar getsakir um, að þetta verk-
fall sé pólitískt séu óviðurkvæmi-
legar. Sjálfur hefir þessi vesal-
ings maður gert sig að því við-
undri, að hlaupa eftir boði komm-
únista og láta Alþýðusambandið
taka að sér forystu um myndun
„vinstri stjórnar“ um leið og það
leggur út í stórverkfall.
Málin liggja þannig skýrt og
greinilega fyrir. Til þess verk-
falls, sem nú hefir staðið í
heilan mánuð og valdið stór-
kostlegu tjóni, hefir verið
stofnað af miklu ábyrgðar-
leysi en engum trúnaði við
hagsmuni þess fólks, sem att
hefir verið út í það. Pólitískar
spekulasjó .ir kommúnista og
handlangara þeirra eru þess
vegna meginástæða þess
vandræðaástands, sem nú er
að skapast í þjóðfélaginu. Á
því ástandi bera kommúnistar
og aðstoðarmenn þeirra á-
byrgðina. Sú ábyrgð er þung
og þeir tímar munu koma, er
óhappamennirnir munu verða
dregnir fyrir dómstól þjóðar-
innar. Þar munu þeir verða
látnir svara til saka á þann
hátt einan, sem þessir herrar
skilja: Það er með stórfelldu
fylgishruni meðal kjósenda
landsins.
Nagandi ótti
Á það hefir verið bent, og það
ein megin ástæða tilboðs þess,
sem kommúnistar létu stjórn Al-
þýðusambandsins gera um mynd-
un vinstri stjórnar, er nagandi
ótti þeirra við stöðugt og vax-
andi fylgistap í landinu. Hinum
sósíalísku flokkum er það ljóst,
að yfirgnæfandi meiirhluti þjóð-
arinnar fylgist af áhuga með því
uppbyggingarstarfi, sem núver-
andi ríkisstjórn vinnur undir for-
Góðar horfnr!
LUNDÚNUM, 15. apríl — Lík-
legt er talið að Vesturveldin muni
fallast á skilyrði Rússa, er þeir
settu fyrir sjálfstæði Austurríkis,
að Austurríki yrði ekki aðili í
neinu hernaðarbandalagi eða
veitti leyfi til að herstöðvar verði
í landinu. Eru því miklar líkur
til þess, að friðarsamningar við
Austurríki verði undirritaðir í
sumar af Bandaríkjunum, Rúss-
um, Bretum, Frökkum og Aust-
' urríkismönnum.
• Stjórnmálafréttamenn í Lund-
únum telja það ekki ósanngjarnt
að Austurríkismenn verði að
kaupa sjálfstæði sitt með heiti
um hlutléysi, og það muni ekki
stöðva framvindu málsins þó
Bretar hafi áður lýst því yfir að
þeir muni ekki fallast á slíka
málamiðlun. — Reuter.
Enn dregst að endurskoSa
VEGNA þess, að ekki er sýnt að
sett verði á þessu þingi ný lög
um skattgreiðslu hlutafélaga hef-
ur fjármálaráðherra lagt fram
frumvarp um að framlengja
ystu Sjálfstæðisflokksins. Hinir þráðabirgðaákvæðin um skatt-
sósíalísku flokkar vita, að allur greiðslu félaga frá síðasta ári.
almenningur í landinu styður Er þess nú vænzt að frumvarp
framkvæmda- og umbótastefnu
ríkisstjórnarinnar. Þeim er það
einnig ljóst, að bætt afkoma
fólksins í skjóli nægrar og var-
anlegrar atvinnu færir það fjær
sósíalismanum.
Sósíalisminn er á undanhaldi í
landinu. Fyrir kosningarnar 1949
I höfðu kommúnistar og Alþýðu-
flokksmenn 19 fulltrúa á Alþingi.
Þessir sömu flokkar fengu þar við
síðustu kosningar aðeins 13 full-
trúa. Og fylgishrun þeirra heldur
áfram.
í þessum staðreyndum felst
skýringin á bví, að kommún-
istar hafa beitt sér fyrir kröf-
um um svo stórfelldar launa-
að skattalögum fyrir félög verði
tilbúin á næsta þingi
Líf í tusknnum ú sælu-
viku Skugfiriiiiga
BÆ á Höfðaströnd, 29. marz. —I ar hendi, og þó að 4 lögreglu-
Undanfarna daga í blíðviðri eins | menn séu hafðir til vara, þá
og á sumardag, hafa verið óvenju j hafa þeir lítið að gera að þeirra
mikil ferðalög um Skagafjörð til! sögn. Uppistaðan í öllum þessum
Sauðárkróks. Sæluvika Skagfirð- gleðskap er söngur og ánægja
inga stóð yfir frá 20.—27. þ. m. með lífið og allt og alla, svo að
Eins og alkunnugt er, er þetta úlfúð og óeirðir komast ekki að.
einstæður atburður hjá okkur Þessa daga getur fólkið valið um
Skagfirðingum, sem við erum
orðnir frægir af og erum vitan-
lega stoltir af. Ungir og gamlir
leggja frá sér vinnufötin og
klæðast sínu bezta skarti, og
keyra á sæluna sem kallað er.
LÍF í TUSKUNUM
í KRÓKNUM
Þar er nú líf og fjör í tuskun-
um. Gamlir karlar yngjast upp
og keyra í Krókinn; þar taka þeir
lagið í hópi góðra vina og dansa
við ungar sem gamlar eftir kúnst
arinnar reglum, þó þröngt sé á
dansgólfinu. Ekki er hægt að
neita því að margir sælugestir
eru ekki þurrbrjósta, enda væri
það undarlegt í þvílíku fjöl-
menni sem þarna er, en það
merkilegasta er, að enginn blak-
\Jef'jaLandi sbrij-ar:
K
Nýju lyfi fagnað.
ÆRI Velvakandi!
Fyrir nokkrum dögum var
sagt frá því í fréttum að tilraun-
ir með bólusetningarefni Jonas
Salks í Bandaríkjunum hefðu
gefizt mjög vel, svo að fengin
væri nær óyggjandi vissa fyrir
því, að einn geigvænlegasti sjúk-
dómurinn, lömunarveikin, væri
landsmanna hlyti að lamast, sigruð.
ef þær næðu fram að ganga.
Þannig ætla kommúnistar sér
að stöðva uppbyggingarstarf
núverandi ríkisstjórnar,
hindra að hún geti haldið
áfram að bæta aðstöðu fólks-
ins, m.a. með stórfelldum hús-
næðisumbótum og rafvæðingu
landsins.
Mánaðaverkfall
ennþá?
Á útifundinum á Lækjartorgi
s.l. miðvikudag, varaði einn af
aðalleiðtogum kommúnista verka *
menn mjög við því að samþykkja 1
málamiðlunartillögu, sem fram
kynni að koma á næstunni í
vinnudeilunni. Peð þeirra, forseti I 0 t -u „ , ,, .
. „ , , . * ,, ’. , Sama kvold og þetta var til-
Alþyðusambandsins, lýsti þvi
einnig yfir, að verkfallsmenn
yrðu að vera viðbúnir þriggja
mánaða verkfalli. Sami handlang
ari kommúnista lýsti því yfir á
Alþingi í gær, að verkamenn
mættu reikna með mánaðaverk-
falli til viðbótar.
Af þessu er auðsætt, að komm-
únistar og handbendi þeirra,
vilja alls ekki að skjótar sættir
takist í yfirstandandi vinnu-
deilu. Þeir sjá að vísu, að þeir
eru komnir út í ógöngur. — En
þeir hika ekki við að mæta þeirri
staðreynd með því að vaða ennþá
lengra út í kviksyndið og leggja t
kynnt flutti dr. Björn Sigurðs-
son, læknir á tilraunastöðinni á
Keldum, erindi í útvarpið að
beiðni fréttastofunnar um þenn-
an stórmerkilega og heilladrjúga
áfanga.
Minntist ekki á
vísindamanninn.
EN ég varð furðu lostinn að
hlýða á mál læknisins og get
ég um leið upplýst að fjöldi fólks,
sem ég hef talað við, er einnig
hneykslað á framkomu þessa
manns.
Látum það vera, þó læknir af
grundvöll að enn stórfelldara
tjóni en ennþá er orðið af verk-
fallinu.
Afstaða alls almennings er
hins vegar sú, að hann vill að
samið verði sem fyrst og
vinnufriður skapaður með
samningum, sem tryggja
verkalýðnum góða og varan-
lega atvinnu og bjargræðis-
vegunum og tækjum þeirra
heilbrigða rekstrarmöguleika. mikla afrek.
Þetta er krafa þjóðarinnar í
dag. Henni verður að full-
nægja sem allra fyrst. Vinnu-
friður verður að skapazt og sú
uppbygging að halda áfram,
sem núverandi ríkisstjórn hef-
sinni sjálfsögðu varkárni, vilji
ekki staðhæfa að hið nýja lyf sé
óbrigðult (en hvers vegna á þá
að bólusetja 20 þús. manns með
því hér?) Hitt var það, sem vakti
hneykslun mína, að í öllu erind-
inu minntist fyrirlesarinn ekki
einu orði á hinn mikilhæfa
bandaríska vísindamann, Jonas
E. Salk, sem hefur með stórkost-
legri þrautseigju unnið þetta
Mikil ókurteisi.
ÞAÐ var einnig furðulegt hve
ræðumaður fór í kringum
það eins og köttur um mús, að
minnast á að þetta vísindalega
ir lagt grundvöll að með víð- afrek var unnið í Bandaríkjun-
sýnniú og frjálslyndri stjórn- um. Auðvitað er það fjarri vilja
arstefnu. mínum að farið sé að nota vís-
indarannsóknir þessar til að slá
einhverri dýrðarkrónu um Banda
ríkin. Slíkt væru óþolandi öfgar.
En einhverjir öfgar í hina áttina
virfust einnig ráða máli hins ís-
lenzka læknis, er hann virtist
gera sér sérstakt far um að forð-
ast að nefna Bandaríkin í fyrir-
lestri sínum.
Þá verður þetta og sérstaklega
ámælisvert af þessum ákveðna
manni, sem veitir forstöðu vís-
indastofnun hér á landi, sem
bandarískt vísindafélag hefur
sýnt íslendingum sérstaka vin-
semd og vináttu með því að
kosta byggingu á og reka
að miklum hluta. Þegar það er
virt, sýnist framkoma forstöðu-
mannsins mikil ókurteisi.
„Aquilla".
oc
Lóan er komin.
G lóan kvað vera komin. Það
er fregn, sem ætíð vekur
fögnuð og feginleik okkar allra,
enda þótt við, sem í kaupstöðun-
um búum, höfum svo sem ekki
mikið af henni að segja, bless-
aðri, í mesta lagi að henni sjáist
aðeins bregða fyrir á flugi, á
hraðri leið eitthvað út í buskann
— langt frá okkur. En það er nú
rétt sama. Við njótum tilhugsun-
arinnar um, að þessi ljúflings-
fugl skuli kominn hingað norður
eftir til okkar enn einu sinni eftir
langann og strangan vetur, jafn-
vel þótt við fáum ekki að heyra
hennar elskulega dírrin-dí hljóma
okkur í eyrum.
Hver veit?
Stundum hvarflar að okkur, hve
skemmtilegt það væri, ef far-
fuglarnir okkar, segjum t.d. lóan,
gætu sagt okkur, hvað á dagana
hefir drifið síðan þær fóru héðan
síðasta haust, hvernig var um-
horfs í hinum suðrænni heim-
kynnum þeirra, hvernig þeim
gekk ferðin fram og til baka og
svo ótal margt fleira. Það má
rétt ímynda sér, hvort allskonar
ævintýri verða ekki á veginum á
svo langri og erfiðri leið. Og hví-
líkt þol og áræði af einni lítilli
lóu, að leggja það allt á sig En
íslenzku heiðarnar kalla, laða og
lokka, ef til vill líka gamalt
hreiður, sem ljúfar minningar
eru tengdar við frá fyrra sumri
eða sumrum. Hver veit?
t^ÐOSNJ
MerklSp *era
klæðlr landiS.
tvær leiksýningar, kvikmyndir á
hverju kvöldi, kórsöng, fyrir-
lestra og fleira.
NÝÁRSNÓTTIN — OG
MALARAKONAN FAGRA
Aðalleikritið var að þessu sinni
„Nýársnóttin" eftir Indriða Ein-
arsson. Leikstjórn hafði Eyþór
Stefánsson, okkar ágæti lista-
maður, sem leggur gjörva hönd á
tónsmíði, söngkennslu og söng-
stjórn og svo allt er að leiklist
lýtur, og leysir það af hendi með
mikilli prýði. Leiktjöld voru
máluð af Lothar Grundt, en bún-
ingar allir voru fengnir frá Þjóð-
leikhúsinu.
Yfirleitt má segja, að hlutverk
öll hafi verið leyst vel af hendi,
þó þar skari fram úr að mér
finnst Jóhanna Blöndal í hlut-
verki Áslaugar álfkonu, sem allt
vill bæta og gott gera. Fer þarna
saman glæsileg persóna og góð
meðferð á hlutverki. Ekki er
hægt að neita því að hinir glæsi-
legu búningar gera sitt til að
gera leikritið hrífandi.
Kristín Sölvadóttir, sem er
gamalkunn á leiksviði á Sauð-
árkróki, leikur prýðilega eins og
ævinlega. Sama má og segja um
annað leikfólk svo maður gleymi
ekki Gvendi Snemmbæra, sem
Eyþór Stefánsson leikur af sýni-
legum skilningi hins vana manns.
Ekki var ég fyllilega ánægður
með leiktjöldin nema þá Hamars-
sviðið, sem er mjög eðlilegt, þar
sem álfaborgin tekur sig mjög
vel út í fjarsýni. Baðstofusviðið
fannst mér ekki eðlilegt.
í hinu nýlega byggðar leikhúsi
þeirra Sauðkræklinga, Bifröst,
hafa þeir komið fyrir ágætum
ljósaútbúnaði, sem gerir sitt til
að auðvelda sviðsetningu góðra
leikrita, og kemur það sérstak-
lega fram í leikriti sem þessu.
Annað leikrit, sem sýnt var,
heitir „Malarakonan fagra“, —
franskur gamanleikur, sem kven-
félagið sýndi. Leikstjórn hafði
þar Pétur Hannesson, póstmeist-
ari. Leikendur gerðu hlutverkun-
um sínum góð skil, en leikritið
er efnislítið og því erfitt að fá
fram hrifningu sýningargesta.
SKAGFIRÐINGAR
MIKLIR GLEÐIMENN
Á sunnudagskvöld var í sam-
bandi við leiksýningu þessa hafð-
ur spurningaþáttur og vísnasam-
keppni (þ. e. Já og nei þáttur).
Þótti það takast vel, enda mikil
aðsókn eins og raunar var að öll-
um skemmtiatriðum sæluvikunn-
ar. Karlakórinn Heimir hélt sam-
söng á laugardagskvöldið. Gagn-
fræðaskólinn á Sauðárkróki hafði
sjálfstæða skemmtun, og svo var
dansað, já, dansað í tveim hús-
um, gömlu dansarnir í öðru, en
alls konar dans í hinu. Alls stað-
ar var fullt út úr dyrum, en allir
skemmtu sér eins og bezt var á
kosið, ungir og gamlir, háir og
lágir. — Sæluvika Skagfirðigna
sannar það, að Skagfirðingar eru
gleðimenn miklir. — B.
ísinn farinn
af Hvammsfirði
BÚÐARDAL, 12. apríl: — Síðustu
viku hefur verið hér blíðviðri og
hláka og er ísinn nú farinn af
Hvammsfirði. Vegna ísalaga hef-
ur verið samgöngulaust hingað á
sjó síðustu þrjá mánuði. Þegar ís-
inn svo loksins leysir, þykir illt til
þess að vita, að ekki er hægt að
fá nauðsynlegar vörur vegna
verkfalls þess, er kommúnistar
standa fyrir í Reykjavík. k