Morgunblaðið - 24.04.1955, Blaðsíða 5

Sunnudagur 24. apríl 1955
MOKGVHBLÁ&Í&
I
i
J
FRA ROMARSYNINGUNNI
^ Karl ísakson, (Svíþjóð) olíumálverk: Mynd aí dreng.
Af Svíh hálfu var málarinn
Kárl Isaksen vafalaost sá lista-
maður, er mesta þýðingu hafði
í deild þeirra. Isakson er einn
af mátt'jrstólpum í myndlist
Norðurlarida, og áhriia frá verk-
um hans .*ætir mjög víða, enda
var hann s.órgáíaður listamaður,
er var löngv á undar sinni sam-
tíð og auðnaðist að ná einstökum
árangri í iist sinni. Af öðrum
eldri málnv-um Svía, er verk eiga
á Rómarsvr.ingunni má nefna, t.
d. Carl Kvlberg, Sigrid Hjerten
og Fritiof Schuldt. Emnig vöktu
at’nygli vcrk þeirru Stellan
Mörner, Kilding Linnquist og
Sven Erixsen, sem allir eru mið-
aldra. Af yngri málur-unum voru
það aðallega abstraktmálararnir
Lennart Rnnde, Karl Axei Pehrs-
son og Oalle Bonniér ásamt Olle
Beartling sem virðist vera hin
sterka frarnlína í hópi ungra lista
manna í Cvíþjóð.
Höggmyudadeild Svia var nolck
uð umfangsmikil, en ég verð að
viðurkenr.a, að áhugi minn á
henni var takmarkaður. —
Deildin var yfirleitt þunglama-
leg, en pað sem aðallega vakti
athygli voru verk þeirra Carls
‘Milles, Ivars Johansson, Bror
Richard Mortensen, (Danmörk) olíumálverk: Rúinkomposition 1933
★ eftir Valfý Pétursson Issfmálara
T ISTSÝNTNG sú, sem haldin er ’ eðlilega er íslenzka deildin þeirra
JU um þessar mundir í Róma-
borg, með þátttöku listamanna
frá öllum Norðurlöndum, er sann
arlega mikill viðburður í sögu
listarinnar á Norðurlöndum.
í fyrsta sinn hafa Norðurlönd-
in efnt til sameiginlegrar list-
sýningar á erlendum vettvangi
minnst að verkatölu. Finnar hafa
flest verk á sýningunni, og er
tala þeir.a 350. Svíar sýna 318
verk, Norðmenn 281 og Danir
247. íslen.-.ka deildin hefur 146
verkum á að skipa. Eru í þess-
um tölum innifaidar höggmyndir,
svartlist, vatnslitamjmdir og cliu
fyrir utan Norðurlönd, þar sem j málverk.
kynnt er list hvers lands fyrir j Vegna þess, hvernig til hagar
sig, en auðvitað er heildarblær (í sýningaihöllinm, hefur tekizt
sýningarinnar samt fyrst og að hafa hverja deild algerlega út
fremst samnorrænn. Norræna i af fyrir sig, nema hvað högg-
listbandaiagið hefur algerlega j myndum Kefur verið komið fyrir
séð um sýninguna, og hafa deild- | í samliggjandi sölum, og sýna
ir þess í Lverju landi ráðið vali j löndin þar sameiginlega. íslend-
j ingar voru mjög heppnir með
| pláss, svo að íslenzku höggmynd-
irnar eru að rniklu leyti í sér-
í höggr-yndadeild Norðmanna
má benda á verk Kjeld Rasmus-
sen, Ornult Bast og Stiniusar
Freriksen, sem öll voru með
ágætum.
Danir virtust sú þjóðin, sem
tekizt hafði að fá jafnastan og
mestan heildarsvip á deild sína.
Voru verkin yfirleitt prýðilega
valin og gáfu verulega hugmynd
um danska list. Af eldri málur-
um þeirra voru verk eftir Larsen
Stevns og Haraid Giersing ásamt
Edvard Weie, sem allir eru hinir
ágætustu málarar. Gáfu verk
þeirra á Rómarsýningunni ágæta
hugmynd um hvern fyrir sig.
Næst má nefna Jens Sönder-
gaard, Wilhelm Lundström og
Sigurð Swane sem allir stóðu
þarna mjög sterkir sinn á hvoru
sviði. Af vngri mönnum voru það
þeir Ejler Bille, Egill Jacobsen
og Richard Mortensen, sem
stökum sal og blandast ekki kynntu danska abstraktlist, og
'v w
ilv v Villtvo.' . J .. vv vv..vuhi va'
Aaltonen, (Finnland) höggmynd:
Hlauparinn Paavo Nurmi.
þeirra verka, er sýnd eru. Er
sýning þessi glæsilegt dæmi um
norræna samvinnu og það,
hverju hægt er að áorka, ef Norð
urlönd taka höndum saman, þeg-
ar mikið liggur við.
Sýningin í Róm gefur nokkuð
breiðan þverskurð af list Norð-
urlanda, þrátt fyrir þá stað-
reynd, að margir þekktir lista-
menn, t. d. eiga þar ekki verk
(ég á þar við málarana Rude
Willumsen, Scharff og Höst),
einnig vantar þar verk eins af
öndvegis málurum Norðmanna,
Hinriks Sörensen. Eins og kunn-
ugt er, gegnir þar sema máli með
íslendinga.
Yfirleitt eru deildir landanna
nokkuð mismunandi að stærð, og
höggmyndum hinna landanna. í
íslenzku deildinni hefur Jóhann-
es Kjarval heiðurssal, sem er
stærstur þeirra sala, er íslending-
ar ráða yfir. Kjarvalssalurinn er
með miklum ágætum og sýnir
meistarann í allri . sinni stærð.
Vakti salvir hans óskipta athygli
sýningargesta, og þá daga, er sýn
ir.gin hafði verið opin, meðan
undirritaður dvaldi í Róm, var
ætíð fjölmennt hjá Kjarval og
verk hans mikið skoðuð.
Norðmenn höfðu einnig heiðurs
saí fyrir þekktasta málara sinn,
Edvard Munch. Vakti hann
feikna eft'rtekt, og höfðu þó ver-
ið haldnar sýningar á verkum
hans áður í Ítalíu. Nú síðast á
fyrra ári var stór sýning á verk-
um Munch í Feneyjum og vakti
mikla athvgli. Af öðrum lista-
mönnnum Norðmanna fannst mér
eftirtektarverðastur málarinn
Thorvald Erichsen. Myndir Axels
Revold á þessari sýningu voru
og mjög eftirtektarverðar og
mun betur valdar en myndir
þær, er bcnn átti á Norsku list-
sýningunni í Reykjavík á s.l.
hausti. Sama er að segja um
myndir Jean Heiberg. Má raunar
fullvrða, aö öll deild Norðmanna
virðist miklu betur valin en á
sýningunni hér. Svartlistardeild
Norðmanna var mjög eftirtektar-
verð fyrir þá miklu tækni, er þeir
ráða yfir j því sviði, og vöktu
sérstaka eftirtekt tveir ungir
menn, sem þegar virðast hafa
náð ágætum árangri á því sviði.
Eru það þeir Knuth Rumohr og
Ludvig Eikaas,
sýndi einnig
stóðu verk þeirra ágætlega við
hlið hinna eldri manna.
Astrid Noack vakti einna
mesta eítiriekt af dönskum mynd
höggvurum enda eru verk henn-
Jóhannes S. Kjarval, (ísland) olíumálverk: Snæfellsjökull.
Hjorth og nútímamy-adhöggvar-
ans Arne jones.
Sýningd-.deild Finna hefur vfir
sér mjög pjóðiegan biæ, og flest
eru viðfangsecni listamannanna
dregin úr í.fi þjóðarmnar: sorgir
hennar og gleði, barátta fyrir
tilverunm cg gáski .andfólksins
hefur herttkið hinr skapandi
hug þessa.ar þrautseigu þjóðar.
Af eldu myndlisfarmönnum
voru sýnd verk efar Marcus
Collin, Juno Rissanes og Magnus
Enckell, ug af þeim yngri má
nefna tvo málara, er i'irðast eiga
Edvard Munch, (Noregur) olíumálverk: Sólin.
ar stílhrem og einföld. Yngri
kynslóðin átti sýna fulltrúa, þar
sem þeir voru Robert Jacobsen
og Erik Thommesen. Sá fyrri
gerir myn.iir sinar í járn, en sá
síðari aða.lega í tré.
Færeyingar eiga sinn fulltrúa
á Rómarr.vningunni, en það er
Sigura Winge j málarinn Mikines. Myndir hans
eftirtektarverða verða mjög sérstæðar við hlið
svartlist. dönsku lisfamannanna og vöktu
athygli fyrir persór.ulega lita-
meðferð og einfalda myndbygg-
ingu. Auðséð er á myndum Miki-
nes, að þjúð hans á sjálfstæða
menningu, sem á lítið sameigin-
legt með þeirri dönsku.
sér mikla íramtíð, þá Per Sten-
ius og Sair, Vanni. Höggmynda-
deild FinrV er langscærst af öll-
um deildunum á því sviði, og
voru þar bæði stórar og smáar
höggmyndr . Nokkuð virðist sú
listgrein vera i fösíum skorðum
hjá Finnum, og óneitanlega sakn-
ar maður þess að sjá þarp ekki
meiri umbí-ot og víðari sjóndpild-
arhring, <--ns og svo greinilega
er að finn. hjá hinum" No.rður-
löndunum. Þeir myndhöggivarar
finnskir, sem mest ber á, eru m.
a. Aaltonrn, Gunnar Finne og
Aimo Tukiainen.
Ég hef stiklað hér á stórú og
aðeins tilncínt einstaka nöfn frá.
hverju laudi. Hérlendis eru án,
efa margn sem þekiga eitthvað
til þeirra listamanna er ég hef
nefnt. og sumir þeirra hafa tekið
þátt í lislsýningum > Reykjavík
og eru því góðkunnir. Þessi grein
arstúfur er langt frá því að gefa
r.okkurt yt-rlit um þessa merki-
legu samncrrænu sýnmgu, er nú
eistir Rómaborg, en ætlunirí með
þessum fau orðum er eingðngu
að gefa íslenzkum lesehöum
augnablik.vnynd af Rómarsýning
unni. Það skal því enginn leggja
þann skibiing í sknf mitt; að
um listdóm sé að ræða, til þess
þarf ítarlegri skrif.
Rómarsýí.ingin í haild er til
mikils sóma fyrir hir.ar nor’rænu
þjóðir og verður án efa Víðtæk
kynning á ínenningu Deirra. Hún
sýnir greinlega hin mismunandi
þjóðareinkenni, sem glöggt koma
í ljós i *ist hverrar eir.stakrar
þjóðar. Af ítala hálfu hefur allt
verið gert, til að sýningin gæti
orðið fjölsótt. og allt samstarf
við þá hefur vefið hið ánægju-
legasta. Ef dæma má eftir þeim
viðtökum, er sýningm fékk hjá
ítölum þegar i byrjun, geta lista-
menn á Norðurlöndum unað hag
s;num vei, og þjóðirnar geta
glaðst yfir þeirri viðarkenningu,
sem list þeii ra hefur þegar fengið
í því landi. sem einna viðtækust
áhrif hefu' haft frá öndverðu á
myndlist Vfunnar.
Valíýr Fétursson.
t