Morgunblaðið - 26.06.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUTSBLAÐIÐ
Sunnudagur 26. júní 1955
OírpmM&M!)
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Sreyting á gjaidskrá SVR
samþykkf í bæjarsfjðrn
Alfreð Gíslason sfingur upp á að fækka ferðunum
KLUKKAN 9 í gærmorgun var haldið áfram þeim bæjarstjórnar-
fundi, sem frestað var s.l. fimmtudag. Til umræðu var breyt-
ing sú á fargjöldum með strætisvögnum, sem forstjóri SVR hafði
lagt til að framkvæmd yrði og áður hefur verið Iýst hér í blaðinu.
Tveggja milljarða
gjaldeyristjón á 10 árum
SÁ tími nálgast nú er síldarver-
tíðin fyrir Norðurlandi hefst.
Nú eins og jafnan áður er get-
gátum að því leitt, hvort þessum
kenjafiski muni þóknast að koma
á miðin. En eins og kunnugt er
hefur síldveiði að mestu brugð-
ist síðastliðin 10 sumur.
Undanfarnar vikur hafa síldar-
rannsóknarskip og vísindaménn
þriggja þjóða rannsakað afla-
horfur fyrir norðan og austan
Jand. Eru skipin nú öll komin til
Seyðisfjarðar og þegar þetta er
ritað stendur yfir fundur vísinda
mannanna um árangur rann-
sókna þeirra. Var búizt við til-
kynningu um niðurstöður þeirra
í gær eða í dag.
Aflabresturinn á norðlenzku
síldarvertíðinni hefur haft
meiri áhrif á þjóðarbúskap ís-
lendinga en menn gera sér al-
mennt ljóst. Samkvæmt út-
reikningi, sem fróðustu menn
hafa gert um áhrif hans á
gjaldeyrisöflun landsmanna er
áætlað að beint gjaldeyristap
í 10 sumur nemi nær tveimur
milljörðum króna, þ. e. 2 þús.
millj. króna. Samsvarar það
um 200 millj. kr. gjaldeyris-
tapi á ári á þessu tímabili.
En þessar tölur sýna aðeins
eina hlið á málinu. Áhrif afla-
brestsins á hag sjómanna og. út-
vegsmanna hafa einnig verið stór
kostleg. Gífurlegur hallarekstur
hefur orðið ár hvert á flestum
þeim skipum, sem til síldveiða
hafa farið. Og sjómenn hafa kom
ið heim svo að segja með tvær
hendur tómar.
Þegar á allt þetta er litið sætir
það raunar furðu, hvernig ís-
lenzkt efnahagslíf hefur staðizt
þau áföll, sem aflabresturinn á
Norðurlandssíldveiðunum hefur
haft í för með sér. En engum
dylzt að mörg byggðarlög fyrir
norðan og austan hafa beðið við
hann varanlegan hnekk. Síldar-
vertíðin var aðal bjargræðistími
þessara byggðarlaga. Þegar tekj-
ur fólksins hafa brugðizt, einmitt
þá hefur það haft örlagaríkar af-
leiðingar. Það hefur orðið að leita
eftir atvinnu í aðra landshluta,
og margt hefur jafnvel neyðzt til
þess að flytja búferlum.
Á efnahag sjávarútvegsins í
heild hefur síldarhallærið einn-
ig haft stórkostleg áhrif. Vélbáta-
útvegurinn hafði í stríðslokin bú-
ið sig sérstaklega vel undir síld-
veiðar með kaupum á stórum og
burðarmiklum skipum, sem ekki
voru eins hentug til þorskveiða.
Stórtap sumar eftir sumar hefur
bókstaflega eyðilagt fjárhag
margra útgerðarmanna og haft
víðtæka erfiðleika í för með sér.
Segja má, að lítið þýði að vera
að þylja þessar raunir. Mestu
máli skiptir að unnt reynist að
gera síldveiðarnar að árvissari at
vinnuvegi en þær hafa verið und
anfarin ár.
Eina leiðin til þess er hag-
nýting vísindanna í þágu
þeirra. Ný tæki, rannsóknar-
aðferðir og veiðiaðferðir hafa
skapað aukna möguleika til
þess að veiða síldina. Hefur
verið reynt að fylgjast eins vel
með á þessu sviði og tök hafa
verið á. Verður að leggja allt
kapp á það í framtíðinni að
afla þeirra tækja, sem auð-
veldað geta útvegsmönnum og
sjómönnum viðureignina við
hið silfurlitaða kenjadýr. Alla
krafta vísindamanna okkar
verður að hagnýta og skapa
þeim, sem bezta aðstöðu til
þess að vinna störf sín.
Við megum ekki gefast upp við
síldina enda þótt illa hafi gengið
undanfarin ár. Það er hægt að
ná til hennar, og allt bendir til
þess að hún sé hér við landið
lengur en við höfum til þessa
gert okkur ljóst.
í gær höfðu um 90 skip sótt um
leyfi til síldveiða fyrir Norður-
landi í sumar. í fyrrasumar voru
þau um 190. En gert er ráð fyrir
að mörg fleiri skip muni bætast
í hópinn næstu daga. Margir bíða
eftir tilkynningu vísindamann-
anna frá Seyðisfirði um ástand
og horfur á miðunum.
Annars er ekki undarlegt
þótt sjómenn og útvegsmenn
séu orðnir hálfragir við að
senda skip sín norður. Von-
brigðin undanfarin 10 sumur
hafa haft sín áhrif á marga
vegu. En alltaf lifir þó vonin
um betri tíma, „kraftsíld" og
stóra vinninginn í happdrætt-
inu.
I
Mannaslðir Tímans
ÞEGAR Steingrímur Steinþórs-
son var forsætisráðherra í sam-
steypustjórn Sjálfstæðisflokks-
ins og Framsóknarflokksins hafði
Morgunblaðið að jafnaði þann
hátt á að birta ræður hans, bæði
á þjóðhátíðardaginn og við ótal
mörg önnur tækifæri. Gegndi
blaðið með þessu sjálfsagðri
skyldu við lesendur sína og
kurteisisskyldu við stjórn lands-
ins. í öllum lýðræðisþjóðfélögum
þykir það sjálfsagt, að blöð geti
um eða birti ræður æðstu manna
þjóðarinnar við hátíðleg tæki-
færi.
Tíminn hefur allt annan hátt á
í þessu efni þegar formaður Sjálf
stæðisflokksins er forsætisráð-
herra í samsteypustjórn fyrr-
greindra flokka. Þá er ekki nóg
með það að blaðið birti svo að
segja aldrei ræður forsætisráð-
herrans, enda þótt hann tali fyrir
hönd ríkisstjórnarinnar í heild.
Það telur sér þvert á móti sæm-
andi að halda uppi stöðugum
árásum á hann fyrir ræður hans.
Þetta gerðist nú síðast eftir
þjóðhátíðardaginn. Ólafur Thors
flutti þar ágæta ræðu, þar sem
hann minntist frelsisbaráttunnar
og varaði jafnframt þjóðina við
gáleysi í efnahagsmálum sínum.
Ráðherrar Framsóknarflokksins
hefðu áreiðanlega gjarnan viljað
hafa flutt þessa ræðu enda fór
þvi víðsfjarri að flokksáróðurs í
þágu Sjálfstæðisflokksins sér-
staklega gætti nokkursstaðar í
henni.
En fyrir þessa ræðu hefur Tím
inn svívirt forsætisráðherrann
nær því daglega undanfarna daga.
Þetta eru mannasiðir Tímans.
Ráðherrar Framsóknarflokksins
segja eflaust, að þeir eigi engan
þátt í þessUm rriálflutningi blaðs
síns. En halda menn riú að það
sé haldgóð yfirlýáing? Er hægt
að trúa því til lengdar að Vel sið-
aðir og dreriglyndir stjórnmála-
menn láti blaði sínu haldast uppi
einstæðan ruddahátt í garð sam-
starfsmanna sinna?
j Alfreð Gíslason (A) taldi, að
sú hækkun á fargjöldum á kvöld
in og á helgidögum, sem lögð
væri til, væri óheppileg. Ef til
vill væri betra að hækka far-
gjöldin almennt, en um minni
upphæð hvert einstakt gjald. —
A. G. taldi að með fjölgun bíla
yrði minni þörf fyrir strætis-
Gíslason hafði bent á. B. D. kvað
fargjöld SVR lág samanborið við
það sem víða gerðist annars stað-
ar. T. d. væri gjald 35 sænskir
aurar í Stokkhólmi á daginn en
helmingi hærra á kvöldin og
væri það mun óhagstæðara en
hér, þrátt fyrir betri aðstöðu þar,
að mörgu leyti. B. D. kvað minni
vagnana og gæti þá verið rétt hlutaflokkana ekki eiga að bregða
leið að fækka ferðum og vögn-
um og draga þannig úr reksturs-
kostnaði.
Borgarstjóri lýsti ástæðunum
til breytinga á gjaldskránni, en
meginástæðan er stórfelld hækk-
un á kaupi, sem orðið hefur á
s.l. ári og nú í vor. f desember
var í bæjarstjórn samþykkt að
hækka gjaldskrána nokkuð af
þessari ástæðu, en sú hækkun
hefur ekki verið staðfest af inn-
flutningsskrifstofunni. Fulltrúi
Framsóknarmanna þar hefur
staðið á móti henni án þess þó
að færa fram nokkur rök, sem
hald er í.
fæti fyrir bæjarfyrirtæki, sem
væri vel rekið.
Guðbjartur Ólafsson (S.)
kvaðst mundi greiða breyting-
unni atkvæði, enda væri hún
sanngjarnasta leiðin, sem völ
væri á.
Að loknum umræðum var
breyting gjaldskrárinnar sam-
þykkt með 9 atkv. gegn 5.
Sumariaanaðiir
HÆKKUN Á KOSTNAÐI UM
214—3 MILLJ. KR.
Borgarstjóri kvað engan vé-
fengja að það væri rétt, að
reksturskostnaður S. V. mundi
hækka um 2Vz til 3 millj. kr. á
ári, að langmestu leyti vegna
kauphækkana. Spurningin væri
aðeins sú, hvernig mæta ætti
hallanum.
Hann kvaðst vilja taka
skýrt fram, að ekki kæmi til
mála að meirihluti bæjar-
stjórnar samþykkti að velta
þessum halla yfir á bæjar-
sjóð og hækka útsvörin til að
mæta honum. — Sjálfstæðis-
menn vildu að bæjarfyrirtæki
fengju sannvirði fyrir sina
þjónustu en yrðu ekki gerð að
bagga á bæjarstjórn.
SANNGJARNASTA LEIÐIN
j Þá væri viðfangsefnið það
jhvernig hækkunum á gjaldskrá
yrði komið við þannig að sann-
gjarnast yrði. Niðurstaðan hefði
orðið sú að forðast almenna
hækkun, sem kæmi verst við þá,
sem stufida vinnu fjarri heimili
, sínu á virkum dögum en hækka
fremur gjöld á kvöldin og á
helgidögum.
i Borgarstjóri kvað ekki koma
j til mála að fækka ferðum, eins
' og Alfreð Gíslason hefði minnzt
á, heldur yrði þvert á móti að
reyna að fjölga ferðum og bæta
' með því þjónustuna við bæjar-
; búa. Þó eitthvað fleiri hefðu nú
eignazt sjálfir bíla, en áður var,
' ætti það ekki að koma niður á
þeim, sem nota þyrftu strætis-
vagnana og væri óhafandi að
j fækka ferðum vegna þeirra, eins
1 og Alfreð Gíslason hefði drep-
ið á.
j Borgarstjóri kvað alla, sem til
þekktu vera sammála um að
SVR væri reknir með hagsýni og
væri stefnan sú að kaupa fleiri
diesel-vagna til að draga úr
kostnaði. Minnti hann á þá til-
lögu, sem hann hefði nýlega bor-
ið fram um lántöku til kaupa á
slíkum vögnum,
^ SAMVIZKA
MINNIHLUTA-FLOKKANNA
i Báður Daníelsson (Þ.) taldi að
ekki væri um annað að ræða en
breyta gjaldskrá SVR vegna auk
ins tilkostnaðar, enda mundi
áætlun forstjórans um hækkanir
kostnaðar nærri lagi. B. D. taldi
SVR rekna með hagsýni og kvað
bæjarbúa mundi finna til þess ef
reksturinn væri í ólestri vegna
þess að ekki væri hægt að standa
undir kostnaði. Hann taldi að
ekki mundi mælast vel fyrir að
fækka ferðum, eins og Alfreð
Barstúlka að baki.
CASABLANCA — Barstúlka ein
hefir verið handtekin og ásökuð
um að hafa staðið á bak við óeirð
irnar í Marokkó. Jafnframt hefir
lögregluforingi einn verið hand-
tekinn af sama tilefni.
KVENFELAG NESSÓKNAR
heldur fjölbreytta útiskemmtun
hjá íþróttahúsi KR við Kapla-
skjólsveg í dag kl. 2 (sunnudag).
Fyrst verður messa, þar næst
talar herra biskupinn dr. theol.
Ásmundur Guðmundsson, söng-
flokkur sóknarinnar undir stjórn
Jóns ísleifssonar syngur, auk
þess spilar Lúðrasveit Reykja-
víkur, — Gestur Þorgrímsson
skemmtir, og fleira.
Veitingar verða ágætar allan
tímann; kaffiveitingar kvenfé-
lagsins eru orðlagðar og sízt
verður dregið úr gæðum þeirra
á þessum degi. Auk þess verða
gosdrykkir, ís og sælgæti.
Að lokum verður dansað eftir
hljómfalli ágætustu hljómsveit-
ar.
Er Nessóknarfólk og allir aðrir
velunnarar kvenfélagsins beðnir
að koma og sannprófa í sjón og
raun myndarskap og veitingar
kvenfélagsins, og standa sem
bezt með og styðja konurnar 1
þessu starfi. Hér eru öll störf
og allt framlag látið án endur-
gjalds, því öllu fé sem inn kem-
ur verður varið til kaupa á pípu-
orgeli sem kvenfélagið hyggst að
gefa hinni tilvonandi Neskirkju.
Það er ósk mín og von að þessi
skemmtun megi fara sem bezt
fram, að hún megi sameina sókn-
arfólk í góðu hugsjónamáli og
glæða starfsvilja þess fyrir mál-
efnum Nessóknar, og Kvenfélag-
ið megi hafa heiður og gagn af
Frh. á bls. 12.
VeU andi ólrifar:
H
Svar til „Reykvísks
knattspyrnuunnanda“.
R. VELVAKANDI!
Ég varð sannast sagna dá-
lítið undrandi, er ég las greinina
frá reykvískum knattspyrnuunn-
anda í dálkum yðar í dag (23.
júní). Mér varð á að spyrja:
Hvað meinar maðurinn með
svona skrifum? Á nú að fara að
koma af stað moldvörpustarfsemi
— og ósamlyndi í knattspyrnu-
málum okkar, einmitt nú, er við
þurfum að halda á allri þeirri
samvinnu og samlyndi, sem tök
eru á. Knattspyrnan er flokka-
íþrótt eins og við vitum og bygg-
ist því að langmestu leyti á sam-
vinnu, samleik og, ekki hvað sízt
— samlyndi. Þetta á að vísu við
fyrst og fremst um leikmennina
sjálfa, hinn 11 manna flokk, sem
við sjáum á leikvellinum.
En fæstir af öllum þeim áhorf-
endahóp, sem sækir völlinn, gera
sér grein fyrir, að fyrir hvern
einasta leik, sem fram fer er
unnið mikið og erfitt starf af
stjórnendum og forráðamönnum
félaganna. Þetta starf, þessi „for-
leikur“, ef svo mætti að orði kom
ast, þarf líka á samvinnu og sam-
leik að halda eigi vel að takast.
Því betri sem sá samleikur er,
því bfetri árangur næst á vellin-
um.
Hefði átt að hugsa sig
betur um.
VIÐ alla stórleiki þarf því að
vanda mikið til við forleikinn
því að þar er meira í húfi. —
Þessvegna finnst mér, að hátt-
virtur „Reykvískur knattspyrnu-
unnandi" hefði átt að hugsa sig
vandlega um, áður en hann lét
slíkt frá sér fara á prenti, þ. e. að
slá því föstu frammi fyrir lands-
mönnum, að okkar knattspyrnu-
laridsliðsnefnd sé ekki starfi sínu
vaxin og því skuli hún lögð al-
gerlega niður og landsliðsþjálfari
látinn einn um það að velja vænt
anlegt lið til keppni við Dani.
Erfitt starf. irl .A
NÚ vita allir, sem til þekkja,
að það er sitt hvað að vera
landsliðsþjálfari og að vera í
landsliðsnefnd. Ég veit ekki bet-
ur en að þær landsliðsnefndir,
sem við höfum haft hafi staðið
sig með sóma og fólk hafi að at-
huguðu máli verið harla ánægt
með val hennar á mönnum í
landslið yfirleitt, svo erfitt, sem
slíkt starf hlýtur að vera. Ekki
veit ég heldur til, að menn hafi
verið neitt óánægðir með okkar
landsliðsþjálfara, svo að mínum
dómi er óþarfi og vægast sagt
mjög ódrengilega gert af „Reyk-
vískum knattspyrnuunnanda“ að
hefja slíkt hnútukast að lands-
liðsnefnd, sem raun ber vitni.
Hvetjandi eggjunarorð til okk
ar ágæta „forleiksliðs" hefðu ver-
ið miklu betur til fallin — og
tímabær.
Megi starf landsliðsnefndar og
þjálfara verða heilladrjúgt og
þeim og okkur öllum til sóma. —
Guðm. Sigurðsson (knattspyrnu-
dómari)“.

Um rétt á aðalbraut.
ÍLSTJÓRI hefir orðið:
„Oft er talað í umkvörtunar-
tón um framkomu almennings i
umferðarmálum, svo að mörg orð
þar til viðbótar væri víst að bera
í bakkafullan lækinn. En aldrei
er góð vísa of oft kveðin og mig
langar til að benda hér á eitt
atriði sérstaklega — og sú ábend
ing er reyndar til starfsbræðra
minna, bílstjóranna og annarra
bifreiðaeigenda yfirleitt. í um-
ferðareglunum er skýrt og ákveð
ið fyrirmæli um forgangsrétt að-
albrauta gagnvart öðrum götum.
Þetta er í rauninni eitt hið allra
fyrsta, sem ökukennari kennir
nemanda sínum •— og leggur ríkt
á við hann, að ekki sé út af
brugðið. — Reyndin er hinsvegar
sú í umferðinni daglega, að regl-
an um aðalbrautina er freklega
virt að vettugi — og það stund-
um svo, að liggur við stórslysum
af þeim sökum. Þetta vildi ég góð
fúslega minna á, alla þá sem bif-
reiðastjórn hafa með höndum. —
Bilstjóri." ,.t , ,,
■ G>o
(.iruíit.ikn f.*:d í.íier ••••". V
Merkið, sem
klæðir landið.