Morgunblaðið - 28.09.1955, Blaðsíða 9
Miðvikudagur 28. sept. 1955
MORGUNBLAÐIB
9
Sjötugur í dag:
Geir G. Zoega vegamálastjóri
fAÐURINN, sem hefur byggt
upp íslenzkar samgöngur á
Jandi, lagt nærri 10 þús. km af
akfærum vegum og byggt 770
brýr, er orðinn sjötugur. í þau
44 ár, sem hann hefur starfað að
íslenzkum vegaframkvæmdum,
liafa orðið þáttaskil í lífi þjóðar-
innar á sviði samgangna hennar.
Akvegurinn og bifreiðin hafa
leyst reiðgötuna og þarfasta
þjóninn af hólmi. — Maðurinn,
sem hefur stjórnað þessu mikla
verki af ótrúlegum dugnaði, fyr-
irhyggju og yfirsýn, er Geir G.
Zoega, vegamálastjóri.
Þegar Mbl. ætlaði fyrir nokkr-
um dögum að fá samtal við véga-
rnálastjórann, fékk það þau svör
að hann væri úti á landi, vestur
á Fjörðum í eftirlitsferð með
vegagerðum og brúarbygging-
um. Hann kæmi ekki til Reykja-
víkur fyrr en á þriðjudagskvöld.
Þannig hefur starf Geirs Zoega
alltaf verið. Hann hefur eiginlega
alltaf verið „úti á landi“, enda
þótt heimili hans og skrifstofa
liafi verið í höfuðborginni. — Ef
hann hefur ekki sjálfur verið á
ferðalagi, hefur hugur hans verið
úti í sveitunum hjá vegavinnu-
fólkinu og verkstjórunum við
torúarbyggingar og vegagerðir.
Enginn íslendingur hefur ferð-
ast meira um Island en Geir
Zoega. Það er varla ofmælt, að
enginn þekki það heldur betur.
Allsstaðar þar sem vegur liggur
þekkir hann svo að segja hvern
Mlómeter, hvern háls og heiði,
toeygju og brekku.
En óbyggðirnar, þar sem veg-
ána þrýtur hafa einnig átt hug
hans. Sem forseti Ferðafélags ís-
lands um langt skeið, hefur hann
átt ríkan þátt í að opna augu
þjóðar sinnar fyrir töfrum þeirra,
fegurð fjallanna og heilnæmi
ferðalaganna.
Geir Zoega hefir þannig verið
einn mikilvirkasti brautryðjand-
inn í hinu nýja landnámi á ís-
landi. Hann hefur með starfi
sínu reist sér minnisvarða, sem
standa mun langt fram um aldir.
Þegar ég fór í fyrsta skipti í
Jangferð í bifreið og sá allvíða Z
á spjaldi við veginn hélt ég að
þetta væri fangamark Geirs
Zoega. Með þessu væri verið að
merkja honum vegina, sem hann
hafði haft yfirumsjón með að
leggja.
Það er nokkuð langt síðan
þessi hugmynd hvarfiaði að mér.
En nú er bæði mér og öðrum fyr-
ír löngu orðið ljóst, að vegamála-
stjórinn, sem starfað hefur í 44
ár að vegagerðum þjóðar sinnar,
þarf ekki á því að halda að
merkja sér þessi verk sín. Það
væri líka mjög ólíkt honum að
gera það. Svo yfirlætislaus er
hann og hógvær í störfum sínum
«og allri framkomu. Verkin sjálf
'tala. Þau segja frá því ævintýri,
sem gerzt hefur i samgöngumál-
um íslendinga undir forystu
Geirs Zoega. Það þarf enga Z á
spjaldi við veginn til þess að
rninna á hann og starf hans. Hitt
er annað mál að þessi merki eru
gagnleg við hinar mörgu beygjur
á íslenzkum vegum. En þau eru
tákn þess að það var fátæk þjóð,
sem var að byggja upp stórt og
erfitt land. Ef Geir Zoega hefði
haft meira fé til þess að byggja
fyrir vegina, væru Z-urnar færri.
Geir G. Zoega er fæddur í
Jteykjavík 28. september árið
1885, sonur Geirs Zoega rektors
<og Bryndísar Sigurðardóttur
konu hans.
Hann lauk stúdentsrófi árið
1903 og prófi í verkfræði í Kaup-
mannahöfn árið 1911. Það sama
ár var hann skipaður aðstoðar-
verkfræðingur hjá landsverk-
fræðingi, sem þá var Jón heitinn
Undir stjórn hans hafa verið byggðar 770 brýr
og lagðir nær 10 jbús. km langir akvegir
Geir G. Zoega, vegamálastjóri.
óhlutdrægni og ötulíeiki. Þegar
hann lætur af starfi vegamála-
stjóra mun hann hljóta miklar
þakkir alþjóðar fyrir mikið og
gifturíkt lífsstarf.
Geir Zoega er kvæntur Hólm-
fríði Geirsdóttur Zoega, kaup-
manns og útgerðarmanns í
Reykjavík, og konu hans Helgu
Jónsdóttur, ágætri konu, sem
byggt hefur upp glæsilegt og fag-
urt heimili. Hafa þau átt sex
mannvænleg börn og eru fimm
þeirra á lífi. Eru það tveir synir,
þeir Geir Agnar vélfræðingur,
og Gunnar viðskiptafræðingur,
og þrjár dætur, Bryndís, Áslaug
og Ingileif.
Til Geirs Zoega og heimilis
hans munu í dag berast margar
í ýmsum félagssamtökum hef- ' hlýjar afmælis- og árnaðaróskir.
ur Geir Zoega einnig unnið mikið Það er von vina hans, að enda
starf og gott. Hann hefur í stuttu þótt mesta annríki hans sé að
máli sagt verið sómi verkfræð- ljúka við byggingu brúa og vega
ingastéttarinnar í landinu. I fyrir þjóðina, þá eigi hann sjálf •
1 ur ennþá langa og gleðiríka veg-
ferð fyrir höndum um hin efri ár
þroska og hvíldar.
Þorláksson. Þarmeð var lífsbraut
hans mörkuð. Síðan hefur hann
óslitið starfað að vega- og brú-
argerðum í landinu.
Árið 1917 var hann svo skip-
aður vegamálastjóri og hefur
gegnt því starfi síðan.
Hér verða ekki rakin hin fjöl-
þættu störf þessa afkastamikla
I brautryðjanda á sviði verklegra
! framkvæmda og íslenzkrar verk-
menningar. En hann hefur komið
I þar víða við. Á sviði skipulags-
mála kauptúna og sjávarþorpa
hefur hann unnið mikið starf,
sem formaður skipulagsnefndar
frá byrjun. Formaður Flóanefnd-
ar var hann skipaður árið 1926
og átti þar mikinn þátt í þýð-
ingarmiklum framkvæmdum í
þágu sveitanna á Suðurlands-
undirlendinu.
Öll störf sín hefur Geir Zoega
unnið af dæmafárri samvizku-
semi og nákvæmni. Mun það
trauðla ofmælt, að hann sé einn
af beztu og traustustu embættis-
mönnum þjóðarinnar. — Meðal
samstarfsmanna sinna er hann
virtur og vinsæll. Hið nána sam-
band hans og eftirlit með fram-
kvæmdum um land allt hefur
skapað honum mikinn fjölda
vina í svo að segja hverri sveit.
Geir Zoega er glæsimenni í
sjón og raun. Öll framkoma hans
mótazt af megineinkennum skap-
gerðar hans, góðvild og prúð-
mennsku, óhlutdrægni og ein-
lægum vilja til þess að vinna
þjóð sinni vel.
Það er hvorki næðissamt verk
né þakklátt að stjórna í marga
áratugi vega- og brúar-
gerðum í landi, sem lengstum
hefur skort þessar samgönguum-
bætur. En Geir Zoega hefur tek-
izt það þannig, að hann hefur í
senn hlotið virðingu og vinsæld-
ir meðal yfirboðara sinna í stjórn
landsins og á löggjafarsamkomu
þjóðarinnar, og meðal fólks úti
um byggðirnar. VeldUr þar fyrst
og fremst um heiðarleiki hans,
S. Bj.
hefir hann því veitt vegamála-
skrifstofunni forstöðu tæp tvö ár
miður en fjóra áratugi.
Þegar Geir hóf störf sín hér á
landi voru verkfræðileg stölrf
öll í byrjun, verkfræðingar fáir
og svo að segja alveg nýtilkomnir
á öllum sviðum. Þegar verkfræð-
ingafélagið var stofnað 1912 var
Geir einn yngsti meðlimur þess.
Segja má að verkfræðingar síð-
an hafi um margt skapað nýja öld
á íslandi, og má þar segja um
Geir að enginn hafi látið jafn
mikið sýnilegt verk eftir sig
liggja sem hann. Vegagerð lands-
ins leynir sér ekki enda mun
þetta almennt viðurkennt. Fyrsta
aldarfjórðung þessarar aldar mið
aði vegagerðinni fremur hægt,
en annan aldarfjórðunginn þeim
mun betur og það eru ekki aðeins
vegalengdirnar sem aukizt hafa
svo stórkostlega, heldur hafa og
kröfur til veganna vaxið eigi
minna, svo að burðarmagn, greið-
færi og viðhald þeirra er ólíkt
því sem fyrr var.
En þótt stjórn vegalagninga og
brúabygginga um land allt hafi
þurft mikilla umsvifa við, hefir
Geir þó getað sinnt ýmsum fleiri
störfum í þjónustu ríkisins og
annarra. Hann hefir verið ráðu-
nautur um brunamál um land
allt og starfað í skipulagsnefnd
kauptúna og sjávarþorpa, sem
hvorttveggja myndi vera all-taf-
samt verk cðrum mönnum. Rikis-
stjórnin hefir auk þess oft leitað
aðstoðar hans við ýms tækifæri,
einkum er greiða þurfti fyrir er-
lendum gestum, t. d. við undir-
búning Alþingishátíðarinnar
1930. Hefir hann ávallt með lip-
urð og virðuleika leyst hin erfið-
ustu verk á því sviði og verið þar
ríkisstjórninni hjálplegur lengi.
Þótt Geir verði nú að láta af
vegamálastjórastarfinu veit ég að
hann muni eiga eftir að afkasta
enn miklu starfi, bæði í þágu
ríkis og annarra og gera það með
þeirri prýði enn um langt skeið,
sem einkennt hefir öll hans störf
til þessa. Beztu hamingjuóskir og
þakkir fylgi honum ævinlega.
Steingrimur Jónsson.
G-^S®S>v_?
Gekk ötull
og áræðinn að
stóru verkefni
ÞEGAR litið er yfir tækniþróun'
hér á landi á fyrri hluta þessarar
aldar, bera án efa framfarir
samgöngumálanna hvað hæst. —
Hinar strjálu byggðir landsins,
sem aðeins voru tengdar vörðuð-
um vegleysum og óljósum götu-
slóðum, eru nú velflestar komnar
í vegasamband. Stórár og foraðs-
fljót, sem áður voru skaðræðis-
farartálmar bera nú á bökkum
sínum traustar brýr.
Að vísu er ógrynni ógert enn
í þessum efnum, en stórvirki hafa
þegar verið unnin, sérstaklega
þegar tillit er tekið til stærðar
landsins og erfiðrar náttúru.
Á spjöldum þeirrar sögu, er
síðar kann að verða skráð um
þetta tímabil samgöngubóta hér-
lendis mun nafn Geirs G. Zoéga
vegamálastjóra viða að finna.
Geir G. Zoéga má telja yngstan
í hópi hinna fyrstu verkfræðinga
íslenzkra. Hann er því einn aí
brautryðjendum verkfræðinnar
hér, enda einn af 13 stofnendum
Verkfræðingafélags íslands árið
1912. Síðan hefir íslenzkum verk-
fræðingum fjölgað mjög og eru
nú orðnir fjölmenn sveit, sem í
dag sendir honum sinn bezta vott
virðingar og trausts.
Ég get ekki lokið þessum lín-
um án þess að færa Geir G.
Zoéga mínar beztu þakkir fyrir
fyrstu starfsár mín hér, er ég
ungur og óreyndur átti því láni
að fagna að njóta um skeið hand-
leiðslu hans sem starfsmaður á
Vegamálaskrifstofunni. Á þess-
um árum kynntist ég frábærri
atorku hans og samvizkusemi í
öllum störfum.
Ég árna Geir G. Zoéga sjötug-
um allra heilla, megi hann lifa
vel og njóta sæll starfshvíldar að
afloknu miklu dagsverki.
Árni Snævarr.
V estmannaeymg-
ar %b§jasí kaupa
farþegasklp
VESTMANNAEYJUM, 26. sept.:
— Að undanförnu hefir gætt tals-
vert mikillar óánægju í Vest-
mannaeyjum með ófullnægjandi
sjósamgöngur til Eyja. Sérstak-
lega hefir þessi óánægja verið»
áberandi í sumar, þegar sífelldax'
sunnanáttir og dimmviðri hafa
mjög hamlað flugi til Eyja; og
ekki hefir bætt úr skák, að þrá-
faldlega hefir komið fyrir, að
skip Skipaútgerðar ríkisins hati
farið fram hjá Eyjum og ekki
komið þar við þrátt fyrir áætlun.
Með hliðsjón af þessu, sem héí
hefir verið sagt var fyrir for-
göngu nokkurra manna í Vest-
mannaeyjum boðað til fundarins
til að ráða fram úr þessu vanda-
máli. Var fundurinn fjölsóttur og
tóku margir menn til máls.
Voru allir á einu máli um það,
að skjótra úrbóta væri þörf og
þá helzt í því formi að kaupa
skip, sem hefði fastar áætlunar-
ferðir milli Reykjavíkur og Vest-
mannaeyja og annaðist vöru- og
mannflutninga.
Á fundinum var kosin nefnd 9
manna til þess að undirbúa stofn-
un félags, er kaupi skipið og
annist rekstur þess. — Bj. Guðm.
Enginn lætur jafn
mikið sýnilegt
verk eftir sig
EMBÆTTISMENN ríkisins skulu
samkvæmt lögum hætta störfum,
er þeir eru sjötugir. Þeir eru þá
úrskurðaðir úr leik, ekki færir
um að gegna embættisstörfum, er
þeir hafa rækt, oft með ágætum
um áratugi og endaþótt þeir séu
enn í fullu starfsfjöri. Um þetta
verður mér á að hugsa, þegar
Geir Zoéga vegamálastjóri verð-
ur sjötugur. Hann kom hingað til ' Hann réðist ungur verkfræðing-
lands að loknu verkfræðinámi
árið 1911 og gerðist þá aðstoðar-
verkfræðingur Vegagerðar ríkis-
ins. Þar fékk sú stofnun góðan
liðsmann. Þegar þáverandi lands-
verkfræðingur Jón Þorláksson lét
af störfum 1917, sem verkfræð-
ingur í þjónustu ríkisins var Geir
sjálfkjörinn eftirmaður hans og
ur til starfa, gekk ötull og áræð-
inn að stóru verkefni og getur nú
í dag litið um öxl yfir langan og
farsælan veg.
Það orkar ekki tvímælis, að
honum mun nú hvarvetna frá
byggðu bóli berast óskir árnaðar
og þakklætis, er sýna að störf
hans eru metin að verðleikum.
Piinik ve!
upp lagður
ARGENTINSKI skákmeistarinre
Pilnik kom í gærkveldi til lands-
ins með flugvél Flugfélags ís-
lands, frá Kaupmannahöfn. Hann
virtist vel upp lagður eftir ferð-
ina. Stjórn Taflfélags Reykjavík-
ur og aðrir skákmenn tóku ó móti
honum á flugvellinum. Ætlunin
var að hann tefldi fyrsta fjöltefli
sitt í kvöld en því verður frestað
til fimmtudagskvölds.
HugaS að lyfjafræði-
kennsíu
HEILBRIGÐISMÁLARÁÐ-
HERRA, Ingólfur Jónsson, hefir
skipað nefnd til þess að gera
tillögur um framtíðarskipan.
lyfjafræðikennslunnar í landinu
og eru í nefndinni Baldur Möller,
fulltrúi í dóms- og kirkjumála-
ráðuneytinu, Guðni Ólafsson,
apótekari og Ólafur Ólafsson,
lyfjafræðingur.