Morgunblaðið - 06.10.1955, Qupperneq 9

Fimmtudagur 6. okt. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
25
/ Miklaholtshreppi er myndar- og dugnaöarfólk
í MIKLAHOLTSHREPPI á Snæ-
fellsnesi er annálað myndar-
og dugnaðarfólk. Það er því ekki
úr vegi að skreppa að Borg og
hitta þar að máli Pál bónda Páls-
son hreppstjóra. Það er réttar-
dagur og við ökum frá Miðhrauni
sem leið liggur að Borg. Komum
þangað eftir tuttugu mínútna
akstur. Að Borg er í rótum Urð-
aríells og það má fljótt greina úr
nokkurri fjarlægð, að hér er vel
byggt og myndarbú. Okkur er
boðið í stofu, það er gestkvæmt
og húsbændur skála við gesti sína
að góðum íslenzkum sið. Það er
réttardagur Hér er mikil rausn
á öllum hlutum og notalegt að
koma, ókunnugur. Og nú skul-
um við biðja Pál bónda að leysa
frá skjóðunni og segja okkur
undan og ofan af högum Mikla-
holtsbænda.
■— Súmarið var eitt hið allra
"eríiðasta, sem nokkur maður
man hér um slóðir, segir Páll
<og leiðir mig inn í stofu sína. —.
Ég hef átt tal við 82 ára gamlan
bónda um veðráttuna og kveðst
hann ekki mun annað eins. Hér
sunnan fjalls á Snæfellsnesi kom
ekki þurr sólarhringur frá 16.
júní til 14 september. Þá komu
2 þurrkdagar, en síðan hefir rignt
eitthvað á hverjum sólarhring,
I
I
Þar reisa bændur rafslöðvar sjálfir og eiga alii upp í S hifreiðar
Bændurnir að Borg hafa komið sér upp stórri og aflmikilli rafstöð.
Hér sést Páll hreppstjóri Pálsson í vélahúsinu.
venjulega, illa verkuð, úr sér STÆRRI VATNSFÖLL
sprottin og hrakin. Margir bænd- VIRKJUD
ur hafa verkað vothey með mesta í dag réttuðum við í síðasta
móti og það bjargar töluvert það skipti í Miðhraunsrétt ,og er bygg
sem það nær, en ásetningur verð- ingu nýrrar fjárréttar langt kom
ur þó með lakasta móti. I
Þrátt fyrir þetta erfiða og
slæma sumar, heldur Páll hrepp-
s stjóri áfram, mun bústofn bænda '
i ekki ganga verulega saman. —'
Nautgripum verður einna helzt,
fækkað, en reynt að halda í ær- !
stofninn og eitthvað verður sett'
á af lömbum til viðhalds stofni 1
og fyrir vanhöldum. Þetta erfiða
sumar keimir okkur að búa okk-
ur betur undir næsta áfanga, því i
að bóndinn — allt sitt á, undir 1
sól og regni, eins og þar stendur.
Á undanförnum árum hafa ris-
ið hér upp 3 nýbýli og ræktunar
framkvæmdir verið miklar vegna
þeirra. Loks má svo geta þess,
að sími er á hverjum bæ í sveit- -
inni og flestum bæjum sýslunnar,
. og í sumar hefur verið lögð há-
i spennulína frá Fossárvirkjun-
, inni um Fróðárhrepp og í Graf-
! arnes. Er nú þegar hafinn undir-
| búningur undir virkjun stærri
vatnsfalla.
*
Næsti bær við Borg er Gröf
og býr bar ásamt fjölskyldu sinni
Helgi Pétursson bóndi og bif-
reiðaeigandi. Hann heldur uppi
áætlunarferðum um Snæfellsnes,
á 4 langferðabíla, 2 mjólkurbíla,
jeppa og vörubíl. Er slíkur bif-
reiðakostur ekki á hverjum bæ,
enda hefir Helgi annazt mjólkur-
og áætlunarferðir um langt skeið.
Það er því rétt að koma við hjá
honum og rabba við hann stund-
arkorn um starf hans. Helga seg-
ist svo frá:
RVIK — OLAFSVIK—SANDUR
— Ég byrjaði að aka langferða-
Helgi Pétursson í Gröf. — „Ég
hef ætíð haft örugga og góða
bílstjóra.
þótt úrkoman hafi minnkað frá
því sem áður var. Má því segja,
að 14.—18. sept. hafi verið einu
þurrkflæsurnar á sumrinu.
— UNDTR SÓL OG REGNI
Heyin eru alls staðar minni en
AF RÆKTUÐU LANDI
Undan farin ár hafa verið hér í
sveitinni miklar byggingar- og
ræktunarframkvæmdir. Skurð-
grafa hefur verið hér í sveitinni
| við framræslustörf í sumar og
fyrrasumar í annarri umferð. •—
Þetta hefir í för með sér, að
bændur geta innan fárra ára tek-
ið allan heyskap sinn á ræktuðu
landi.
Þá hafa verið byggðar hér í
sveitinni á undan förnum árum
4 heimilisrafstöðvar, sem allar
fullnægja upphitun, suðu og lýs-
ingu heiniilanna. Einnig er raf-
magnið nægilegt til súgþurrk-
unar.
Bærinn að Borg. — Urðarfell er í baksýn. — Ljósm. Mbl. Ól. K. M.
ið. Hún er mikið
mannvirki og er
Vegamótum.
og varanlegt
skammt frá
bílum hér 1928 og hef annazt áætl
unarferðir æ siðan. Fyrst í stað
var aðeins ekið úr Borgarnesi og
hingað í sveitirnar á sunnan
verðu Snæfellsnesi, en svo smá-
lengdist leiðin, og nú hef ég sér-
leyfi á leiðinni: Reykjavík -—
ÓJafsvík — Sandur.
VORUBILL MEÐ LAUSUM
BEKKJUM
— Hefir ekki margt breytzt
frá því þú hófst áætlunarferðir
fyrst, Helgi?
— Jú. Það má nú segja. Fyrst
í stað notaði ég einungis vörubíla
með farþegabyrgi og jafnvel að-
eins lausum bekkjum. En nú láta
menn sér ekki nægja það lengur,
eins og gefur að skilja. í sumar
fékk ég nýjan áætlunarbíl af
gerðinni Scania Vabis og tekur
hann 34 farþega.
Farþegaflutningurinn hefir aúk
izt jöfnum skrefum þar til í sum-
ar, að hann var með langminnsta
móti vegna óþurrkanna. Ferða-
fólkið streymdi norður og austur
á land, en hafði aftur á móti
lítinu áhuga á að heimsækja okk-
ur hér á nesinu.
— En vegirnir?
— Þeir hafa auðvitað lagazt
mjög mikið. Fyrr á árum voru
Búðaóskar mesti farartálmi hér
á nesinu, en fyrir nokkrum ár-
um var þar lagður nýr og góður
vegur, svo að samgöngaerfiðleik-
ar eru litlir sem engir. Þá var
einnig lagður nýr vegur yfir Fróð
árheiði og má nú segja, að leiðin
til Ólafsvíkur sé ágæt. Lokið var
að leggja þann veg fyrir tveimur
árum. — Loks má svo geta þess,
að í sumar var opnuð ný leið
framan undir Snæfellsjökli, til
Sands og Rifs, svo að þangað er
einnig góður vegur, a. m. k. á
sumrin.
— Að lolrum sagði Helgi, um
leið og við kvöddum hann, vildi
ég aðeins segja, að þetta hefur
allt af gengið vel, ekki sízt vegna
þess, að ég hefi ætíð haft örugga
og góða bílstjóra.
Miðhraunsrétt lögð niður effir 250 ár
Nýjasti áætlunarbíll Helga í Gröf. Sonur hans stendur við bílinn,
enda ekur hann fyrir föffur sinn.
HINN 9. sept. var í síðasta skipti
réttað í Miðhraunsrétt í Mikla-
holtshreppi. Var það merkur við-
burður vestur þar, enda hefur fé
verið rekið í réttina í 250 ár.
Við slík tímamót var margs að
minnast og á réttardaginn var
glatt á hjalla hjá þeim Mikla-
holtsbændum, eins og svo oft
áður. Réttarveggirnir kunnu
áreiðanlega frá mörgu að segja,
þótt þeir leystu ekki frá skjóð-
unni, þegar skilnaðarstundin
rann upp, tappinn var tekinn úr
flöskunni og hópurinn söng í
síðasta skipti á þessum stað: „Hin
gömlu kynni gleymast ei“. Allt
líður þetta og tekur enda, jafnvel
gamlar réttir molna niður og
minningin ein verður eftir hjá
þeim, sem eitt pinn tóku tappann
úr og. sungu fullum hálsi um
gömul kynni.
EF VEGGIRNIR MÆTTU
MÆLA
Við ökum spölkorn i austur frá
Vegamótum og innan tíðar kom-
um við að Miðhrauni. Það er
ekki til setunnar boðið, við verð-
um að hraða okkur i réttirnar,
því að þeim er að ljúka. Það
gerir ekkert til þótt við missum
af einhverju, bara að við sjáum
síðustu kindurnar fara úr rétt-
Nú drekkum við réffarinnar skál — af sfúf
Miffhraunsrétt er orffin 250 ára. Ljósmyndari Mbl. Ól. K. M. tók
þessa mynd í síðustu viku, nánar tiltekið á réttardaginn. Á mynd-
inni sjást Miffhraunsmenn reka siðustu kindurnar úr réttinni. Voru
þær frá Miffhrauni. „Réttarinnar skál — af stút.“
inni. Það er sögulegur atburður
sem gerist ekki á hverjum degi.
Ég tala nú ekki um eftir 250
ár. Hvað skyldu kindurnar vera
orðnar margar, sem kvöddu
þessa rétt í síðasta sinn? Eða
gömlu bændurnir, sem nú eru1
horfnir af sjónarsviðinu, hvað
um þá? Þeir hafa skilið eftir
sig mörg spor við réttarveggina.
Hér hafa þeir sumir hverjir látið
fjúka í kviðlingum, sungið um|
kaldan eyðisand og að fara áfturi
í göngur, litið hreyknir yfir fjár-J
hópinn sinn og strokið einni og
einni kind. Ef veggirnir mættu
mæla . . .
VEL í SVEIT SETT
Réttin er nokkurn spöl frá
Miðhrauni og stendur við hall-
andi brekku við Grímsá. Er hún‘
ágætlega í sveit sett, í fögru og
tignarlegu umhverfi. Hún er
hlaðin upp með hraungrjóti ogj
hefur það verið mikil vinna á;
sínum tíma. Hún er allstór og j
myndarleg og lítið farin að láta
á sjá, þrátt fyrir aldurinn.
★
Það er víst bezt að hitta ein-
hvern bændanna að máli og
heyra hvað þeir hafa að segja
á þessari stund. Fyrst ekkert er
að græða á þögJu hraUngrýtinu,
er ekki úr vegi að rabba við
þá Ásgrím G. Þorgrímsson bónda
á Borg og Jóhann Lárusson bónda
á Litlu-Þúfu við Laxá. Þeir eru
Frh. á bls. 26.