Morgunblaðið - 28.10.1955, Blaðsíða 7

f Föstudagur 28. okt. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
51 )
Samþykktir iðnfc>ing$ins:
Iðnfræðsla — Skípulagsmál bygg-
ingariðnaðarins — Launakjör —
Endurskoðun skatta og
útsvarsiaga — Iðnaðarmáia-
siofnun íslands
IÐNÞINGIÐ samþykkti eftirfar-
andi tillögur um iðnfræðslu-
málin:
Iðnþingið telur, að ennþá sé
verklega kennslan í sumum iðn-
greinum ekki í því lagi sem vera
jþyrfti, og beinir því þess vegna til
íðnfræðsluráðs, að gera sem fyrst
ráðstafanir til þess að auka eftir-
lit með henni.
\
SKIPULAGSMÁL
EYGGINGAIÐNAÐARINS
Þá var rætt um skipulagsmál
byggingariðnaðarins og urðu all-
miklar umræður um þau mál,
einkum með tilliti til þess, hvað
hægt væri að gera til að lækka
byggingakostnaðinn.
Samþykkt var eftirfarandi
álykt-un:
17. Iðnþing íslendinga felur
stjórn Landssambands iðnaðar-
manna að vinna að því við ríkis-
stjórnina, bæjarstjórn Reykjavík-
ur og ef til vill fleiri bæjarfélög,
að skipuð verði nefnd sérfróðra
manna (byggingariðnaðarmanna,
húsameistara og verkfræðinga)
til þess að rannsaka bygginga-
mál bæjanna, bæði hvað snertir
. kostnað, hagnýtingu efnis og
gerð og skipulag bygginga, svo
og lánakjör bygginga með tilliti
til byggingarkostnaðar. — Yerði
gefin út skýrsla að rannsókn þess
ari lokinni, er geti verið almenn-
ingi til leiðbeiningar.
LÁNAKJÖR IÐNAÐARINS
Þá var rætt um Iðnaðarbank-
ann og lánakjör iðnaðarins og var
eftirfarandi ályktun samþykkt:
17. Iðnþing íslendinga lýsir vfir
ánægju sinni yfir því, að Iðnaðar-
banki íslands hefur eflzt vonum
framar og er nú þegar kominn
. á traustan grundvöll. Hann hef-
ur þegar veitt mörgum iðnfyrir-
tækjum og iðnaðarmönnum mik-
ilsverða aðstoð, sem ekki hefði
fengizt hefði honum ekki verið
komið á fót. En ennþá vantar
mikið á, að bætt sé úr brýnustu
þörf iðju og iðnaðar fyrir lánsfé
til rekstrar atvinnufyrirtækja,
enda hefur lán það, að upphæð
kr. 15 milljónir, sem Alþingi
heimilar ríkisstjói-ninni að taka
og endurlána bankanum, ekki
fengizt enn. Þingið fagnar því
framkomnu frumvarpi til laga
um eflingu iðnlánasjóðs og
treystir því, að Alþingi taki því
vel og geri það að lögum á þessu
þingi.
SKATTAMÁL
Rætt var um skattamál og
hafði fjármálanefnd lagt fram
mjög ítarlegar tillögur um
skattamálin. Hafði formaður
nefndarinnar, Einar Gíslason,
framsögu, og gerði hann ítarlega
grein fyrir tíllögunum og ástand-
inu í skattamálunum í dag. All-
miklar umræður urðu um málið
og voru eftirfarandi ályktanir
samþykktar:
17. Iðnþing íslendinga, haldið
í Reykjavík árið 1955, skorar á
ríkisstjórnina að efna svo fljótt,
sem auðið er, fyrirheit sín um
að Ijúka endurskoðun skatta- og
útsvarslaganna. Telur Iðnþingið
í því sambandi nauðsynlegt, að
við lagasetninguna verði tekið
tillit til eftirfarandi atriða:
1. Að sett verði skýr ákvæði
í skatta- og útsvarslög. er kveði
á um að samanlagðir tekjuskatt-
ar, tekju- og eignaútsvör megi
aldrei fara fram úr vissum
hundraðshluta skattskyldra
tekna aðila. (Skattskyldar tekjur
fýrirtækis er sú upphæð, sem
fundin er með því, að draga frá
nettótekjum 5% af hlutafé og
varasjóðstillög).
Eigi skal heimilt að leggja á
veltuútsvar. Fáist það eigi fram-
gengt verði sett. nákvæm fyrir-
mæli í útsvarslög, er ákveði hve
háan hundraðshluía af veltu
megi taka í veltuútsvar og ákveð-
ið að veltuútsvar sé frádráttar-
bært við ákvörðun skattskyldra
tekna.
2. Að komið verði í veg fyrir
að verðbólga geti orðið þess vald-
andi, að sömu real-tekjur séu
skattlagðar með. síhækkandi
hundraðshluta af tekjum, vegna
hins stighækkandi skattstiga. —
Veroi betta gert annað hvort með
því að semja nýja skattstiga, eða
með því að láta núgildandi regl-
ur um umreikning ná til allra
tekna allra skattskyldra aðila.
Athuga verður, að þótt samdir
verði nýir skat.tstigar, er samt
sem áður nauðsynlegt að setja
ákvæði um umreikning vegna
hugsanlegra verðlagsbreytinga á
næstu árum.
3. Að sett verði skýr ákvæði
í skattalög og reglugerðir þess
efnis, að verðhækkun skuli aldrei
talin til skattskyldra tekna. Verði
þetta gert að aðalreglu, sem ekki
megi víkja frá. Er þó hér ein-
göngu átt við almenna verðhækk-
un — almenna verðlagsbreyt-
ingu (Inflation).
Gildi reglan, hvort heldur um
einstakar eignir eða fjármuna-
heildir (fyrirtæki) eða rekstrar-
vörur, birgðir o. s. frv. og skiptir
ekki máli hvort gerfigróðinn
vegna almennra verðlagsbreyt-
inga er realiseraður eða ekki. —
Settar verði nákvæmar reglur til
þess að ná þessu marki. m. a.
reglur um birgðamat, um fyrning
ar o. s. frv.
4. Að sett verði skýlaus
ákvæði i skattalögin, er komi í
veg fyrir að sömu tekjur séu
nokkru sinni tvískattaðar. Þegar
skattskyldur aðili hefur greitt
skatt og útsvar af tekjum sínum
skal óheimilt að skattleggja eign-
ir hans, sem myndast af eftir-
stöðvum teknanna, sem tekjur
hjá öðrum aðila, þótt þær færist
yfir til hans. Á þetta við um
hverskonar flutning þeirra eigna
milli aðila, sem safnazt hafa af
tekjum, sem búið er að greiða
skatt af.
(í núgildandi skattalögum eru
þegar mörg ákvæði, sem fjalla
um þetta efni og heimila flutn-
ing eigna (fjármagns) frá einum
aðila til annars, án þess að það
séu taldar skattskyldar tekjur
hjá þeim, sem við tekur.
Má nefna dæmi um arftöku,
eignaflutning við stofnun hjú-
skapar, framlög eigenda í sam-
eignarfélag, endurgreiðsla til eig-
enda í sameignarfélagi í höfuð-
stól þess, arð af hlutafé að upp-
hæð 5% af hlutafé (er skattlagt
hjá hluthafa en ekki félagi gæti
verið öfugt) framfærslueyrir frá-
skilinnar konu o. s. frv.
Ákvæði'þessi eru þó engan veg-
in nógu skýr, og ekki Ijóst hvert
löggjaíinn lítur á þessi upptöldu
tilvik, sem undantekningar frá
reglu um að eignaflutningur skuli
talinn til tekna eða ekki. Fleiri
tilvik eiga að falía undir þessá
reglu, en hér eru nefnd, svo sem
útgáfa fríhlutabréfa, úthlutanir
umfram nafnverð hlutabréfa við
félagsslit o. fl.).
(Með þessu er stefnt að þvi að
treysta . fjárhagslegt sjálfstæði
allra skattskyldra aðiía, hvort
Frh. á bls. 1Z
Kennsia í nani!i
og mymilisla-
skólanum
SL. MÁNUDAG byrjaði kennslan
í myndlista- og teiknikennara-
deild skólans. Sama dag byrjaði
einnig kennsla á kvöldnámskeið-
um í teiknun og meðferð lita.
Aðsókn að öllum þessum deildum
er nú með mesta móti. Kennslan
í barnaflokkum skólans í teikn-
un og föndri mun býrja um sama
leyti og barnaskólarnir taka til
starfa.
Á næstunni hefst kennsla í öðr-
um námsflokkum, m. a. í mynzt-
urgerð. Kennslan í þessari grein
er ætluð konurn, sem hafa löngun
til að læra að teikna sjálfar sín
eigin mynztur t. d. til útsaums.
Með þessari kennslu er einnig
stefnt að því, að hamla gegn hin-
um framandi, erlendu og oft ó-
smekklegu mynztrum, sem flætt
hafa yfir landið um langt skeið.
Við kennsluna í mynzturgerð hef
ur skólinn á undangengnum ár-
um í ríkum mæli dg með ágæt-
um árangri stuðst við og unnið
úr mörgum gömlum og fögrum,
þjóðlegum mynztrum í þjóð-
minjasafninu.
Þar eð skólinn enn eigi hefur
fengið hentugt húsnæði til kennsl
unnar í bókbandi, myndmótun og
leirmunagerð, mun einhver drátt
ur verða á því. að kennsla í þess-
um greinum geti byrjað.
ÞEIR GÍSLI JÓNSSON og Sigurður Ágústsson létu útbýta í gær
á Alþingi ályktunartillögu um athugun hvort hægt sé með
breyttri skípan strandferða að draga úr síauknum rekstrarhalla
Ríkisskip.
Tillagan er borin fram með hinn ömurlega rekstur Skipaút-
gerðar ríkisins í baksýn, því að á s. 1. ári varð halli af skipum
Skipaútgerðarinnar sem hér segir:
Af Heklu ................. 2,8 millj kr. tap
Af Esju .................. 3,2 millj. kr. tap
Af Herðubreið ............. 984 þús. kr. tap
Af SkjaldbreiðV’........... 982 þús. kr. tap
Telja flutningsmenn að þetta síaukna tap stafi fyrst og fremst
af stöðugt minnkandi flutningum, sem m. a. stafa af slæmri skipu-
lcgningu þessara mála.
TILLAGA GISLA OG
SIGURÐAR
í ályktunartillögunni segirm. a.:
— Alþingi ályktar að kjósa
fimm manna nefnd til þess að
framkvæma athugun, hvort til-
tækilegt sé, með breyttri skip-
an strandferða að draga verulega
úr síauknum rekstrarhalla strand
ferðaskipa ríkisins. Þessi rekstrar
halli stafar sýnilega af minnk-
Veitmsamönniim svarað
r
Greinargerð frá sfjórn F.I.H.
VEGNA greinargerðar frá stjórn
S.V.G., sem birtist í blöðum bæj-
arins í dag, viljum við nú skýra
málið nánar.
1. 25% KAUPHÆKKUN
F.Í.H. auglýsti taxta sinn í
blöðum bæjarins þ. 13. okt. s.l.,
þar sem grunnkaupið, sem hefur
verið óbreytt í sex ár, breytist
ekki, heldur greiðist nú full vísi-
töluuppbót á allt grunnkaupið, í
stað þess að áður var greidd full
uppbót á aðeins 14 af grunnkaupi.
Heitir þetta afnám vísitölubind-
ingar, sem er það sama og önnur
verklýðsfélög fengu eftir síðustu
kjarasamninga. Hækkun þessi
nemur 24%, einungis sökum þess
að vísitölubindingin var hljóð-
færaleikurum, mest allra stétta í
óhag.
2. KR. 71,10—213,00 Á TÍMANN
Við afném vísitölubindingar
fer tímakaup hljóðfæraleikara
úr kr. 57,09 upp i kr. 71,07, —
hljómsveitarstjóra er heimilt að
taka 50% hærra kaup. Eftirvinna
hefst kl. 01,00 alla daga, nema
laugardaga, þá hefst hún kl. 02,00,
en eins og allir vita leyfast ekki
almennar skemmtanir eftir þann
tíma og þurfa veitingamenn því
aldrei að borga kr. 213,30
á tímann, nema á áramótadans-
leik.
3. HÆSTA KAUP Á LANDINU
Tímakaup hljóðfæraleikara er
sennilega hæsta tímakaup, miðað
við opintoerar vinnustundir, en
þar fyrir utan vinnur hljóðfæra-
leikarinn mikið við sér- og sam-
æfingar, sem felst að sjálfsögðu
inn í hinu háa tímakaupi. Hins
! ber og að gæta að miklar hömlur
1 eru settar á hinn opinbera vinnu
tíma hlióðfæraleikarans, sem
[ hlýtur að skapa verðmeiri vinnu-
| stund heldur en næturvinnu-
I stundir annarra stétta.
j 4. BOÐIN 12% HÆKKUN
| Tímakaup hljóðfæraleikarans
I miðast við lausavinnu, Hljóðfæra
I leikarar buðu veitingamönnum
(Iækkun á gamla lausavinnutaxt-
> anum, ef þeir vildu gera fasta
samninga, sem tryggðu hljóðfæra
leikurum fleiri vinnustundir. Um
þetta vildu veitingamenn ekki
tala, en buðu 12% hækkun á
lausataxtann, en enga tryggingu.
Hljóðfæraleikarar eru alltaf og
munu alltaf vera tilbúnir að ræða
fasta samninga, en ekki að lækka
hinn auglýsta lausataxta.
5. VEITINGAMENN RÁÐA
Um fjárhagsafkomu veitinga-
húsa verður því miður ekki rúm
til að ræða að þessu sinni, en til
gamans má geta þess, að ein
í'laska af gosdrykk kostar kr.
13,80 í veitingahúsi, — sú hin
sama flaska er keypt inn á kr.
1,37. Það er því staðreynd að
tímakaupshækkun hljóðfæraleik
arans samsvarar andvirði einnar
flösku af gosdrykk. Annars má
ræða fjárhagsafkomu veitinga-
húsa nánar þegar ástæða þykir
til.
6. ÆFINGARGJALD 60%
Um æfingargjald skal geta
þessa: Hljómsveitir hafa alla tíð
æft veitingamönnum að kostnað-
arlausu, — má því telja samæfr
ingar hljómsveita afslátt til
handa veitingamönnum.
Stjórn F. í .11.
Géiur afii
á Síidudal
BÍI.DUDAL, 26. okt.: — Þrír bát-
ar hafa róið héðan undanfarið og
hefur afli verið sæmilegur. Hefur
um það bil helmingur aflans ver-
ið ýsa. Hafa menn beitt smokk-
fiski, sem er hin mesta tálbeita,
en talsvert er til af smokki í
frystihúsinu síðan í haust að hann
veiddist hér í firðinum.
Þá hafa þrír bátar stundáð
rækjuveiðar og hefur aflinn ver-
ið 2—300 kg á dag. Veiðir cinn
bátanna fyrir fxystihúsið en tveir
fyrir Matvælaiðju h.f. Hefur
skort á vinnuafla til þess að nýta
aflann í landi, og hafa skólabörn
og unglingar verið fengin til
seinnipart dags, til þess að plokka
rækjuna, — Friðrik.
andi verkefnum skipanna, vegna
aukinna samgangna síðari tíma
um loft. land og sjó, og þar af
leiðandi vaxandi samkeppni um
flutninga á 'fólki og vörum.
Skal athugnin beinast að því,
ao tryggt sé, að samgöngurnar
í heild í sumar og vetur, verði
að engu lakari fyrir landsbyggð-
ina en nú er.
VERÐUR TAPrÐ 12 MILLJ.
KR. Á ÁRI?
★ I greinargerS skýra flutn-
ingsnienn frá tovi, aff á síffasta
ári hafi orffiff stórfellt rekstr-
artap á öllum skipum Skipa-
útgerffarinnar. Alís var rekstr
arhalli Rikisskip s.l. ár 8 miilj.
kr.
★ En ekki nóg með það. Á
fjárlagaírumvarpi, sem nýlega
var lagt fram var rekstrartap
Skipaútgerðarinnar áætlað
11,500.000.00 kr., og hefur
aklrei fyrr verið ásetlaff svo
mikiff á fjárlögum.
★ Ekki nóg meff þaff. Því aff
í fjárlagaræðu skýrði Eysteinn
Jónsson fjármálaráffherra frá
því, aff áæthmarupphæffin
væri lægri en forstjóri Skipa-
útgerðárinnar gerffi tillögu
um. Svo að búast má viff aiS
rekstrartapið næsta ár verffi
ennbá meira.
BREYTT SKIPAN —
BÆTTAR SAMGÖNGUR
Ráðherra taldi í ræðu sinni
ekki gerlegt að hækka flutnings-
gjöld Ríkisskip, enda vitanlegt,
að slíkt myndi aðeins hafa 1 för
með sér enn minnkandi flutnings
magn.
Af þessu telja ílutningsmenn
ljóst, að gei'a verði ráðstafanir
til þess að síaukinn rekstrarhalli
verði stöðvaður, og þá fyrst og
fremst með breyttri skipan þess-
ara mála, sem þó tryggi fólkinu
eigi lakari heildarsamgöngur en
það á nú við að búa.
ÓÁNÆGJA VÍDA UM LAND
Til viðbótar þessu má geta þess
að víða um land ríkir mikil óá-
nægja yfir ófullkominni þjónustu
Skipaútgerðarinnar. Allir vita
hvernig framkoma Ríkisskip hef-
ur verið gagnvart Vestmannaey-
ingum. Og nýlega kærði kom-
múnistinn Lúðvík Jósefsson
Skipaútgerðina á þingi fyrir lé-
lega þiónustu við Austíirði. Svo
ekki er hallinn vegna þess, að of
mikið sé gert til að þóknast fólk-
inu.
SA.IGON, 25. okt.: — Ngo Dinh
Diem mun á morgun lýsa yfir
stofnun lýðveldis í Vietnam. V-eöð
ur Diem þá fyrsti foi-seti lönds-
ins. Sl. sunnudag fór fram þjóð-
aratkvæðagreiðsla í S.-Vietnam
um hvor skyldi verða þjóðhöfð-
ingi landsins — Ngo Dinh Diem
forsætisráðherra eða Dao Dai
keisari. Fékk Diem mikinn meiri
hluta atkvæða.