Morgunblaðið - 05.11.1955, Blaðsíða 9

Laugardagur 5. nóv. 1955
MORGUNBLAÐIB
V
„Þakka þú mér eigi fyrir þessi Ijóð -
það varst þú? sem gafst mér þan öll
i
GÆR kom Nóbelsverðlauna-
skáldið Halldór Kiljan Lax-
ness til landsins með Gullfossi.
Þásundir manna höfðu safnazt
saman á hafnarbakkanum til að
fagna skáldinu, er Gullfoss lagði
að landi um tíuleytið í gær-
morgun. Jón Leifs, formaður
Bandalags íslenzkra listamanna,
cg Hanníbal Valdimarsson, for-
seti Alþýðusambands íslands,
ávörpuðu skáldið, og þakkaði
Laxness vel og virðulega.
★ ★ ★
Fórust Jóni Leifs svo orð:
„Kæri vinur og samherjí, Háll-
dór Laxness!
Stjórn Bandalags íslenzkra
listamanna hefur falið mér að
fagna þér í nafni Bandalagsins
og þakka þér afrek og sigur.
Ekki skal ég þreyta þig og
hlustendur með sams konar lofi
um þig og lesa má nú í öllum
blöðum heims. Tilfinningar okk-
ar listamanna á íslandi hljóta að
verða dýpri gagnvart þeím at-
burði til sigurs íslenzkri menn-
ingu, sem vér minnumst í dag og
þökkum þér.
★ ★ ★
Með sigri þessum breytist
söknuður og sálarkvöl margra
kynslóða í djúpan fögnuð. Vér
minnumst þeirra íslenzku lista-
manna, sem féllu í valinn óbætt-
ir, -— allra þeirra, sem skópu
listaverk hér á landi í þúsund
ár, skáldanna ókunnu, sem unnu
án launa og án heiðurs, buguð-
ust í miðri baráttu við örðug-
ustu kjör, svo að enn lifa ekki
nema molar úr verkum þeirra, —
svo að jafnvel sjálf nöfn höfund-
anna eru gleymd.
Þú hefur fært þeim sigur-
inn, — og þú hefur sigrað fyrir
oss alla, — einnig fyrir þá, sem
á eftir koma og fara sömu leið.
Þú hefur loks hrundið upp
hurðinni, svo að „ljós heimsins"
nær að skína inn og „fegurð him-
insins“ verður sýnileg hverju
mannsbarni.
★ ★ ★
Vér hyllum þig og hyllum jafn-
framt þær hugsjónir, sem vér
sjálfir lifum og deyjum fyrir.
Vér hyllum fsland. Þú hefur
sannað heiminum tilverurétt ís-
lenzks þjóðernis.
Skáldið Goethe sagði einu
sinni, að ef einhver ungur mað-
ur ynni sér eitthvað til hróðurs,
þá sameinuðust ósjálfrátt allir
kraftar og allar aðstæður til að
koma í veg fyrir að hann gæti
aftur gert sams konar frægðar-
verk.
Vér vitum að þú ert ekki í
slíkri hættu. Þú hefur öðlazt
þann þroska, sem einkennir
hvern sannan skapandi lista-
mann, þá þolinmæði, sem lætur
listamanninn leggja stein við
stein á löngum tíma, án tillíts til
augnabliks árangurs, svo að úr
geti orðið varði fyrir komandi
kynslóðir.'
★ ★ ★
Samt ertu kominn að þeim
tímamótum í ævi hvers höfund-
ar, er neyðir hann til að taka
ákvörðun um hvort hann þurfi
að lifa fyrir hagnýtingu þeirra
mörgu verka, sem hann hefur
skapað, eða fórna einhverju af
hagnaðinum og lifa listinni ein- )
göngu. Vér hljótum að óska þess
í dag og vera sannfærðir um, að
sú ósk sé þér kærust, að létt sé
af þér öllum áhyggjum listrænna
og efnalegra afnota þinna
verka, — að á voru landi verði
til þau skilyrði fyrir hagnýtingu
hugverka, að listamennírnir sjálf
ir þurfi ekki að fóma miklum
tíma og kröftum til þeirra hluta.
Vér trúum því að listamanns-
braut þín sé ekki nema hálfnuð.
saMian
áður44
Nóbelsverðlaunaskáldið
Halldór Kiljan Laxness
kom til landsins / gær
jBROniRv-y
Iþróttairéttír
i stuttu máli
Halldór Kiljan Laxness ásamt konu sinni Auði Sveinsdóttur og
eldri dóttur þeirra, Sigríði. Myndin er tekin í tollskýlinu í Reykja-
víkurhöfn. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
Vér óskum þér framhalds og við-
gangs.
Með óskir þessar í huga bið ég
áheyrendur að hrópa ferfalt
húrra fyrir skáldinu Halldóri
Laxness. Hann lengi lifi!“
★ ★ ★
Bauð Hanníbal Valdimarsson
síðan skáldið vel komið heim í
nafni Alþýðusambandsins, þakk-
aði honum afrek hans og óskaði
honum tii hamingju.
★ ★ ★
Laxness þakkaði og var hrærð-
ur: „Kæru landar! Ég þakka hin-
um mörgu, sem hafa sýnt mér
vinarhug bæði með nærveru sinni
hér og á annan hátt þessa síðustu
daga. Ég þakka Bandalagi ís-
lenzkra listamanna, félögum mín-
um og sambræðrum í listinni fyr-
ir að hafa tekið þátt í þessari
móttökuathöfn. Ég þakka vini
mínum, Jóni Leifs, tónskáldi, fyr-
ir hin hlýju orð hans í minn
garð hér. Alveg sérstaklega
þakka ég íslenzku alþýðusam-
tökunum fyrir að heiðra mig hér
á þessum morgni.
, i
Eg þakka forseta þess fyrir
þau orð, sem hann hefur látið
falla hér í minn garð. Og vil ég
um leið og ég þakka alþýðu ís-
iands — enn einu sinni fara með
ofurlitla tilvitnun, sem ég hef
stundum haft tækifæri til að fara
með áður, um skáld, sem hefur
sent ástmey sinni Ijóð — ljóða-
syrpu — þegar hún þakkaði hon-
um fyrir þau, segir hann þessi
orð í Ijóðum: „Þakka þú mér eigi
fyrir þessi Ijóð, það varst þú,
sem gafst mér þau öll saman
áður“.
Þessi staðreynd haggast ekki
þó óvænt sæmd hafi borizt mér
að höndum frá merkri erlendri
stofnun, og ég vil þakka þjóð
minni, — þakka íslenzkri alþýðu
hér á þessum vonglaða haust-
morgni, og ég vil biðja henni
velfarnaðar um ókomnar tíðir“.
Framh. af bla. 1
Kvað hann það álit sitt, að
erfitt yrði að koma í veg fyrir
skærur á landamærunum
fyrst um sinn — og augljóst
væri, að stórveldin yrðu að
láta hér til sín taka, ef koma
ætti í veg fyrir harðnandi
átök.
f gær og nótt kom aftur til á-
taka um 25 mílur frá E1 Auja —
í grennd við Gaza. Sögðust ísraels
menn hafa orðið að hrinda árás
egypzkra hermanna.
-----------------------n
JERÚSALEM, 4. nóv. —
fsrael mun styðja Burns hers-
höfðingja, yfirmann vopnahlés
nefndar SÞ, eftir föngum í við
leitni hans til að draga úr
skærunum á landamærum
ísraels og Arabaríkjanna, seg-
ir í yfirlýsingu ísralska utan-
ríkisráðuneytisins í dag. Við
munum fylgja ákvæðum
vopnahléssamþykktarinnar,
sem binda ísrael og Egypta-
land að jöfnu. — Reuter.
n— ------------------—D
í dag kom enn til átaka, er
Egyptar beindu loftvarnarbyssum
sínum að þrem isrölskum her-
flugvélum, sem flugu yfir borg-
ina Gaza.
★ ★ ★
Franski sendiherrann í Lund-
únum, Jean Chauvel, gekk einnig
í dag á fund Nuttings til að ræða
við hann um ástandið í löndun-
um fyrir botni Miðjarðarhafs, og
MacMillan, utanríkisráðherra,
mun ræða þessi mál við Anthony
Eden, forsætisráðherra, en Mac-
Millan kemur flugleiðis heim til
Englands á morgun.
FYRIR tuttugu og einrt finnskan
frjálsíþróttamann — hálft
finnska landsliðið — hefst innan
skamms nokkuð, sem kalla má
„hálfgildings Olympíusumar-
auka“. því hinn 8. nóvember skal
flokkurinn halda til Spánar og
stunda æfingar þar í a.m.k. 20
daga. Ákveðið er þátttaka í þrem
íþróttamótum í ferð þessari.
★
UNGVERJINN Sandor Iharos, cr
einn mest umtalaði íþróttamað-
urinn um þessar mundir fyrir
afrek sitt í 5000 metra hlaupi,
en þar setti hann nýtt heimsmet
og hljóp á 13.40.6 mín. Iharos
var búinn að búa sig undir þetta
hlaup í nokkrar vikur með full-
an hug á að bæta met Rússans
Kúts, sem var 13,46.8, en þar á
undan hafði Iharos átt heimsmet-
ið og tímann 13.50.8.
Ungverska meistaramótið íór
svo fram dagana 22. og 23. októ-
ber. Seinni dag keppninnar var
5000 metra hlaupið meðal íþrótta
greinanna. Iharos og Tabori skipt
ust á um að leiða hlaupið og
raunar má segja að Tabori hafi
leitt að mestu fyrstu 3900 metr-
ana og eftir 3000 metra var svo
að sjá, sem kappinn Ibaros væri
að gefa sig, en honum tókst að
hrista af sér slenið og við 4000
metra af hlaupinu hafði har.\ for-
ustuna og millitímann 11.07.0.
Þegar klukkan hrindi „síðasti
hringur”, töldu kunnugir Iharos
vera rr/.n kröftugri á sprettinum,
en rúmum mánuði áður en þá
setti hy.n heimsmet sitt í grein-
inni. Enda fór svo, að hann hljóp
síðasta hringinn á 59,6 sekúnd-
um, þar af síðustu 200 metrana
á 29 sekúndum sléttum. — Hví-
líkur endasprettur . — Tímar
þriggja fyrstu manna. 1) Iharos
13,40,6. 2) Tabori 13,53,2. 3)
Szabo 13,59.0.
★
KRIN GLUKAST ARINN ítalski,
Consolini, sló í gegn ánð 1937
með því að varpa kringlunni frá
sér 41.77 metra. Síðan eru liðin
18 ár og nú um daginn var háð
landskeppni í frjálsum íþróttum
milli írans og Ítalíu, í Teheran.
Auðvitað var Consolini í lands-
liðinu ítalska og einmitt í þessari
keppni — 38 ára gamall — náði
hann sínu bezta kasti til þessa,
55.75 metrum. Consolini er eini
Evrópumaðurinn, sem á þrjá
Evrópumeistaratitla í sömu grein
inni, en hann hefur unnið kringlu
kastið á s.l. þrem Evrópumeist-
aramótum. Consolini er ótrúlega
öruggur og jafn kringlukastari,
öll köst hans fara í sömu áttina
frá hringnum, kringlan klýfur
loftið flöt og skelfur aldrei á
fluginu, og koraið getur það fyr-
ir, að hann hæfi sitt eigið kast-
merki 3—4 sinnum í sömu keppni
svo jöfn eru köst hans.
★
ALLIR sem fylgjast með íslenzku
getraununum vita að sjálfsögðu,
hvernig staðan er í ensku deilda-
keppninni. En hvað gerist annars
staðar í Evrópu?
Á Spáni er Barcelona í fyrsta
sæti með 13 stig eftir 7 leiki,
næsta koma Bilbao með 10 stig
og Atletico með 9 stig.
í Austurríki er First Vienna
enn ósigrað eftir 8 leiki, en hefur
gert tvö jafntefli, næst koma
Rapid og Wacker með 12 stig
hvort.
Á Ítalíu eru nú öll fyrstu deild-
arliðin búin að leika 6 leiki. Þar
eru efst Internazionale með 11
stig, Fiorentina með 10 og Spal
með 9; í fjórða sæti kemur svo
Milan ásamt nokkrum öðrum lið-
um með 7 stig, svo þar er keppn-
in hörð eins og víða annars stað-
ar. —
í rússnesku deildinni eru nú að
eins þrír leikir eftir. Eftir 21 leik
leiðir Dynamo með 32 stig, Spar-
tak er með 31 stig og ZDZA hef-
ur einnig 31 stig.
Pólskir bikarmeistarar urðu
herliðsmenn úr félaginu CWKS,
en þeir unnu í úrslitaleik Legia
Ddansk með 5:0.
★
Englendingar skutu einu sinni
á markið í Sofiu
ÓLYMPÍULEIKARNIR 1956 þjóf
störtuðu s.l. sunnudag suður í
Búlgaríu eða nánar tiltekið, í
höfuðborginni Sofía, þar sem
fyrsti knattspyrnukappleikurinn
í undankeppni Ólympíuleikjanna
fór fram milli Búlgara og
Englendinga. Áhorfendur voru
60.000.
Búlgarar unnu leikinn með 2
mörkum gegn 0, og þykir sænska
íþróttablaðinu sem Búlgörum
hafi gengið ílla gegn ensku á-
hugamönnunum. — Enska liðið
sótti aldrei á — eða gat það ekki
— svo miklir voru yfirburðir
Búlgaranna, og Englendingarnir
héldu sig mest kringum sinn eig-
in vitateig. Englendingar fengu
á sig 24 hornspyrnur, en náðu
engri á Búlgarana. Ennfremur
áttu Búlgarar 7 skot í stöng og
margsinnis bjargaði vörn Eng-
lendinga á marklínu. Samkvæmt
lýsingu á leiknum áttu Englend-
ingar eitt skot á búlgarska mark-
ið, en það var á 5. mínútu fyrri
hálfleiks. Ennfremur skutu þeir
einu sinni fram hjá marki í
seinni hálfleik.
★
EINSTÆTT mark skoraði fyrir
skömmu miðframherjinn í þriðju
deildarliðinu Accrington. Mót-
herjarnir voru Wrexham og var
völlurinn þungúr og blautur eft-
ir rigningar. Markvörður Wrex-
ham sparkar knettinum úr mark-
spyrnu beint í hnakka miðfram-
herjans, Stewarts, er hann var að
lalla fram á völlinn frá marki
andstæðinganna, og fór knöttur-
inn í fallegum boga til baka inn
í mark þeirra Wrexham-manna.
En það er að segja af Stewart,
að hann rotaðist við höfuðhöggið
og var borinn út af vellinum í
öngviti og hafði ekki minnstu
hugmvnd um að hann hafði skor-
að mark. En Stewart kom í leik-
inn að nvju og skoraði nú tvisvar
til viðbótar.
Vilja ehki jafna
ágreiníng
JERÚSALEM, 3. nóv. — Daginn
áður en bardagar bi'utust út í
Palestínu hafði Ben Gurion for-
seti ísraels sent egypzku stjórn-
inni tilmæli um að haldin yrði
ráðstefna til að jafna ágreinings-
málin. Egypzka stjórnin hafði
hafnað boðinu áður en árásin
var gerð. —Reuter.
Voru aðeins 10 daga
i Yefðifonnm
AKUREYRI, 2. nóv. — Akureyr-
artogarmn Svalbakur seldi afla
sinn í ^Bremerhaven í fyrradag,
ca. 240 lestir fyrir 105.300 mörk.
Sléttbakur kom til Akureyrar
á sunnudagskvöld og landaði 290
lestum sem fóru í herzlu.
Kaldbakur kom í gærmorgun
með 350 lestir af fiski
Báðir togararnir voru aðeins
10 daga i veiðiför.
Harðbakur fór á veiðar í morg
un og Norðlendingur landaði í
gær á Húsavík. •—Jónas.