Morgunblaðið - 10.11.1955, Side 1
16 sáður
4t, árgangw
257. tbl. — Fimmtudagur 10. nóvember 1955
PrentsnlSJa Mergunblaðsina
Hækkun daggjalda Lands-
spítalans stafar af stór-
auknum reksfrarkostnaði
Kommúnisfaþingmaður vill iáta greiða allan aukinn
kostnað úr ríkissjóði
Greinargerð Ingólfs Jónssonar heilbrigðisrh.
IGÆR urðu allmiklar umræður á Alþingi um hækkun þá, sem
nýlega hefur orðið á daggjöldum Landsspítalans. Kom í ljós
við umræðurnar, að hún stafar af stórlega hækkuðum rekstrar-
kostnaði sjúkrahúsanna. Hinsvegar á aðeins hluti af hækkun
sjúkrasamlagsgjalda rætur sínar að rekja til daggjaldanna.
Umræður þessar spunnust út af fyrirspurn frá kommúnista-
þingmanninum Brynjólfi Bjarnasyni. Fyrst lýsti hann sig alger-
lega mótfallinn hækkun á daggjöldum, en virtist þó telja sann-
færandi þær upplýsingar, sem fram komu um stóraukinn rekstr-
arkostnað.
Var hann þá spurður, hvaðan ætti að fá fé til að greiða þann
kostnaðarauka, hvort það væri ekki eðlilegt að sjúkrasamlögin
greiddu áfram sinn hluta. Komst kommúnistinn þá í nokkurn
bobba, eins og alltaf þegar flokksmenn hans eru spurðir hvar
eigi að afla tekna. |
En loks fann hann svar, sem honum þótti heillaráð: — Það
var að leggja allan kostnaðinn á ríkissjóð. Greiða sjúkrahúskostnað
ríkisspítalanna í stórauknum mæli niður úr rikissjóði. Tók hann
heldur ekkert tillit tii þess að slík niðurgreiðsla á daggjöldum .
rikisspitalanna myndi valda því að sveitarfélög, sem reka sjúkra-
hús, yrðu þá einnig að halda daggjaldi sinna sjúkrahúsa niðri og
myndu bera stórfelldan halla af því.
Friðarverðlaun Nobels
1954
Flóttamannanefnd SÞ hlaut frið-
arverðlaun Nóbels fyrir árið
1954. Formaður nefndarinnar,
Van Heuven Goedhart, tók við
verðlaununum fyrir hönd stofn-
unarinnar. Fióttamannanefndin
þarf að safna sem nemur um
250 millj. ísl. kr. á ári til að geta
orðið tveim millj. flóttamanna og
hcimilislausra manna að liði, sem
eiga sitt daglega viðurværi und-
ir aðstoð SÞ. Verðlaunin nema
rúmlega 181 þús. króna — og
eru því, ef svo má segja, „að-
eins dropi í hafið.“
ENGAR STORSVEIFLUR
<S>-
SIÐUSTU 3 AR j
Ingólfur Jónsson gaf skýrslu
um ástæðurnar fyrir daggjalda-
hækkuninni með því að lesa upp
skýringar frá stjórn ríkisspítal-
anna. En í þeim segir m. a.:
Á árunum 1952, 1953 og 1954
urðu ekki neinar stórsveiflur á
kaupgjaldi eða öðru verðlagi og
bera reikningar Landsspítalans
þau ár, þetta með sér.
Þegar rekstraráætlun fyrir ár-
ið 1955 var gerð, var hún í aðal-
atriðum byggð á þeirri reynslu,
að verðlag hafði verið nokkuð
stöðugt undanfarin ár. Síðan seg-
ir í skýrslunni, að laun starfs-
manna spítalans hafi verið áætl-
uð um 56% af heildarkostnaði
Það er lang stærsti liðurinn og ,
skiptir mjög miklu máli fyrir
reksturinn að breytingar á laun-
um verði sem minnstar.
EN ÖLL KOSTNAÐARÁÆTLUN
FER NÚ ÚT UM ÞÚFUR
En nú á þessu ári hefur allt
kaupgjald og verðlag farið út
úr skorðum og langt upp fyrir
það sem áætlað var í ársbyrj-
un. Er síðan gerð grein fyrir
, helztu kostnaðaraukningum:
HÆKKUN LAUNA
1. júní 1955 var gerður samn-
ingur við starfsstúlkur, sem
veitti þeim 10% hækkun.
1. janúar 1955 kom til fram-
kvæmda kauphækkun, sem nær
til allra starfshópa spítalanna
annarra en starfsstúlkna. Var það
hækkun aukauppbótarinnar úr 5
og upp í 20% eftir luunastiga.
1. marz varð breyting á laun-
um vélgæzlumanna, hjúkrunar-
manna, viðgerðarmanna o. fl.
Þeir gerðust þá opinberir starfs-
menn og fengu þá beina launa-
hækkun um 10%.
1. marz tók gildi samkomulag
um 33% næturálag, er leggst á
alla vaktavinnu, sem unnin er
frá kl. 21 að kvöldi til kl. 8 að
morgni.
í maímánuði var gerður nýr
Framhald á bls. 2.
U fanríkisráðherrar
Westurveldanna vonlitlir
ism raunhœfan árangur
GENF, 9. nóv. — Reuter-NTB
UTANRÍKISRÁÐHERRAR stórveldanna ákváðu í dag að fresta
umræðunum um sameiningu Þýzkalands og öryggismál Ev-
rópu, en hefja á morgun umræður um afvopnunarmálin. Umræð-
urnar um Þýzkalandsmálin verða teknar upp að nýju í lok næstu
viku, en gert er ráð fyrir, að ráðstefnunni ljúki um það bil. Þessi
ákvörðun utanríkisráðherranna ber vott um, að utanríkisráðherr-
unum hefir ekkert orðið ágengt í Þýzkalandsmálunum, enda segir
í fréttaskeytum, að fulltrúar Vesturveldanna séu orðnir vonlitlir
— svo ekki sé fastar að orði kveðið — um nokkurn raunhæfan
árangur af Genfarfundinum.
í dag var fundum frestað, eft-
ir að utanríkisráðherrar Vestur-
veldanna höfðu lýst því eindreg-
ið yfir, að þeir hyggðust ekki
halda áfram umræðunum um
Þýzkalandsmálin og öryggismál-
in — svo lengi sem Molotov þver
neitaði að fallast á tillögur Vest-
urveldanna um frjálsar kosning-
ar í Þýzkalandi á næsta ári.
ANNAR FUNDUR
ÆÐSTU MANNA
FuIItrúar vestrænna þjóða
i Genf hafa skýrt svo frá, að
Vesturveldin hyggist leggja
fram tillögur um, að æðstu
menn fjórveldanna komi sam-
an til fundar í vor í Genf, ef
ráðstefnan, sem nú stendur
yfir reynist árangurslaus. —
Munu þeir einnig áforma að
samþykkja tillögu Sovétríkj-
anna um annan utanrikisráð-
herrafund í febrúar eða marz
n. k., leggja fram tillögu um,
að öryggismálin og Þýzka-
landsmálin verði rædd áfram
í sérfræðinganefnd og leggja
til, að stofnað verði „utan-
ríkisráðherraráð" fjórweld-
anna, sem hafi bækistöðvar
sinar í Genf.
Eisenhower Bulganin Eden Faure
Hittast æðstu menn fjórveldanna aftur í vor? Tekst þeim að
leysa heimsvandamálin, þó að utanrikisráðherrum þeirra hafi
reynzt það ofviða? 1
Pétur Benediktsson sendilierra
skipaður Landsbankastjóri í gær
Hefur verið sendiherra íslands í 15 ár
IGÆR tilkynnti Landsbanki ís-
lands, að bankaráðið hefði
ráðið til bankastjórastarfa Pétur
Benediktsson sendiherra íslands í
París. Mun sendiherrann taka við
bankastjórastörfum um næstu
áramót. — Með löngu og gifturíku
starfi í utanríkisþjónustunni hefir
Pétur Benediktsson öðlast manna
mesta reynslu og þekkingu í milli
ríkjaviðskiptum og viðskiptamál-
um þjóðarinnar.
—★—
Pétur Benediktsson tók lög-
fræðipróf 23 ára gamall, árið
1930. Þegar á því ári gerðist hann
starfsmaður í utanríkisþjónust-
unni dönsku. Það vakti fyrir hon-
um að öðlast með þessu staðgóða
reynslu og þekkingu á sviði ut-
anríkisþjónustu, er gæti komið
honum að gagni er íslendingar
sjálfir tækju utanríkismál sín í
eigin hendur. Fram til ársins
1939 var hann starfsmaður í
danska utanríkisráðuneytinu. Á
þessu tímabili var hann um eins
árs skeið fulltrúi í sendiráði Dana
suður á Spáni. Árið 1939 er hann
sendur til Lundúna til starfa við
sendiráð Dana þar, eftir ósk ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar.
—★—
Snemma á næsta ári var hanr>
skipaður sendifulltrúi íslands i
Lundúnum og næsta ár var hanr
S-Afiíkumenn
gtmgn nf fundi
í S.Þ.
NEW YORK, 9. nóv — Full-
trúar Suður-Afríku gengu í dag
af fundi í allsherjarþinginu, eft-
ir að pólitíska nefndin hafði —
með 37 atkvæðum gegn sjö •—
gert samþykkt um, að Sameinuðu
þjóðirnar héldu áfram rannsókn
sinni á kynþáttabandalaginu í S-
Afríku. Noregur og Danmörk
sátu hjá í atkvæðagreiðslunni, en
ísland og Svíþjóð greiddu at-
kvæði með samþykkt nefndar-
innar. Þess er skemmst að minn-
ast, að Frakkar gengu af fundi
SÞ, er ákveðið var, að Marokkó-
málin yrðu rædd þar. Hefur þetta
vakið óhug hjá mönnum, þar sem
slíkar tiltektir hljóta að veikja
mjög aðstöðu Sameinuðu þjóð-
anna.
Demékrafar
NEW YORK, 9. nóv. — í gær
fóru fram fylkis-, bæjar- og
sveitastjórnarkosningar í 12
fylkjum Bandaríkjanna og báru
demókratar víðast hvar sigur úr
býtum. Stjórnmálafréttaritarar í
Bandaríkjunum vilja samt ekki
fullyrða, að kosningaúrslitin boði
sigur demókrata í forsetakosning
unum næsta ár. Demókratar
unnu mest á í Kentuckyfylkinu
og í borginni Fíladelfíu, en þar
sigraði frambjóðandi demókrata,
þó að Eisenhower forseti legði
sjálfur frambjóðanda repúblik-
ana liðsyrði.
— Reuter-NTB
skipaður sendiherra íslands þar.
Er hann fyrsti sendiherra íslands
utan Danmerkur, en þar var
Sveinn Björnsson, síðar forseti,
sendiherra um langt skeið, eins
og alkunnugt er. Því embætti
gegndi Pétur til janúarloka 1944,
að hann var gerður að sendiherra
íslands í Moskva, en þar var
hann til ársins 1946. Var hann þá
skipaður sendiherra íslands í
Pétur Benediktsson
Frakklandi, er milliríkjaviðskipti
hófust á ný eftir heimsstyrjöld-
ina, og því embætti hefur hann
gegnt síðan. Síðar varð hann auk
þess sendiherra íslands í Belgíu,
Ítalíu, Portugal, Tékkóslóvakíu,
Spáni og Sviss, með aðsetri í
París.
—★—
Þá er þess að geta í sambandi
við glæsilegan embættisferil Pét-
urs Benediktssonar, að hann hef-
ur verið fulltrúi fyrir ísland á
þingum Sameinuðu þjóðanna og
einnig mætt í undirnefndum sam-
takanna er fjallað hefur verið um
landhelgismálin og önnur þau
mál er sérstaklega hafa snert
hagsmuni íslands.
—
Óteljandi munu þeir samningar
fyrir Islands hönd, sem Pétur hef-
ur haft með höndum og þá oft
unnið brautryðjendastarf. Þeir
viðskiptasamningar sem hann
hefir gert, hafa þótt takast vel.
—★—
Af öllu því sem hér hefir verið
rakið, er ljóst að er sendiherrann
tekur við bankastjóraembættinu
við Landsbankann, er kominn að
bankanum maður rheð óvenju
mikla alhliða reynslu og þekk-
ingu.
—★—
Pétur Benediktsson er fæddur
8. des. 1906. Hann er sonur Bene-
dikts Sveinssonar alþingisforseta
og konu hans frú Guðrúnar
Pétursdóttur. Kvæntur er hann
Mörtu dóttur Ólafs Thors for-
sætisi-áðherra.