Morgunblaðið - 08.12.1955, Blaðsíða 12

28
MORGUNBLAblO
Fimmtudagur 8. des. 1955
Rœða Thor Thors
Frh. af bls. 25.
nokkurn órar fyrir og merkar
uppgötvanir koma góðu heilli
oftsinnis óboðaðar og oft að ó-
vörum öllum nema þeim vísu
mönnum, sem lesa leyndardóma
stjEtmanna eða eiga snilld atóm-
heilans, ef nota má það orðtæki.
Það er einnig athugandi, að
næstu ráðstefnur um kjarnorku-
mál þurfa ekki nákvæml. að vera
með sama fyrirkomulagi og ráð-
stefnan í Genf. Okkur hættir við
að álíta, að notkun atómsins
snerti aðallega framleiðslu orku.
En við vitum líka, eða réttara
sagt okkur hér er sagt frá því,
að atómið búi yfir dásemdum á
sviði heilbrigði og einnig í þágu
landbúnaðarins. Það má því vel
vera að betra sé að halda marg-
ar smáar ráðstefnur sérfræðinga
á hverju einstöku sviði.
HLUTVERK SÞ
Sam. þjóðirnar ættu undir for-
ystu okkar virðulega aðalfor-
stjóra, að halda áfram að fylgj-
ast með þessum málum og bera
ábyrgðina á framkvæmdunum.
Næsta kjarnorkuráðstefna ætti
að vera haldín af SÞ. Á því tíma-
bili sem líður til næstu ráð-
stefnu er ekki aðeins hyggilegt,
heldur nauðsynlegt, að ráðgjafa-
nefndin, sem fjallaði um Genf-
arráðstefnuna, starfi áfram við
hlið og til leiðbeiningar aðal-
forstjóranum. Það er æskilegt að
þessi nefnd verði óbreytt og fyigi
þeim starfsreglum, sem hún hafði
og sem aðalforstjórinn leggur til
að haldnar séu. Ráðgjafamefnd-
in hefur fengið mikið lof fyrir
undirbúning Genfar-ráðstefnunn
ar. Hinir miklu vísindamenn í
þessari nefnd hafa nú fengið
reynslu við það að undirbúa og
stjórna alþjóðaráðstefnu. Allir
viðurkenna þekkingu þeirra í
kjarnorkumálum og hin nýja
reynsla vísindamanna gerir ráð-
gjafarnefndina enn færari en áð-
ur til að vera aðalforstjóranum
til leiðbeiningar og liðsinnis í
hans geysilega vandamikla starfi.
Ég vil þá minnast á hina al-
þjóðlegu kjarnorku-stofnun, sem
nú skal mynduð. Allar þjóðir SÞ
hafa fengið tillogur um tilhögun
þessarar stofnunar, sem Eisen-
hower forseti fyrst gerði tillögu
um í hinni ógieymanlegu ræðu
sinni hjá S. Þ. Þessi tillaga er nú
til athugunar hjá ríkisstjórnum
þjóðanna, og það er rétt að bíða
eftir svörum þeirra. Ég skal því
ekki ræða þetta mál frekar, en
mér finnst að rnálefnalegar um-
ræður hér um hinar væntanlegu
starfsreglur, geti orðið til leið-
beiningar áður en endanlega er
gengið frá samþykkt þeirra. Það
er þó ljóst, að enga endanlega
ákvörðun er hægt að taka á
þessu þingi. íslenzka sendinefnd-
in álítur að þessi nýja stofnun
aetti að vera í nánum tengslum
við S. Þ., en þó frjáls og ó-
þvinguð. Vísindin eru jákvæði og
framsækin og verða ekki stöðv-
uð með pólitískum brellum.
Herra forseti. Ég vildi að lok-
um leggja áherzlu á eitt atriði,
Xveffiiasifc
' sem að mínu áliti skiptir megin-
máli og hefur frá öndverðu verið
efst í huga mér. Ég á við það,
á hvern hátt þessi nefnd ætlar
að afgreiða þetta mikla mál.
Það eru nú þegar komnar fram
fjórar ályktanir og ýmsar breyt-'
ingatillögur. Fleiri eru væntan-
legar. Þar sem við erum nú í
almennum umræðum, skal ég
íorðast að rekja efni hinna ein-
stöku tillagna. Það sem mér er
mest í muna er að minna þessa
háttvirtu nefnd á það, að hinn
4. des. 1954 samþykktum við í
einu hljóði ályktunina, sem skap-
1 aði og gjörði ráðstefnuna í Genf
að veruleika. Við höfum allir
dásamað árangur þeirrar ráð-
stefnu. En má ég spyrja: Hvað
var það sem gerði það kleift að
halda þessa ráðstefnu og tryggði
þennan árangur. Við vitum allir
hvað það var. Aðeins samhugur
okkar allra gat gert ráðstefn-
una að veruleika. Aðeins þetta
gat yfirleitt kallað ráðstefnuna
saman á slíkum alheimsgrund-
velli. Það voru líka hin sam-
stilltu átök okkar sem tryggðu
árangur ráðstefnunnar. Það var
! samhugur ykkar allra, sem réði
því, að ávextir þekkingar og
framfara voru öllum gefnir og
vegurinn til farsældar var opn-
aður öllum til afnota. Þessu
skyldum við ekki gleyma. Við
skulum ekki glata því sem við
þegar höfum unnið.
Það hefur verið sagt í þess-
um umræðum, að veittan fróð-
leik sé ekki unnt að afturkalla.
Það er vissulega rétt. En er það
ekki einnig ljóst, að fenginn fróð-
leik er unnt að nota í mismun-
andi tilgangi, annað hvort til
blessunar mannkyninu eða því til
tortímingar. Við skulum minnast
þess og halda áfram eins og-
sannkallaðar Sameinaðar þjóðir
að því marki, sem fundurinn í
Genf um friðsamlega notkun
kjarnorkunnar beindist að. Kjarn
orkan hefur tvær hliðar. Við
skulum fara varlega og þræða
rinn örugga veg fram til farsæld-
ar, allir saman.
I fyrra þegar kjarnorkan var
til umræðu í þessari nefnd, komu
fram tvær mismunandi ályktan-
ir og margar breytingartillögur
frá ýmsum þjóðum. Svo fóru
leikar, að aðeins ein ályktun varð
eftir, sem við allir samþykktum
í einu hljóði. Við skulum láta
það verða okkur til leiðbeining-
ar nú í ár.
RÖDD LÍTILLAR ÞJÓÐAR
Herra forseti. Ég hefi viljað
færa fram þessar athugasemdir
til þfess að láta heyrast rödd
j lítillar þjóðar, sem er fátæk að
efnum en rík af fróðleiksfýsn
og framfaraþrá. Ég hefi viljað
bera fram þakkir okkar til stór-
þjóðanna, sem áttu svo mikið til
að miðla og gáfu það með gleði.
Með því að njóta öll sameiginlega
auðæfa þessarar jarðar og af-
rakstrar mannlegs vísdóms,
j munum við einnig öll sameigin-
j lega njóta blessunar friðar á
jörðu.
Frh. af bla. 23
ar það er orðið vel lint er rúsin-
unum og möndlunum bætt út í
Öllu blandað vel saman. Síðan
látið í smá „hauga" á smurða
plötu eða smurðan pergament-
pappír og látið kólna. Geymist
vel í dós með þéttu loki.
ENSKT SÆLGÆTI
3 dl. sykur (um 240 gr.) 1%
matsk. smjör, 2 dl. mjólk eða
rjómi, 1 matsk. vanillusykur
2—3 sléttfullaar matsk. kókó.
hakkaðar möndlur ef vill.
Allt er látið í pott og látið
sjóða vel. Eftir svo sem 7—8
mínútur fer þetta að þykkna, og
þá er þessu hellt á fat eða í
form, sem annað hvort hefur
verið smurt eða einungis skolað
úr heitu vatni. Látið þetta standa
andartak en skerið það síðan út
í ferkantaða bita. Látið þá kólna
vel, þá eru þeir teknir af fatinu
eða úr forminu og látnir í kassa.
„MILLJÓNERA“-KÍJLUR
100 gr. marsípandeig, 50 gr.
Lakkaðar hnetur (helzt valhnet-
ur), 2 matsk. fínthakkaðar rúsín-
ur, 1 matsk. fín hakkað súkkat,
engifer framan á hnífsoddi, en
því má sleppa.
Þessu er hnoðað vel saraan og
búnar til litlar kúlur, sem difið
ér í hjúp-súkkulaði, sem brætt
er yfir gufu á þann hátt að 200
gr. af súkkulaði er brytjað niður
og látið gufusjóða með 1 teskeið
af smjöri. Áríðandi er að gufan
komist ekki ofan í súkkulaði-
pottinn, þá getur það orðið grátt
á lit.
Kúlunum er difið ofan í súkku-
laðið með gaffli, og síðan eru
þær látnar þorna á pergament-
pappír.
Indiáni i Cherkee-þorpinu yrkir jörðina. Aður voru Cherokee-
Indiánarnir herskáir veiðimenn.
Tennessee
Fyrir þau yngsfu

wL, -3' ■
. í r« $ ú * ,f i
Þessi skemmtilegi „sjóræningi"
er búinn til úr eintómum tvinna-
keflum, nema handleggirnir og
annar fóturinn. — Tvinnakeflin
eru máluð og siðan fest saman á
einn eða annan hátt, t. d. með
lími, en vitanlega verður að festa j
handleggina með litlum nöglum.
— Þetta er tilvalin jólagjöf fyrir
yngstu börnin, eða verkefni fyrir
börnin sjálf að glíma við.
Ekkerf aðhafst
Heyrðu, það eru engar bremsur á
að nema
STYKKISHOLMI, 0. des.: — Síð-
ustu daga hefur vinna við ver-
búðabygginguna í Stykkishólmi
legið niðri, vegna óhagstæðs veð-
urs. Er byggingin vel á veg kom-
in, og gerðu menn sér vonir um
að hún yrði komin undir þak
fyrir jól. Allt útlit er nú fyrir að
bílnum. Hvernig ferðu þá að því verkinu stmki svo um muni
staðar? vegna ótíðarinnar. — Árni.
ppm&Ofi
Frh. af bls. 22.
EKKI BROT Á
STJÓRNARSKRÁ
Einkafyrirtæki í Tennessee
litu þessar opinberu framkvæmd-
ir frá upphafi frekar óhýru auga
og töldu afskipti ríkisins af raf-
virkjunum brot á stjórnar-
skránni. En 1949 kvað hæstirétt-
ur Bandaríkjanna upp endanleg-
an úrskurð um að ríkið hefði
fyllsta rétt til að selja rafmagn.
Einstaklingarnir ættu að reyna
að vera samkeppnisfærir. Þegar
þessi dómur var kveðinn upp,
seldu nokkur einkafyrirtæki afl-
stöðvar sínar til TVA, þeir sem
ekki töldu sér fært að keppa við
TVA, en aðrir hafa treyst sér
til að halda áfram og endurbætt
rekstur sinn.
Þegar TVA byrjaði var Tenn-
essee mjög einangrað og hafði
dregizt aftur úr öðrum ríkjum
í USA. Þar var ömurleg fátækt
og ótrúlegur menntunarskortur.
Var fjöldi manns hvorki læs né
skrifandi. Framfarir hafa nú orð-
ið meiri þar en víðast annars-
staðar. Tekjur bænda hafa auk-
izt verulega og þeim forðað frá
miklu tjóni af fióðunum. Þegar
TVA byrjaði voru 50% íbúanna
í Tennesee-ríki bændur og
sveitafólk, en eru nú um 38%.
Véltækni hefur þokað fólki úr
sveitunum, en upp hafa risið
iðnaðarborgir.
Okkur var sagt að menntun
bænda væri enn ábótavant í
þessu ríki. Einnig var okkur sagt,
að bændum í sumum afskekkt-
ustu héruðunum væri ekki treyst
fyrir bankalánum.
Bændur í þessu ríki hafa litið
á landbúnaðarverkamenn sem
ódýran vinnukraft og meðferð
þeirra á vinnufólki verið mjög
slæm. Þróunin stefnir hins vegar
í þá átt, að þeir verði að viður-
kenna stéttarsamtök verka-
manna.
Stjórn og aðalábyrgð TVA
hvílir á þremur forstjórum, sem
forseti Bandaríkjanna skipar.
Undir þá heyra svo sameiginlega
23 deildir, sem sjá um hin ýmsu
verkefní.
ÓBEINAR AÐGERDIR
Ríkið á TVA og rekur það. Með
því er þó ekki stefnt að sósial-
isma, enda mun fólkið almennt
vera á móti öllu í þá átt. Er
fyrirtækið rekið með líku sniði
og samvinnufyrirtæki, en ekki
eins og áætlunarbúskapur í
Rússlandi.
Bæjar- og sveitarfélögin kaupa
rafmagnið af TVA og selja það
síðan aftur til almennings og til
iðnfyrirtækja. TVA semur beint
við verkalýðsfélögin um kaup og
kjör. Verkamenn mega ekki gera
verkföll þar skv. lögum, þar
sem TVA er ríkisfyrirtæki. ■—
Verkamenn eru þrátt fyrir það í
stéttarfélögum og nota óbeinar
aðgerðir til að knýja fram kröf-
ur sínar t. d. þykjast þeir verða
veikir unnvörpum eða fara í
skemmtiferðir og eru samtök um
það milli þeirra.
Fastir starfsmenn við TVA fá
sumarfrí frá 13—26 daga, eftir
starfsaldri. 8—10% starfsliðsins
eru konur, sem hafa sömu laun
og karlar. Skýrt er tekið fram
í launasamningi að negrar hafi
sama rétt til vinnu og sömu laun
og hvítir menn og því framfylgt.
Vatnasvæði TVA er álíka stórt
og allt ísland eða um 40 þús.
íermílur. Flóðahættan þar var
á tímanum 1. jan. til 1. apríl
en er nú úr sögunni. En til að
taka á móti hinu mikla vatns-
magni flóðatímans er vatnsmiðl-
un hagað svo að stíflulónin tæm-
ast nær alveg um áramótin. Og
svo eru þau orðin full í apríl.
Við komumst að raun um að
þessar framkvæmdir allar voru
hinar stórkostlegustu, stíflurnar
hin risavöxnustu* mannvirki og
rafstöðvamar þar eftir.
INDÍÁNARNIR VIÐFELLDNIR
EN ÚRKYNJADIR
Ýmsa aðra staði heimsóttum
við í nágrenni Knoxville og
minnist ég þar einkum Indíána-
þorpsins Cherokee, sem er í
Norður Karolína. Fórum við
þangað á sunnudegi yfir háan
fjallshrygg, sem skilur að landa-
mæri Tennessees og Norður
Karolína. Vorum við komnir í
þorpið á hádegi og borðuðum
miðdag hjá Indíánunum.
Þeir eru viðfeldið fólk og í
útliti eins og við höfum kynnzt
þeim af myndum og kvikmynd-
um. Við fórum og skoðuðum
safnhúsið þeirra,' sem hefur að
geyma marga muni, sem jafnvel
eru frá því fyrir landnámstíð
hvítra manna.
Indíánarnir í Cherokee eru
4000 talsins og eiga allan dalinn,
sem þeir búa í. Var hann gerður
friðhelgur með lögum frá 1896.
Þeir hafa nokkrar tekjur af
ferðamönnum, og verzlun í því
sambandi.
Mér sýndist þeir vera fátækir.
Þeir bjuggu í litlum timburkof-
um. Börnin voru berfætt, en það
eru hvít böm í Norður Karolína
einnig.
Aðaláhyggjuefnið í sambandi
við Indíánana er að þeir eru að
úrkynjast. Kemur það m. a.
fram í því, að í Cherokee eru
fæðingar færri en dauðsföll. Ótt-
ast menn að þessir fyrstu byggj-
endur Ameríku hverfi með öllu
af sjónarsviðinu.
Frh. af bls. 20.
er auk bess prýdd ágætum mynd-
um af soguhetjunni og lífinu f
hæli hans í frumskógum Afríku.
— Frágangur allur er góður og
smekklegur; eiga bæði höfund-
ur og útgefandi þakkir skilið fyr-
ir þessa bók, sem vissulega mun
verða ein af vinsæiustu búkum
ársins 1955.