Morgunblaðið - 10.12.1955, Síða 1
32 síður (2 blöð)
42 ár|U|»
283. tbl. — Laugardagur 10. desember 1955
FrtntudV{jt Margunblaðsia*
— Varðarfundur um bœjarmálin í gœr —
ju kjörtímahili eru SjálfstœBismenn
vel á veg komnir með að
uppfylla gefin loforð
THOR JENSEN
Seinna bindi ævirainnmga
Thor Jensens komið út
Saga braufryðjandaslarfs í ú!gerð og landbúnaði
IDAG kemur í bókaverzlanir annað bindi æviminninga Thors
Jensens, sem Valtýr Stefánsson hefur skráð. Þetta bindi nefn-
ist ,,Framkvaemdaár“ og rekur hinn mikli athafnamaður þar verzi-
uharstörf sín, hina núklu útgerð og síðan segir frá hinum miklu
þáttaskilum, þegar hann sneri sér að :landbúnaðinum, í öruggri
trú á. að jarðrækt væri arðbær atvinnurekstur.
Meðan engin fullkomin atvinnusaga íslendinga um viðreisnarár
ác fyrri hiuta 20. aldarinnar hefur verið skráð, er þetta bindi
ævrminninga Thors Jensens ein. merkastá heimildin, sem til er
um það efni, Thor Jensen var brautryðjandi íslenzkrar togara-
útgerðar og á efri árum gerðist hann brautryðjandi vélvæðingar
landbúnaðarins og það með álíkum stórhug, að jafnvel enn 1 dag,
þegar vélanotkun er orðin algeng i sveitum, hljóta menn að undrast
þann mikla framfarahug, sem einkenndi búskap hans.
í bókinni eru á axnað hundrað. mynda, sem sýna starfsemina
við atvinnutæki Thors, sjaldgæfar myndir af skipum og af fjölda
samstarfsmanna hans á hinum ýmsU sviðum. — Aftast í bókinni
er svo nafnaskrá, sem er þýðingarnrikil í svo merkilegu heim-
Ujdlarriti. .
Eins. og hina mörgu lesendur f
fýrra bindis æviminninganna rek
úr minni til, lyktaði þeim, er
Thor Jensen stóð uppi slyppur og
snauður í Hafnarfirði og virtist
ekki annað liggja fyrir fjölskyld-1
uhni en að fara til Ameríku. En
Margrét kona hans snerist algar-
lega á móti því, og reið það
baggamuninn.
GODTHAABSVERZLUN
Hvarf Thor frá Ameríkuför og
• nú hófst nýr þáítur í ævi hans,
stofnun Godthaabsverzlunar.
í Reykjavík. En Thor Jensen
hafði ekkert stofn- eða rekst-
; ursfé milli handa. Eina ráðið
var að snúa sér til væntan-
legra kaupenda. Hann tók eft-
ir því, að Reykjavík var út-
gerðarbær í örum vexti. Þess
vegna tryggasíur markaður i
Ný launalug
fyrir icl?
ÖNNUR umræða um ffrumvarp
ríkisstjórnarinnar til nýrra
launalaga, hefst í Neðri deild Al-
þingis í dag. Er ætlunin að ljúka
afgreiðslu málsins fyrir jól. —
Fjárhagsnefnd Neðri deildar
mun bera fram allmargar breyt-
ingatillögur við frumvarpið.
HX Sliell verður
alíslenzkt
H.F. SHELL á íslandi er nú í
þann veginn að verða alíslenzkt
fyrirtæki og mun þá jafnframt
breyta um nafn. — Mun félagið
taka upp nafnið Skeljungur h.L
Ólnfur Thors: Með stjórn Evíknr-
móla hefur SjólfsLflohknrmn sýnt
hvnSn nðstöðu hnnn þnrf í stjérn
londsmólanna
GUNNAR THORODDSEN borgarstjóri hélt á Varðarfmftdi I
gærkvöldi framsöguræðu um bæjarmálin á hálfnuðu kjör-
tímabili. Stóð ræða hans í um hálfa aðra klukkustund, en þó stiM-
aði hann aðeins á stærstu atriðum bæjarmálanna, en af ræðu hans
kom glögglega í ljós hve föstum tökum meirihluti Sjálfstæðts-
manna í bæjarstjórn tekur framfaramál bæjarins, og hve mark-
visst er að því unnið, að framkvæma þau loforð, sem gefin hafa
verið.
Davið Ólafsson form. Varðar setti fundinn og stjórnaði boawn,
Hann minntist Jakobs Hafsteins fyrrv. ráðherra, sem var heið-
ursfélagi Varðar, m. a. fyrir 9 ára störf í stjórn fciagsins. —
Jafnframt las formaður félagsins inntökubeiðni 41 nýs félaga.
Margir tóku til máls að framsöðuræðu borgarstjóra lekinni,
m. a. Ólafur Thors forsætisráðherra.
Halldór Kiljan Laxness segir:
„01 mikið sagt, að
ísland hafi verið selt“
iMóbelsverðlaunÍQ afhent í dag
■ '. » ‘ v• .* v ; : ••• . ;
STOKKHÓLMUR, 9. des. — Einkaskeyti til Mbl.
HALLDÓR KILJAN LAXNESS kom hingað í dag, en á morg-
un mun hann veita Nobelsverðlaunum sínum móttöku. Með-
al þeirra, sem tóku á móti honum á jámbrautarstöðinni vora
Helgi Briem sendiherra, fulltrúi sænsku akademíunnar, ljós-
myndarar og blaðamenn. — Blaðamenn áttu tal við Kiljan og leystl
hann greiðlega úr spurningum, sem fyrir hann voru lagðar. Var
hann glaður og reifur og virtist óþreyttur.
ÍSLENDINGAR FÖGNUBU ,
Spurðu blaðamenn hann hvem-
ig tíðindunum um verðlaunin hafi
fyrir byggingarefni og útgerð-
arvörur. Safnaði hann pönt-
unuin frá útgerðarmönnum og
trésmiðum. Verzlunin hófst í
Veltunni og er það mikil saga
'• að segja frá vexti hennar og
viðgangi.
ALLIANCE OG FYRSTl
TOGARINN
Frá upphafi Godthaabs-verzl-
unar hafði Thor mikil skipti við
útgerðarmenn er stunduðu þil-
skipaveiðar og smám saman eign-
aðist hann nokkur skip sjáliur.
En 1905 ákveða hann og nokkrir
aðrir þilskipaeigendur að selja
þilskipin og fá sér nýjan togara
í staðinn. Þetta var stofnun
,,Alíiance“. Og þeir létu smíða í
Engiandi togarann „Jón forseta".
Þá var ritsíminn kominn og er
aihyglisvert að lesa um það, að
Framhald á bls. 2.
Halldór Kiljan Laxness.
verið tekið á Islandi — og svai'-
aði Kiljan því til að honum hefði
virzt allir íslendingar —• allra
stétta og flokka — fagna tíðind-
unum innilega. Kvað hann menn-
ingaráhuga og lestur góðra bóka
vera meiri á íslandi en á hinum
Norðurlöndunum, og væra Strind
berg og Lagerlöf þekktustu
sænsku skáldin á íslandi.
ÍSLAND HEFUR EKKI
VERIÐ SEJ.T
Blaðamenn spurðu hann
hvórt hann áliti að ísland hefði
verið selt í hendur útlendinga
— samanber sænska titilinn á
Atomstöðinni „Land til sölu“.
Kvað Kiljan það full mikið
sagt. Iiann kvaðst vera bjart-
sýnismaður og enga trú hafa á
því, að styrjöld brytist út á
næstunni eða að heimsendir
væri í nánd.
Þegar Laxness var spurður að
því, hvernig hann hygði til veizlu
haldanna, sem framundan væru,
svaraði hann: „Jag álskar fáster“.
í dag var móttaka fyrir alla
verðlaunahafana hjá forseta
Nobelsstofnunarinnar, Ekberg,
, ríkismarskálki. — Jón
1 Borgarstjóri minnti á þau lof-
orð sem Sjálfstæðismenn hefðu
gefið fyrir síðustu bæjarstjórnar
kosningar og væri að finna í
stefnuyfirlýsingu flokksins, bláu
bókinni. Síðan stiklaði hann á
stóru um framkvæmdimar, kom
víðast við og gat margs sem nú
væri þegar búið að framkvæma,
væri i framkvæmd eða yrði fram
kvæmt.
RAFORKUMÁL
Unnið er að virkjun Efra-Sogs,
Öllum tæknilegurr undirbúningi
er lokið, útboð hafa verið gerð og
mörg tilboð borizt. Allt er fyrir-
liggjandi — nema þær 120 millj.
sem verkið kostar. Unnið er aS
lausn fjárhagshiiðar í samráði
við ríkisstjórnina.
Við virkjun Efra-Sogs fást
28000 kw., éða nál. eins mikil
orka og fékkst við byggingu íra-
fossstöðvarinnar. Búast má við að
rafmagnsskortur geri vart við Sig
í Reykjavík veturinn 1958—59,
en ef byrjað verður á framkvæmd
um við Efra-Sog á næsta vori, þá
kemur viðbótin í tæka tíð.
Framkvæmdir verða þannig, að
stífla verður gerð við Þingvalla-
vatn, lögð neðanjarðargöng nið-
ur að Úlfljótsvami, þar sem
byggð verður rafstöð.
HITAVEITAN
55% bæjarbúa hafa hitaveitu
nú. Ekki er hægt að gera ráð
fyrir auknu vatnsmagni úr Mos-
fellssveit, en nefnd sérfróðra
manna vinnur að því að gera til-
lögur um hvernig aíla megí meira
vatns.
Á næsta ári verður hítaveita
lögð í Hlíðahverfið og fá þá 16%
bæjarbúa að auki afnot hitaveit-
unnar. Þetta er gert aðeins fyrir
aukna notkun Toppstöðvarinnar,
því vatnsmagn hefur ekki aukizt.
Þá eru uppi áform um hag-
nýtingu gufuorkunnar í Krýsu
vik. Samkv. tillögum Uta-
veitunefndar hefur veri® leit-
að samninga um heiaoMd ttt
Frh. á bls. 2.