Morgunblaðið - 05.01.1956, Blaðsíða 6

6
M0RGUNBLAÐ1Ð
Fimmtudagur 5. janúar 195S
í von um að kornræktin beri arð9 sái ég a<
segir Gutmar bóndi Krisfjánsson á Dagverðareyri í Eyjafirði.
♦
EIN er sú starfsgrein innan landbúnaðarins, sem til þessa liefur
verið lítið stunduð hér á landi. Það er komræktin. Nokkurri
tilraunastarfserni hefur þó verið haldið uppi á sviði kornræktar-
innar og til eru þeir bændur, sem hafa trú á að stunda megi hér
ræktun koms, með sæmilega arðvænlegum árangri. Ekki er því
fráleitt að þátturinn „Við túngarðinn“ fjalli nokkuð um þetta mál.
Við skulum bregða okkur norður í Eyjafjörð og hitta að máli
bóndann á Dag /erðareyri, Gunnar Kristjánsson, en hann mun vera
sá eyfirzkra bænda, sem frekast hefur lagt stund á kornrækt.
Nokkuð rnunu og aðrir eyfirzkir bændur hafa gert af þessu, en
enginn til langirama og allir í mjög litlum stíl.
TILRAUNIR Á
SÁMSSTÖÐUM
Geta verður þess, að á til-
raunabúinu að Sámsstöðum í
Fljótshlíð hefii um margra ára
skeið verið stunduð kornrækt og
hefir sú ræktun skilað merkum
tilraunaniðurstöðum. Eigi að síð-
ur er fróðlegt að athuga hvernig
kornræktin hefir gengið á venju-
legu bændabýli, þar sem enginn
fjárstyrkur er veittur til til-
raunastarfsemi og bóndinn sjálf-
ur verður að bera hallann ef
mistekst.
OFFRAMLEIDSUA LAND-
BÚNAÐARAFURDA FYRIR
INNANLAND SMARKAÐ
Það er rétt að leiða hugann
að því, að nú um .nokkurra ára
skeið hefir íslenzki landbúnað-
nokkra sérstöðu. Ekki getur tal-
izt heppilegt að reka þar sauð-
fjárrækt í stórum stíi, nema
fram til dala. Þróunin hefir því
beinzt í þá átt að mjólkurbúin
hafa stækkað. Ennfremur hefir
aukin ræktun og stórum bættur
vélakostur ráðið þarna nokkru
um. Skortur vinnuafls er nú ekki
orðinn eins tilfinnanlegur og
hann var fyrir rúmum tug ára
eðá svo. Mjólkurneyzlusvæði
bænda er mjög aímarkað og
neytendunum hefir ekki farið að
sama skapi fjölgandi og fram-
leiðsla mjólkurinnar hefir auk-
izt. Það er því svo komið að
stórum meiri hluti mjólkurinn-
ar hefir orðið vinnslumjólk.
Einnig á sviði mjólkurafurðanna
erum við orðnir meira en sjálfum
okkur nógir, svo og eru mjólk-
Gunnar Kristjánsson.
svo óhagstæðara að rækta kom.
Það er því mikii ástæða til þess
að gefa tilraunaræktun Gunnars
á Dagverðareyri fullan gaum,
því að takist svo heppilega til,
að tilraunir hans gefi góða raun,
má búast við að fleiri Eyfirð-
ingar hefji kornrækt og byggi
þá að sjálfsögðu mikið á reynslu
iúngaröinn
Heim að Dagverðareyri.
Gunnars. Eitt enn ber að athuga
í þessu efni. Ræktun korns hér
á landi leiðir að sjálfsögðu til
beins gjaldeyrissparnaðar, þar
sem allt það korn, sem við not-
um er innflutt. Aftur á móti
myndi holdanautaræktunin hæg-
lega geta leitt til minnkandi
kindakjötssölu og skerða þannig
um leið aðra grein landbúnaðar-
ins. Hins vegar ber þó engan veg
inn að líta á ræktun holdanauta
sem forkastanlega. Sú tilraun til
fjölhæfingar landbúnaðarins er
fyllilega athygli verð.
GÓÐ UPPSKERA í
MÓAJARÐVEGI
Árið 1954 var ekki sáð fyrr
en 24. maí, en gott sumar bjarg-
iði uppskerunni. Gat Gunnar þá
byrjað uppskeru 2.—4. sept. og
var uppskeru lokið 14. sept. —
Þetta ár sáði Gunnar í tvenns-
konar land, bæði í mýri og móa-
jarðveg. f mýrinni varð upp-
skeran ekki góð og spíraði að-
eins 65%. Kennir Gunnar því
um að í mýrarjarðveginum sé of
mikið köfnunarefni og punturinn
verði of hár og leggist fyrir
þroskun. í móajarðveginum (ak-
urstærðin 1% ha.) uppskar hann
iftur á móti 35 tunnur, eða sem
svarar 23,3 tunnur á ha. og er
það talin góð uppskera. Kornið
spíraði 90%.
Árið 1955, eða s. 1. sumar, var
sáð 18. maí (byggi, eigin útsæði)
í 1% ha. í leirmóajarðveg. Bygg-
ið spíraði vel, skreið snemma,
— miðað við það hve seint var
sáð, — eða 10.—15. júlí. Þurrk-
urinn í sumar virtist há því nokk
uð, þ. e. stráið varð ekki hátt,
en kornið þroskaðist snemma.
Var slegið 2.—4. sept. En nokkr-
um dögum áður hafði það ó-
drýgst mjög vegna storma. Ekki
er gott að segja um það fyrir
víst hve mikið tapið hefir verið,
en Gunnar telur ekki fjarri lagi
að um helmingur hafi tapazt. —
Uppskeran reyndist 13V2 tunna.
Kornið er fallegt og vel þroskað
ENN A FRUMSTIGI
Gunnar Kristjánsson segir
kornrækt sína vera enn á frum-
stigi, sem von er. Hann hefir
ekki enn allar þær vélar er full-
kornnar geta talizt við korn-
ræktina. Að sönnu er margt orð-
ið svo í almennum búnaðarhátt-
um hérlendis, sem gerir undir-
búning sáningar auðveldari. Vel-
flestir bændur eiga nú orðið
heimilisdráttarvélar, plóga '• og
herfi og valtara. Áftur ,á móti
vantar vélar til vinnslu korns-
ins og kornhlöður, svo hægt sé
að vinna að þreskingu og mölun
eítir hendinni, þegar komið er
fram á vetur og um hægist við
útiverk. Gunnar á sjálfur þreski-
vél allgóða, en hann vanhagar
um aðrar vélar og hlöðu vantar
hann tilfinnanlega. Enn sem
kornið er er starfsfólk hér óvant
kornuppskeruvinnu. — Gunnar
hefur notið aðstoðar danskra land
búnaðarverkamanna, sem hafa
verið í Eyjafirði. — En þegar
æfingin er fengin og vélar og
aðbúnaður bættur, telur hann að
enignn vafi sé á að kornræktin
geti borið sambærilegan arð við
aðrar greinar landbúnaðarins.
UM SÁNINGU, JARÐVEG
OG UPPSKERU
Gunnar fékk, eins og fyrr seg-
ir, byggútsæði sitt fyrst frá
Sámsstöðum í Fljótshlíð, en síð-
an hefir hann lagt sér til út-
urinn framleitt meiri afurðir, en
seljanlegar haf 1 verið á innlend-
um markaði, eða að minnsta
kosti fullnægt vel eftirspurninni
— og sala landbúnaðarafurða til
útlanda hefir ekki verið hagstæð
og ekki borið sig styrkjalaust. —
Þetta hefir að sönnu farið nokk-
uð eftir árferði. en það hefir ekki
nú í allmörg ár verið svo slæmt,
að skort hafi neinar hinar venju-
legu framleiðsluvörur landbún-
aðarins. Við höfum bæði haft
nægilegt kjöt og næga mjólk. Að
vísu hefir stundum verið nokkur
skortur garðávaxta, en til er þó
að offramleiðsla hafi verið á
þeim. Það er pví ekki óeðlilegt
að bændur hyggi á meiri fjöl-
breytni í franileiðslu sinni, þar
sem offramleiðr.la einstakra vöru-
tegunda hlýtur að leiða til lækk-
andi verðlags þeirra vara.
SÉRSTAÐA
E YFJlRÐIN G A
Eyfirðingar nafa í þessu efni
urafurðirnar ekki seljanlegar á
sambærilegu verði við neyzlu-
mjólkina. Þar sem verðjöfnun
mjólkur er ekki nema að litlu
leyti í landinu, er nú svo komið
að t. d. Eyfirðingar fá mun minna
fyrir sína mjólk, en bændur á
mjólkurframleiðslusvæði Reykja
víkur. Eyfirzkum bændum er
því ljóst orðið að takmarkaður
gróði fylgir mikilli aukningu
mjólkurframleiðslunnar í hérað-
inu. Hafa þeir því nokkuð hugs-
að til meiri fjölbreytni í bún-
aðarháttum. Er þar skemmst að
minnast umræðna um ræktun
holdanauta. Kornræktin er einn-
ig atriði í þessu sambandi.
HEPPILEGT VEBURFAR
í EYJAFIRÐI
Eyjafjörður er veðurblítt hér-
að á sumrum. Stillur eru þar
umfram önnur héröð og þótt
sumar sé kannske að öðru jöfnu
styttra þar en sunanlands, bend-
ir margt til að þar sé síður en

Kornakurinn sleginn
BYGGEÐ
ÞROSKAVÆNLEGAST
En bregðum okkur þá að Dag-
verðareyri og heilsum upp á
kornræktarbóndann þar.
Gunnar telur að sér hafi reynzt
svonefnt „Floyja-bygg“ bezt til
ræktunar. Lítilsháttar tilraunir
hefir hann einnig gert með hafra,
en telur byggið þá korntegund-
ina, sem auðveldast sé viður-
eignar. Hefir hann bæði reynt
sáningu í móajarðveg ög mýrar-
jarðveg, en telur móajarðveginn
tvímælalaust betri.
FIMM ÁRA REYNSLA
Gunnar hefir nú að staðaldri
sáð korni í fimm ár. Er fróðlegt
að athuga í fáum dráttum hverj-
ar niðurstöður hann hefir hlot-
ið. —
Árið 1951 sáði hann 18. maí
(sigurkorni, færeysku byggi) í
1 hektara lands. Uppskeran varð
léleg og má segja að þessi til-
I raun hafi mistekizt. Kennir
Gunnar um skakkri áburðamotk
un. Notaði hann of mikið köfn-
unarefni, svo að punturinn varð
of hár og lagðist áður en kornið
náði þroska.
Árið 1952 sáði hann 13. og 14.
maí (Floyjabyggi frá Sámsstöð-
um) í 2 ha lands. Uppskeran varð
alls 30 tunnur. Þetta sumar var
kuldasumar og ekki reglulega
heppilegt til kornræktar, en þó
reyndist kornið svo vel að spír-
unarhæfni þess varð 85%.
Árið 1953 var sáð 10. maí í
IV2 ha. lands (eigin útsæði,
bygg). í Vi ha. var sáð höfrum,
en þeir þroskuðust lélega, en
voru þó upp skornir og þresktir.
Byggið þroskaðist aftur á móti
ágætlega. Varð uppskeran alls
30 tunnur og kornið mjög gott,
spíraði 99%.
að sjá, en spírunarhæfni þess
hefir ekki verið prófuð ennþá.
TIL MARGRA HLUTA
HLUTA NYTSAMLEGT
Gunnar segir byggið vera not-
hæft ekki síður til manneldis en
skepnufóðurs, þótt það hafi að
mestu verið notað til skepnu-
fóðurs. Ég bragðaði t. d. hjá
honum byggkex, sem mér fannst
hinn ágætasti matur. Ennfremur
kvað Gunnar það notað í sinu
heimili til grautargerðar og
blöndunar í brauð. Gunnar telur
að þau árin, sem uppskeran
heppnast sæmilega eða vel, megi
fullvist telja að kornræktin gefi
sæmilegan arð og t. d. ekki verri
1 en kartöfluræktin. Haustið 1954
seldi hann talsvert af uppsker-
| unni og fékk 200 kr. fyrir tunn-
'una. Þetta haust malaði Gunnar
sjálfur 100 sekki af byggi og
nægði það til fóðurbætis handa
20 kúm (af þessari korntegund).
sæði sjálfur. Spírunarhæfni Dag-
verðareyrarbyggsins hefir alltaf
verið prófuð á Sámsstöðum, auk
þess sem Gunnar hefir prófað
hana sjálfur og hefir prófunum
borið saman. Lætur Gunnar vel
yfir góðu samstarfi við Klemenz
Kristjánsson tilraunastjóra og
hagnýtum leiðbeiningum hans-.
Eins og áður getur, kveður
Dagverðareyrarbóndinn leirmóa-
jarðveginn hafa reynzt sér bézt
fyrir kornræktina. 4 1 ha. ný-
brotins lands af þessari jarðvegs-
gerð hefir hann borið af tiibún-
um áburði 150 kg. þrífosfat, Í50
kg. kali (50%) og 200 kg. kalk-
ammonsaltpétur. Sáning telur
Gunnar að þurfi að fara fram
sem fyrst í maímánuði, því korn-
ið þarf að skríða frá 10.—15. júlí
til þess að nokkurnveginn öruggt
sé að það nái fullum þroska.
í hvern ha. lands er sáð 150—180
kg. af fræi. Um mánaðarmót
ágúst-september þarf uppskera
P-nmh 6 bls. 12
Úr hinum fagra garði á Dagverðareyri.