Morgunblaðið - 02.02.1956, Blaðsíða 2

s
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 2. febrúar ’56
Mennfaskólaleikurinn 1956:
„UPPSKAFNINGURINN'
eftir Moliérk: Leiksfjóri Benedikt Arnason
ÞAÐ er alltaf tilhlökkunarefni, Jakob Moller í hlutverki scing-
ekki sízt gömlura nemendum > kennarans, ísak Hallgrímsson er
Menntaskólans, þegar von er á leikur dansmeistarann, Þór Bene
hinni árlegu Herranótt Mennta- j diktsson í hlutverki skylminga-
skólans hér. Gamlar endurminn- ! meistarans og Þorkel Sigurbjörns
íngar rifjast upp, kostuleg' atvik '
frá æfingum og frumsýningum'
á menntaskólaleikjum á liðnum
tímum, þar sem gáski og gleði
æskufólksins fyllir salarkynnin í
Iðnó á báðum vígstöðvum, —
niðri meðal áhorfendanng og
nppi á sviðinu. Það er að*'VíSu
kominn nokkuð annar svipur á
leiksýningar Menntaskólans nú,
•en áður var, meiri festa og meiri
alvara í sarfi hinna ungu leik-
ara, en þó hefur á engan hátt
dregið úr leikgleðinni, sem hefur
gefið Menntaskólaleikjunum svo
mikinn þokka og átt sinn drjúga
þátt í vinsældum þeirra. Því
verður maður aldrei fyrir von-
brigðum á leikkvöldum Mennta-
gkólans og maður fer þaðan jafn-
an glaður og með þakklæti í huga
til allra þeirra, sem af brennandi
áhuga og ósérplægni hafa unnið
að þessum sýningum. En að baki
þeim liggur meira starf, en flestir
gera sér ljóst og gegnir furðu
hversu góður árangurinn hefur
oft orðið af þessu tómstundastarfi
nemenda.
Að þessu sinni hafa nemend-
urnir tekið til sýningar „Upp-
SJkáfnTngiim“ (Le Bourgois Gent-
ilhomme) eftir Moliére, og er þá
ékki í kot vísað. Verð ég að játa,
að er ég heyrði um viðfangsefnið,
þá þótti mér nokkuð djarft telft,
þ\i að leikrit þetta er að mörgu
leyti allt annað en barna með-
fæt i, en jafnskylt er mér að játa
það að leikendurnir leystu vand-
»nn betur en búast hefði mátt
við, þar sem flestir eða allir leik-
endur eru algerir nýgræðingar á
leiksviði. Á leikstjórinn, Bene-
dikt Arnason áð sjálfsögðu sinn
rnikia þátt í því hversu vel hefur
tekizt um þessa leiksýningu yfir-
leitt. Er heildarsvipur leiksins
furðugóður, staðsetningar eðli-
iegar og hraðinn jafn og snuðru-
laus. Mun þetta vera í fyrsta sinn
<er Benedikt hefur leikstjórn á
hendi og verður ekki annað sagt
er. að hcnum hafi tekizt mæta-
veL
Hluverkin í „Uppskafningn-
um“ eru alimörg og misjöfn að
vöxum, en sum þeirra gera mikl-
ar kröfur il leikendanna. Mest
raæðir þarna á Bernharði Guð-
*nuii«ssyni, er leikur aðalhlut-
verkið, „uppskafninginn", Mon-
tsér Jói-dan. Má heita að hann sé
alltaf „í eldinum11. — Bernharður
hefur áður tekið þátt í Mennta-
ekólaleikjum, enda mátti sjá þess
vott, í leik hans, að hann er ekki
aiveg óvanur sviðinu. Var leikur
hans furðu öruggur og oft mjög
skemmtilegur, énda tókú. áhorf-
endur honum með miklum fögn-
uði. Má'ddömu Jórdan, ’köriu „upp
ekafningsins", heilbrigða mið-
síéttakonu, sem fyrirlitur upp-
skafningshátt 'manns síns, leikur
Hólmfríour K. Gunnarsdóttir af
töluverðu skapi og myndugleika,
en Lúsilu, hina ungu og fögru
dóttur þeirra leikur Auður Inga
•ft.skarsdóttir. Gefur það hlutverk
ekki tilefni til mikilla leikrænna
Staka. Nikólínu, þerau á heimili
Jórdans leikur Brynja Benedikts
dótiir. Er það skemmfeilegt hlut-
verk og er leikur Brynju prýðis-
góður. Er hún sviflétt..og eðlileg
í hreyfingum, — en hlátur henn-
ar ekki mógu hjartanlegur, Ólaf-
wr B. Thors leikur af góðum til-
þrifum Kleont, vonbiðil Lu.silu
cg Jón E. Ragnars fer laglega
með hlutverk Koviels, þéhara
Kleonts og vónbiðils Nikólínu. —
Þá var og einkar áferoargóður
leikur Ragnars Arnalds í hlút-
verki Dórartts greifa og Ragn-
fceiður Torfadóttir , i’er vel með
hlutverk Dóriipenu. markgreifa-
ekkju, með reisn*qg glæsileik. —
Áf öðrum leikendum má nefna
son er fer með hlutverk heim-
spekingsins. — Önnur hlutverk
eru minni.
Söngur er nokkur í þessum leik
og gæti verið hetri. Hins vegar
var menúetinn, sem stiginn var
í leikslok, hinn prýðilegasti.
Bjarni Guðmundsson hefur
þýtt leikinn á létt og lipurt mál.
Að leikslokum voru leikstjóri
og leikarar kallaðir fram hvað
eftir annað og þeir ákaft hylltir
með langvarandi lófataki og fögr
um blómum.
„Uppskafningurinn" er sígild
ádeila á hvers konar undirlægju-
hátt og fordild og því nú sem
fyrr, holl lexía, jafnt ungum sem
gömlum.
Hafi hinir ungu leikendur þökk
fyrir skemmtunina.
Sigurður Grímsson.
Sveíl Karðar
hefur forvsfuna
í REYKJAVÍKURMÓTINU í
bridge var á þriðjudagskvöld
spiluð 7, umferðin. Úrslit urðu
þá þessi: Hörður vann Vigdísi,
Einar B. vann Gunngeir, Róbert
vann Vilhjálm, Ingvar vann
Brynjólf og Hallur vann Ingólf.
Jafntefli gerðu Sveinn og Hilmar.
Staðan er þá sú, að Hörður
hefur 12 stig en næst koma sveit-
ir Einars B. og Ingvars Helgason-
ar með 10 stig hvor.
Sfyrkur úr Minning-
Brunhorgs
ISLENZKUM stúdent eða kandi-
dat verður veittur styrkur úr
Minningarsjóði stud. oecon.
Olavs Brunborgs, tíl náms við
háskóla í Noregi veturinn 1956—
57. Styrkurinn verður 1600 norsk
ar krónur. Umsóknir skal senda
Háskóla íslands í siðasta lagi 23.
febrúar.
da! brann ti!
ESdhúsdagsumræðurnar
Frh. af bls. 1
.stöðuflokkunurn, að aðgerðir
ríkisstjórnarinngr til aðstoðar
útvegimim myndu hleypa af stað
nýrri verðbólgu. Verðhækkanir
af henni myndu verða rttlar í sam
anburði við afieiðirtgar kaup-
gjaldshækkananna. Enda myndi
ríkisstjómin enn gera ráðstafanir
til að hindra dýrtíðarskrúfuna.
ILLMÆLGI í UMRÆÐUM
Gunnar Thoroddsen átaldi
stjórnarandstöðufiokkana fyrir
það illyrta málfar sem hún hefði
tamið sér í umræðum þessum.
Hún hefði kallað núverandi ríkis
stjórn nöfnum eins og kaupa-
héðnar, verðbólgubraskarar, af-
ætur, ræningjar o. fl. o. fl. Til
hvers eru stjórnarandstæðingar
að tala með þessum mannskemm-
andi svívirðingum. Eru þeir að
tala til hinnar íslenzku þjóðar,
sem talin hefur verið stanaa öðr-
um þjóðum framar að menntun
og menningu.
Slíkt orðbragð, sagði Gunr.ar
Thoroddsen, er óskammfeilin
móðgun við dómgreind fólksins.
IIVAR ER MILLILIÐA-
GRÓÐINN?
Þá vék borgarstjóri að dylgj-
um kommúnista um að hinn bági
efnahagur útvegsins stafaði af
milliliðagróða. Kvaðst hann í
þessu sambandi hafa farið yfir
reikninga bæjarútgerðarinnar.
Þar hefðu þessir útgjaldaiiðir ver
ið stærstir i röð eftir upphæðar-
hlutfalli.
Fyrst kaup og fæði skipverja,
þá kostnaður í höfn hér og er-
lendis, sem væri hafnargjöld og
vinnulaun, þá tryggingargjöld,
sem væri greidd í Samtryggingu
botnvörpuskipá, þá kæmi 3 V2 %
fyrning, því næst í röðinni væri
kaup á veiðarfærum, sem útgerð-
in annast sjálf um innkaup á,
næst í röðinni. Þá kæmu viðgerð
ir og væri sérstakur vélaeftirlits-
maður, sem hefði með höndum
að halda kostnaði þeirra sem
mest niðri. Lægst upphæð þess-
ara liða færi til olíu, en bæjarút-
gerðin væri meðeigandi í olíu-
félagi því er hún verzlaði við.
Hvar er nú hinn margumtalaði
milliiiðagróði? sagði ræðumaður
eftir þessa upptalningu.
ÞJÓÐNÝTING TJÓAR EKKI
Þá svaraði Gunnar Thoroddsen
nokkuð þeim dylgjum, sem fram
hafa komið um að útgerðxnni sé
illa stjórnað og hún þurfi annaS
rekstrarhorf. Hann kvað það nú
Lltlu sesti engu bjargað
AKUREYRI, 1. febr.
KLUKKAN að ganga tvö í nótt kom upp eldur í bænum Sökku
í Svarfaðardal, sem er um 5 km. leið frá Dalvík. Fréttaritari
Mbl. átti tal við Ara Þorgilsson, sem var einn af heimamönnum
á Sökku, og hefir hann skýrt svo frá.
ekki tjóa lengur að halda því
fram að opinber rekstur væri hag
kvæmari, því að hann hefði þeg-
ar verið reyndur og væri halli
bæjarútgerðanna sízt minni en
af einkaútgerð.
íslenzkir útvegsmenn hafa sýnt
dugnað og fyrirhyggju í starfi og
eru tillögur stjórnarandstæðinga
um þjóðnýtingu ekki í framfara-
átt.
ENGIN SAMEIGINLEG
STEFNA
Jóhann Hafstein benti á það í
upphafi máls síns að stjórnarand
stöðuflokkarnir hefðu nú stöðugt
verið að tönnlast á orðunum
„vinstri stjórn“. En það væri at-
hyglisvert að enginn þeirra hefði
gert sér grein fyrir neinni sam-
eiginlegri stefnu. í þessum um-
ræðum hefði hvergi komið fram
nein sameiginleg vinstri stefna,
heldur hefðu allir stjórnarand-
stöðuflokkarnir verið sjálfum sér
sundurþykkir,
MESTUR HLUTI TIL
SJÁVARÚTVEGS
Þá minntist hann á þær rök-
semdir kommúnista að styrki til
útvegsins ætti að taka af bönk-
unum. Jóhann skýrði frá því að
útlánaaukning Útvegsbankans
hefði s.l. ár öll farið í þrjá liði.
92% fór til sjávarútvegsins, en
afgangurinn til raforkufram-
kvæmda og húsnæðislána.
ER VINSTRI STEFNAN AÐ
STÖÐVA ÍBÚÐABYGGINGAR?
Stjórnarandstæðingar hafa
gagnrýnt að fjárfestingin hafi
verið of ör. Hvað þýðir þetta hjá
þeim. Það þýðir, að þeir vilja
ekki svo miklar íbúðabyggingar
sem nú standa yfir. Er það ef til
vill sú eina sameiginlega vinstri
stefna sem fram hefur komið, að
stöðva íbúðabyggingar. Þeir vilja
takmarka innflutning byggingar-
efna, nýtt fjárhagsráð, ný höft
og bönn.
LAUSNIN FYRIR HONDUM
Jóhann Haístein sagði að
lokum, að íbúðabyggingar
hefðu verið svo mikiar á s.l.
ári, að nú eygðum við
fyrst lausn húsnæðisvanda-
raálsins. Það hefur gifurlega
þýðingu að Ijúka íbúðarhúsa-
byggingunum og gera mark-
vissa áætlun um útiýmingu
húsnæðisleysisins, nú þegar
aðeins herzlumarkið vantar til
þess. t
VAR® FLJÓTT ALELDA
íbúðarhúsið á Sökku var fram- I
hús og baðstofa með búri og eld-
húsi á milli. Framhúsið var úr
timbri og járnklætt, Ari var ný
sofnaður, er hann vaknaði
skyndilega við þá tilfinningu að
eitthvað væri að. Reis hann á
fætur og opnaði dyrnar fram,
en þá kom reykur á móti hon-
um. Ari svaf uppi í framhúsi,
og þar sváfu einnig ung hjón.
Fór hann inn til hjónanna og
vakti þau, og hlupu þau strax
niður stigann og út. Eldurinn var
í ketilhúsi á neðri hæð, og var
veggur steyptur upp ketilhúsið,
og í gegnum það lágu rafmagns-
línur um húsið. Ari fór inn í
herbergið sitt aftur, þegar hann
hafði vakið hjónrn, og heyrði
hann ekki þegar þau hlupu nið-
ur og hélt að þau hefðu forðað
sér út um glugga. Hugðist hann
klæða sig í sokka, en var ekki
kominn nema í annan, er ólíft
var orðið í herberginu sökum
reyks, og varð hann að brjóta
Framh. af bl*. 1
um að fremja ekki landhelgis-
brot. Séu rússnesku skipin búin
nákvæmum staðarákvörðunar-
tækjum, sem samkvæmt frásögn
skipstjóranna rússnesku hafi
sýnt að skipin hafi ekki verið í
landhelgi. Er því þó hnýtt aftan
í, að veðurskilyrði séu oft og
tíðum svo slæm, að erfitt sé að
taka nákvæmar staðarákvarð-
anii'.
Rússneski skipstjórinn á
skipi því, er tekið var í land-
helgi í dag, viðurkenndi, að
hann hefði verið að veiðum
innan landhelgislínunnar. Yfir
menn norska varðbátsins, er
síóð rússneska skipið að verki,
gerðu staðarákvarðanir með
skipstjóranum á staðnum, og
kom þá í Ijós, að hann var inn-
an lanöheígisiínunnar.
Engu að síður segir í grein-
argerð rússneska útvegsmála-
ráðuneytisins, að hér sé um
misskilning að ræða, þar sem
skipstjórarnir á rússnesku
skipunum neiti, að þeir hafi
verið að veiðum í landhelgi.
Vonist Ráðstjórnin til þess,
segir í greinargerðinni að af-
greiðslu málsins verði hraðað
og skipin iátin laus.
★ ★
Yfirheyrslur yfir rússnesku skip
stjórunum hófust síðdegis í dag
og fór túlkur í dag áleiðis frá
Osló til að aðstoða við undirbún-
ing málshöfðunar. Neituðu skip-
stjórarnir að svara spurningum
lögregluyfirvaldanna. í morgun
k,omu fjórir fulltrúar rússneska
sendiráðsins í Osló til Álasunds.
í dag ræddi Lange utanríkis
ráðherra mál þetta í þinginu.
Skýrði haim frá því, að hann
hefði rætt við rússneska sendi
herrann í Osló og gert sendi-
herranum Ijóst, hversu alvar-
legmn augum Norðmenn
hlytu að líta á svo víðtæk
landhelgisbrot. Kvaðst hann
vona, að slíkt endurtæki sig
ekki. Og að rússneskum skip-
stjórum yrði gert fyllilega
Ijóst, hvar norska landhelgis-
linan lægi.
Norðmenn hafa aukið mjög land
helgisgæzlu á miðunujn úti fyrir
Álasundi.
glugga og stinga höfðinu þar út,
Kom þá maðurinn, sem hann
hafði vakið, út á hlaðið, og fór
Ari þá út um gluggann og lét
sig síga niður á hlaðið.
KOMST ÚT A NÆRFÖTUNUM
Hjónin, sem Ari vakti, höfðu
strax hlaupið inn i baðstofuna,
og komst fólkið, sem þar var,
óhindrað út, án þess þó að hafa
tíma til þess að klæða sig. I
baðstofunni sváfu 4 menn.
Á heimilinu voru 7 manns,
bóndinn, Gunnlaugur Gíslasom
frá Hofi og kona hans, Rósa Þor-
gilsdóttir, Ari bróðir Rósu,
Ragnhildur Ágústsdóttir gömuí
kona, Jóna Jónsdóttir, sem er>
hálfsystir Ara og Rósu, Þorgils
sonur bóndans og kona hans,
Olga Steingrímsdóttir.
/
LITLU SEM ENGU
TÓKST AÐ BJARGA
Veður var hvasst að austan
í gærkvöldi, en fór lygnandl
þegar á leið nóttina. Menu
á næstu bæjum komu til aff-
stoðar við að slökkva eldinn,
en vegna þess að símasam*
bandslaust var við Dalvík, var
jeppi sendur þangað til þess
að fá hjálp, og kom þaðan
bíll með dælu. Ekki var við
eldinn ráðið, en auðvelt var
að verja útihús. Var húsið
fallið á fjórða tímanum. —
Engu tókst að bjarga af inn-
anstokksmunum, en einhverjö
af fötum tókst fólkinu að ná
út. —
Tjónið af þessum eldsvoða
er því mjög tilfinnanlegt fyr-
ir fólkið, því þarna í bænuns
voru auk helmilismuna,
geymd öll matvæli heimilis-
ins tii vetrarins, en allt mun
hafa verið óvátryggt, nema
húsgögn og þau mjög lágt. —1
Heimilið að Sökku var orð-
lagt fyrir rausn og myndar-
skap.
'5
FLYZT Á NÆSTA BÆ
Fólkið á Sökku hefir haldið til
á prestsetrinu Völlum. Næsti
bær við Sökku heitir Hánastað-
ir, en þar á Eiríkur Hjartarson,
kaupmaður í Reykjavík, íbúð. —
En líklegt er að fólkið flytjisí
þangað, því að enginn býr þar
núna. Geta ábúendur á Sökku
hugsað um búskapinn áfram,
þar sem ekki er lengra á millí
bæjanna en um fimm mínútna
gangur. — Jónas.
Ökuníðmgar
valda skemmdimt
á bílnm
RANNSÓKNARLÖGREGLAN er
nú að eltast við nokkra ökuníð-
inga, sem valdið hafa meiri og
minni skemmdum á nýjum bíl-
um, sem staðið hafa mannlausir.
Hafa þessir menn sýnt fádæma
skeytingaleysi með því að gera
ekki eigendunum viðvart, svo að
þeir gætu fengið skaðann bætt-
ann.
Undanfarna daga hafa rann-
sóknarlögreglunni borizt daglega
kærur út af slíkum árekstrum.
Það var að kvöldi 26. jan., sem
Hilman-stationbíll varð fyrir
skemmdum, er ekið var á hann
mannlausan vestur við Seljaveg
27. Hinn 29. jan. varð nýr Opel,
sem stóð fyrir utan Hótel Borg,
kl. 10 um kvöldið, fyrir skemmd-
um. Næstu nótt var ekið á annan
Frairth. á bls. 1S