Morgunblaðið - 04.01.1957, Qupperneq 8

MORGUNMAÐIÐ
Föstudagur 4. Jan. 1957
t
ttngtttdMtafrtfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjami Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ámi Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjaid kr. 25.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
„Leiðin til stöinunnr í utvinnu-
og viðskiptnlíli þjóðnrinnnr“
ÞEGAR lokaatkvæðagreiðsla fór
fram í Neðri deild Alþingis fyrir
jólin um frv. ríkisstjórnarinnar
um skattahækkanir og útflutnings
sjóð gerði Áki Jakobsson svo-
hljóðandi grein fyrir atkvæði
sínu:
„Ég tel þá lausn á vandamálum
sjávarútvegsins, sem felst í þessu
frumvarpi mjög ófullkomna, þar
sem hún er við það miðuð, að
gera taprekstur sjávarútvegsins
og styrkgreiðslur honum til
handa að varanlegu fyrirkomu-
lagi.
Sú stórfellda skattheimta, sem
hér er lögfest mun valda trufl-
unum, sem leiða munu til stöðn-
unar í atvinnu og viðskiptalífi
þjóðarinnar. Ég harma það, að
ekki skuli nú hafa náðst sam-
komulag um varanlegri lausn
þessara mála, en með því að ég
vil ekki að til stöðvunar geti kom-
ið í sjávarútvegi þjóðarinnar á
næsta ári greiði ég atkvæði með
frv. og segi já“.
Hreinskilnislep
iátning
Þessi yfirlýsing kemur frá
stjórnarþingmanni, sem er kunn-
ugri sjávarútvegsmálum en flest-
ir aðrir þingmenn núverandi
stjórnarflokka. Hann hefur auk
þess verið sjávarútvegsmálaráð-
herra og kann mjög góð skil á
allri aðstöðu útvegsmanna og
sjómanna.
Áki Jakobsson hefur áreiðan-
lega ekki mælt þessi orð af ill-
vilja í garð þeirrar ríkisstjórnar,
sem hann sjálfur styður. Har.n
hefur hms vegar talið sér skylt,
gagnvart samvizku sinni og um-
bjóðendum, að segja sannleikann
um ráðstafanir stjórnarinnar.
Það er rétt sem þessi stuðn-
ingsmaður ríkisstjórnarinnar seg •
ir, að „lausn“ hennar á vanda-
málum útvegsins „er við það mið-
uð, að gera taprekstur sjávarút-
vegsins og styrkgreiðslur honum
til handa að varanlegu fyrirkomu
lagi“.
Hvergi örlar á minnstu við-
leitni til þess að koma rekstri
þessa aðalútflutningsatvinnu-
vegar landsmanna á heilbrigð-
an grundvöll. Hin nýja ríkis-
stjórn, sem hafði lofað „nýjum
leiðum og úrræðum“ í efna-
hagsmálum okkar hefur ekk-
ert nýtt úrræði fundið. Hún
veður aðeins lengra út í ófæru
styrkja- og uppbótastefnunn-
ar.
Jafnhliða viðurkenna leiðtogar
hennar, að af því muni enn leiða
hækkað verðlag. En af því leiðir
áframhaldandi kapphlaup milli
kaupgjalds og verðlags. Við því
kapphlaupi eru engar skorður
reistar. Alþýðusamband íslands
hefur aðeins heitið stjórninni
stundargriðum, „starfsfriði“ um
skeið eins og það er orðað.
Áhrif skattaránsins
Um það þarf heldur ekki að
fara í neinar grafgötur, að skatt-
ránsstefna stjórnarinnar og hin-
ar gífurlegu álögur á almenning
hljóta að hafa í för með sér kyrr-
stöðu og stöðnun í atvinnu og
viðskiptalífi landsmanna. Það er
ekki hægt að leggja mörg hundr-
uð milljóna króna nýja skatta og
tolla á þessa litlu þjóð án þess
að slikt hafi áhrif á framkvæmda
möguleika hennar. Auknir tollar
á byggingarefni hljóta t.d. að
draga úr húsnæðisumbótum.
Hækkandi framtærslukostnaður
hlýtur einnig að rýra möguleika
efnalítils fólks til þess að spara og
leggja spariaura sína í húsnæðis-
umbætur.
Af haftakerfi því, sem stjórn-
in er nú að skella yfir þjóð-
ina hlýtur það einnig að leiða,
að verzlunin verður almenn-
ingi óhagstæðari. Ströng verð-
lagsákvæði á pappírnum
nægja ekki til þess að tryggja
hagstætt vöruverð og sam-
keppni milli þeirra, sem verzl-
unina annast og keppa um
viðskipti fólksins.
Stefnt út í stórkostlega
1 íf sk j arasker ðingu
Þegar á allt þetta er litið verð-
ur auðsætt, að núverandi stjórn
stefnir nú út í stórkostlega skerð-
ingu á lífskjörum almennings, án
þess að hafa tryggt rekstur og
afkomuöryggi útflutningsfram-
leiðslunnar. Hún hefur að vísu
lofað útvegsmönnum og sjómönn-
um hærra fiskverði og vinnslu-
stöðvunum auknum stuðningi. En
það mun því miður verða skamm-
góður vermir. Þeim hækkunum
og þeim aukna stuðningi hlýtur
að verða eytt í áframhaldandi
verðbólguþróun.
Lengra út í verðbólgu-
fenið
Stjórnin hefur þannig að-
eins unnið það „afrek“, að
vaða lengra út í verðbóigu-
fenið. í því felast efndirnar
á því loforði flokka hennar að
finna „varanlega lausn“ á
vandamálum efnahagslífsins.
Það gegnir sannarlega engri
furðu þótt Áki Jakobsson lýsi
yfir vonbrigðum sínum og óá-
nægju með tillögur stjórnarinnar.
Þúsundir stuðningsmanna stjórn-
arflokkanna eru áreiðanlega sama
sinnis. Fólkið sér í gegnum þann
skrípaleik, sem hér hefur verið
leikinn. Því er lofað „nýjum og
varanlegum úrræðum“. En þegar
til á að taka vita hinir nýju vald-
hafar ekki sitt rjúkandi ráð. Eina
úrræði þeirra verður hrikaleg
skattlagning almennings og flan
út í enn aukna dýrtíð og verð-
bólgu.
„Gegnumlýsing“ vinstri
stjórnarinnar
Almenningur á íslandi hef-
ur nú fengið tækifæri til þess
að „gegnumlýsa“ vinstri stjórn
ina. Og þá hefur ekki staðið
á því að í Ijós kæmi sá sjúk-
dómur, sem hún er þungt
haldin af: Úrræðaleysi á
hæsta stigi, ásamt magakvefi
af völdum hrikalegs „ofaníáts“
í utanríkis- og innanlandsmál-
um!!
UTAN UR HEIMI
^JJert
Jœtt

— ótarj? íicinó er mcircj-
ótunclum vcinjci láíátt
E mbætti aðstoðarutan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna er
eitt af mikilvægari embættum í
Washington. Astoðarutanríkisráð-
herrann er hægri hönd sjálfs ut-
anríkisráðherrans og verður oft
að gegna störfum hans, er hann
bregður sér frá eða er á annan
hátt forfallaður. Aðstoðarutanrík
isráðherrann er einnig hinn form-
legi milliliður milli forsetans og
utanríkisráðherrans annars vegar
og utanríkisráðuneytisins hins
vegar. Hann er líka formaður
nefndarinnar, sem hefur með
höndum framkvæmd þeirra á-
kvarðana, sem teknar eru af for-
setanum og öryggisráði ríkisins.
Hins vegar er ekki auð-
velt að skilgreina þetta embætti.
Dulles utanríkisráðherra er sagð-
ur treysta eigin dómgreind engu
síður en ráðum sérfræðinga sinna.
Þess vegna verður aðstoðarutan-
ríkisráðherrann bæði að túlka
torræð og stundum óvænt sjón-
armið utanríkisráðherrans og
hafa stjórn á stórum hópi sér-
fræðinga, sem utanríkisráðuneyt-
ið hefur í þjónustu sinni. Starfið
er erfitt og vanþakklátt, og sum-
ir segja að það sé vel til þess
fallið að ríða mönnum að fullu
á hinum pólitíska vettvangi.
i j íðasti aðstoðarutanrík-
isráðherra, Herbert Hoover yngri,
var verkfræðingur að mennt og
einn af þekktustu mönnum á sínu
sviði, áður en hann gekk í þjón-
ustu stjórnarinnar. Hann var dug-
mikill og einarður í embætti að-
stoðarutanrikisráðherra, e. t. v.
of heiðarlegur að sumra sögn,
þ. e. a. s. honum var ekki lagið
að segja mönnum aðeins þann
hluta sannleikans, sem þeim kom
vel að heyra. Þess vegna var hann
yfirleitt þögull. Hann var feim-
inn við þjóðþingið og fáorður
við fréttamenn. Enginn vann
meira við skrifborð sitt í utan-
ríkisráðuneytinu en Hoover, en
hann gekk að starfi sínu með
varfærni og skipulagshæfni verk-
fræðingsins: hann gerði ráð fyrir
að fá allar staðreyndir og öll
svör á pappírinn. Meðan Dulles
var veikur, varð Hoover fyrir
hatrammri gagnrýni, og nú hef-
ur annar maður verið skipaður
í hans stað.
r
V^hristian Herter hefur
tekið við embættinu með öllum
þess kvöðum og hlunnindum.
Hann fær 22.500 dollara árslaun,
einkasíma til Hvíta hússins, einka
aðgang að skrifstofu utanríkisráð-
herrans, glænýjan kádilják og
einkabílstjóra og rétt til að hafa
hvítt flagg á bíl sínurtt, þegar
hann ferðast erlendis. Á þessum
síðustu vikum, þegar utanríkis-
stefna Bandaríkjanna hefur sætt
harðri gagnrýni bæði utanlands
CIIRISTIAN HERTER
lönd. Hann varð vottur að mikl-
um skelfingum, þegar hann heim-
sótti Sovétríkin, hugrið hafði
fellt um milljón manns, og þeir
sem eftir lifðu lögðu sér trjá-
börk og annað slíkt til muhns.
Uerter sneri sér síðan
að blaðamennsku og flutti fyrir-
lestra um stjórnfræði við Har-
vard-háskólann. Árið 1931 var
hann kosinn í neðri deild fylkis-
þingsins í Massachusetts og varð
síðar forseti hennar. Hann var
kosinn í fulltrúadeild Bandaríkja-
þings árið 1942, og tíu árum síð-
ar var hann kosinn fylkisstjóri
í Massachusetts.
Uerter er vellauðugur
maður, kvæntur er hann einum
erfingja Standard Oilfélagsins.
Hann á 4 uppkomin börn og 13
barnabörn. Hann leggur mikla
stund á útilíf, göngur og veiðar.
Enda þótt hann sé ekki til þess
borinn, er hann meðlimur hins
fræga Boston-„aðals“, enda hefur
hann átt sérstöku gengi að fagna
á hinum pólitíska vettvangi. Hann
hefur aldrei tapað kosningum.
og innan, hefur skipun Herters
í embættið vakið almenna at-
hygli.
C hristian Herter er
fæddur í París árið 1895. Hann er
sonarsonur Þjóðverja, sem var
flóttamaður eftir byltingarnar
1848 og fluttist til New York,
þar sem hann vann sér mikinn
auð sem húsameistari, en dró
sig síðan í hlé til Parísar. For-
eldrar hans bjuggu í París og
lögðu stund á listnám. Þegar þau
komu til Ameriku, gátu þau sér
orð sem listamenn og máluðu
m.a. veggmyndir í höfuðborgum
tveggja fylkja. Herter hlaut
menntun sína í New York og við
Harvard-háskólann. Eftir fyrri
heimsstyrjöld var hann ritari
bandarísku sendinefndarinnar á
friðarráðstefnunni. Hann varð
fyrir miklum vonbrigðum þegar
bandaríska þjóðþingið neitaði að
ganga í Þjóðabandalagið, og
hann fékk sig fluttan í fjármála-
ráðúneytið. Þar varð hann að-
stoðarmaður Hoovers eldra, sem
síðar varð forseti, þegar hann fór
til Evrópu með hjálp til handa
fórnarlömbum hungursneyðarinn-
ar ,sem þá hrjáði mörg Evrópu-
Aður en Eisenhower
ákvað að bjóða sig fram aftur,
var Herter einn þeirra manna,
sem líklegastir þóttu sem forseta-
efni repúblikana, enda nýtur
hann mikils álits í Bandaríkjun-
um. Auk þess hefur hann alla
ævi lagt sérstaka rækt við utan-
rikismál. Hann var formaður
þeirrar nefndar Bandaríkjaþings,
sem fór um Evrópu 1947 og lagði
fram skýrsluna, sem varð upphaf
Marshall-hjálparinnar. Hann er
sannur alþjóðasinni.
Uerter var skipaður að-
stoðarutanríkisráðherra, vegna
þess að menn bera traust til hans
bæði í heimalandinu og erlendis.
Hann er ekki líklegur til að beina
utanríkisstefnu Bandaríkjanna
inn á nýjar brautir, því hann á
ekki frumleika og áræði Dean
Achesons eða Roberts Lovetts.
Framundan eru erfiðir tímar fyrir
repúblikana, því demókratar eru
andvígir utanríkisstefnu þeirra,
og George öldungardeildarþing-
manns nýtur ekki lengur við til
að bera klæði á vopnin, eins og
hann gerði þegar hann var for-
Framh. á bls. 15

Selið — „dvalariieimiliu menntlinga
í nýútkomnum Menntamál-
um kennir ýmissa grasa. Þar
er m.a. grein um félagslíf í
Menntaskólanum í Reykjavík,
ritiuð af Guðrúnu Erlendsdótt-
ur, Hrafnkatli Thorlacius og
Sveinbirni Björnssyni. í grein-
inni er minnzt á Selið og Sels-
ferðir menntlinga, eins og það
heitir í greininni. Selið er
austur í Hveragerði, reist af
nemendum 1936 að fyrirlagi
Pálma Hannessonar rektors.
Ætlaðist hann til þc-ss að nem-
endur færu þangað nokkrum
sinnum á vetri til jarðfræði-
iðkana, en á seinni árum hafa
nemendur eingöngu farið
þangað í skemmtiferðir. Við
skulum nú líta á, hvað þar er
gert. í greininni segir, „að
hver bckkur fari þangcl' tvisv-
ar til þrisvar á vetri“. „Er þar
margt gert til skemmtmnar,
kvöldvökur haldnar frammi
fyrir arninum í hinum vist-
lega sal, þar sem farið er með
leikþætti, spilað á píanó og
umfram allt sungið. Er þá
mikið undir því komið að fá
söngelskan kennara með í ferð
ina, svo að hann geti haldið
uppi söng. Þá geta stúlkurnar
sýnt, hve góð húsmóðurefni
þær eru, því að þær elda ofan
í allan hópinn. En enda þótt
grauturinn brenni við hjá
þeim, skyggir það ekki á gleði
okkar, því að oftast eiga þær
gómsætar kökur í pokahorn-
inu, og bæta þær upp gramt-
inn, enda kann að vera, að
mamma hafi haft hönd í bagga
með bakstri þeirra“. — Af
þessu má sjá að Selsferðir geta
verið hinar gagnlegustu og
góð upplyfting frá lestri og
annríki. Sallust er góður —
í hófi!