Morgunblaðið - 28.03.1957, Qupperneq 8

8
MORGUTUÍL Afíin
Fimmtud. 27. marz 1957

Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Ste^ánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ami Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
28. marz
f DAG er rétt ár liðið síðan
Alþýðuflokkurinn og Framsókn-
arflokkurinn rufu einingu lýð-
ræðisaflanna á íslandi um utan-
ríkis- og öryggismál landsins.
Hinn 28. marz árið 1956 sam-
þykktu þessir flokkar með komm
únistum að segja varnarsamningi
íslands og Bandaríkjanna upp og
láta varnarliðið hverfa úr landi.
Með samþykkt þessarar tillögu
urðu merkileg þáttaskil í með-
ferð íslenzkra utanríkis- og ör-
yggismála. Lýðræðisflokkarnir
höfðu allt frá upphafi heimsstyrj
aldarinnar síðari haft um þau
samvinnu. Þeir höfðu sameigin-
lega mótað hina íslenzku utan-
ríkisstefnu. Á grundvelli sam-
eiginlegrar afstöðu þeirra hafði
ísland gerzt aðili að Atlantshafs-
bandalaginu og að sameiginlegu
ráði þeirra kom erlent varnar-
lið hingað til landsins árið 1951.
Allar þessar ráðstafanir til efl-
ingar sjálfstæði og öryggi fslands
höfðu verið gerðar í harðri and-
stöðu við kommúnista, sem bæði
hér og í öðrum vestrænum lönd-
um höfðu barizt eins og ljón gegn
allri varnarvíðleitni.
En nú tóku tveir lýðræðis-
flokkar hér á landi allt í einu
höndum saman við kommún-
ista og samþykktu með þeim
tillögu um uppsögn varnar-
samningsins og brottför varn-
arliðsins.
Aðvaranir
Sjálfstæðismanna
Sjálfstæðismenn töldu þetta
atferli allt hið ábyrgðarlausasta.
Mörkuðu þeir afstöðu sína til
uppsagnartillögunnar m.a. í rök
studdri dagskrá er þeir fluttu.
Var þar komizt að orði á þessa
leið:
„Svo sem fram kemur í sjálf-
um varnarsamningnum hefur
það ætíð verið tilætlun Alþingis
og ríkisstjórnar, að erlent varnar
lið dveldi ekki lengur hér á
landi en nauðsynlegt væri vegna
öryggis landsins, og þar með
friðsamra nágranna þess, að end
anlegu mati íslenzkra stjórnar-
valda. Alþingi áréttir þennan
vilja sinn og lýsir yfir þ.ví, að
það telur rétt að hafinn sé nauð-
synlegur undirbúningur þess að
svo megi verða. Áður en ákvörð-
un um brottför varnarliðsins er
tekin þarf hins vegar að athuga
rækilega hvorttveggja, ástand
og horfur í alþjóðamálum og
hvernig skuli koma margháttuð-
um úrlausnarefnum, er hér skap-
ast af þessum sökum“.
í hinni rökstuddu dagskrá
Sjálfstæðismanna var svo bent
á mörg atriði ,sem athuga þyrfti
áður en ákvörðun væri tekin um
brottför vamarliðsins.
En hið nýja bandalag Fram-
sóknarflokksins, Alþýðuflokksins
og kommúnista felldi þessa rök-
studdu dagskrá og knúði fram
uppsagnartillögu sína.
Hreystiyrði Hermanns
Jónassonar
Hermann Jónasson gekk hraust
legast fram í að knýja þessa nýju
stefnu í öryggismálunum fram.
Hann hafði jafnframt bak við
eyrað að byggja í leiðinni brú
yfir til kommúnista. Vonlaust
þótti að Hræðslubandalagið fengi
eitt þingmeirihluta í kosningun-
um. Þess vegna var gagnlegt að !
ryðja hugsanlegri samvinnu við |
kommúnista brautina með því að i
rjúfa einingu lýðræðisflokkanna
um öryggismálin og hlaupa þar
yfir á snæri kommúnista.
Hermann Jónasson lýsti þvi
yfir í kosningabaráttunni, að
betra væri að vanta brauð en að
íslenzkt fólk hefði atvinnu af
„hermangi".
Þeirri ábendingu, að rétt væri
að leita álits bandalagsþjóða okk-
ar áður en ákveðið væri að láta
varnarliðið fara svaraði Her-
mann Jónasson með þessum orð-
um:
„Ef við ættum stöðugt að
spyrjast fyrir um, hvað aðrir
álíta um þessi mál, þá kom-
umst við ekkert áfram“.
Það fór ekki mikið fyrir lítil-
lætinu hjá formanni Framsókn-
arflokksins um þessar mundir!
Fyrsti löðrungurinn
Varnarsamningnum var svo
sagt upp og álits ráðs Atlants-
hafsbandalagsins leitað eftir á.
Það taldi þá ráðstöfun að svipta
ísland vörnum stórhættulega fyr
ir öryggi landsins. Ekkert hefði
gerzt er réttlætti slíkt skref.
Þetta var fyrsti löðrungur-
inn, sem mennirnir er gerðu
bandalagið við kommúnista
28. marz fengu. Fulltrúar allra
ríkja Atlantshafsbandalagsins
töldu ákvörðunina um varn-
arleysi íslands hreina fásinnu.
Átu allt ofan í sií*
Niðurstaðan varð svo sú, að
nokkru fyrir jól sömdu mennirn-
ir, sem haft höfðu forystu um
samþykktina 28. marz um áfram
haldandi dvöl varnarliðsins hér
á landi um óákveðinn tíma. Og
nú lýsir einn af áhrifamestu þing
mönnum Alþýðuflokksins, Áki
Jakobsson því réttilega yfir, að
því er bezt verður séð í umboði
utanríkisráðherra og flokks síns,
að tillagan sé endanlega úr sög-
unni.
Við þessa yfirlýsingu verða
ekki aðeins Framsóknarmenn að
sætta sig heldur einnig komm-
únistar. Það er hárétt, sem fyrr-
greindur Alþýðuflokksþingmað-
ur segir: Tillagan frá 28. marz
er „endanlega og óafturkallan-
lega úr sögunni“.
Kosningabrella.
sem hefnir sín
Þannig hlaut þetta að fara.
Upphlaupstillagan frá 28. marz
var fyrst og fremst ábyrgðarlaus
kosningabrella. Hún hefur nú
hefnt sín geipilega. Öll þjóðin
horfir nú upp á svik þeirra, sem
að henni stóðu. Þeir eru nú sem
á sýningu frammi fyrir alþjóð.
Til þess að kóróna ársaf-
mæli upphlaupstillögunnar
og niðurlægingu sína boðar
Tíminn og Framsóknarflokk-
urinn nú vaxandi hernaðar-
framkvæmdir í landinu með
bakábyrgð kommúnista!!
UTAN' ÚR HEIMt]
loítmótsta&an bræðir ílugvélina
Arið 1907 skrifuðu
Wright-bræðurnir: „Augljóst
er, að hægt er að smíða flug-
vélar, sem fljúga hraðar og
lengra en flugvélar þær, sem
þegar hafa verið smíðaðar.
Jafnvel nú mætti leggja drög
að smíði flugvélar, sem gæti
borið einn mann og nægilega
mikið eldsneyti til 500 mílna
flugs í einum áfanga — með
50 mílna hraða á klst.“
— — — —
Ekki eru liðin nema 50 ár síð-
an þetta var skrifað — og, þegar
tillit er tekið til þess, að á sínum
tíma þóttu bollaleggingar þessar
bera vott um öfgafulla bjartsýni
Wright-bræðranna, verður okk-
ur það Ijósara en nokkru sinni
áður — hve þróun flugmálanna
hefur verið ör.
F yrir 50 árum þótti
hálfgerð fjarstæða að ætla, að
hægt yrði að smíða flugvél, sem
gæti flogið 500 mílur í einum
áfanga með 50 mílna hraða á
klst. í dag eru til flugvélar, sem
fljúga með meira en 2,100 mílna
hraða á klst. (meira en þrisvar
sinnum hraðar en hljóðið). Nú
eru líka til flugvélar, sem geta
’ílogið fram og til baka yfir
Atlantshafið án þess að taka elds-
neyti. Já, breytingin er mikil —
og þegar allt kemur til alls, er
ekki hægt að segja, að Wright-
bræðurnir hafi verið fram úr
hófi framsýnir.
Og tilraunum er haldið áfram.
Mikið skal til mikils vinna —
eins og þar stendur.
— — — — **
tr egar við heyrum þess
getið, að ný hraðfleyg þrýstilofts-
flugvél hafi farið í reynsluflug
— og ef til vill sett nýtt hraða-
met, segja ef til vill margir: Alveg
er ég hissa á mönnunum að vera
að gefa sig í þetta. Mér finnst
þetta vera sama og að fara út í
opinn dauðann.
En það er ekki jafnhættulegt
að reyna nýjar flugvélar og
fljótt á litið virðist. Þegar ný
flugvél fer á loft í fyrsta sinn
er langt frá því, að hún hafi ekki
verið reynd áður — meira að
segja þrautreynd.
olgæði hvers hluta
flugvélarinnar út af fyrir sig hef-
ur verið reynt — og flugvélin
er ekki látin fara á loft nema
að sannað sé, að styrkleiki henn-
ar sé miklu meiri en hún kemur
til með að þurfa á að halda.
— — — —
M
ITieðfylgjandi mynd
sýnir t. d. á hvaða hátt styrk-
leiki nýrrar þrýstiloftsflugvélar
gegn loftmótstöðunni er reynd-
ur. Henni er komið fyrir í til
þess gerðum göngum, „tilrauna-
göngum“, eins og þau eru kölluð.
f framenda gangnanna eru geysi-
miklir þrýstiloftshreyflar, sem
eru notaðir til þess að framleiða
vind, ef svo mætti segja. Vind-
hraðinn er sífellt aukinn — og
hægt er að auka hann það mik-
ið, að jafngildi því, að flugvél-
in í göngunum fljúgi með marg-
földum hraða hljóðsins.
— — — —
A myndinni sjáum við
flugvélina í síUuknum vindhraða.
Þegar loftmótstaðan jafngildir
því, að flugvélin flygi nokkrum
sinnum hraðar en hljóðið, er
málmurinn í flugvélinni orðinn
rauðglóandi vegna hitans — og
þegar vindmótstaðan er söm og
flugvélin flygi með 4,500 mílna
hraða á klst. hefur annar væng-
urinn bráðnað — og fallið af
búknum. Mikil rauf er einnig
komin 1 hinn vænginn — við
bolinn — og nef flugvélarinnar
er orðið rauðglóandi — og málm-
urinn farinn að renna til.
Betsy viiumr að málverki á vinnustofu sinni I dýragarðinum
í Baltimore.
Api geriii abslraklmálari
Kann að vinna sér inn 600 dali fyrir maka
BETSY er 7 ára görnul apynja
í dýragarðinum í Baltimore í
Bandaríkjunum. Árið 1953 gerð-
ist hún leið á hinum venjulegu
tómstundaiðkunum apanna, fé-
laga sinna, og tók að geía sig
við málaralist. Hún hefur nú
haldið fyrstu sýninguna á mál-
verkum sínum og er 140 dölum
ríkari fyrir vikið. Arthur Wat-
son, forstjóri dýragarðsins í
Baltimore, sá er varð til þess
að koma Betsy út á listabraut-
ina, hefur skýrt frá því, að starfs-
maður nokkur við eitt af lista-
söfnunum í Bandaríkjunum hafi
látið svo ummælt, að abstrakt
málverk apans séu sýningar-
hæf.
FINGRAMÁLUN O. FL.
Fram til þessa hafa 17 af mál-
verkum Betsy verið seld, og fóru
þau beztu á 50 dali. Watson sagði,
að hann hefði ákveðið að láta
Betsy ganga listabrautina, þegar
hann varð þess var, að hún var
gæfld óvenjulegri lagni. Aðferð
hennar svipar helzt til aðferðar
fingramálarans, en hún á það líka
til að nota lófa, alnboga, fæt-
ur, tungu eða hvcrn þann lík-
amshluta annan, sem hún telur
til þess fallinn að tjá tilfinning-
ar sínar og lífsskynjun. Watson
heldur því fram, að hin frum-
legu málverk Betsy séu sum
hver ekki meira abstrakt cn svo,
að þar megi greina hluti og jafn-
vel skepnur. Eitt þeirra Uallar
hann „Strandfugla“ og það sýn-
ir nátthegra, strút, paradísar-
fugl og fleiri fugla.
600 DALA MAKI
Enda þótt Betsy kunni ekki að
vera það ljóst, þá beitir hún
ákveðinni aðferð við málverk
sína — það er „system í galskab-
et“. .Watson hefur í hyggju að
nota féð, sem hann fær fyrir
málverkin til að kaupa önnur
dýr í dýragarðinn — e. t. v. þeg-
ar stundir líða maka handa
Betsy sem kostar um 600 dali.