Morgunblaðið - 29.08.1957, Blaðsíða 11

í'immtudagur 29. ágúst 1957
MORGVNBLAÐIÐ
11
og mun þegar vera byrjað á
framkvæmdum. Mun þá hefjast
fjölþættari mjólkurvinnsla þar
eystra.
Mikill vélakostur
Næst geng ég með Sveini og
skoða nokkurn hluta þess mikla
vélakosts, sem til er á búinu. Ég
sé að sláttukóngur sá er þeir
Egilsstaðafeðgar urðu einna
fyrstir til að taka í notkun hér á
landi stendur uppi á vörubíls-
palli norðan undir fjósinu. Ég
fæ þær upplýsingar að vélin sé
nýkomin úr láni framan frá
Kirkjubæjarklaustri en þar hafði
hún undanfarið verið notuð á
tilraunabúinu. Við hlið sláttu-
kóngsins standa tveir vagnar. Eru
þeir ekki svo mjög frábrugðnir
öðrum heyvögnum til að sjá, en
þegar betuf er að gætt, sést að
þeir eru mun fullkomnari.
því að við heyskapinn vinni þeir
aðeins þrír feðgarnir, þó hafi
hann sjálfur miklar frátafir oft
vegna gesta, en auk þeirra hjálp-'
ar þeim feðgum léttadrengur. —
Það eru því aðeins þrír menn
ásamt stráksa, sem afla rúmra
3000 hesta af heyi á Egilsstöðum.
Auk þeirra tækja, sem ég hef
áður talið upp nota þeir Egils-
staðfeðgar að sjálfsögðu voryrkju
tæki, svo sem áburðardreifara,
bæði fyrir tilbúinn áburð og hús-
dýraáburð, jarðyrkjutæki svo
sem plóga, tætara og herfi. Við
heyskapinn hafa þeir svo auk
sláttukóngsins venjulegar sláttu-
vélar, snúningsvélar og rakstrar-
vélar. Traktorar eru tveir útbún-
ir ýtum og heyklóm, þess utan
vörubíll og jeppi. Auk þeirra eru
svo ýmiss konar smátæki, sem
allt of langt yrði upp að telja.
Ekki má þó gleyma því að i
þurrheyshlöðunni er kraftmikil
súgþurrkun.
Á byggakrinum.
Myndirnar tók vig.
Gengið um akra og tún
á Egilsstöðum
Þar situr tæknin í öndvegi
ÞAÐ MUN að líkum engum
þykja stórfréttir þótt sagt sé að
á Egilsstöðum á Völlum á Fljóts-
dalshéraði sé rekið stórbú. Það
mun heldur ekki teljast til stór-
tíðinda þótt maður hafi hitt
bóndann á Egilsstöðum Svein
Jónsson. Hitt munu færri vita
gjörla hvernig búið er rekið.
Myndarbragurinn, sem blasir
hvarvetna við augum segir ekki
frá því. Hann segir aðeins. Þarna
er glæsilegt bú. Myndi ekki ein-
hvern hinna mörgu þúsunda veg-
farenda, sem aka árlega um á
krossgötum eins fegursta héraðs
landsins fýsa að kynnast Egils-
staðabúinu nokkru nánar?
skjótast með tvo ferðalanga út
á flugvöll, en komi að vörmu
spori aftur. Eg nota stundina og
litast um á þessum fagra stað.
Sólin hellir geislum sínum yfir
Fljótsdalshéráð og glampar á
víkinni fram undan bænum. —
Morgunkyrrðin er rofin af klið
í fjósinu þar sem verið er að
mjólka og öðru hverju heyri ég
svín rýta, en úr fjarlægð berast
véldrunur.
Vera má að skáld hefði aðeins
heyrt fuglakliðinn í trjánum og
fundið angan merkurinnar en
óður nútímabúskapar er kliður
húsdýranna og drunur vélanna.
Eg geng inn í vélahúsið á hlað-
Eins og í upphafi segir þekkja
velflestir bóndann Svein. En
hann er ekki einn um hituna. A
hluta Sveins af jörðinni búa með
honum synir hans tveir, Jón og
Ingimar. Svo að raunverulega
eru þeir þrír bændurnir á þessu
glæsibúi. Og þó er hér aðeins
um helming jarðarinnar að ræða,
því Pétur bróðir Sveins býr á
hinum hlutanum.
En nú skulum við eyða einni
morgunstund í það að skoða bu
þeirra feðga. Ekki er úr vegi að
vita það fyrirfram að Jón eldri
sonur Sveins er flugvélavirki að
menntun og nam þau fræði vest-
ur í Ameríku. Einnig mega menn
gjarna vita það að Ingimar yngri
sonurinn nam að loknu stúdents-
prófi við kunnan búnaðarháskóia
einnig vestur í Ameríku. Ekki
er því ólíklegt að búið beri að
einhverju svip menntunar þeirra
Sveinssona.
Ný sláttuvél.
Klukkan er níu að morgni þeg-
ar ég kem í hlaðið á Egilsstöð-
um. Svo vel hittist á að fyrsti
maðurinn, sem ég sé þar á ferli
er Sveinn bóndi. Hann kveðst
þurfa að bregða sér aðeins frá,
inu. Þar er eins konar verkstæði,
til þess bendir gryfja, sem
maður getur staðið niðri í á með
an unnið er við vélarnar að neð-
an. Mér kom í hug gamansaga,
sem ég hafði nýlega heyrt um
manninn, sem velti bílnum sín-
um á heiðarvegi og sagði um
leið og hann skreið undan flak-
inu, þar sem það lá á hvolfi:
Það sem sérstaklega vekur at-
hygli mína er útbúnaður til þess
að afferma vagnana. Sérstakri
færanlegri þvergrind er komið
fyrir í vagninum fremst þegar
verið er að hlaða hann hvort sem
sláttukóngurinn hleður hann eða
Gengið norður á klappir
Eftir að hafa dvalizt nokkra
stund norðan við hlöðuna og
skoðað öll þessi tæki tökum við
okkur gönguferð norður gamla
„Nú er upplagt að smyrjg.“
Sennilega hefir hann ekki haft
eins góða aðstöðu til þess að
smyrja bílinn sinn eins og þarna
var. Meðal ýmissa hluta, sem ég
sá þarna inni var spánný sláttu-
vél. Það var svo sem auðvitað að
eitt af því fyrsta, sem ég ræki
augun í á Egilsstöðum væri ný
vél. Það líður víst ekki langt
á milli að þangað séu fengnar
nýjar vélar, enda hef ég sann-
frétt að fátt sé það sem nýti-
legt reynist á sviði búvéla að
ekki sé reynt að afla þess á Egils-
stöðum.
Ekki unnið úr mjólkinni.
En ég þarf ekki lengi að
stjákla einn um. Brátt er Sveinn
kominn og þar með er lokið hug-
leiðingum mínum í bili. Eg segi
Sveini að mig langi til þess að
skoða búift. Hann kveður vart
vera mikið að skoða og ég muni
lítið geta grætt á því. En hvað
um það. Eg sit við minn keip
og við göngum inn í fjósið. Það
er lokið við mjaltir og verið að
hleypa út kúnum. Við göngum í
gegnum snyrtilegt mjaltahús og
inn í langt fjós þar sem traðirnar
liggja þvert yfir. Þarna inni eru
30 mjólkandi kýr, svo eitthvert
þarf nú plássið að vera. Auk
þess eiga þeir feðgar um 40 geld-
neyti, svo að ekki er allur naut-
peningur talinn þótt nefndar
séu mjólkurkýrnar. Úr fjósinu
höldum við inn í tvær svínastíur
I annarri eru þrjár gyltur, en í
hinni fjöldi grísa. Hér austur
frá er ekkert mjólkursamlag, svo
að ekki er unnið úr mjólkinni
annað en það að hún er skilin og
gert snfjör úr rjómanum. Það er
því hagkvæmt að hafa jafnframt
svínabú til þess að nýta undan-
rennuna.
Hins vegar skapar Sveinn sér
sjálfur markað fyrir mjólk sína
yfir sumarið með hótelrekstri.
Honum er því nauðsyn vegna
hins mikla gestagangs að hafa
stórt kúabú. En allt um það. Fyr-
ir dyrum stendur að stofnsetja
mjólkursamlag í Egilsstaðaþorpi
Sláttukóngurinn er ennþá upp! á bíl, nýkominn úr láni. Aftan
við bíiinn sést hvar færibandið liggur upp í votheysturninn.
eitthvað annað. Þessi þvergrind
er tengd með stálvírum aftur í
öxul, sem er aftan á vagninum.
I samband við þennan öxul er svo
settur lítill og léttur, færanlegur
mótor, sem knýr öxulinn með
þeim afleiðingum að þvergrind-
in gengur hægt aftur vagninn og
ýtir heyinu á undan sér. Þegar
heyjað er í vothey hleður sláttu-
kóngurinn vagninn, en þegar
heim er komið tekur færiband
við ækinu og flytur það upp í
votheysturninn. Má því segja að
ekki þurfi hönd manns að koma
til við votheyskapinn nema til
þess eins að stjórna þessum tækj-
um, enda fræðir Sveinn mig á
Mýri sem plægð hefir verið með skerpeplógi.
túnið norður á klappirnar. Það
er skemmtilegt og íallegt að sjá
hvernig túngeirarnir bugða sig
milli klappanúa, þótt hvorki
mun það teljast þægilegt eða hag
kvæmt til nýtingar, enda hefur
nú óhægasti kaflinn verið tekinn
fyrir kúahaga, og kýrnar ganga
allar á ræktuðu landi og erú látn
ar liggja úti allan sólarhringinn
yfir sumarið. Af klöppunum blas-
ir við hið mikla túnflæmi norður
eftir nesinu. Hryggilegt er að sjá
hvernig þurft hefur að leggja
flugvöllinn yfir rennislétt tún. En
við því er víst ekkert að segja,
því það má með sanni segja að
flugvöllur þessi sé nú lífæð Aust
urlands. Af klöppunum sjást helj
armikil tún til austurs, en fjærst
í þá átt uppi undir Egilsstaða-
þorpi er stór hafraakur. Skammt
fyrir norðan klappirnar til norð-
urs er óræktað land á kafla. Þar
rótast nú jarðýta um móana og
jafnar landið, sem er skorið
dældum upp frá Lagarfljóti. —
Þessar dældir fyllast af vatni á
vorin þegar hátt er í fljótmu og
þess vegna hefur dregizt til þessa
að rækta þarna stóra spildu. —
Norðar á nesinu taka svo við
stórar túnasléttur á ný.
Á byggakri
Fremst á nesinu bugðar sig
byggakur. Fýsir mig að fara
þangað og sjá hann. Segir Sveinn
þá að við skulum ganga heim aft-
Framh. á bls. 15