Morgunblaðið - 20.09.1957, Side 2

X
HTOffCrnvnr
Föstudagur 20. sept. 1957
Kynning skókn.anna: ^(^.^({1]. (flg
Annb]orii uuðm.
1 KVÖLD verða biðskákir tefldar
á stórmóti Taflfélagsins, m. a.
biðskák Jngvars við Benkö, en sú
skák vakti mikla athygli.
09 sjómannastoiu lagðir from
Húsinu er ætlaður staður á uppfyllingunni
vestan Loftsbryggju
A mótinu eru meðal keppenda
flestir sterkustu skákmenn ís-
lands. Við höldum áfram kynn-
ingu þeirra:
Arinbjörn Guðmundsson er
fæddur árið 1932. Vann sig upp
í meistaraflokk tvítugur að
aldri. Tafldi fyrir Islands hönd á
skákþingi Norðurlanda 1955 og á
Ólympíumótinu í Moskvu 1956, í
bæði skiptin með allgóðum ár-
angri Hann hefur alloft staðið
sig vel í innlendum skákkeppn-
um og er nú þriðji maður í
landsliði. Arinbjörn er járnsmið-
ur að iðn.
Var Hitler alltaf
veikur?
BONN, 19. sept. — Felix Ker-
sten, fyrrum nuddari Himmlers,
en nú búsettur í Finnlandi,
skýrði frá því á fundi með blaða-
mönnum í bæ einum skammt frá
Bonn, að Himmler hefði sagt sér
það, að Hitler hefði þjáðst mjög
af syfilis. Kersten sagði, að
Himmler hefði sagt sér alla veik-
indasögu Hitlers. Hann hefði
fengið syfilis í fyrra stríðinu, þá
ungur hermaður. Hann leitaði
ekki læknis og sjúkdómurinn lék
hann mjög grátt. Fyrst, þegar
Hitler var nær búinn að tapa
sjóninni vegna verkana sjúk-
dómsins, leitaði hann læknis og
voru honum þá gefin mjög sterk
meðul — þar á meðal Sal-
varsan, sem inniheldur arsenik.
Enda pótt Hitler losnaði af
sjúkrahúsi eftir tiltölulega
skamman tíma, náði hann sér
aldrei. Eftirstöðvarnar gerðu oft
mjög. vart við sig — sérstaklega
1943. Hitler var aldrei heill
heilsu, sagði Himmler. — Með
kynnum sínum af Himmler tókst
Kersten að bjarga þúsundum
manna — og er hann frægur af.
Á FUNDI bæjarstjórnar i gær var lagður fram tillöguuppdráttur
að verkamannahúsi og sjómannastofu við Reykjavíkurhöfn. Einar
Thoroddsen bæjarfulitrúi skýrði teikningar og ræddi um undirbún-
ing málsins. Er hér um stóra 4 hæða byggingu að ræða, rösklega
4200 rúmmetra. Verða þar setustofur, ráðningarstofa, fatageymslur,
veitingastofa og sjómannaheimili með gistiherbergjum fyrir 20
manns. Húsið á að standa við Tryggvagötu á uppfyllingunni vestan
Loftsbryggju og Hafnarhvols. Uppdrætti hússins gerður þeir Einar
Sveinsson og Aðalsteinn Richter.
Undirbúningur málsins
Einar Thoroddsen flutti á sín-
um tíma tillögu um að unnið
skyldi að undirbúningi byggingar
verkamannaskýlis og að athugað
skyldi, hvort ekki væri heppi-
legt að hafa sjómannastofu í sama
húsi. Tillagan var samþykkt í bæj
arstjórn, og vann síðan 3 manna
nefnd að athugun málsins. Slrip-
uðu hana auk Einars þeir húsa-
meistararnir Gunnar Ólafsson og
Sigmundur Halldórsson. Nefndin
hefur haft samráð við fulltrúa frá
verkamannafélaginu Dagsbrún,
Sjómannafélaginu svo og við for-
stöðumenn sjómannastofunnar.
Mismunandi skoðanir komu fram
Spaak
Framh. af bls. 1
og Spaaks, framkvæmdarstjóra
Atlantshafsbandalagsins.
Allir voru þessir ræðumenn
sammála um, að Atlantshafs-
bandalagið væri hin óhjákvæmi-
lega undirstaða nánari samvinnu
hinna frjálsu vestrænu ríkja, en
meira þyrfti til að koma en hern-
aðarsamvinnan ein.
Spaak rakti í ýtarlegri ræðu,
nauðsyn á nánu samstarfi þess-
ara ríkja. Ekki kvaðst hann
gera ráð fyrir að þriðja heims-
styrjöldin mundi brjótast út. Ár-
ásarhættan kæmi einungis frá
Rússum eða réttara sagt komm-
únistastjórninni þar í landi. En
hugsanlegur ávinningur komm-
únista af nýrri heimsstyrjöld virt
ist enginn á meðan varnir Atlants
hafsbandalagsins væri jafnöflug-
ar og nú. Kommúnistar ráðgerðu
því að koma áformum sínum
fram með öðrum hætti og þá
fyrst og fremst með fjárhagsleg-
um ráðum. Gegn sókn þeirra í
þeim efnum yrði því nú að snú-
ast til varnar. Krúsjeff hefði ber
um orðum sagt æ ofan í æ, að
framsókn kommúnismans yrði
ekki stöðvuð, framtíðin væri
hans. Að þessari þróun ynnu
kommúnistar hvarvetna leynt og
ljóst. Máttur lýðræðisþjóðanna
til að koma góðu til leiðar væri
þó miklu meiri en skaðræðisafl
hinna, aðeins ef þær sofnuðu
ekki á verðinum.
Margt fleira athyglisvert kom
fram á ráðstefnu þessari og
verður e.t.v. færi á að geta um
sumt af því síðar.
Einar Thoroddsen.
um það, hvar húsið væri bezt
sett, en fyrir rúmu ári var svo
komið, að gengið hafði verið frá
frumáætlunum um að koma starf
seminni fyrir á 2 hæðum í stór-
hýsi, sem ráðgert var að reisa
austan Hafnarhvols. Þessar hug-
myndir mættu mótstöðu, og var
horfið að því ráði, að húsið skyldi
vera á lóð þeirra, sem fyrr er um
getið, svokallaðri „Járnalóð" við
Tryggvagötu niður undan Norður
stíg. Frumteikningar voru tilbún-
ar á s.l. vori, en að fengi.u áliti
fulltrúa verkamanna- og sjó-
mannafélaganna var þeim breytt
og þá gerðir tillöguuppdrættir
þeir sem nú liggja fyrir.
Fyrirkomulag innan dyra
Á 1. hæð hússins á að vera
setustofa verkamanna, snyrti-
herbergi og skápar fyrir föt, svo
að menn geti haft fataskipti við
höfnina, en þurfi ekki að fara
heim til sín í vinnufötum.
Á 2. hæð á að vera veitinga-
salur, þar sem 140 menn geta
setið til borðs í einu. Þar verða
einnig eldhus og geymslur.
Á 3. hæð er gert ráð fyrir sjó-
mannastofu, — bæði setustofu og
gistiherbergjum fyrir 20 menn.
Ætluriin er að veitingar verði
fram bornar í sjómannastofunni,
en þær verði tilreiddar í eldhús-
inu á 2. hæð og fluttar á milli
í lyftu. — Á 4. hæð á að verða
íbúð húsvarðar, og er þá gert ráð
fyrir að hæðin nái aðeins yfir
hluta af grunnfleti byggingar-
inriar, en unnt er að stæka 4.
hæðina að mun og taka til ann-
arra nota.
Uppdrættir að byggingunni
hafa nú verið sendir skipulags-
nefnd bsejarins.
Bæjarfulltrúarnir Guðmundur
Vigfússon og Þórður öjörnsson
þökkuðu Einari Thoroddsen fyrir
upplýsingar hans. Guðmundur
tók sérstaklega fram, að hann
teldi húsið vel staðsett, þar sem
því er nú ætlað að rísa.
Bretar liækka
banka\exti
LONDON, 19. sept. — Brezka
stjórnin tilkynnti í dag, að banka
vextir í Bretlandi mundu hækka
úr 5% upp í 7% frá og með deg-
inum í dag. Gerir stjórnin það til
þess að tryggja gengi sterlings-
pundsins og koma í veg fyrir
brask ýmissa fjárglæframanna.
Þessi ákvörðun brezku stjórn-
arinnar getur haft mjög vítækar
afleiðingar í atvinnulífinu og
haft í för með sér nokkurn sam-
drátt í byggingaframkvæmdum
og verzlun.
Rætt um lóðamál og útsvör
BÆJARSTJÓRN Reykjavíkur hélt fund kl. 5 í gær. Var þar m. a.
rætt um nýtt verkamanna- og sjómannahús og um hafnarmál, ein*
og skýrt er frá á öðrum stöðum í blaðinu. Útsvörin, lóðamálin,
olíuverð og stækkun Oddfellowhússins bar einnig á góma.
Bárður Daníelsson, bæjarfull-
9:4
NEW YORK 19. september. —
Dagskrárnefnd Allsherjarþings-
ins afgreiddi í dag tillögu Banda-
rikjanna um að ekki yrði tekin
til umræðu nein tillaga um upp-
töku kommúnista i Kína í sam-
tök S.Þ. á næsta Alisherjarþingi.
Tillagan var samþykkt með níu
atkv. gegn fjórum. Mótatkvæði
greiddu Ráðstjórnarríkin, Tékkó-
slóvakía, Ceylon og Noregur.
í Guatamala og Tunis sátu hjá.
Rússneskur togari kannar flotadeild
NATO undan Ausffjörðum
Mikið um rússneska togara milli
Fœreyja og Islands
LONDON 19. september. — Flota
æfingum Atlantshafsbandalags-
ins var haldið áfram í morgun,
en í æfingum þessum taka þátt
200 herskip, 600 flugvélar og sam
tals 70,000 sjóliðar og flugmenn.
Það bar til tíðinda við æfing-
arnar í dag, að rússneskur tog-
ari, sem bar nafnið Kalingrad,
sigldi gegn um þéttan hnapp her-
skipa, 50 að tölu. Átti þetta sér
stað í góðu veðri á hafinu á milli
Færeyja og íslands. —>
Herskipin vöruðu togarann við
að sigla svo nærri, en annað
hvort virtist togaraskipstjórinn
ekki taka eftir aðvörunarmerkj-
um eða þá að hann hefur virt þau
að vettugi. Talið er, að mikill
fjöldi rússneskra fiskiskipa sé á
þessu svæði, því að venjulega
eru um 50—60 rússneskir togarar
að veiðum þarna. Leggja þeir
upp í móðurskip, sem fylgir þeim
á miðin. Þá má geta þess, að
Rússar hafa sams konar æfingar
um þessar mundir — i norður-fs-
hafinu. Talið er, að um 160 milur
séu á milli fiotanna.
Þetta eru stærstu og víðíæk-
ustu æfingar Atlantshafsbanda-
lagsins síðan 1953. ÖLL
STÆRSTU HERSKIP BANDA-
LAGSRÍKJANNA taka þátt í
þeim — og má t.d. nefna banda-
ríska flugvélamóðurskipið Forre-
stal og kjarorkukafbátinn
Nautilus. í dag var gefin út til-
kynning þess efnis, að 20 kafbát-
ar héldu sig nú umhverfis fslands
og biðu eftir kjarna flotans, sem
væri á leið til landsins.
trúi Þjóðvarnarmanna, bar fram
tillögu í þremur liðum um lóða-
mál. Efni tillögunnar er þetta:
1) Húsbyggjendur taki þátt í
kostnaði við að ganga frá lóðum.
2) Byggingarleyfi á lóðum,
sem eru eftirsóttar fyrir skrif-
stofu-, verzlunar- eða iðnaðarhús
verði seld.
3) Undirbúin verði löggjöf til
að auðvelda endurskipulagningu
gamalla hverfa.
Bárður fylgdi tillögu sinni úr
hlaði. Hann taldi, að ekki væru
nema tvö ráð til að gera svo
margar lóðir byggingarhæfar, að
eftirspurn yrði fullnægt: að
hækka útsvör eða taka upp þær
aðferðir, er hann leggur til. Bæj-
arfulltrúinn sagði, að kostnaður
við að ganga frá lóðum í nýja
hverfinu við Hálogaland með
vatns- og frárennslispípum og
malargötum til bráðabirgða væri
10—15.000 kr. á hverja íbúð, en
ætti að fullgera göturnar, mal-
bika þær og helluleggja, yrði
kostnaðurinn helmingi hærri.
Auk þessa þyrfti rafveitan að
kosta til um 10.000 kr. á íbúð
vegna raflagna. Bárður tók fram,
að hann ætlaðist ekki til, að af-
gjöld þau, sem tillagan fjallar
um, yrðu lögð á allar lóðir.
Alfreð Gíslason tók til máls og
sagði, að hér væri um mikilvægt
mál að ræða, sem þyrfti vand-
legrar athugunar við. Var að lok
um ákveðið að hafa tvær umræð
ur um tillöguna, og var henni
vísað til síðari umræðu.
Ingi R. Helgason hóf umræður
um útsvarsmálin. Þótti honum
sú athöfn niðurjöfnunarnefndar
heldur óviðkunnanleg að gefa út
útsvarsskrána óbreytta, en ekki
lét hann þess getið, hvort hann
vildi, að útsvörin yrðu hækkuð
um þá rúmu milljón, sem leyfi-
legt er, eða hvort hann hefur
annað í huga. Las ræðumaður all
langan pistil um útsvörin, sem
fulltrúar minnihlutans höfðu sett
nöfn sín undir, og óskaði aftir
því, að hann yrði færður til bók-
ar. Enga tillögu báru minnihluta
mennirnir fram, og ekki var gef-
ið í skyn, að ný kæra til Hanni-
bals væri væntanleg. Meðal
þeirra sem skrifuðu undir pistil.
inn, var fulltrúi Alþýðuflokks-
ins, en fulltrúi þess flokks I nið-
urjöfnunarnefnd greiddi atkvæðl
með þeirri málsmeðferð, sem
mótmælin beindust gegn.
Alfreð Gíslason flutti tillðgu
um olíuverð. Björgvin Frederik-
sen mæltist til, að hann breyttl
henni nokkuð, og féllst Alfreð á
það. Var tillagan síðan samþykkt
en í henni er þess farið i leit við
verðgæzlustjóra, aS hann athugi
með hverjum hætti hann telji
unnt að lækka verð á olíu og
benzíni. Er á það bent, að fjöldi
húsa í Reykjavík sé hitaður upp
með olíu.
Nokkrar umræður urðu í til-
efni af því, að byggingarnefnd
hefur nýlega samþykkt að leyfa
Oddfellowreglunni að byggja ris
hæð ofan á hús sitt við Vonar.
stræti. Kom fram, að húsið ligg-
ur undir skemmdum vegna þak.
leka, en leyfið er veitt með því
skilyrði, að sú verðhækkun, er
verður á húsinu vegna breyting-
arinnar, verði ekki tekin til
greina, komi til kaupa bæjar.
sjóðs á því. Var að lokum ákveð-
ið að staðfesta gerðir bygging-
arnefndar.
Gott samband
UM sl. helgi birti kommúnista-
blaðið Þjóðvtljinn langa áróð-
ursgrein, sem rússnesk þota hafði
flutt með hraðferð austan frá
Moskvu. Sagði blaðið að grein
þessi væri samtal sem Magnús
Kjartansson, ritstjóri Þjóðviljans
hefði átt við Andrei Gromyko á
Keflavíkurfiugvelli.
Hið sanna í málinu er það, að
Magnús Kjartansson átti ekkert
samtal við Gromyko á Keflavík-
urflugvelli. Ritstjórinn fór suður
á flugvöllinn aðeins til að taka
við tilbúnu samtali, sem áróð-
ursmiðstöð kommúnista í
Moskvu hafði samið fyrir blaðið.
Þessa Moskvugrein settist rit-
stjórinn siðan við að þýða, alveg
eins og hann er vanur að þýða
orðrétt venjulegan áróður frá
rússnesku Tass-fréttastofunnl, er
hann hefur svo einkar gott sam-
band við.
En fleirl hafa gott samband
við Tass-fréttastofiuna, því að
sama daginn og áróðursgreinin
birtist í Þjóðviljanum fóru út-
varpsstöðvar austan járntjalda
einnig að útvarpa samtali sem
Gromyko hefði átt við íslenzka
blaðið Þjóðviljann. Þannig hef-
ur áróðurinn haldið áfram fram
í miðja viku og þarf enginn aS
fara í grafgötur um, hvar mið-
stöð áróðursins er. Hún er austur
í Moskvu. Tass fréttastofan hef-
ur sent öllum áróðursdeildum sín
um plaggið sem Magnúst Kjart-
anssyni var skipað að birta í
blaði sinu, sem samtal við
Gromyko.