Morgunblaðið - 20.09.1957, Side 8

8
MORGVHBLAÐIÐ
Föstudagur 20. sept. 1957
UTAN UR HEIMI
Dawson vill borga skuldir sínar
með appelsínusafa
Ctg.: H.t Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
ASamtstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktssor_
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsia: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 1.50 eintakið.
„ÞAR SEM FÉLAGAR VERKALÝÐS-
FÉLAGA ERU SKYNI GÆDDIR"
IlINN af aðalhagfræðingum
{ kommúnista ritar í gær
A grein í „Þjóðviljann" er
ber fyrirsögnina: Er fjárfestingin
of mikil?
Kemst hann að þeirri niður-
stöðu að „fjárfesting hérlendis
hafi alls ekki verið óvenjulega
mikil, miðað við fjárfestingu í
öðrum löndum, þótt hún hafi ver-
ið talsvert meiri en í meðallagi
eftir því sem gerist í Vestur-Ev-
rópu. Með sanni verði þessvegna
ekki sagt, að fjárfesting hérlend-
is hafi verið hlutfallslega meiri
en gerist í öðrum löndum, né að
það geti talist lausn á efnahags-
legum vandamálum landsins, að
draga úr fjárfestingunni11.
Gagnstæðar yfirlýsingar
í fyrradag ritaði hins vegar
Lúðvík Jósefsson viðskiptamála-
ráðherra grein um gjaldeyrismál-
in í „Þjóðviljann“. Var hann þar
eins og aftast áður á öllum átt-
um, talaði ýmist um að gjald-
eyrir væri nægur til þess að
„tryggja allan þann innflutning,
sem nauðsynlegur er“, eða aó
nauðsyn bæri til þess að fara
hægar „í ýmsar fjárfestingar-
framkvæmdir eða að draga úr
ýmiskonar gjaldeyriseyðslu".
Af skrifum þessara tveggja
framámanna kommúnista er þess
vegna ekki gott að ráða, hver sé
raunverulega stefna þeirra í fjár-
festingarmálum. Hagfræðingur-
inn segir í gær að það geti ekki
„talist lausn á efnahagsvandamál
um landsins að draga úr fjárfest-
ingunni". Viðskiptamálaráðherr-
ann segir í fyrradag í „Þjóðvilj-
anum“, að ,fara verði hægar í
ýmsar fjárfestingarframkvæmd-
ir“.
i raun og veru eru þessar
tvær gagnstæðu yfirlýsingar
tveggja kommúnistaleiðtoga
táknrænar um vinnubrögð
flokksins um þessar mundir.
Allt stangast hvað á annað hjá
leiðtogum kommúnista. Ýmist
láta þeir „Þjóðvil.jann“ ham-
ast gegn varnarliðinu og fram
kvæmdum þess eða þeir Lúð-
vík og Hannibal semja við
hershöfðingjann á Keflavíkur-
flugvelii um auknar vamar-
liðsframkvæmdir og fjölgun
íslendinga í vinnu við þær. Er
nú svo komið að jafnvel menn
í innsta hring kommúnista-
flokksins vita ekkert, hvert
leiðtogar þeirra raunverulega
stefna, að öðru leyti en því, að
þeir eru þess fullvissir* að
þeim beri að halda áfram að
dýrka Sovétríkin og hafa
Moskvumenn að andlegum
leiðtogum.
Ný afstaða
til kaupgjaldsmála
í grein hagfræðingsins í komm
únistablaðinu í gær kemur fram
yfirlýsing um afstöðu kommún-
ista til kaupgjaldsmála. Er vert
að vekja athygli á henni, þar sem
í henni kveður við töluvert ann-
an tón en áður hefur tíðkazt hjá
kommúnistum í þeim málum. —
Kemst hagfræðingurinn þar að
orði á þessa leið:
„Þar sem félagar verkalýðsfé-
laganna eru skyni gæddir, þarf
það ekki að vera óhjákvæmileg
afleiðing vinnuaflseklu, að born-
ar verði fram kröfur um hækkað
kaupgjald, þegar auðsætt er, að
hvorki afkoma atvinnuveganna
né greiðslujöfnuðurinn við út-
lönd þola hækkaðar kaupgjalds-
greiðslur. Þegar kröfur um hækk
að kaupgjald eru bornar fram við
þessar aðstæður, mun það fremur
vera gert í þágu einhvers stjórn-
málaflokks en af blindni á félags-
legar staðreyndir".
Verkföllin 1955
Þegar þessi ummæli eru lesin
í blaði kommúnista, getur ekki
hjá því farið að mörgum virðist
sem kommúnistar hafi skipt mjög
um skoðun á síðustu mánuðum
í kaupgjaldsmálum. í fyrrgreind-
um ummælum hagfræðingsins
felst í raun og veru þetta:
Vitiborið verkafólk krefst
ekki kauphækkunar þegar af-
koma atvinnuveganna eða
greiðslujöfnuðurinn við út-
lönd þola ekki hækkað kaup-
gjald.
En hvernig er nú ferill komm-
únista á undanförnum árum í
þessum málum? Fylgdu þeir t. d.
þessari reglu árið 1955, þegar
þeir efndu til stórverkfalla og
kröfðust allt að 64% kauphækk-
unar?
Sannarlega ekki. En kommún-
istar voru þá í stjórnarandstöðu.
Þeir efndu þá ekki aðeins til verk
falla til þess að ná hækkuðu
kaupgjaldi þrátt fyrir það að út-
flutningsframleiðslan var rekin
með tapi heldur kröfðust þeir
þess jafnhliða að vera teknir í
ríkisstjórn.
Getur verið að þessar kröfur
hafi verið bornar fram „í þágu
einhvers stjórnmálaflokks“?
Eru þeir endurfæddir?
Þegar hagfræðingur kommún-
ista lýsir því yfir í „Þjóðviljan-
um“ að „skyai gæddir“ verka-
menn eigi ekki að bera fram kröf
ur „um hækkað kaupgjald, þegar
auðsætt er að hvörki afkoma at-
vinnuveganna né greiðslujöfnuð-
urinn við útlönd þola hækkaðar
kaupgjaldsgreiðslur", þá sætir
það engri furðu þótt einstaka
maður verði undrandi, og varpi
fram spurningunni um það, hvort
kommúnistar séu endurfæddir?
Engin ástæða virðist þó vera
til þess að ætla það. Kommúnist-
ar reka í kaupgjaldsmálum sem
öðrum hreina hentistefnu. Þeir
hafa á undanförnum árum haft
forystu um kaupkröfustefnu, sem
ekkert tillit hefur tekið „hvorki
til afkomu atvinnuveganna né
greiðslujafnaðarins við útlönd".
Þvert á móti hafa þeir miðað
kaupgjaldsbaráttu sína fyrst og
fremst við það að koma fram-
leiðslunni á kné og hindra heil-
brigt atvinnulíf og efnahagslegt
jafnvægi í þjóðfélaginu. í dag
eiga þeir sæti í ríkisstjórn. Þá
telja þeir sér henta að látast
standa gegn öllum kauphækkun-
um, alveg án tillits til raunveru-
legra hagsmuna verkafólks og
annarra launþega í landinu.
Það eru aðeins einir hagsmun-
ir, sem kommúnistar taka alltaf
tillit til og meta. Það eru flokks-
hagsmunir kommúnistaflokksins.
ILLA horfir nú fyrir Dawson
hinum brezka, brotajárns- og
fiskkaupmanninum fræga. Lán-
ardrottnar hans hafa nú tekið
sig saman og krafizt þess, að
stjórnarvöldin lýsi hann gjald-
þrota. Innheimtumenn sækja nú
Dawson heim margir á dag, en
þeim verður lítið ágengt. Daw-
son getur ekkert borgað, enda
þótt hann vilji ekki viðurkenna,
að hann sé gjaldþrota. Skulda-
kröfur á hendur honum nema nú
325.279' sterlingspundum að því
er næst verður komizt, en senni-
legt þykir, að öll kurl séu ekki
komin til grafar. Sérstök rann-
sóknarnefnd hefur nú verið skip-
uð til þess að rannsaka fjárhag
og greiðslugetu Dawsons og í
henni eiga fjórir stærstu lánar-
drottnarnir sæti. Enda þótt vit-
að sé, að Dawson eigi ekki fyrir
skuldum sínum, staðhæfir hann
þrásinnis, að hann eigi eignir
erlendis um tvær milljónir
punda að verðmæti auk eigna í
Englandi, sem hann metur á 75
þúsund pund.
Dawson ekki af baki
dottinn
Á dögunum kröfðust lánar-
drottnar Dawsons þess, að hann
kæmi til fundar við þá og gerði
reikningsskil. Dawson mætti á
tilsettum tíma, akandi í gljáfægð-
um Jaguar, sportbíl af nýjustu
gerð. Hann var mjög snyrtilegur
að vanda, klæddur gráleitum föt-
um, í stífpressuðum buxum, með
rauða rós í hnappagatinu.
Fundur var settur og fulltrúi
hins opinbera stjórnaði fundin-
um. Spurningarnar dundu á
Dawson og hann gaf stutt og
greið svör. Hann fullyrti það
hvað eftir annað, að hann mundi
geta greitt allar skuldir innan
þriggja vikna, einungis ef hon-
um væri veittur frestur og friður
til þess að fara í gegn um plögg
sín.
„Þolinmæði þrautir
vinnur allar“
Fulltrúi hins opinbera skýrði
svo frá, að Dawson hafi verið
krafinn um skýrslu, sem leggja
ætti fyrir rétt, því að lánardrottn
ar hafi nú stefnt honum og heimt
að hann dæmdan til fangelsisvist
ar fyrir svik sín.’ Hann kvað
Dawson vita þetta, en ekki hefði
hann sent neina skýrsluna enn.
Dawson bað þá manninn vera
róle’gan. Skýrslan kæmi á endan-
um, en eins og gæfi að skilja,
ekki fyrr en hún yrði fullgerð.
Fiskurinn sveik, en
appelsínusafinn bjargaði
ekki
Dawson hefur stundað ýmiss
konar brask allt frá því að hann
var 15 ára. Honum hefur oft
græðzt mikið fé, en stund-
um hefur hann líka tapað miklu.
Sagt er, að árið 1953, hafi hann
átt 400,000 sterlingspund, en árið
Dawson
„Brugg í sinnepskrukku“
eftir tapaði hann öllu og 100,000
pundum betur, þegar hann rak
fiskverzlun og iðnað.
Síðar sama ár keypti hann fjór-
ar milljónir lítra af appelsínu-
safa, sem var talinn óhæfur til
drykkjar fyrir börn. Dawson
borgaði 20,000 pund fyrir safann
og bjóst við að græða 100,000
pund á því að selja hann aftur.
Þrjú fyrirtæki voru stofnuð til
þess að vinna safann. Stjórnar-
völdin létu loka tveim þeirra
eftir skamman tíma. Annað hafði
verið rekið með 40.000 punda
halla, en hitt var komið í 22.000
punda skuld.
„Þið getið fengið safa,
en ekki peninga“
Þegar þetta var rifjað upp á
fundinum greip Dawson fram í
og kvaðst enn eiga mikið af app-
elsínusafa. Hann gætu þeir feng-
ið. Hann ætlaði annars að láta
hann í tunnur og selja með 10,000
punda hagnaði. Hins vegar kvaðst
Dawson eiga þriðjung hlutabréfa
í fyrirtæki einu í Persíu — og
hlutur háns væri einnar milljón
punda virði. Hinir tveir eigend-
urnir mundu fúsir til þess að
kaupa hans hluta.
Dauðsfall og gjaldþrot
Fulltrúi hins opinbera, fundar-
stjórinn, greip þá fram í og sagði
að annar þessara manna væri nú
látinn og kominn undir græna
torfu, en hinn væri gjaldþrota
og gæti ekkert keypt. Dawson
neitaði harðlega, að um gjaldþrot
væri að ræða, en ekki bar hann
til baka, að þriðji aðilinn væri
á brott úr þessum heimi. Hann
lét það kyrrt liggja, en sagði,
að annar meðeigandinn væri
Persi, Salin að nafni, en hinn
væri íranskur lögfræðingur.
Hvað hann héti mundi Dawson
ekki.
Fundarstjórinn stóð þá á fæt-
ur og sagði, að þessi eina milljón
punda væri ekkert annað en
„brugg í sinnepskrukku“,
Meira höfum við enn ekki frétt
af þessum skemmtilegu fundar-
höldum.
Holland og Noregur vlnna
saman í kjarnorkunni
HAAG, 18. sept. — NTB skýrir
frá því, að hollenzka stjórnin hafi
séð svo um, að samstarfið milli
Hollendinga og Norðmanna á
sviði kjarnorkurannsókna bíði
ekki hnekki við myndun hinnar
evrópsku kjarnorkustofnunar Eur
atom. Þessi ummæli er að finna
í fylg/skjali hollenzka utanríkis-
ráðherrans, Josefs Luns, við fjár-
hagsáætlun utanríkisráðuneytis-
ins fyrir árið 1958. Minnir hann
á, að Hollendingar hafi í ýmsum
skýrslum látið í ljós, að æski-
legt væri að samvinnan um frið-
samlega nýtingu kjarnorkunnar
héldi áfram. Bæði ríkin eru nú
að rannsaka, hvaða áhrif Eur-
atom kunni að hafa á samvinnu
þeirra um kjarnorkumál.
Þær eru ekki ýkjastórar nýjustu og hraðfleygustu orrustuþoturnar. Þessi mynd er af einni
bandarískri og langi sívalingurinn, sem þið sjáið við hlið hennar, er *sams konar hreyfill
og knýr hana. Það má því til sanns vegar færa, að þotan er lítið annað en hreyfillinn, því
að stærðarmunur er lítill.