Morgunblaðið - 20.09.1957, Page 9

Föstudagur 20. sept. 1957
MORGVISBI AÐIÐ
9
Umhleypingasamt sumar að
kveðja í Svíþjóð
ingu niður í útihús á bæ einum.
Tókst með naumindum að bjarga
gripum og íbúðarhúsinu, en öll
uppskera ársins brann til ösku og
fjöldi dýrmætra landbúnaðarvéla
gerónýttist. Svona mætti lengi
telja.
„Þrumuveiki"
og uppskerubrestur
Afleiðingar þrumuveðranna
hafa þó sem betur fer ekki alltaf
verið svo slæmar, en fleiri minni
háttar óþægindi hafa þau einnig
í för með sér. Nokkuð hefur borið
á svonefndri „þrumuveiki" ;neðal
almennings, þegar verst hefur
gegnt. Er það þrálátur höfuðverk
ur,sem stafar af rafmagninu
loftinu. Er hann þeim mun verri
en annar höfuðverkur, að pillur
koma að litlu haldi gegn honum,
en hann hverfur líka jafnskjótt
og sér til sólar.
Alvarlegustu afleiðingar ótíð-
arinnar eru þó þær, að uppskeru
brestur er fyrirsjáanlegur í Elest-
um landbúnaðarhéruðum Svíþjóð
ar. Sakir vætunnar hefur komið
Einnig er í ráði að skylda ný-
útskrifaða læknakandidata, til
að taka héraðslæknisstöður ein
hvern ákveðinn tíma að afloknu
embættisprófi. Þannig yrði að
nokkru bætt ástandið í þeim hér
uðum, sem verst eru stödd í þess-
um efnum. Er þess að vænta, að
þessum málum verði ráðið til
lykta innan skamms.
Réttur kvenna til prestsvígslu
Hið árlega sænska kirkjuþing
er háð um þessar mundir í Stokk-
hólmi. Sitja þing þetta 43 biskup-
ar og prestar og 57 leikmenn.
Helzta málið, sem liggur fyrir
þessu þingi, er það, hvort konur
skuli fá sama rétt og karlar til
prestsvígslu innan sænsku kirkj
unnar. Er fylgzt með þessu máli
af miklum áhuga um land allt og
á hverjum degi má lesa í dag
blöðunum rök áhugamanna með
eða móti kvenprestum. Seilast
menn einkum til Biblíunnar og
frumkristninnar máli sínu til
stuðnings. Hér eru ekki tök á að
gera ýtarlega grein fyrir öllum
þeim röksemdum, sem fram hafa
komið, en til skýringar skai stikl-
að á stóru.
Þetta eru konurnar, sem sátu kirkjuþingið, Eva-Gun Junker
t. v.) og frú Anna Wohlfart. Þær lögðust gegn því að konur
tækju prestsvígslu.
Starf prestsins, segja þeir, er
fólgið m. a. í boðun orooins.
skírninni og útdeilingu kvöldmál
tíðarinnar. í því sambandi skír-
skota nefndarmenn til þess, að
Kristur útnefndi tólf karlmenn
til postula og fól þeim að út-
breiða kenninguna, skíra og
halda í heiðri kvöldmáltíðina.
Þeir hrekja þá röksemd, sem
fram hefur komið, að Kristur
hafi farið eftir sjónarmiðum sinn
ar tíðar, er hann valdi eingöngu
karlmenn til postula. Þeir ler.da
á, hve miklu meir hann mat kon-
una en þá tíðkaðist, Það féll t. d.
í hlut konunnar að kunngera
fagnaðarboðskapinn um uppris-
una, og telja nefndarmenn það
sönnun þess, að Kristur hafi
ekki litið niður á konuna í þjóð-
félaginu. En eigi að síður fól
hann karlmönnum að hafa með
höndum hin postullegu störf.
Þá telur nefndin, að það nuni
hafa of mikiar hættur í för með
sér að veita konum prestsvígslu.
Geti það leitt til óánægju i
söfnuðunum og valdið klofningu
innan kirkjunnar, og þanmg orð-
ið örlagaríkt fyrir starf henoar í
framtíðinni. Óttast þeir, að vigsla
kvenpresta muni síður en svo
auka kirkjunni starfskrafta, held
ur verða þess valdandi, að marg-
ir þeir, er nú stunda guðfræði-
nám, muni hugsa sig tvisvar um,
áður þeir taka vígslu, eigi peir
á hættu að fá starfsbræður úr
kvennahþpi.
Aðeins tvær konur sitja kirkju
þingið, sem skal ákveða hvort
konur fái að vígjast. A. m. k.
önnur þeirra er því mótfallin.
Álitsgerð þessi var undurituð
af 15 klerkum og 10 leikn.önn-
um, og eru meðal þeirra roargir
áhrifamenn. Eins og sjá má af
framansögðu, er kvenprestamálið
þegar orðið allmikið hitamál hér
í Svíþjóð, og verður athyglisvert
að fylgjast með, hvernig því lykt
ar. Má gera ráð fyrir, að sú
ákvörðun, sem tekin verður, hafi
áhrif víðar en í Svíþjóð.
Þrumur og eldingar
valda tjóni og
jafnvel dauða
Stokkhólmsbréf frá
Jóni H. Aðalsteinssyni
NAUÐUGUR, viljugur verður
maður að viðurkenna fyrir sjálf-
um sér, að sumarið er liðið. Og
þó hefur maður á tilfinning-
unni, *að það hafi aldrei verið,
rigningar, þrumuveður og aftur
rigningar. Einmitt þess vegna er
setzt niður og stritað við að
hugsa, hvað hafi eiginlega af
sumrinu orðið. Almanakið segir
jú, að nú sé kominn september
og haustið riðið í garð. Og úr
sundurlausum endurminningum
verður til hið „typiska“ Stokk-
hólmssumar.
Hér gildir sú gullvæga regla, að
hver er sjálfum sér næstur. An
tillits til þúsunda ferðamanna og
þeirra borgarbúa, sem enn hafa
á sér brag miðalda vinnuþrælk-
unar, læsir forstjórinn sem kyrfi-
legast á eftir sér dyrum öllum
síðasta dag júnímánaðar, og allir,
frá sendisveini og upp úr til-
kynna, að nú fari þeir í frí. Og
það er ekkert smáfrí. Okkur, sem
þykjumst þurfa á þjónustu að
halda, finnst fríið þeirra vara allt
sumarið. Guð hjálpi þér, ef þú
hefur ekki haft hugsun á, að láta
sóla skóna þína fyrir Jónsmessu.
Þitt eina heila skópar er sliti'ð
upp til agna, þegar þú hefur geng
ið um allan bæ að leita að skó-
smið, sem ekki er í fríi. Ekki er
heldur auðfundinn kaffisopinn.
Allir þjónar fara líka í frí í
einu. Litla vinalega bíóið á götu-
horninu er lokað „vegna sumar-
leyfa“ og skyrturnar þínar liggja
í fimm heilar vikur í þvottahús-
inu. Kannske hefurðu tekið ást-
fóstri við eina kextegund og
skyndilega er hún horfin af mark
aðinum. Þú færð þá skýringu, að
öll verksmiðjan sé í sumarfríi.
Fátt er svo með öllu illt . . .
pó — í aðra röndina — blessar
þú þetta fyrirkomulag. Meir en
helmingur allra bifreiða hverfur
út á þjóðvegina og þér finnst þú
aftur vera orðin manneskja og
geta andað. Stokkhólmur er allt
í einu orðinn vinalegur smábær.
Trén, sem hafa staðið eins og illa
gerðir hlutir víðs vegar um borg-
ina yfir veturinn, eru nú orðin að
fallegum lystigörðum, með gos-
brunnum, blómabeðum og hljóm-
sveit á palli. Friður og ró ríkir
hvarvetna — En . .. einn morgun
inn eru svo göturnar skyndilega
yfirhlaðnar bílum, eins og þeir
hafi sprottið upp úr jörðinni á
einni nóttu og þú kemst ekkert,
ert á svipstundu orðinn „robot“
í bíla- og mannhafi stórborgar.
Þá veiztu, að haustið er konuð
til Stokkhólms.
Sumarveðráttan hefur verið
umhleypingasöm hér í Svíþjóð.
Sólskinsdagar hafa verið fáir, og
þó séð hafi til sólar stund úr degi
hefur það oft ekki verið nema
skin milli skúra. í kjölfar þessara
umhleypinga hafa tíðum siglt
þrumur og eldiijgar, sem valdið
hafa slysum á mönnum og eigna-
tjóni.
Eldingar valda dauða og ijóni
Tveir menn sátu yfir kaffi í
sumarbústað, er eldingu laust nið
ur í útvarpsloftnet með þeim af-
leiðingum, að annar þeirra lézt
samstundis. Maður nokkur, ráð-
snjall, bjargaði sér og fjölskyldu
sinni með því að yfirgefa íbúðar-
húsið um hánótt og setjast að í
bifreiðinni, meðan drynjandi
þrumuveður gekk yfir. Meðan
fjölskyldan dvaldist í bifreiðinni,
sló eldingu niður í húsið, sem
brann til kaldra kola. Er þrumu-
veður gekk yfir norðurhluta
Hallands á dögunum, laust eld-
rot og mygla í kornið og er talið,
að væntanlegt kornfræ sé stór-
skemmt. Blaðmygla herjar kart-
öflugras. Það eina, sem getur
bjargað uppskeru sumra héraða,
er að tíð breytist til batnaðar í
náinni framtíð. Annars staðar er
tjónið fyrirsjáanlegt nú þegar.
Læknaskortur tilfinnanlegur
Eitt af málum málanna nér í
Svíþjóð er læknaskorturinn, og
hvernig bezt megi ráða bót á hon-
um. Gengur mjög erfiðlega að fá
lækna til að setjast að í afskekkt-
um héruðum. Læknaskorturinn
stafar fyrst og fremst af því,
hve læknadeildir háskólanna tak-
marka tölu þeirra nemenda, sem
teknir eru inn á hverju ári. Þeir,
sem útskrifast árlega, fullnægja
því hvergi nærri eftirspurnir.ni.
Mikill fjöldi útlendra lækna starf
ar nú í landinu, meðal annars
margt íslenzkra lækna, sem kunn
ugt, er.
Nú hefur Hedlund, innanríkis-
málaráðherra, gert það að tillögu
sinni að flytja inn allmarga aust-
urríska lækna, til að bæta úr
skortinum. Er svo ráð fyrir gert
í tillögunni, að staðsetja þessa
nýju lækna í sjúkrahúsum, þeg-
ar þeir hafa lært málið. Er talið,
að þá verði nægilegt framboð á
sænskum læknum til héraðs-
læknastarfa.
Tillaga þessi hefur mætt nokk-
urri andspyrnu, bæði meðal
sænskra lækna, og þeirra út-
lendu lækna, sem hér eru íyrir
og enn hafa ekki hlotið sænskt
lækningaleyfi. Benda þeir rétti-
lega á, að nærtækara hefði verið
að leita fyrst til þeirra, vegna
þeirrar sænskukunnáttu, sem
þeir hafa aflað sér, og telja þeir
sig reiðubúna að taka að sér
héraðslæknisstörf.
Þeir, sem vilja að konur fái
réttindi til prestsvígslu, benda á,
að þegar í sköpunarsögunni komi
það fram, að konan sé kóróna
sköpunarinnar og manninum
æðri. f frásögu 1. Mós. af sköpun-
inni eru fyrst skapaðar hinar
lægri verur, en síðar hinar æðri.
Fyrst dýrin, þá maðurinn og loks
konan. Hvað áhrif af syndafall-
inu snertir, eru þau úr sögunni
með lífi og dauða Krists, og gild-
ir það eigi síður fyrir konur en
karla. Þá benda formælendur
sömu skoðunar einnig á, að ekki
beri að taka alltof bókstaflega
orð Páls postula í fyrra Kórintu-
bréfinu um, að konur skuli pegja
á safnaðarsamkomum. Er rétti-
lega bent á, að á dögum Páls
postula, var litið á það sem
hneyksli og blygðunarieysi, ef
konur létu að sér kveða á opin-
berum vettvangi. Páll sá því ríka
ástæðu til að forðast aiit. slíkt,
enda gat það verið sama og
leggja andstæðingum kristninnar
vopn í hönd.
Þeir ,sem mæla móti því, að
konur taki prestsvígslu, itna
einnig í Biblíuna og frumkristn-
ina. Hjá formælendum þeirrar
skoðunar kemur þó oft fram, að
hér er um hreint tilfinningamál
að ræða og kvenmaður í hempu
er fyrirbrigði, sem menn geta
ekki hugsað sér. Telja þeir, að
konur geti gert ómetanlegt gagn
með margs konar líknarstörfum
innan kirkjunnar, án þess að til
prestvígslu þurfi að koma.
Nefnd sú, er kirkjuþingið valdi
til að taka mál þetta til meðferð-
ar, skilaði áliti sínu sl. laugardag.
Er álit nefndarinnar á þá leið, að
ekki sé rétt að vígja konur til
prestsþjónustu, og styðja nefnd-
armenn skoðun sína með ýmsum
rökum.
Rotarymóf
Keflavíkurflugvelli 18. sept.
TÍÐINDAMAÐUR Mbl., hitti ný-
lega að máli, Sveinbjörn Guð-
mundsson frá Akranesi, sem
starfar hjá Flugmálastjórninni á
Keflavíkurflugvelli. Var Svein-
björn nýkominn heim af móti
ungra rotaryfélaga, sem haldið
var í Danmörku nýlega.
Sveinbirni sagðist svo frá:
Undanfarin 2 ár hafa dönsku
rotary-klúbbarnir boðið ungling-
um frá ýmsum löndum til hálfs
mánaðar dvalar að International
Studenter Center í Viborg á Jót-
landi. Var nú í fyrsta skipti boðið
þátttakanda frá fslandi og valdist
ég til fararinnar sem fulltrúi
rotary-klúbbsins á Akranesi. Ég
flaug til Kaupmannahafnar 17.
ág. og hélt samstundis áfram með
járnbrautarlest til Viborgar, en
þar hófst mótið daginn eftir.
í Viborg var tekið á móti mér
af hr. Fisher Möller varaforseta
rotary-klúbbsins þar, og hafði
hann aðalumsjón með dvöl okkar
í Viborg. Þarna var samankomið
ungt fólk, 8 piltar og 4 stúikur á
aldrinum 17—22 ára, frá Noregi,
Þýzkalandi, Belgíu, Hollandi,
Svisslandi, Ítalíu, Bretlandi, fr-
landi og íslandi.
Aðaltilgangur þessara móta er
að ungt fólk af mismunandí þjóð-
ernum kynnist hvert öðru,
skemmti sér saman óg ræði áhuga
mál sín. Ennfremur var farið í
stutt ferðalög um nágrennið og
það markverðasta skoðað, t. d.
klifu þátttakendur Himmelbjærg
et og fannst íslendingnum það
heldur lítilfjörlegt.
Á kvöldin skiptust þáttt ikend-
Slálrun hafin
SELFOSSI, 14. sept. — Slátrun
hófst á Minniborg á miðvikudag-
inn hjá Garðari Gíslasyni. Verð-
ur slátrað þar 3—4 þús. fjár. Á
Selfossi hófst slátrun á fimmtu-
daginn hjá Sláturfélagi Suður-
lands og hjá- S. Ólafsson & Co.
Áætlað er að slátrað verði 30
þúsundum hjá Sláturfélagi Suð-
urlands. Réttir verða á fimmtu-
dag og föstudag n. k. —P.
Atkvœðagreiðslur
um traust
PARÍS, 17. sept. (NTB). Það var
tilkynnt í dag, að franska stjórn
in hefði ákveðið að atkvæða-
greiðsla skyldi fara fram um
Alsírmálin 28. september en um
efnahagsmálin 30. september. í
báðum þessum málum mun
stjórnin krefjast traustsyfirlýs-
ingar.
Orðrómur hermir að landvarn
arráðherrann, André Morice,
hóti að segja af sér, ef samið
verður um málamiðlun í Alsír-
málinu, en það eitt myndi valda
falli stjórnarinnar.
unglinga
ur á um að flytja erindi, hv^r um
sitt land og voru erindi þessi
flest flutt á ensku og esporanto.
Eitt kvöldið flutti danskur
menntaskólakennari erindi um
danskar bókmenntir og taldi hann
að Danir ættu dýrmæta fjársjóði
í fornsögum sínum rituðum af
Snorra Sturlusyni.
Sveinbjörn flutti þarria smá
erindi um ísland og var hann sér-
staklega beðinn að ræða ekkí um
handritamálið.
Að lokinni hálfsmánaðardvöl
í Viborg fóru þátttakendur til
Kaupmannahafnar og dvöldu ; -?r
í viku og bjuggu á heimilum
danskra rotary-manna. Var fariö
með þá víðs vegar um Sjáland og
hið markverðasta skoðað, itl. a.
kjarnorkurannsóknarstöð Dana
að Rinsö skammt frá Hróars-
keldu.
Dvölin í Danmörku svo og öll
ferðalög þar í landi voru kostuð
af dönsku rotary-félögunum.
Taldi Sveinbjörn að ferðin hefði
öll verið hin ánægjulegasta.
BÞ.
Mikil ólíð í Borgar-
lirði eystra
DESJARMÝRI, Borgarf. eystra,
18. sept. — Stöðugir óþurrkar
hafa verið hér frá því í síðustu
viku ágústmánaðar. Hey eru enn-
þá úti víða og gengur heyskapur
seint um þetta leyti.
Stórfelld úrkoma
Á nokkrum bæjum á eftir aS
slá bæði há og útengi. Nætur-
frost hafa ekki verið undanfarið,
en þau voru oft í sumar. Venju-
lega er veðrið þannig að gengur
á með skúrum á hverjum degi og
stundum stórfelld úrkoma stöð-
ugt. Hætt er því við að nýting
heyskapar í september verði lé-
leg.
Lítil uppskera
Uppskera í görðum er með lé-
legasta móti. Kartöflur hafa
sprottið illa vegna þurrkanna í
sumar, sérstaklega í sandgörðum.
Sangnamenn fá
golt veður
REYÐARFIRÐI, 18. sept. — Göng
ur á Fljótsdalshéraði hófust í
dag. Gangnamenn fá gott leitar-
veður, þar sem léttskýjað er og
sólskin, þótt dálítið sé kalt í
veðri.
Snjór er í efstu fjöllum og á
hálendinu. Þykir gangnamönnum
það kostur, þar sem þá er auðveld
ara að rekja slóðir fjárins.
Sláturtíð byrjar um helgina,
og verður slátrað fleiru fé en
undanfarin haust. — Arnþór.