Morgunblaðið - 26.09.1957, Qupperneq 3

Fimmtudagur 26. sept. 1957
MORCUHBT AÐ1Ð
3
Við rólurnar er ys og þys — en allt fer friðsamlega og ánægjulega fram.
I Reykjavík eru 16 gæzluleikvellir
og opnu leiksvæðin skipta tugum
3 nýir vellir opnoðir í fyrrndag
við gæzlu í senn og hefur hún
eftirlit með leikum barnanna.
Hvert barn ræður því sjálft, hve
lengi það dvelur á vellinum,
börnin ganga þar óhindruð út og
inn. Vellirnir eru opnir alla virka
daga, bæði fyrir og eftir hádegi.
Gæzluvellir eru nú við þessar
götur:
Hringbraut,
Njálsgötu,
Freyjugötu,
Grettisgötu (smábarnagæzla
kl. 1,30—4 e. h.),
Engihlíð,
Háteigsveg.
3. Opin leiksvæði.
Auk þeirra leikvalla, sem hafa
verið taldir upp, eru fjölmörg
leiksvæði, þar sem engin gæzla
er. Þarna er bæði um að ræða
bletti, þar sem leiktæki hafa ver-
ið sett upp og einnig sparkvelli,
sem ætlaðir eru fyrir knatt-
spyrnu eða körfubolta. Á þessum
svæðum flestum eru nokkur leik-
tæki, misjafnlega mörg eftir því,
hvort staðurinn er til frambúðar
eða ekki. Sum svæðin eru girt,
ER NOKKRUM gestum var
í fyrradag boðið að skoða þrjá
nýja barnaleikvelli í Reykja-
vík —■ við Dunhaga, Rauða-
læk og Hlíðargerði, komst
Jónas B. Jónsson fræðslu-
stjóri og form. leikvallanefnd-
ar svo að orði um starf nefnd-
arinnar og framkvæmdir í leik
vallamálum Reykjavíkurbæjar:
Börn og unglingar þurfa jafn-
an 'mikið athafnasvæði til leika
og tómstundastarfa. Eðlilegt er,
að lóðir húsa séu þannig úr garði
gerðar, að börn geti átt þar griða
stað við leiki og störf. Öryggi
barnsins er þá og bezt borgið. Er
sérstaklega mikilsvirði, ef börn
á ungum aldri þurfa ekki að fara
út á götu eða yfir götur til leika,
Margir húseigendur hafa nú gert
börnum skemmtiieg leiksvæði á
lóðum sínum, og mætti nefna um
það nokkur dæmi og virðist þessi
jákvæða viðleitni fara vaxandi.
Annað má ngfna sem skapar
börnum öryggi við leiki, en það
er nýtt- skipulag gatna. Má
nefna þar til Smáíbúðahverfi,
þar sem götur eru mjög fáfarn-
ar, og eru því sæmilega öruggur
leikvangur barna. Þetta fyrir-
komulag tíðkast nokkuð erlendis,
t.d. í Kaupmannahöfn og kallast
þær götur leikgötur.
En nú er þess að gæta, að marg
ar barnafjölskyldur hafa alls
ekki aðgang að lóðum eða öðrum
girtum leiksvæðum í sambandi
við bústaði þeirra. Þeim börnum
þarf bæjarfélagið að skapa mögu
leika til leika á leikvöllum, enda
gott fyrir öll börn að geta notið
félagslífs í stærri hópum.
Eg ætla ekki hér að rekja sögu
leikvallamálanna í Reykjavík. —
Ljóst er, að með útþenslu byggð
ar og fjölgun íbúa vex þörfin fyr-
ir leiksvæði. Er auðveldara að
ætla nægilegt athafnasvæði fyrir
börn í nýjum bæjarhverfum en
hinum eldri. Árin 1949—50 og
árið 1955 gerði leikvallanefnd ýt
arlegar tillögur um leiksvæði í
ýmsum bæjarhlutum, og voru til
lögur nefndarinnar samþykktar
í bæjarráði. Eftir tillögum leik-
vallanefndar hefur síðan verið
unnið og hefur leikvöllum fjölg-
að mjög á síðustu árum. Má sem
dæmi nefna, að árið 1951 voru
gæzluvellir 5 að tölu en eru nú
orðnir 16, þegar tveir sumarvell-
ir eru taldir með. f síðustu tillög-
um bendir nefndin á staði fyrir
leikvelli, dagheimili og leikskóla.
Nefndin benti þá á þann mögu-
leika, að sameina skrúðgarða og
leiksvæði án gæzlu á nokkrum
fremur litlum svæðum og er garð
yrkjuráðunautur bæjarins mjög
hlynntur þeirri stefnu.
Leikvallastarfsemi bæjarins er
með þrennum hætti og skal hér
stuttlega gerð grein fyrir henni:
1. Smábarnagæzla
Fyrir nokkrum árum var tekin
upp sú nýbreytni að hafa gæzlu
fyrir smábörn á sérstökum leik-
völlum. Mæltist það svo vel fyrir,
að áherzla hefir einkum verið
tveimur aðeins á sumrin. Vellirn-
ir eru við þessar götur:
Vesturvallagötu,
Dunhaga,
Öldugötu (á sumrin),
Grettisgötu (kl. 1,30—4 e.h.)
Skúlagötu,
Eskihlíð (á sumrin),
Barðavog,
Rauðalæk,
Hólmgarð,
Hlíðargerði.
STAKSTEINAR
,Hver var „strand-

kapteinninn
Á þessa leið spyr Tíminn í for-
ystugrein sinni í gær. Svarið gaf
Tíminn sjálfur í júní, þegar hans
birti lýsingu í ljóðum á stjórn-
arháttum landsins þá. Þar sagði,
eins og frægt er orðið:
„Gengur lítt að leysa vanda,
og líkur til að fleira strandi,
því auðveldlega öllu stranda
einnig má á þurru landi“.
Engum duldist, að hér var gef-
in lýsing á stjórnarsiglingu Her-
manns Jónassonar, og kemur úr
hörðustu átt, að Tíminn skuli nú
rifja þá lýsingu upp með því að
spyrja um „strandkapteininn"
önnur ógirt, Svæði þessi eru um | sem )(gengur lkt að leysa vanda“.
30 að tölu nú, en tala þeirra er
breytileg því að árlega fara
nokkrir þeirra undir byggingar,
en önnur ný koma í staðinn. Sam
kvæmt framantöldu eru leikvell-
ir og leiksvæði í Reykjavík nú
46 að tölu.
Aðsókn að leikvöllum.
Til þess að gera sér nokkra
grein fyrir aðsókn barna að leik-
völlum bæjarins, er fjöldi barna,
sem sækir vellina dag hvern tal-
inn eð áætlaður. Er allfróðlegt
bæði að bera saman aðsókn að
einstökum völlum og einnig að
bera saman aðsókn eftir árstíð-
lögð á að auka þá starfsemi. Eru
t. d. allir hinir nýju vellir, sem
opnaðir eru í dag, með því fyr-
irkomulagi.
Vellir þessir eru ætlaðir börn-
um 2—5 ára. Mæður eða aðrir
aðstandendur barna geta skilið
börn eftir á þessum völlum í ör-
uggri gæzlu, því að þau komast
ekki hjálparlaust út af vellin-
um. Þarna geta börnin dvalizt
2—3 stundir fyrir og eftir hádegi.
Tilskiiið er að börnin séu frísk
og að þau verði sótt, ef veður er
slæmt. Tvær gæzlukonur gæta
barnanna á hverjum velli. Þeirra
hlutverk er fyrst og fremst að
gæta að börnunum, örva þau til
leika og sinna öðrum þörfum
þeirra. Þess ber að gæta, að þessi
starfsemi getur aldrei komið í
staðinn fyrir leikskólastarfsemi,
enda engin skilyrði til þess fyrir
hendi. Af því leiðir aftur á móti,
að gæzlutími dag hvern má ekki
vera svo langur að börnin þreyt-
ist um of. Prófessor Símon
Ágústsson var því fenginn til
þess að kynna sér starfsemina á
þessum völlum sérstaklega og
skilaði hann ýtarlegu áliti árið
1955. í samræmi við tillögur hans
var gæzlutími á þessum völlum
ákveðinn.
Að meðtöldum hinum 3 nýju
völlum er *ú smábarnagæzla á
10 stöðum í bænum, þar af á
Stundum saman geta börnin unaö ánægff og glöff viff söltin.
eru. opnir á þessum
Vellirnir
tímum:
Frá 1. marz til 31. október,
9— 12 f. h. og 2—5 e. h.
Frá 1. nóv. til 28. febr.
10— 12 f. h. og 2—4 e. h.
Á laugardögum er aðeins opið
til hádegis. Ekkert gjald er tek-
ið fyrir gæzluna.
2. Gæzhivellir.
Gæzluvellirnir eru fyrir börn á
öllum aldri. Þar starfar ein kona
um. Tala heimsókna á vellina
var sl. ár samtals 266,700. Að-
sókn er mest mánuðina júní til
ágúst, en minnst í desember og
janúar. Aðsókn yfir vetrarmán-
uðina er meiri en ætlá mætti að
óreyndu.
Kostnaffur viff leikvelli.
Kostnaður við rekstur og ný-
byggingu leikvalla er sem vænta
má orðinn allmikill, enda þótt
Framh. á bls. 19
Skýlið á Rauffalækjarvellinum. Við Dunhaga og Hlíðargerði
eru skýlin eins. Þau eru vistleg. Þar er herbergi gæslukevnna,
hreinlætisherbergi og geymsla.
„Stundin er týnd“
Raunar varff ljóst í sumar, að
ritstjórar Tímans höfðu fengið
bágt fyrir að birta þessa lýsingu
á stjórnarháttum Hermanns. Þeir
fundu þá afsökun, að um „gam-
ankvæffi“ hefði veriff aff ræða
eftir einhvern snjallasta höfund
sinnar tegundar. Áttu menn víst
að marka af því, aff orð hans
bæri ekki aff taka alvarlega.
En síðan liðu nokkrir mánuðir
svo, að ekkert „gamankvæffi"
birtist í Tímanum. Nú sýnir
spurningin um „strandkaptein-
inn“ aff fariff er aff fymast yfir
þetta óhapp á Tímaheimilinu.
Enda hafði „gamanskáldið“ haf-
ið iffju sína á ný fáum dögum
áður, og er hann enn ekki hætt-
ur aff gera að gamni sínu á kostn-
aff stjórnarherranna. Hinn 18.
september lýkur „vísum dagsins“
svo:
„Stundin er týnd viff töf og kák,
tækifærin að baki,
og úrslitaleikir í lífsins skák
leiknir í tímahraki".
„Tækifærin að baki“
Svo virðist, sem höfundur
„visna dagsins", sem nefnir sig
Andvara, sé i sérstökum trúnaði
viff Eystein Jónsson, fjármála-
ráffherra. Því aff þetta ljóff birt-
ist einmitt sama daginn og Ey-
steinn skipaffi Jón Kjartansson
forstjóra Áfengisverzlunar riks-
nis. Þar meff var að baki Eysteins
tækifærið til að sameina Áfengis-
verzlunina Tóbakseinkasölunni.
Um það hafði Eysteinn þó þótxt
vera mjög áhugasamur fyrir
nokkrum árum og hefði nú get-
aff sýnt nokkurn sparnaðarvilja
í verki meff sameiningunni. En
„stundin var týnd viff töf og kák“.
Flokkshyggjan gamla og hlut-
drægnin varð hér yfirsterkari
veikum vilja til aff gera rétt.
Óró samvizka Eysteins lýsir sér
hins vegar í þessari yfirlýsingu
hans í Tímanum 22. sept.:
„Fjármálaráðuneytiff mun láta
fara fram athugun á næstunni á
því, hvort heppilegt sé að stefna
að sameiningu allra þessara verxl
ana í eitt, og verffi niffurstaðan
sú, að rétt sé aff gera þaff, þá
mun ráðuneytið láta vinna að
byggingarmálum stofnananna i
samræmi við þaff“.
Ekki er von, aff Eysteini takist
vel meff fjármálastjórnina, ef
hann eftir áratuga-yfirstjórn þess
ara mála, þarf að „láta fara fram
athugun á næstunni'* á svo aug-
ljósu atriði sem þessu. Til hvers
hefur hann eytt tímanum aff und-
anförnu?
Ásakanir hans um eyðslusemi
annarra eru sjálfum honum sízt
til afsökunar. Allra sízt á meðan
hann nefnir engin dæmi um fjár-
kröfur Sjálfstæðismanna. sem
i hann þykist hafa staffið á mótt.