Morgunblaðið - 27.10.1957, Qupperneq 13

Sunnudagur 27. okt. 1957
MOKCVTsnr 4ðið
ÍS
Sjálfstæðismenn vinna aS undirbúnlngl bæjarstjórnarkosninganna í Reykjavík með rækilegri fræðslu og umræðum um mikils-
verðustu bæjarmál. Varðarfélagið hefur nú þegar haldið tvo fundi um þessi mál og hafa þeir vakið mikla athygij. Fleiri
munu á eftir fara. Á síðasta fundi var m.a. talað um flugvöllinn og stækkun miðbæjarins. Þar sýnist mönnum að vonum
.njög sitt hvað. Myndin hér að ofan gefur nokkra hugmynd um stærð vallarins og afstöðu hans til bæjarins. Svæðið frá
Jlringbraut suður að Skerjafirði og vestur frá háskólahverfi að Fossvogskirkjugarði er 307 hektarar, en miðbæjarhvosin frá
jarðastræti að Laufásvegi og frá sjó, suður að Ilringbraut, er 51 hektari — að tjörninni meðtalinni. Ef flugvöllurinn hyrfi,
”indi því mikið landrými bætast undir byggð. En þar eru mikil mannvirki, sem kostar of fjár að byggja upp annars staðar.
Ól. K. Magnússon tók myndina úr lofti fyrir nokkrum árum.
REYKJAVÍKUHBREF
Laugard. 26. okt.
Vetrar-koma
Sjaldgæft er, ao sams konar
eða svipað veður sé til lengdar
um allt eða mest Island, sist af
öllu, að svo sé um langvarandi
blíðviðri. Sumarsins, sem nú er
liðið, mun því lengi minnst, ein-
mitt vegna veðurfars síns. í>að
reyndist bændum um nær allt
land óvenju hagstætt og borgar-
búar munu lengi búa í hugum
sinum að veðurblíðunni. Síld-
veiðarnar fyrir norðan urðu að
vísu meiri en löngum áður frá
því að aflaleysistíminn hófst. Þó
voru þær fjarri því að standa
undir tilkostnaði allra, er þátt
tóku í þeim, t.d. varð enn stór-
halli á síldarverksmiðjunum flest
um eða öllum. Hlutur margra
sjómanna varð og rýr, fjöldi út-
gerðarmanna og ýmsir síldarsalt-
endur töpuðu fé á atvinnurekstri
sínum. Þá horfir ekki vænlega
með síldveiðarnar hér suð-vestan
lands. Þess ber að óska, að þar
bregði skjótlega til hins betra og
veturinn verði sem allra flestum
landsmönnum gifturíkur.
Merk fimdahöld
Fundur sá um landbúnaðarmál,
er Samband ungra Sjálfstæðis-
manna efnir til og sjálft sam-
bandsþingið sýna, hversu fylgi
Sjálfstæðisflokksins stendur
föstum fótum víðs vegar um land-
ið. Aðrir flokkar kvarta undan
fálæti æskulýðsins. Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ekki ástæðu til
þess. Ungir dugandi æskumenn í
öllum stéttum fylkja sér stöðugt
undir merki flokksins og trvggja
örugga framtíð hans.
Sogsvirkjunin
20 ára
Um þessar mundir eru 20 ár
liðin frá því að fyrstu virkjun
Sogsins lauk. Hun hefur orðið
undirstaða mikilla framfara, og
hafa fáar framkvæmdir hér á
landi reynzt gifturíkari. Margir
góðir menn eiga þar hlut að. Eng-
inn þó fremur en Steingrímur
Jónsson rafmagnsstjóri, einhver
ceigingjarnasti og samviskusam-
asti starfsmaður sinnar kynslóð-
ar. Maður sem með réttu má
nefna sannan öðling.
Eysteinn fékk
fyrir ferðina
Sektarmeðvitund Eysteins Jóns
sonar kom glögglega fram, er
hann fékk því áorkað, að breytt
var til um þann tíma dags, þegar
fjárlagafrv. skyldi rætt við 1.
umr. Föst venja hefur verið að
bafa þessa umræðu á venjuleg-
um starfstíma þingsins, þ.e. byrja
kl. 1,30 e.h. Umræðunni hefur
engu að síður verið útvarpað til
| þess, að þeir, sem sérstakan á-
j huga hefðu, gætu fylgst með
henni. Ekki hefur hingað til þótt
hlýða að hafa hana að kvöldi
dags. Ástæðan er sú, að flokk-
unum er mjög mismunað um
ræðutíma. Fjármálaráðherrann
hefur ótakmarkaðan tíma og get-
ur síðan svarað fyrir sig. En hin-
um flokkunum er einungis ætlað-
ur hálfur klukkutími hverjum.
Þegar svo stendur á sem nú, að
stjórnarflokkarnir eru þrír á
móti einum andstöðuflokki, þarf
ekki að eyða orðum að því, hví-
líkur aðstöðumunur verður í slík
um umræðum.
Vegna allrar frammistöðu sinn-
ar taldi Eysteinn Jónsson sig nú
neyddan til þess í fyrsta skipti
að nota þennan aðstöðumun á
þann veg, að færa umræðurnar
yfir á þann tíma, þegar flestir
geta hlustað. Sjálfstæðismenn
höfðu út af fyrir sig ekkert á
móti þessu en bentu forseta á,
hvað hér væri um að tefla. Ey-
steinn Jónsson krafðist þess að
fá að fara sínu fram. Hann fékk
og fyrir ferðina.
Hvaðanæva heyrast raddir um,
að aldrei fyrr hafi mönnum orð-
ið svo ljóst sem nú, hversu mál-
efnastaða Eysteins Jónssonar er
veik. Hann eyddi órat.íma í að
sanna, að hann, sjálfur fjármála-
ráðherrann, réði í raun og veru
litlu eða engu um fjárhagsaf-
komu ríkisins. Hann gerði ekki
meira úr stöðu sinni en láta svo
sem hann væri óbreyttur bók-
haldari eða gjaldkeri. Um það
þarf ekki að fjölyrða, að vegur
Eysteins Jónssonar hefur aldrei
verið minni en eftir þessar um-
ræður.
Málstaður hans er nú slíkur, að
hann spillir þeim mun meira fyr-
ir sér sem hann fær lengri tíma
til að tala.
Sanmmgaviðleitni
þýðingarlaus ?
Bandaríski blaðamaðurinn,
James Reston, er átti viðtalið við
Krúsjeff á dögunum og grein var
I um hér í blaðinu fyrir skemmstu,
hefur eftir komu sína frá Rúss-
landi ritað íhyglisverðar greinar
um horfur í alþjóðamálum. Hann
bendir ó, að samningaviðleitni
stjórnmálamanna austurs og vest-
urs að undanförnu hafi að litlu
gagni komið. Hann telur m.a.s.
að færa megi rök að því, að hún
hafi haft alveg öfug áhrif. Ár-
angurinn hafi fyrst og fremst
orðið sá, að vekja fyrirlitningu
og tortryggni milli þeirra, er í
viðræðunum tóku þátt.
Þess vegna varpar hann fram
þeirri hugmynd, hvort rétt sé
við núverandi aðstæður að halda
slíkri viðleitni áfram. Hvort Vest
urveldin eigi ekki að snúa huga
sínum frá samningamakkinu við
Rússa til hins, að efla og tryggja
samvinnu lýðræðisþjóðanna sín á
milli.
Slíkar bollaleggingar manns, er
nýtur meira álits en flestir aðr-
ii í stétt blaðamanna og rætt
| hefur ítarlega við helztu valda-
menn í ýmsum þjóðlöndum, eru
vissulega athyglisverðar. Þær eru
síður en svo uppörvandi um að
bjart sé framundan en því merki-
legra tímanna tókn.
Óhugur
Bandaríkjamanna
Sovétmáninn hefur vakið meiri
óhug og óróa í Bandaríkjunum
en menn skyldu ætla. Bandaríkja
menn hafa bersýnilega talið það
svo sjálfsagt, að þeir væru ætíð
fremstir í tæknilegum framför-
um, að þeim hefur orðið óþægi-
lega bylt við þetta afrek Rússa.
Óumdeilanlegt er, að hjálp
þýzkra vísindamanna og víðtæk-
ar njósnir eiga nokkurn hlut að
því, hversu vel Rússum hefur
orðið ágengt. Þeirra eigin fram-
lag hefur þó ráðið úrslitum, þar
sem þeim hefur tekizt það, er
engum öðrum hefur hingað til
heppnast. Þetta er sjálfsagt að
gera sér ljóst, jafnframt því sem
hitt er sagt, sem satt er, að ekk-
ert af þessu sannar neitt um
ágæti hins korhmúnistiska þjóð-
skipulags. En lýðræðisþjóðirnar
þurfa að gera sér grein fyrir
hverju er áfátt hjá þeim. Af
hverju þær hafa orðið aftur úr
í þessu.
Það eru hugsanir svipaðar þess
um, er nú hrærast hjá forráða-
mönnum lýðræðisþjóðanna, ekki
síst Bandaríkjamönnum. Forystu
menn þeirra eiga nú mjög í vök
að verjast af þessum sökum. Ein
afleiðingin er þegar komin í ljós.
Fyrirsjáanlegt er nánara sam-
starf lýðræðisþjóðanna að vís-
indaefnum en áður hefur verið.
Þröngsýn löggjööf Bandaríkja-
manna í þá átt að halda ýmsum
staðreyndum leyndum í öryggis-
skyni er nú viðurkennd að hafa
verið mjög misráðin. í ræðu fyrir
minni Elísabetar drottningar lét
Eisenhower uppi, að Atlantshafs-
ríkin ættu að hafa nánari sam-
vinnu í vísindum en verið hefði.
För Macmillan vestur urn haf
var og gerð til að greiða götuna
fyrir nánara samstarfi um þessi
efni.
Gildi
/
staðreyndanna v
I þessum viðbrögðum kemu»
fram vilji og þor til að horfas*
í augu við staðreyndirnar eins
og þær eru hverju sinni. Fyrir
okkur íslendinga er það hollur
lærdómur. Állir hafa þessir at-
burðir og mikla þýðingu fyrir
okkur, bæði beint og óbeint. Nú
þegar farið er að ræða um
hverja hernaðarþýðingu þessi
síðasta þr^un hafi. Ummæli
hins fræga fluggarps Balchens,
er hann fyrir fáum dögum við-
hafði hér á landi, eru glöggt vitni
þessa.
Því miður hefur enn ekkert
komið fram, er bendir til þess,
að viðsjár milli lýðræðisþjóðanna
og einræðisríkjanna fari minnk-
andi. Þvert á móti fara hót-
anir og ögranir kommúnistaleið-
toganna vaxandi í réttu hlutfalli
við aukinn mátt þeirra. Fróðustu
menn telja þó, að hættan á nýrri
heimsstyrjöld sé síst meiri en
áður. Óttinn við gjöreyðileggingu
haldi árásaröflunum í skefjum.
Með því er engan veginn sagt,
að þau reyni ekki að taka til
sinnar fyrri iðju, þeirrar, að
reyna að hremma einn og einn
i skjóli þess, að enginn þori að
hleypa stórstyrjöld af stað. Úr
þessu verður ekki skorið í bili.
Allar horfur eru á, að þvílíkt
óvissu ástand muni standa um
langa hríð. Það er því ekki eftir
neinu að bíða fyrir Islendinga
um að gera upp hug sinn um,
hvort þeir vilji láta verja land
sitt eða ekki. Brýn bráðabirgða-
hætta vofir ekki fremur yfir nú
en verða mun um árabil.
Allt er komið undir mati á
sjálfri þróun heimsmálanna. Við
verðum að hafa einlægni og
kjark til að gera það mat, án
tillits til þess, hvað kann að henta
í innanlandsdægurþrasi. Á þessa
staðreynd var bent hér í blað-
inu fyrir nokkrum vikum. Mál-
gagn forsætisráðherrans hefur
alveg vikið sér hjá að ræða það
mál, Alþýðublaðið, málgagn ut-
anríkisráðherrans, hefir látið sér
sæma að tala um það eingöngu út
frá því sjónarmiði hvað kæmi
sér vel fyrir núverandi stjórnar-
samvinnu.
Sams konar skammsýni varð
valdandi ályktuninni frá 28. marz
1956, er hefur bakað Islandi meiri
skömm en flest annað. Er sann-
arlega tími kominn til að þvílík-
um ósköpum linni.
Stúdentaráðs-
kosningar
Deila má um, hverja þýðingu
stúdentaráðskosningar hafi. Því
má halda fram, að þær ættu fyrst
og fremst að snúast um málefni
háskólastúdenta sjálfra. Stjórn-
málaerjur hafi truflandi áhrif á
framgang' þeirra mála, er stúd-
enta skiptir mestu meðan á námi
þeirra stendur. Þessu má sem
sagt halda fram með nokkrum
rökum. En hitt er vístí að ætíð
ei töluvert tekið eftir því, hver
úrslit þessara kosninga v-rða.
Þær þykja gefa nokkurn leiðar-
vísi um hvernig stjórnmálavi.id-
urinn blási á meðal æskulýðsins.
Andstæðingar Sjálfstæðis-
manna höfðu farið með völd í
stúdentaráðinu um nokkurra ára
bil þangað til í fyrra. Til að
tryggja völd sín betur en áður
stilltu þeir allir í sameiningu við
kosningarnar í fyrra með þeim
árangri, að þeir biðu herfilegan
ósigur. Sjálfstæðismenn fengu
rúman meirihluta fram yfir þá
alla. Hér sem ella voru ýmsar
skýringar á, m.a. sú, að fylgis-
menn hinna einstöku vinstri
flokka voru algjörlega andvígir
því að blanda blóði á þann veg,
sem forystumenn þeirra sögðu
þeim fyrir um. Þetta varð til þess,
að í ár buðu þeir allir fram sitt
í hvoru lagi, og var þá vitað, að
þeir mundu hver um sig geta
betur safnað fylgi sinu en þeim
tókst sameinuðum í fyrra. Sú
varð raunin.
Frh. á bls. 14.