Morgunblaðið - 30.10.1957, Blaðsíða 1

Valdastreitan í Kreml:
HarBvítugar deilur
vegna brottrekstrar
Ágreiningur kemur upp
milli kommúnistaflokks-
ins og Rauða hersins
Moskvu og Lundúnum, 29. október.
ENN hefur engin opinber skýring verið gefin á frávikningu
Zhukovs marskálks. Þriggja daga fundi framkvæmdaráðs
Sovétríkjanna lauk í dag, án þess að nokkur opinber til-
kynning hefði verið gefin út um fundinn og er það einsdæmi.
Rússnesk blöð hafa heldur ekkert rætt frekar um mál
Zhukovs, þótt það sé málið sem allir tali um. — En enska
kommúnistablaðið Daily Worker segir í dag nokkuð frá
jnálinu og má ætla að þar birtist í fyrsta skipti sú opinbera
fkýring, sem valdhafarnir í Moskvu muni gefa á brott-
vikningu Zhukovs.
Hindraði störf flokksins
Daily Worker hefur fregnina
frá fréttaritara sínum í Moskvu.
Segir hann, að Zhukov hafi verið
rekinn vegna þess, að hann hafi
hindrað starfsemi kommúnista-
flokksins innan Rauða hersins.
Þegar Zhukov fékk sæti í æðsta
ráði Sovétríkjanna vonuðust
menn til, segir Daily Worker, að
hann myndi beita sér fyrir auknu
flokksstarfi í Rauða hernum. En
sú varð raunin á að hann hindr-
aði það enn meir og ætlaði að
hefja sjálfan sig upp með því að
takmarka flokksstarfið.
Kom nú til átaka milli Zhukovs
og Seratovs hershöfðingja, yfir-
manns flokksdeildanna í hernum.
Kærði Seratov framferði Zhukovs
fyrir æðstaráðinu og varð niður-
staðan sú, að ákvörðun var tekin
um, meðan Zhukov var í heim-
sókn í Júgóslavíu og Albaníu að
reka hann.
Snörp átök í KrcmX
Engin tilkynnirig var gefin út
í dag, þegar þriggja daga fundi
Æðstaráðsins lauk. Sterkur orð-
rómur gengur í Moskvu um það
á þessum fundum hafi orðið
vart mikils ágreinings í æðsta-
ráðinu, ekki aðeins um brottvikn-
ingu Zhukovs, heldur um mörg
grundvallaratriði í stjórnmála-
stefnunni.
Fundir þessir hófust skömmu
eftir að tilkynningin var gefin
út um brottvikningu Zhukovs,
Hermir orðrómurinn, að til
snarpra átaka hafi komið í um-
ræðunum. Var Krúsjeff krafinn
skýringar, hvers vegna svo vin-
sæll og góður maður sem Zhukov
hefði verið niðurlægður með
þessum hætti. Það er vitað að
nýr fundur í Æðstaráðinu verður
boðaður innan skamms.
Er stofnun Kominterns
að renna út ■ sandinn?
Tító verður fjarstaddur annaðhvort vegna
gigfar eða
Belgrad 29. október.
Einkaskeyti frá Reuter.
ÞAÐ var opinberlega tilkynnt í
Belgrad í dag, að Titó forseti
Júgóslavíu gæti ekki verið við-
staddur 40 ára afmæli rússnesku
byltingarinnar í Moskva þann 7.
nóvember nk. Því er borið fyrir
að þessi einvaldsherra þjáist af
gigt.
Að undanförnu hefur almanna-
rómur hermt að Tító myndi verða
foringi júgóslavnesku sendinefnd
arinnar, sem send verður til
Moskvu í tilefni byitingarinnar.
Munu Rússar nú hafa undirbúið
að kveða til sáttafundar með fjór-
um leiðtogum kommúnismans,
Krúsjeffs, Mao Tse-tung, Gom-
ulka og Tító og stofna nýtt al-
þjóðabandalag kommúnismans.
Með fjarveru Títós er hætt við
að fyrirætlanir Rússa í þessu
renni út í sandinn.
Stjórnmálafréttaritarar á Vest-
urlöndum telja sumir hverjir að
önnur ástæða kunni að vera fyrir
fjarveru Títós en gigt. En það er
helzt að brottrekstur Zhukovs
kunni að valda einhverju um
þetta. Svo virðist sem Krjúsjeff
hafi þegar verið búinn að víkja
Zhukov frá völdum, þegar hann
móðgunar
Tító — gigtveikur?
Móðgaður?
var í Júgóslavíu-helmsókn sinni.
Er þá ekki annað sýnt en að Tító
hafi gert samninga við mann, sem
ekki hafði lengur neitt umboð
sem ráðherra í Rússlandi
í þessu felst ákaflega gróf móðg
un við Tító og Júgóslava.
í Moskva
Zhukovs
Krúsjeff misreiknaði sig
Stjórnmálafréttaritarar á Vest-
urlöndum reyna að geta í eyðurn-
ar. Þeir telja að Krúsjeff hafi
fundizt Zhukov vera farinn að
skyggja á sig. Því hafi hann ætl-
að að losa sig við hann á hand-
hægan hátt, alveg eins og þegar
hann losaði sig við þá Malenkov
og Molotov. Krúsjeff mun ekki
hafa reiknað með svo harðri mót-
spyrnu, sem nú hefur orðið raun-
ín á. En hún stafar af hinum
geysilegu persónulegu vinsæld-
um sem Zhukov hefur notið jafnt
meðal kommúnista og þeirra sem
eru óflokksbundnir.
Þá telja stjórnmálafréttaritar-
ar, að brottvikning Zhukovs
kunni að hafa feikilegar afleið-
ingar. Telja megi, að allur rúss-
neski herinn sé á hans bandi að
undanteknum fáeinum hershöfð-
ingjum, sem ,hafi verið afbrýði-
samir vegna frama hans. Brott-
vikning Zhukovs mun auka á
upplausnina í Rauða hernum og
valda því að herforingjar verða
nú enn móthverfari pólitískum
afskiptum í hernum.
Einnig er hætt við því að brott-
vikningin dragi á eftir sér dilk
í leppríkjunum og í viðskiptum
Rússa við hinar svonefndu „hlut-
lausu“ þjóðir, en eins og menn
minnast fór Zhukov marskálkur
í heimsókn til Indlands og Burma
s. 1. vetur.
Zhukov fœr nýtt em-
bœtti, segir Krúsjetf
MOSKVU, 29. okt. — Krúsjeff
kom í dag öllum að óvörum til
tyrkneska sendiráðsins í Moskvu-
borg, en þar stóð þá yfir kokk-
teil-boð til þess að minnast þjóð-
hátíðardags Tyrkja. Lék Krjúseff
á alls oddi í þessari veizlu, skál-
aði hann margsinnis fyrir friði
í heiminum.
Þarna gafst vestrænum blaða-
mönnum í fyrsta skipti tækifæri
til að tala við Krúsjeff eftir að
hamagangurinn hófst við brott-
vikningu Zhukovs marskálks.
Krúsjeff sagði blaðamönnunum,
að Zhukov myndi verða skipað-
ur í annað embætti sem sæmdi
kunnáttu hans. Enn væri þó ekki
búið að ákveða hvaða embætti
þetta væri. Krúsjeff sagðist halda
að nú væri aftur orðið friðsam-
legra fyrir botni Miðjarðarhafs-
ins. Lét hann jafnvel í það skína,
að það hefði verið Zhukov, sem
meira var riðinn við málefni ná-
lægra Austurlanda að undan-
förnu.
Zhukov ókærðui
um persónu-
dýrkun
KAUPMANNAHÖFN, 29. okt. —
Fréttaritari danska kommúnista-
blaðsins Land og Folk í Moskvu
skýrir frá því að Zhukov hafi
barizt gegn áhrifum kommúnista-
flokksins í Rauða hernum. Hann
hafi sýnt einræðishneigð og skap-
að persónudýrkun á sjálfum sér.
— Páll.
Þessir tveir menn hafa komið mikið við sögu á fundum S. Þ.
að undanförnu. Til vinstri er fulltrúi Saudi-Arabíu Ahmed
Shukairy en til hægri utanríkisráðherra Sýrlands Salah El-
Bitar. Eftir að El-Bitar hafði flutt langa ræðu, þar sem hann
ákærði Tyrki fyrir að undirbúa hernaðarárás á Sýrland buðust
Saudi-Arabía til að miðla málum. Tyrkir tóku sáttaboðinu vel,
en Sýrlendingar tóku því fálega.
Erlander falið að mynda
minnihlutastjórn
Stokkhólmi, 29. okt. — Einkaskeyti frá NTB.
í DAG tilkynntu þeir Jarl Hjalmarsson, foringi Hægri-flokksins,
og Bertil Ohlin, foringi Frjálslynda flokksins, Svíakonungi, að ekki
væri framkvæmanlegt að mynda meirihlutastjórn borgaraflokk-
enna þriggja. Ástæðan er sú, að Miðflokkurinn óskar ekki að taka
þátt í slíku stjórnarsamstarfi. Er það ósk Miðflokksins að þing-
kosningar fari fram hið fyrsta.
Eftir þetta kvaddi Gústav
Adolf Svíakonungur á sinn fund
Tage Erlander, foringja Jafnaðar-
mannaflokksins, og fór þess á leit
við hann, að hann myndaði minni
hlutastjórn jafnaðarmanna.
Þegar Erlander kom frá kon-
ungi sagði hann fréttamönnum,
að hann myndi nú ræða stjórnar-
myndunarmálið við fyrrverandi
ráðherra Jafnaðarmannaflokks-
ins. Hann kvaðst ekki búast við
að stjórnin yrði mynduð fyrr en
á fimmtudag. Ekki vildi hann
greina frá því, hvaða ráðherrar
yrðu teknir inn í stjórnina. Talið
er að tveir menn komi einkum
til greina í embætti innanríkis-
ráðherra, Erik Severin og Rune
Johansson. En í því embætti sat
áður Gunnar Hedlund, foringi
Miðflokksins.
ísraelsku stjórninni
sýnt banatilræöi
Jerúsalem 29. okt.
Einkaskeyti frá Reuter.
Davíð Ben-Gúríon forsætis-
ráðherra ísraels og fimm ráð-
herrar í stjórn hans særðust
í kvöld, þegar tingur maður
kastaði lítilli handsprengju
frá áheýrendapöllum niður í
sal þjóðþingsins. Stóð þing-
fundur yfir. Tilræðismaðurinn
var sálsjúkur ofsatrúarmaður.
Hann kastaði sprengjunni yfir
að sætum ráðherranna. Varð mik
ill hvellur í salnum og fylltist
hann af reyk. Urðu margir þing-
menn skelkaðir og var öngþveiti
í þingsalnum. Tilræðismaðurinn
var handtekinn þegar á eftir við
útgöngudyr áheyrendapallanna.
Herma fregnir að lögreglan hafi
orðið að bjarga honum úr hönd-
um annarra gesta á áheyrenda-
p>öllunum, sem ætluðu að aflífa
hann þar án dóms og laga.
Ben-Gúríon forsætisráðherra
særðist lítið eitt af sprengjubrot-
um. Alvarlegast særðist Moshe
Shapiro trúarmálaráðherra, sem
fékk sprengjbrot í höfuð Og
brjóst. Frú Golda Meir utanríkis-
ráðherra fékk sprengjubrot í ann-
an fótlegg og eru það minniháttar
meiðsli. Auk Moshe Shapiro voru
tveir ráðherrar bornir út á sjúkra
börum.
« >
Orlagaríkur
fundur
MOSKVU, 29. okt. — Orð-
rómur í Moskvu hermir að
nýr fundur hafi byrjað í kvöld
í Æðstaráði Sovétríkjanna.
Er fundur þessi álitinn mjög
þýðingarmikill, þar verði
gert út um örlög Zhukovs og
kannske ýmissa fleiri manna,
sem opinberlega hafa stutt
hann í átökunum síðustu daga.