Morgunblaðið - 08.12.1957, Blaðsíða 12

12
MORCVISBI AÐIÐ
Sunnudagur 8. des. 1957

Útg.: H.í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðairitstjorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktssorj.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Knstinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargia Ld kr. 30.00 á mánuði innaniands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
HVERSVEGNA HALDA KOMMUN-
ISTAR DAUÐAHALDI í ÁLÞÝÐU-
SAMBANDIÐ ?
ÞEGAR lýðræðissinnar hófu
samstarf sitt innan verka-
lýðssamtakanna árið 1948
höfðu kommúnistar ráðið Alþýðu
sambandi íslands um skeið og mis
notað það á marga lund til efling-
ar pólitískum klíkuhagsmunum
sínum. Er óhætt að fullyrða að
völd kommúnista innan þessara
heildarsamtaka verkalýðsins hafi
ráðið miklu um þá rótfestu, sem
þeim tókst að ná í þjóðfélaginu
á þessum árum. Þeir lögðu þvi
hið mesta kapp á það að halda
valdaaðstöðu sinni þar áfram.
En með einhuga samstarfi og
þróttmikilli baráttu tókst lýðræð
issinnum að ná meirihluta á A1
þýðusambandsþingi árið 1948.
Kommúnistum var rutt úr stjórn
samtakanna og hún síðan skipuö
fulltrúum allra lýðræðisflokk-
anna.
Gleynti eininpar‘c-
flu«una
Enda þótt kommúnistar berð-
ust eins og ljón fyrir því að ná
völdum aftur innan Alþýðusam-
bandsins, var þó vonlaust að þeim
tækist það af eigin rammleik. Var
þeim sjálfum nokkurn vegin ljós
sú aðstaða sín. Þess vegna
reyndu þeir sína gömlu aðferð,
sem var í því fólgin að reyna að
kljúfa raðir lýðræðissinna með til
boðum um „samfylkingu" vinstri
aflanna. Mikill meirihluti lýðræð-
issinnaðs fólks innan verkalýðs-
samtakanna þekkti þetta hræsn-
ishjal kommúnista alltof vel til
þess að láta ginnast af því. En
einn maður sem nýlega hafði beð-
ið mikið pólitískt skipbrot gleypti
einingarflugu kommúnista. Það
var Hannibal Valdimarsson, sem
nýlega hafði verið sviptur for-
mennsku í Alþýðuflokknum og
■fallið hafði með miklum bresti í
kjördæmi sínu í alþingiskosning-
unum, sumarið 1953. Þennan
mann hirtu kommúnistar nú af
hinum pólitísku rekafjörum sín-
um og með tilstilli hans og ör-
fárra manna, er fylgdu honum,
tókst þeim að ná stjórn Alþýðu-
sambandsins í sínar hendur haust
ið 1954. Byggðist sá sigur þeirra
eingöngu á þeim klofningi, sem
Hannibal Valdimarssyni tókst að
valda innan Alþýðuflokksins.
Haustið 1956 tókst kommúnist-
um að halda stjórn Alþýðusam-
bandsins með örfárra atkvæða
meirihluta. í skjóli þess meiri-
hluta beittu þeir fáheyrðum
yfirgangi og frekju á þessu þingi
sambandsins.
Fvlfirishrun kommúnista
í fvrravetur
Siðan þetta gerðist hafa komm-
únistar orðið fyrir miklum áföll-
um í verkalýðshreyfingunni. I
fyrravetur töpuðu þeir stjórnum
margra félaga hér í Reykjavík,
þar á meðal í Iðju, Trésmíðafélag-
inu og Félagi pípulagninga-
manna. Er nú svo komið að
kommúnistar halda aðeins stjórn
í tveimur stórum verkalýðsfé-
lögum í Reykjavik, en það er x
Verkamannafélagið Dagsbrún og
Félag járniðnaðarmanna.
Óhætl er að fullyrða að s:ð-
UTAN IIR HEIMI
Eitt og annað úr umheiminum
Drottningin sá það ekki
PAUL HENRI SPAAK, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafsbanda-
lagsins, var fyrir skemmstu boð-
inn til miðdegisverðar hjá Elísa-
betu Englandsdrottningu — og
þar kom það fyrir, sem alls ekki
á að koma fyrir við slíkt tæki-
færi. Spaak hellti úr fullu sherry
glasi niður á buxurnar sinar. Þeg
ar hann sagði frá þessu á eftir
an í fyrravetur hafi fylgi
kommúnista enn minnkað inn-
an verkalýðshreyfingarinnar.
Kom það m.a. í Ijós í því, að
nú í haust þorðu þeir ekki að
bjóða fram lista við stjórnar-
kjör í Sjómannafélagi Reykja-
víkur, þar sem þeir þó hafa
fengið nokkur hundruð at-
kvæði undanfarin ár.
Þrátt fyrir þetta gera kommún-
istar sér von um að halda stjórn
Dagsbrúnar með rangindum. Hef-
ur það verið leikur þeirra undan-
farin ár að halda stórum hluta
félagsmanna í Dagsbrún atkvæðis
lausum með því að hindra þá í að
njóta þar fullra félagsréttinda. saSðist honum svo frá, að þegar
Það er því mjög þýðingarmikið staðið var upp frá borðum hefði
Spaak
að hver einasti félagsmaður í
Dagsbrún, sem vill losa félag sict
við stjórn kommúnista þar gæti
þess að félagsréttindi sín séu í
lagi, þannig að hann njóti at-
kvæðisréttar, er stjórnarkjör fer
fram í félaginu í vetur.
Á það má einnig benda, að
fuli félagsréttindi innan verka
lýðsfélags eru samkvæmt lög-
um skilyrði fyrir því að verka
menn geti notið þeirra hlunn-
inda, sem lög um atvinnuleys-
istryggingar áskilja þeim.
,Eining“ til að kljúfa
með.
Af ályktun flokksþings komm-
únista, sem haldið var fyrir nokkr
um dögum, er auðsætt að komm-
únistar eru nú mjög uggandi um
völd sín innan Alþýðusambands
Islands og verkalýðshreyfingar-
innar yfirleitt. Flokksþingið lýsti
því yfir að það teldi brýna nauð-
syn „að koma á samstarfi allra
þeirra, er að ríkisstjórninni
standa um einingu í verkalýðs-
samtökunum, en það er sá horn-
steinn, sem ríkisstjórnin byggist
á“. Ennfremur taldi flokksþingið
„brýna nauðsyn" bera til þess „að
skapa pólitíska einingu í verka-
lýðshreyfingunni, þannig að
verkaiýðsflokkarnir geti komið
fram sem einn aðili í kosninga-
baráttunni, sem næst fer fram til
Alþingis".
Það fer ekki á milli mála að
kommúnistar hafa nú hafið upp
sama „einingar“ hjalið og fyrir
kosningar til Alþýðusambands-
þings haustið 1954. Enn ætla þeir
sér að nota „eininguna“ til þess
að kljúfa með raðir lýðræðis-
sinna.
Allt bendir til þess að í þetta
skipti muni það ekki takast. Lýð-
ræðissinnar vita hvers vegna
kommúnistar halda dauðahaldi í
völd sín í Alþýðusambandinu. Á-
stæða þess er engin önnur en sú,
að slík völd gefn hinum alþjóð-
lega kommúnisma tækifæri til
þess að grafa undan hagsmunum
íslenzku þjóðarinnar, eyðileggja
fjárhag hennar og leiða svart-
nætti kúgunar og ofbeldis yfir
þessa þjóð.
Yfirgnæfandi meirihluti ís-
lenzku þjóðarinnar skilur þá
hættu, sem í þessu felst, þess
vegna er samvinna lýðræðis-
sinna innan verkalýðssamtak-
anna nú lífsnauðsynlegri en
nokkru sinni fyrr.
hann fært sig út að glugga og
staðið þar þangað til hann fór.
Ætlaði hann að láta sólargeisl-
ana þurrka blettina úr buxunum,
en allt kom fyrir ekki. Blettirn-
ir sátu kyrrir —” en sem betur
fer tók drottningin ekki eftir
þessu“ — sagði hann.
Stríð — eða friður?
Ekki alls fyrir löngu var skýrt
frá því í „Pravda“, að síðustu
fimm árin hefðu 34 herforingjar
í Rauða hernum látizt. Ekki var
greint frá því hvort hér hefði
verið um framkvæmd síðustu
fimm ára áætlunarinnar að ræða,
en hins vegar minntist vestrænn
sendiráðsstarfsmaður í Moskvu á
Ekki vildi dómstóllinn fullgilda
leiguuppsögnina, en hins vegar
var leigjandinn dæmdur til þess
að þrífa íbúðina. Er það í fyrsta
skipti í danskri réttarsögu, að
maður hefur verið dæmdur til að
þvo gólf.
Hann lét ekki leika á sig
Það mun vera alltítt við knatt
spyrnuleiki í Þýzkalandi, að á-
horfendur reyni að grípa í taum-
ana, ef „þeirra lið“' fer halloka
í leiknum. Þó gerist það ekki á
sama hátt og í Suður-Ameríku,
að áhorfendur reyni að ráða dóm
arann eða leikmenn í andstöðu
liðinu af dögum. Hins vegar kero-
ur það alloft fyrir, að áhorfend-
ur komi með hljóðnema með sér
og reyni að hafa áhrif á leikinn
með þvíað kallaframí.eða aðþeir
komast í hátalara leikvallarins.
Það hefur t. d. komið fyrir oftar
en einu sinni, að kallað hafi ver-
ið upp í miðjum leik, að áríðandi
símtal biði dómarans — að kona
hans hafi slazast, eða eitthvað því
um líkt. Það hefir dómarinn gert
hlé á leiknum, hlaupið í símann
— og þá hefur tilganginum ver-
ið náð. Við knattspyrnukappleik
fyrir skemmstu endurtók sig
sama sagan. Kallað var í hátal-
arinn, að hús dómarans stæði nú
í björtu báli og kona hans bæði
hann að koma strax heim. „Lát-
um það brenna“, sagði domarinn
— og leikurinn hélt áfram, eins
og ekkert hefði í skorizt. Dóm-
arinn var staðráðinn í því að
láta ekki leika á sig. Síðan lault
leiknum og dómarinn hélt heim-
leiðis glaður í bragði. En að-
koman var ekki glæsileg. Einung-
is voru rjúkandi rústir þar, sem
hús hans hafði áður staðið.
Frú Roosevelt vill ekki
í kvennabúr
James Roosevelt, sonur Roose-
velts, fyrrum Bandaríkjaforseta,
dvelst nú í ísrael. Hefur hann
skýrt frá því, að á dögunum
hafi hann fengið allóvenjulega
heimsókn. Var þar kominn ara-
biskur sheik — og fór þess via-
Frú Roosevelt
samlegast á leit við James, að
hann hjápaði sér til þess að fá
móður hans, Eleanor Roosevelt,
í kvennabúr sitt. Sheikinn a 39
konur — og hafði mikinn hug á
því að Elanor yrði sú fertugasta.
Þegar Elanor barzt fréttin —
sagði hún: Ég er hrædd um að
þetta hafi James minn búið til.
Kvaðst hún engan áhuga hafa á
að ganga í kvennabúr hins arab-
iska sheiks.
Skrifsfofa bœjarverk-
frœðings ieggur undir-
stöðuna að tœknilegum
framkvœmdum
Tillögur minnihlutans um að
þrengja að þessari sioímun
Bulganin
þetta við Bulganin í veizlu einni
fyrir skemmslu. „Þetta er nokkuð
há dánartala — á friðartímum,
marskálkur“ — sagði sendiráðs-
maðurinn. „Alveg rétt“, svaraði
Bulganin — í „stríði eru kúlurn-
ar miklu fleiri, en þær hæfa ekki
allar í mark“
Harður dómur
Húseigandi í þorpi einu í Dan-
mörk vísaði fyrir skemmstu leigj
anda sínum á dyr, en sá hafði
leigt í þessu sama húsnæði í 34
ár. Leitaði hann á náðir hins op-
inbera og neitaði að fara úr í-
búðinni. Kom málið fyrir dóm-
stólana og skýrði húseigandinn
þá frá því, að ástæðan til þess
að hann sagði gamla leigjandan-
um upp væri sú, að hann hefði
ekki þrifið leiguhúsnæði í 34 ár,
eða síðan hann hefði flutt í húsið.
ÞEGAR minnihlutaflokkarnir í
bæjarstjórn Reykjavíkur hafa á
undanförnum árum veriff að hvaða
myndast við að gera það sem þeir
kalla „sparnaðartillögur“, hefur
þeim helzt orðið fyrir að stinga
upp á, að skornar yrðu niður f jár-
veitingar til skrifstofu bæjarverk
fræðings.
Nú er það einmitt skrifstofa
bæjarverkfræðings og þeir tækni-
menntuðu menn, sem þar vinna,
sem skapa undirstöðuna að fram-
kvæmdum Reykjavíkurbæjar. Ef
skera ætti niður fjárveitingu til
þessarar stofnunar, mundi það
stórkostlega tefja og hindra verk-
legar framkvæmdir bæjarins. Á
sama tíma og minnihlutaflokkarn
ir tala um nauðsyn á einum eða
öðrum framkvæmdum og álasa
Sjálfstæðismönnum fyrir seina-
gang og tómlæti, þá bera þessir
menn fram tillögur, sem miða að
því að tefja og hindra þær sömu
framkvæmdir, sem þeir í öðru
orðinu þykjast vilja flýta.
Nýlega var lagt fyrir bæjar-
stjórn álit frá gatna- og holræsa-
nefnd bæjarins, þar sem skýrt
var frá þeim verkfræðingafjölda,
sem nú starfa hjá skrifstofu bæj-
arverkfræðings og hver væri hin
raunverulega þörf þessarar stofn
unar fyrir verkfræðinga. Kom
þar fram að nú starfa hjá bæj-
arverkfræðingi 18 verkfræðing-
ar, en nefndin telur að raunveru-
lega þyrfti þessi stofnun að hafa
um 30 verkfræðinga í þjónustu
sinni. Sést gioggiega af þessu,
afleiðingar það mundi
hafa, ef „sparnaðartillögur“
minnihlutaflokkanna um niður-
skurð á fjárframlögum til skrif-
stofu bæjarverkfræðings mundi
hafa. Ef slíkar tillögur næðu fram
að ganga mundi það þýða full-
komna lömun á framkvæmdum
og tæknilegri starfsemi á vegum
bæjarins.
Tillögurnar um þennan niður-
skurð eru mjög táknrænt dæmi
um starfsaðferðir glundroðaliðs-
ins í bæjarstjórn Reykjavíkur.
Luciu-hátíð
AKUREYRI, 6. des. —- Karlakór
Akureyrar hefur æft af miklum
krafti í vetur og er starfsemi
hans með talsverðum blóma. Hef-
ur kórinn fyrirhugað samsöng og
Luciu-hátíð, en slíka hátíð hefur
hann haldið áður nokkrum sinn-
um.
Lucia verður Björg Baldvins-
dóttir og með henni 12 syngjandi
þernur. Aðrir einsöngvarar verða
bræðurnir Jóhann og Jósteinn
Konráðssynir. Undirleikari verð-
ur Guðrún Kristinsdóttir píanó-
leikari. Gígja Jóhannsdóttir mun
leika á fiðlu. Söngstjóri Karla-
kórsins er Áskell Jónsson frá
Mýri. — vig.