Morgunblaðið - 15.12.1957, Blaðsíða 2

2
MORCVnUL ÍÐIÐ
Sunnudagur 15. des. 1957
En þannig er það öft með hin
góðu verk, þau eru unnin óafvit-
andi og í kyrrþey, en fela sjálf
í sér ríkuleg laun. Hér sönnuðust
hin sígildu orð Guðmundar Frið-
jónssonar um fátæku ekkjuna,
sem alltaf var þó þess umkomin,
að líkna bágstöddum. Til engra
launa var ætlazt, og „. . Um það,
sem gaf hin hægri, hin vinstri
vissi ei hót .
Sveinbjörg ræddi stundum við
vini sína um trúmál, sem voru
henni hjartfólgið efni. Hún vildi,
að samferðafólkið umgengist í
anda kristinnar trúar, og sjálf
gaf hún með dagfari sínu eftir-
breytnisvert fordæmi. —
Svo er frá sagt um merkan forn
konung, að hann „setti lög, hélt
þau sjálfur, og lét aðra halda
þau“. Mér kemur þessi forna frá-
sögn oft í hug, er ég hugsa um
afstöðu Sveinbjargar til trúarlær
dómanna, og áhrifa þeirra á dag-
lega breytni manna. Hún gerði
fyrst kröfur til sjálfrar sín, en
síðan til annarra. Þegar svo er
háttað, er prédikunin líklegri til
árangurs, en ella myndi.
Það er mikils virði, að hafa
átt langa samleið með slikri mann
kostamanneskju, sem Sveinbjörg
Þórðardóttir var. Vinir hennar
þakka alla góðvild hennar í hugs
un, orði og verki. —
Örugg trúarvissa hafði alla ævi
mikil áhrif á framkomu Svein-
bjargar, og afstöðu hennar til
annarra manna. Með henni bjó
sú gleði, sem trúin eín megnar
að leiða í Ijós. í lífi hennar rætt-
ust greinilega orð Ritningarinnar
um Guðsríkið hið innra með
manninum.
Ég mun ævinlega minnast síð-
asta samtals míns við Svein-
björgu, nokkrum klukkustundum
áður en dauðann bar að. Henrii
var löngu orðið ljóst, að um bata
var ekki að ræða. Þá, sem jafnan
áður í sjúkdómsþjáningum sín-
um, var hún glöð og fagnandi,
og að öllu búin til hinnar hinztu
ferðar. Ég sagði við hana eitthvað
á þá leið, að i sjúkleika hennar
hafi greinilegast komið í ljós,
hvers virði henni sjálfri voru
þau trúarsannindi, er hún svo
oft ræddi um við vini sína. Svein
björg svaraði þá skýrt og ákveð-
ið. „Já, trúin var mér alltaf hjart-
ans mál“.
Hér var þó dauðinn hinn vel-
komni gestur. Hér var auðið að
finna orðum séra Matthíasar stað:
Dæm svo mildan dauða,
drottinn, þínu barni, —
eins og léttu laufi
lyfti blær frá hjarni, —
eins og lítill lækur
Ijúki sínu hjali,
þar sem lygn í leyni
liggur marinn svali.
Því skal treyst, að hin látna
hafi nú öðlazt þegnrétt í æðra
heimi, þar sem birta jólaljósanna
fölnar aldrei.
En góð minning lifir.
Magnús Víglundsson.
Sleipnir - saga um hest
eftir Einar Sœmundsen
KOMIN er á bókamarkaðinn bók er ber heitið „Sleipnir“. Það er
saga um hest og eigendur. Höfundur bókarinnar er Einar E. Sæ-
mundsen, fyrrverandi skógarvörður. Einar andaðist í febrúar 1953,
ei. hann var mikill hestamaður, mannþekkjari og skáld. Þess vegna
hefur honum vel tekizt að rita þessa áhrifamiklu sögu um sambúð
ísiendinga við þarfasta þjón sinn um margar aldir — hestinn.
Skrifuð 1915—1921
Jón Eyþórsson hefur búið þetta
rit undir prentun og í orðum til
lesandans segir hann svo: Þessi
bók verður hvorki skilin retti-
lega né metin án þess að gera
sér þegar í upphafi ljóst, að reið-
hestur er ekki skepna, heldur
skyni gædd vera, sem hugsar á
sína vísu, elskar, þjáist og hatar,
umbunar, umber og hefnir. Sann-
ur hestamaður og hestavinur veit
þetta og skilur. Hann virðir hest-
inn sinn og þykir vænt um hann
sem vin og félaga, en fer ekki
með hann sem vél eða vinnu-
dýr. Því kveður Einar Benedikts-
son svo um hest og knapa:
„Þeir eru báðir með eilífum
sálum,
þótt andann þeir lofi á tveimur
málum“.
Og síðar segir Jón Eyþórsson:
Sagan um Sleipni mun aðal-
lega vera rituð á árunum 1915—
1921. Á gamlársdag 1917 hefur
Einar hripað á blað eins konar
eftirmála að þessari bók eða
ókveðnu ljóði. Kemur þar fram,
að ég ætla, hugarfar það, sem
býr að baki sögu Sleipnis. Kemst
Einar svo að orði m. a.:
1 minningu um Blesa
„Þegar ég var á 18. árinu
keypti ég rauðblesóttan fola, sex
vetra gamlan og ótaminn tryll-
ing. Hann var aldrei nefndur
annað en Blesi.
En Blesa þekktu margir. Hann
bar mig víða um land, og alls
staðar var eftir honum tekið.
Hann vann sér fjölda vina, sem
dáðu hann.......fyrir fjör hans,
fótfimi, þróttinn, vitið og þægð-
ina.
Gott var með okkur Blesa og
ekki lét hann mig gjalda þess
þó að mér gleymdist á stund-
um að búa eins við hann og hann
hefði átt skilið. Vænt þótti mér
um hann, enda finnst mér, að
aldrei muni ég öðrum hesti jafn
mikið unna.
Margir hafa kveðið eftir hesta
sína, er þeir skildu við vega-
mótin, og geymast mörg slík
snilldarljóð á vörum þjóðarinn-
ar. — En eftir Blesa hefur eng-
kveðið.
Þess vegna helga ég sögu þessa
Blesa með hjartans
þökk fyrir samverustundir okk-
Byggingasamvinnufél. Rvíkur
hefur byggf alls 223 íbúðir
'STJÓRN Byggingasamvinnufé-
lags Reykjavíkur boðaði blaða-
menn á sinn fund í gærdag, í
tilefni af því að á þessu ári, sem
nú er senn á enda, eru liðin 25
ár frá stofnun þess. Það var stofn
að skömmu eftir lagasetningu á
Alþingi um byggingarsamvinnu-
félög.
Jóhannes Elíasson bankastjóri,
sem undanfarin ár hefur verið
formaður félagsins, hefur nú látið
af formennsku, og við hefur tekið
Guttormur Sigurbjörnsson, erind
reki Framsóknarflokksins. Hafði
hann orð fyrir stjórnarmönnum
félagsins.
Jóhannes Elíasson gat þess að
Byggingasamvinnufélagið væri í
mjög örum vexti. Frá stofnun
hefði það látið byggja 223 íbúðir
hér í bænum. Hefðu 70 þeirra
verið í smíðum í fyrra. Nú er ver-
ið að Ijúka við stærsta húsið sem
félagið hefur látið byggja, 32
íbúða bygging að Kleppsvegi
8—16. Þá eru í sérstökum bygg-
ingaflokki á vegum félagsins 180
íbúðir, en íbúðareigendur sjá þá
sjálfir um smíði íbúða sinna, en
lánamálin eru í höndum félagsins.
Félagsmenn eru nú alls 635, en
nú eru 403 þeirra komnir í sínar
eigin íbúðir.
Lán þau er félagið hefur tekið
til húsbygginga á vegum þess
nema alls um 33 milljónum kr.
Eru þetta mjög hagstæð lán og
greiðast hægt niður. f ár munu
lánveitingar á vegum félagsins
nema rúmum 6 milljónum, sagði
bankastjórinn.
Þegar byggingafélagið tók til
starfa byggði það fyrst nokkur
einbýlishús í Vesturbænum en á
síðari árum hafa eingöngu ver-
ið byggð fjölbýlishús með 2—4
herbergja íbúðum, og á þeirri
braut mun áfram verða haldið,
þar eð slík hús þykja heppilegust
sagði hinn nýkjörni formaður
félagsstj órnarinnar, en í stjórn-
inni eiga auk hans sæti þeir:
Pétur Jónsson, Bergur Óskarsson,
Jóhann Hjörleifsson og Þorsteinn
J. Sigurðsson, sem sagði' að þó
menn væru í stjórninni af þrem
pólitískum flokkum, hefði þar
verið unnið án þess að hægt væri
að setja nokkurn pólitískan stimp
il á þau störf.
Sveinbjörg Þórðardóttir
' frá Votmáia -
Ö
Dæm svo mildan dauða,
Drottinn þínu barni. . .
VONLAUSU stríði við þungbær-
an sjúkdóm er lokið. Ljóst er, að
í þeirri baráttu hlutu örugga
staðfestingu þau trúarsannindi,
er í bernsku voru numin við móð
urkné, en voru síðan alla ævi,
og um fram allt síðustu stundir
lífsins, meginstyrkur í hverri
raun. Þegar svo er farið, er dauð
inn aðeins ávinningur. Almáttug
föðurhönd leiðir barnið sitt þang-
að, sem fyrirheit fölskvalausrar
og einlægrar guðstrúar rætast.
oOo
Sveinbjörg Þórðardóttir var
fædd að Votmúla í Sandvíkur-
hreppi hinn 29. september órið
1905. Hún dó í sjúkrahúsi hér í
bænum hinn 8. þessa mánaðar,
langt fyrir aldur fram. Foreldrar
hennar voru sæmdarhjónin Þórð
ur Þorvarðarson frá Litlu-Sand-
vík, og Anna Lafransdóttir frá
Votmúla, en þau eru nú bæði
látin.
Sveinbjörg ólst upp í glöðum og
prúðum systkinahópi á bernsku-
heimili sínu, við ástríki og um-
hyggju góðra foreldra. En er
bernskuárin voru að baki, lágu
sporin úr föðurgarði, því námfús
hugur stóð til frekara náms, en
heima í sveitinni gafst kostur á.
Á þeim árum voru leiðirnar til
skólagöngu engan veginn eins
greiðar og nú. Oft reyndist því
dvöl á góðu heimili ungu fólki
holl og haldgóð undirstaða frek-
ara náms. Og þannig var það, að
er Sveinbjörg fór fyrst að heim-
an, réðist hún til dvalar árlangt
á heimili þeirra hjóna Magnúsar
Th. Blöndal og frú Guðrúnar
konu hans, að Lækjargötu 6B
í Reykjavík. Dvöl hennar á því
heimili leiddi til einlægrar vin-
áttu milli Sveinbjargar og þess-
arar fjölskyldu, er hélzt siðan, og
leit Sveinbjög ævinlega á þessa
vináttu sem dýrmæta gjöf sér
til handa. Hún reyndist og þess-
um góðu vinum sínum traustur
og sannur vinur, svo sem greini-
legast kom fram í umönnum henn
ar fyrir aldurhniginni móður frú
Kristjönu Blöndal, er langvinnur
sjúkdómur leiddi hana til
dauða. —
Er fyrstu dvöl Sveinbjargar á
heimilinu að Lækjargötu 6B lauk,
sigldi hún til Danmerkur, og
stundaði um eins árs skeið. nám
við húsmæðraskólann í Sórey. —
En hún hafði fullan hug á, að
hagnýta sér dvöldina í Danmörku
til að afla sér enn frekari þekk-
ingar. Því vár það, að hún réði
sig til starfa hjá fullkomnum
dönskum skyrtuverksmiðjum,
með það í huga, að kynna sér
þessa iðngrein svo vel, sem kost-
ur var, og flytja síðan með sér
þá þekkingu heim til íslands.
Sveinbjörg lagði hart að sér á
þessum árum og hlífði sér hvergi.
Tókst henni með frábærri atorku
að afla sér staðgóðrar þekkingar
á skyrtuframleiðslu, og auk þess
að spara saman af lágu kaupi
dálitla fjárhæð, er kom sér vel
síðar, er afla skyldi nauðsyn-
legustu tækja til skyrtugerðar á
íslandi. —
Er undirbúningur að stofnun
Verksmiðjunnar Fram var hafinn
árið 1935, kom í hlut Sveinbjarg-
ar að leggja á ráðin um fram-
leiðsluna, og kom nú sérþekking
hennar í næsta góðar þarfir.
Gerðist hún og í upphafi með-
stofnandi Verksmiðjunnar Fram,
og helgaði þessu fyrirtæki starfs-
krafta sína upp frá því. Verða
störf hennar á þessum vettvangi
vart metin til sannvirðis, eink-
um fyrstu árin, er þreyta þurfti
fang við nær óteljandi byrjunar-
erfiðleika. —
Störf Sveinbjargar einkennd-
ust af dugnaði og framúrskar-
andi ósérhlífni, samfara ágætri
verkþekkingu. Hún vildi hvers
manns vandræði leysa, og sam-
starfsfólki sínu var hún velviljuð
og ráðholl. Get ég bezt borið vitni
í þessu efni, þar sem við störf-
uðum óslitið saman í fulla tvo
áratugi.
Nokkru eftir að Sveinbjörg
kom heim frá Danmörku, gerðist
hún þátttakandi í félagsstarfi
K.F.U.M. og K. hér í bænum.
Vann hún að þessum málum af
þeirri einlægni, sem bjó með
henni í svo ríkum mæli. — Um
langt árabil kenndi hún börnum
kristin fræði á vegum K.F.U.M.
og K., og var orð á því gert, af
hversu mikilli alúð og einlægni
hún starfaði fyrir þessa ungu
nemendur sína.
Ég held, að Sveinbjörg hafi tæp
lega sjálf gert sér fulla grem
fyrir, hvað einmitt þetta starf
hennar meðal barnanna var mik-
ið að umfangi og árangursríkt.