Morgunblaðið - 17.12.1957, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 17. desem’oer 1957
— Bréf Bulganins
Frh. af bls. 1
vorra fyrir sakir misskilnings
eða ágreinings. Sovétstjórnin get
ur fyrir sitt leyti fullvissað ís-
ienzku rikisstjórnina og íslend-
inga um, að Sovétríkin hafa jafn-
an stefnt að því að viðhalda vin-
samlegum samskiptum við fs-
land. Oss er ánægja að því, að
hagstæð og gagnkvæm viðskipta-
tengsl milli Sovétríkjanna og fs-
lands hafa orðið traustari á und-
anförnum árum. Viðskiptamagn
landanna hefur aukizt verulega.
Hefur Sovétstjórnin jafnan vilj-
að mæta fslendingum á miðri
leið, að því er varðar þróun verzl
unarviðskipta, enda tekið fram af
hálfu íslendinga, að þau hafi
mikla fjárhagsþýðingu fyrir land
yðar.
Sovétríkin stefna að frekari
þróun vinsamlegra skipta við fs-
land og önnur lönd á grundvelli
jafnréttis, virðingar fyrir full-
veldi annarra og íhlutunarleysis
um innanlandsmál.
Er það skoðun vor, að sú
aukning verzlunarviðskipta
milli Sovétríkjanna og Is-
lands, sem orðið hefur á und-
anförnum árum, skapi hag-
stæð skilyrði fyrir því, að vel
megi takast um samskipti
þjóðanna á öðrum vettvangi
jafnframt. Teljum vér, að
framþróun samskipta vorra
á öllum sviðum geti orðið
bæði Sovétþjóðunum og ís-
lendingum til hlessunar,
treysti vinabönd þeirra og efli
þar með málstað friðar með-
al allra þjóða heims.
Ég leyfi mér, herra forsætis-
ráðherra, að láta þá von í Ijós,
að ríkisstjórn íslands muni ger-
hugsa þau sjónarmið, sem fram
eru sett í þessu bréfi. Það er sann
færing vor, að allar þjóðir, stórar
sem smáar, geti með virkum
hætti lagt sitt af mörkum til
þess að lægja þá spennu, sem nú
ríkir þjóða i milli, og til þess að
efla frið.
Fyrir sitt leyti mun Sovétstjórn
in reiðubúin til þess að athuga j
vandlega álit það og tillögur, sem !
ríkisstjórn fslands telur sér bera 1
að leggja fyrir stjórn Sovétríkj-
anna.
Yðar einlægur
N. Bulganin“.
Herra Hermann Jónasson,
forsætisráðherra íslands,
Reykjavík.
Utanríkisráðuneytið,
Reykjavík, 16. des. 1957.
★
Annað efni bréfsins er svo-
hljóðandi:
„Kæri herra forsætisráðherra.
Sovétstjórnin hefur fyrir
skemmstu tekizt á hendur gagn-
gera rannsókn á ástandi og horf-
um í alþjóðasamskiptum. Höfum
vér þungar áhyggjur af þróun al-
þjóðamála og teljum nauðsyn
bera til að vekja athygli íslenzku
ríkisstjórnarinnar á sjónarmið-
um vorum með tilliti til þeirra
ráðstafana, er nauðsyn býður að
gera án tafar í því skyni að koma
í veg fyrir, að sambúð þjóða í
milli verði enn stirðari en orðið
er.
Það er örugg sannfæring vor,
að engin ríkisstjórn getur talið
! sig lausa við ábyrgð, hvorki á
1 örlögum þjóðar sinnar né heldur
á friði um heim allan, og getur
því ekki látið sig litlu skipta hið
alvarlega ástand, sem nú ríkir,
og vaxandi ófriðarhættu. Færi
svo, að ný heimsstyrjöld brytist
út til bölvunar öllu mannkyni,
þá er það víst, að ekkert ríki,
stórt né smátt, getur talið sig
öruggt.
í þessu sambandi fer ekki hjá
því, að vér hljótum að líta það
alvarlegum augum, að á fundi
þeim, sem Norður-Atlantshafs-
bandalagið (NATO), sem fsland
«r einnig aðili að, hefur boðað til
í desember, er ætlunin að ræða
tiltækileg ráð til þess að herða
enn á vígbúnaðarkapphlaupinu
og gera drög að hernaðaráætlun-
um, þar sem gert er ráð fyrir
notkun kjarnorku- og vetnis-
vopna. Ennfremur mun ætlunin
að koma upp herstöðvum í
nokkrum NATO-ríkjanna til
geymslu og sendingar eldflauga.
Þá mun einnig hugað á að
leggja meiri áherzlu á hervæð-
ingu Vestur-Þýzkalands og að
notfæra hernaðar- og iðnaðar-
Kaupið þessa
óvenjulegu
skáldsögu áður
en það verður
um seinanf
og þér hafið
eignazf bókr
sem þér
munuð lesa
off og
HVAÐ SEGJA MENH UM HINA NÝJU SKÁLD-
SÖGU 10FTS GUDMUNDSSONAR
JÓIMSMESSUNÆTUR
Martröð
Á FJALLIIVU HELGA
morgum
sinnum
og hafa æ
meira gaman
og gagn af.
Gefið vinum
yðarr
heima og
erlendis hana í
jólagjöf, og þeir
munu verða yður
æ þakkláfari fyrir
eftir því sem þeir
lesa hana oftar.
BÓKAFORLAG
ODDS
BJÖREUSSOIUAR
SÉRA BENJAMÍN KRISTJÁNS-
son í íslendingi:
KRISTMANN GUÐMUNDSSON
í Morgunblaðinu:
. . . ein af allra skemmtilegustu
skáldsögum, er skrifuð hefur
verið á íslandi . . . frumleg að
gerð og merkileg að efni . . .
Skáldsaga Lofts Guðmundsson-
ar boðar nýja tíma og meiri djúp-
sýn í skáldskapnum.
ÞORSTEINN JÓNATANSSON
í Verkamanninum:
Bókin er bráðskemmtileg við
fyrsta lestur, en ber þó greini-
lega þau einkenni góðrar bókar,
að hún muni reynast því betur,
sem hún er lesin oftar. Hún mun
því verða varanleg eign hverj-
um þeim, sem hana eignast . . .
HELGI VAUTÝSSON í Degi:
Þetta er furðulegasta saga, sem
skráð hefur verið á vora tungu!
Og hana þarf að tví- og þrílesa
eða helzt oftar. — Og í hvert
skipti mun birta yfir henni. —
Jónsmessunæturmartröð á Fjall-
inu helga er glæsileg bók, 290
bls. í stóru broti, og prýðilega
vönduð að öllum frágangi. Hún
er heilsusamlegur lestur þrosk-
uðum unglingum og öllu hugs-
andi fólki, og því tilvalin jóla-
gjöf á vetrar-jólum. — En í
sögunni eru einnig jól um há-
sumarið! — En þau eru af öðru
tagi!
V.S.V. í AlþýWublaðinu:
Það verð ég að segja, að þetta
er ein furðulegasta skáldsaga,
sem ég hef lesið eða nokkurn
tima heyrt um.
Bókin er efnisrík, og skáldið fer
víða hamförum . .. Þegar á allt er
litið, verður að telja útkomu sög-
unnar merkisviðburð á bók-
menntasviðinu.
BRAGI SIGURJÓNSSON
í Alþyðumanninum:
Það hefur verið sagt um Martröð
Lofts, að hún eigi sér enga hlið-
stæðu í íslenzkri bókmenntasögu.
Þetta er rétt. Segja má kannske,
að hún sé kvistur á sama tré og
Heljarslóðarorrusta Gröndals, en
það skilur þó mjög á milli, hve
ádeilan hjá Lofti er augljósari og
beinskeyttari . . .
.... ætti ég að nefna einn
einstakan kafla bókarinnar, sem
ósvikið púður frá fyrsta orði til
hins síðasta, mundi ég nefna
kaflann 62, þar sem svo miskunn-
arlaust og nakið, en þó skemmti-
lega einfalt er gert gys að kalda
stríðs karpi stórveldanna.
Það væri held ég heillaráð að
snara honum á ensku og senda
Sameinuðu þjóðunum hann til
yfirlestrar og áminningar fyrir
hvern dagfund sinn.
HELGI SÆMUNDSSON
í Alþýöublaðinu:
Svona skrifar enginn nema Loft-
ur. Handbragð listamannsins
dylst heldur ekki . . . Samtölin
hitta í mark, eins og þetta sé
skotkeppni . . . Sagan skipar
honum á bekk með þeim rithöf-
undum, sem kunna og þora að
taka á hlutunum.
mátt þess til hins ýtrasta í þágu
hernaðarmarkmiða NATO’s.
„Kenning" sú um, að NATO-
löndin skuli „hvert öðru gagn-
kvæmt háð“, sem ríkisstjórnir
Bandaríkjanna og Bretlands hafa
nýlega sett fram, þjónar einnig
áætlunum um ófriðarundirbún-
ing. Lýsir „kenning“ þessi þeirri
fyrirætlun, að hagnýta allan hern
aðarmátt, vísindaþekkingu, fjár-
hagsgetu og mannafla þessara
landa í því skyni að herða á víg-
búnaðarkapphlaupinu og aukn-
um ófriðarundirbúningi með notk
un kjarnvopna. Leikur tæpast á
því vafi, að framkvæmd slíkrar
„kenningar" er gersamlega and-
stæð þjóðarhagsmunum margra
landa, einnig íslands.
Þá hljóta og fyrirætlanir um
sameiningu á hernaðar- og stjórn
málabandalögum þeim, sem fyrir
hendi eru í ýmsum hlutum heims
— NATO, SEATO og Bagdad-
bandalaginu — með einum eða
öðrum hætti, að vekja alvarleg-
ar áhyggjur. Myndi slík sam-
eining ná til margra landa í
Evrópu, Asíu og öðrum heims-
álfum og grafa undan öllu starfi
sameinuðu þjóðanna, með því að
verulegur hluti aðildarríkja
þeirra ætti óhægt með að ræða
vandamál á vettvangi S.Þ. af ó-
hlutdrægni og rökhygli, þar eð
meðlimir og aðilar hinna sam-
einuðu hernaðar- og stjórnmála-
bandalaga væru fyrirfram bundn
ir tilteknum hernaðar- og stjórn-
málaskyldum, bæði sín í milli og
allir sameiginlega — gagnvart
öðrum þjóðum.
Samtök Sameinuðu þjóðanna
myndu með þessu móti vera svipt
möguleikum til þess að inna með
eðlilegum hætti af höndum skyld-
ur sínar, svo sem ráð er fyrir
gert í stofnskrá þeirra.
Oss er ekki mögulegt að loka
augunum fyrir þvi, að undanfarið
hafa Bandaríkin stefnt að því að
færa út herstöðva- og vígbúnað-
arkerfi sitt í öðrum löndum. Er
enginn vafi á því, að þau hafa
komið upp sumum slíkra bæki-
stöðva fjarri eigin landi í því
skyni að hafa þær sem lengst
í burtu frá helztu og veigamestu
miðstöðvum Bandaríkjanna.
Þessu samfara er verið að reyna
að lýsa herbækistöðvum erlendis
svo sem þær séu nokkurs konar
„óvinnanleg brynja“ og látið í
það skína, að þær geti forðað
þessum löndum frá ógnum nú-
tíma styrjaldar.
Ég tel það víst, herra for-
sætisráðherra, að þér munuð
vera mér sammála um það,
að ef árásarríki skyldi not-
færa sér bækistöðvar erlendis,
þá er á tímum kjarnorku- og
eldflaugavopna ekkert öi'yggi
gagnvart því, að lönd sem
leyft hafa afnot slíkra bæki-
stöðva sæti hættu af óhjá-
kvæmilegri gagnárás með
kjarnvopnum með þeim ógn-
um, sem af henni leiða.
Nú er mikil áherzla lögð á
þann möguleika meðal hernaðar-
fræðinga á vesturlöndum, að upp
kunni að koma „staðbundnar“ eða
„smáar“ styrjaldir, þar sem not-
uð yrðu hin svonefndu „taktísku
kjarnvopn". Það væri þó háska-
leg blekking að ímynda sér, að
nú á tímum yrði hægt að tak-
marka styrjöld við tiltekið svæði.
Hafi báðar heimsstyrjaldirnar
hafizt með staðbundnum hernað-
araðgerðum, þá er enn síður á-
stæða til að ætla, að með þróun
hertækninnar verði hægt að
koma í veg fyrir, að hernaðar-
svæðin breiðist út. Þarf hér raun-
ar ekki annað en hugleiða það,
að tugir þjóða í ýmsum hlutum
heims eru bundnar í hernaðar-
samtök, sem samsvara hvert öðru
og eru tengd ákveðnum ábyrgð-
um.
Þær ráðstafanir NATO’s, sem
beinast að því að herða á víg-
búnaðarkapphlaupi og ófriðar-
undirbúningi, eru gerðar í and-
rúmslofti tilbúinnar taugaveikl-
- unar og ótta við meinta „ógnun**