Morgunblaðið - 22.12.1957, Blaðsíða 20

20
MORGVTSBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. des. 195?
-«>
Sannleikurinn um
Eftir
GEORGES
SIMENON
Þýðing:
Jón H. Aðalsteinsson
30.
(Bébé <2)
onc^e

— Ég held, góði herra Donge,
að hér sé um að ræða meiri ófyrir
léitni en ég hef kynnzt áður é mín
um langa embættisferli. Ég vonaði
um skeið, að hægt yrði að dæma
hana óábyrga gerða sinna. En því
miður eru þrír af sérfræðingum
réttarins sammála og ég treysti
þeim fullkomlega. Kona yðar er í
einu og öllu ábyrg gerða sinna.
Ef til vill væri hægt að skírskota
til vanstillingar, vegna þess hve
hún hefur lifað tilbreytingalausu
lífi siðustu árin. Ef hún hefði grip
ið til skammbyssu....
— En skiljið þér ekki að einmitt
þess vegna. .. .
Hann var með grátstafinn í
kverkunum af reiði yfir slíku
skiiningsleysi. Hann var ekki leng
ur í skrifstofu Boniface ögfræð-
ings, heldur í endalausum gangi,
þar sem hann leitaði árangurs-
laust að útgöngudyrum, en rak
sig hvarvetna á kaida veggina,
slétta steinfleti, sem hann fálmaði
um í ráðaleysi.
Höfðu þeir ekki fundið það, all-
ir þessir menn, hve margir sem
þeir voru nú, dómarinn með sín
sex eða sjö börn, Boniface lögfræð
ingur, opinberi ákærandinn og
Guð einn véit hverjir fleiri, höfðu
þeir ekki fundið það ganga eins
og rauðan þráð gegnum tilgerðar-
laus, hreinskilin svör Bébé? ....
Hann fann það — hann! En
honum var ómögulegt að útskýra.
.. Þetta titrandi hjarta.. . . Þessi
æð, sem sló og sló. .. Þetta líf,
sem fyrir hverja muni vildi....
Og sem fann ekkei't annað um-
hverfis sig, en auða, kalda, dimm
bláa vatnsbreiðuna, þar sem hún
átti að hverfa....
Vitneskjan um að eina mannver
an, sá maður sem. .. . Árum sam-
an hafði hann getað........Árum
saman, hundrað, já, þúsund sinn-,
um hafði hann haft tækifæri til að
skilja ástandið. Hann hefði aðeins
þurft að rétta út höndina. ...
Hún vissi það! Hún fylgdist með
hverri hreyfingu hans. Hann kom
heim iðandi af lífi. Hann skipti
um föt og lét sér líða vel. Ætti
hann kannske....
En, nei! Hamingjusamur yfir að
eiga nokkrar klukkustundir út af
fyrir sig, fór hann út, órakaður, í
náttfötum og á inniskóm, til að
valta tennisvöllinn. Hann gerði
við kranann í þvottahúsinu, og fór
til bæjarins eftir sveppum. Hann
naut einverunnar, án þess að
skeyta um....
Og þegar að lokum féll lítið lauf
sem hefði getað orðið bjargvættur
hennar. .. . Mimi Lambei't skap-
aði henni skilyrði til sjálfstæðs
lífs. Og hann hafði rekið hana á
dyr! Hvers vegna? Hann vissi það
ekki. Af því að þetta var hans
heimili! Af því að hann var hús-
bóndi þar! Af þvi að hann var
karlmaður!
Allt snerist um hann sjálfan,
jafnvel þótt hann væri ekki heima.
Jæja, svo þú vildir giftast....
Þú getur sjálfri þér um kennt,
telpan mín! Mundu að þú ei't gift
Donge og að Donge-bræðui'nir. .. .
Jeanne hafði bjargað sér, af því
að Jeanne elskaði ekki nógu mik-
ið. Öll félögin, Mjólkurdi'opinn,
Bai'nahjálpin og fleiri, veittu oi'ku
hennar útrás og héldu henni í jafn
vægi....
Öll ógæfan stafaði af því, að
Bébé hafði elskað hann, elskaði
hann takmarkalaust, svo lá við ör-
vílnan. Og hann hafði ekki skilið
nokkurn skapaðan hlut!
— Það eina, sem ég get sagt,
herra Donge, úr því að þér hafið
fyrirgefið konu yðar og óskið að
hún verði sýknuð, er að ég sem
lögfi'æðingur....
Af því að hann sem lögfræðing-
ur, dæmdi þau bæði harðar en
nokkur dómstóll mundi gera! —
Hann fékk sér duglega í nefið.
— Sem stendur er erfitt fyrir
mig að segja um, hvei'nig ég muni
haga vörninni, því það er ekki síð-
ur undir því komið, hverjir sitja
dóminn, en hinu hvernig ákærand-
inn leggur málið fram. En ég vei'ð
að viðurkenna hreinskilnislega, að
ég er í erfiðri aðstöðu sem....
Francois vax'ð aldi'ei ljóst, hvern
ig hann komst út úr greninu. —
Sennilega hafði Boniface opnað
dyi’nar fyrir hann. Um leið og
Francois sá dagsljósið og andaði
að sér hx-einu lofti, þaut hann ieið
ar sinnar. Hafði hann munað eft-
ir að kveðja og þakka fyi'ir sig?
Sólin skein glatt á götuna, ryk-
skýin dönsuðu í sólskininu og
grænmetissali di'ó á eftir sér kerx-u
sína með hund bundinn við kjálk-
ana.
„1 Ameríku", hafði rannsóknar-
dómarinn sagt, og hann var eng-
inn asni. ...
Hvaða orð var það, sem hann
notaði?
„Sálx-æn grimmd“.
Hann reyndi fjórum sinnum að
setja bifreiðina í gang, án þess
að kveikja fyrst.
Bébé hafði sagt:
„Annað hvoi't okkar varð að
víkja. Barn þai'f frekar að eiga
móður en föður“.
Hann hafði gleymt, að það var
maxkaðsdagur. Hann þi'ýsti á
flaubuna og beygði inn á götu,
sem var krök af fólki.
— Sjáið þér ekki að gatan er
lokuð? æpti torgsölukona, og benti
á umferðarskilti, sem stóð á miðri
akbi-autinni.
Hann varð að snúa við og
sveigja bifreiðina sitt á hvað til
að komast út aftur.
NÍUNDI KAFLI.
Hann þekkti landslagið aftur.
Hann hafði einu sinni farið þessa
leið með Felix. Þeir höfðu fai'ið
frá Millau í ljósaskiptunum. Þeir
höfðu keypt hanzka, því Millau
er hanzkabær framar öðru. Verk-
stjóx-inn í ostagerðinni hét einn-
ig Millau.
Til að komast til Cahors varð
að fai'a yfir eyðilega hásléttu, þar
sem hvox’ki var hús né tré, heldur
aðeins endalaus ux-ðin.
Hvers vegna lá honum svo á í
dag? Það var ekki hans sök, að
hann hafði gleymt því sem hann
þui-fti að gera. Hann gerði allt
sem hann gat til að rifja það upp.
Allt sem hann gat? Hver hafði
sagt það? Allt sem hann gat var
sýnilega ekki nóg. Hann var auð-
vitað dálítið máttfax-inn enn. Nei,
svo sannarlega....... Með bezta
vilja í heimi-gat hann ekki gert
sér ljóst, hví honum lá svo mjög á.
Nú vii'tust einnig vera ljósa-
skipti, því dagui'inn var eins og
í fyrra skiptið, eða réttara sagt,
það var enginn dagur og þó var
ekki dimmt. Ljósið kom ekki úr
neinni átt. Steinarnir voi-u gi-áir
eins og himinninn. Hvei’gi bar
skugga á, en nokki'ir steinar voi-u
stærri en aðrir. Kannske voru það
loftsteinar!
Það var hvorki dagur né nótt,
og honum var bæði heitt og kalt.
Hann svitnaði og skalf um leið.
Hann steig benzínið í botn, en þð
fór bifreiðin ekki hraðar en sníg-
ill.
Átti hann að fara fram hjá, án
þess að heilsa henni, eða átti hann
kannske að láta sem. hann sæi
hana ekki? Hann vissi, að Bébé
var til vinstxú handar, í litla hvíta
bílnum. Hún var í giænum tau-
kjól, sem náði niður á ökla, með
barðastóran stráhatt og sólhlíf. —
Einkennilegt að vera með strá-
hatt, þegar maður ók bíl! Þó hann
væri auðvitað opinn. Hann var á-
þekkur bíl Mimi Lambert.
Hún gat sjálfri sér um kennt!
Vissulega gaf Bébé honum
greinilegt mex-ki með sólhlífinni.
En hvers vegna hafði hún tekið
litla, hvíta bílinn? Hvers vegna
hafði hún faxið alein út í auðnina?
Hvers vegna hafði hún ekið út
á mjóa afleggjarann, svo hún
komst hvorki fram eða aftur?
Bíllinn hennar var bilaður. Það
var i’étt handa henni! Honum lá á.
Hvernig í ósköpunum hafði hann
getað gleymt, hvert hann var að
fara og hvaða bi'ýnu eiindi hann
þurfti að Ijúka?
Átti hann að aka fram hjá og
láta sem hann þekkti ekki konu
sína? Það hefði ekki verið vin-
gjarnlegt, hvað þá kurteislegt. —
Gamli Donge var auðvitað ekki
nema sútari, en hann hafði þó inn
rætt sonum sínum kurteisi.
„Hvað sé ég! Góðan daginn,
Bébé!“
Einmitt svona snöggt! Án þess
að staðnæmast, án þess að hægja
ferðina, eins og hann vissi ekki,
að bíllinn hennar var bilaður. —
Hún veifaði enn til hans með sól-
hlífinni. Of seint! Hann var kom-
inn fram hjá. Hann var ekki van
ur að líta um öxl.
Hann hefði getað tafizt lengi,
ef hann hefði stanzað. Hann mátti
engan tíma missa. Hann var að
fai'a á áríðandi fund. Fjöldi fólks
beið eftir honum.
Það voru á annað hundrað
manns í salnum. Þar var fólk, sem
hann þekkti og fólk, sem hann
þekkti ekki, nokkrir af starfs-
mönnum hans voru þai', og þar
var þjónninn á Café du Centi'e, sá
sem hann hafði gefið eina flösku
af líkjör og auglýsingapenna um
áramótin.
„Gei'ið svo vel að fá yður sæti“.
„Ég verð fyrst og fi'emst að
gera yður ljóst, herra lögfi-æðing-
ur. ...“
„Iss, ég bað yður að setjast".
Skyldu hinir líka hafr þekkt
Boniface lögfræðing aftur? Hann
var ólíkur sjálfum sér í skraut-
inu, en þetta var að minnsta kosti
skeggið hans, þótt það væri ekki
eins rytjulegt og venjulega, og
loðnar augabrýnnar voru auð-
þekktar. Hann var í konunglegum
skrúða, rauðri skikkju og með kór-
ónu á höfði, og hélt á sprota í
hendinni. 1 hvert sinn sem hann
sagði „Iss“, sló hann á öxl Fran-
cois með sprotanum og andlit hans
sem var litskrúðugt eins og mynda
spil, ijómaði af fjörgum gáska.
Nú skildi hann hvers vegna
hitt fólkið þekkti hann ekki aftur
— hann var svo glaðlegur á.svip-
inn og brosti svo breitt.
„Jæja, litli vinur. .. .“
„Afsakið, en ég er ekki yðar litli
vinur. .. .“
„Iss....»
„Hei'i'a lögfræðingur!“
„Þögn! Þögn — þarna niði'i
líka!“
Francois sneri sér við og sá ekk
ei't nema höfuð, mörg hundruð
höfuð — það hlaut að hafa komið
enn fleira fólk — í gríðarstórum
sal, sem var þiljaður innan með
svörtu paneli eins og skrifstofa
Boniface.
„. ... sálræn grimmd......Þér
eruð fundinn sekur um sáli-æna
grimmd, litli vinur! Ha, ha, ha!
Rétturinn dæmir yður til tuttugu
ára sjúki-ahússvistar! Systir
Adonie, fai'ið út með fangann!"
— Húsbóndi! Húsbóndi! Klukk-
an er átta.
Gamia vinnukonan frá Quai des
Tanneurs staulaðist inn.
— Hvaða föt á ég að taka fram?
Húsbóndinn ætti að far;. í bað.
Rúmið er allt í einni bendu. Hús-
bóndinn hlýtur að hafa bylt sér
£ alla nótt.
— Hvernig er veðrið?
— Það rignir.
Það væri kannske oí áberandi
að vera í svörtum fötum. Það liti
út eins og.....Grá föt?
Auk þess var engan veginn
víst, að hann yrði við réttarhöld-
in. Boniface lögfræðingUx hafði
lagt að honum að vera heima.
— Þér eruð hvorki kallaður af
ákæi-uvaldinu né vex-jandanum. Ef
þörf gerist vil ég heldur vísa til
fyrri framburðar yðar, en hafa yð
ur á staðnum. Ef forseti réttarins
skyldi vilja yfirheyra yðui', þá
skal ég hi'ingja. Verið í’ólegui'
heima þangað til,
Það var engu likara en jarðar-
för væxi fram undan. Andrúms-
loftið var þvingað. Gamla vinnu-
konan hafði grátið. Hún talaði
við hann eins og hann hefði misst
einhvern sér nákominn.
1) Eg sendi greinina um veiði-
för Vermundar í dag. Villt þú
svo, Sirrí, framkalla myndirnar.
— Já, og ég get sent þær á
morgun.
2) — Ég er tilbúinn að leggja
af stað til Alaska.
— Útbúnaður leiðangursins
liggur í bænum Anehorage í Al-
aska. Hafðu engar áhyggjur af
Króka-Refi.
3) — Hann gerir þér vonandi
ekkert mein. Þú getur líka alltaf
séð við honum.
— Húsbóndinn verður að borða
eitthvað. Það er gott' fyrir taug-
arnar.
Hann hafði gefið starfsfólkinu
frí. Hvarvetna ríkti þögn og
drungi. Enginn hávaði heyrðist
frá vei’ksmiðjunni ein og venju-
lega. Svo kom Felix í bifreið sinni
með Jeanne. Felix var alvarlegur
og órór og virti bróður sinn fyrir
sér með kvíðasvip, áður en hann
kyssti hann á báðar kinnar.
— Vesalings Francois, hvei'nig
hefurðu það?
Hann hafði vandað sig meira en
hann var vanur, þegar hann bjó
sig. Það hafði Jeanne einnig gert,
en hún var í svörtuín kjól. Þau
áttu bæði að bera vitni í ráðhús-
inu.
— Þú tekur þessu ronandi rð-
lega? sagði Jeanne. Ég er viss um
að þetta fer allt vel. Ég var
að fá símskeyti frá mömmu.
Hún í'étti honum bláa öi'kina.
„Heiftarlegt gigtai'kast stop
ekki ferðafær stop hef sent Boni-
face læknisvottorð og skriflegan
vitnisburð stop símið úrslitin stop
kveðja, mamma“.
Þau litu á klukkuna. Hana vant-
aði tíu mínúbur í níu. Réttai-höld
in áttu að hefjast klukkan níu.
— Þú hringir strax, þegar þeir
hafa yfirheyrt þig, Felix?
Martha kom með vagni frá La
Chataigneraie. Hún var einnig köll
uð sem vitni og hafði skilið
Jacques einan eftir með Clo.
— Bless á meðan!
Þau reyndu árangurslaust a8
brosa. Milt regn féll á gluggai'úð-
ui’nar. Aðeins fá gul laufblöð
héngu enn á svöi'tum trjánum
meðfram Quai des Tanneurs. —
Beint á móti húsinu sat mælinga-
maður, hnipraður í olíukápu sína,
og einblíndi á stöngina, sem vatnið
hi'íslaðist um.
-— Húsbóndinn ætti að fé sér
eitthvað að gera, sama hvað er,
svo tíminn líði fljótar.
Þar sem hann hafði sofið illa og
haft erfiða drauma, var hann tóm-
ur í höfðinu og þurr í kverkunum.
Hann gekk sleitulaust um gólf og
vonaði að einhver hringdi og bæði
hann að koma til ráðhússins.
„Þetta verða áreiðanlega ekki
nema tvær umfei'ðir", hafði Boni-
face sagt. „Með tilliti til þess, að
skjólstæðingur minn hefur gefið
skýlausa játningu, mun sækjand-
inn láta vera að yfirheyra flest
vitni sín. Ég geri eins. Því færri
sem vitnin eru, þeim mun auðveld-
ari er vörnin, því þá hefur verj-
andinn rneira svigrúm.... “
Francois hafði stungið upp á
því að bíða á kaffistofu í'étt hjá
ráðhúsinu.
„Þér eruð alltof þekktur í bæn-
um. Fólk mundi komast að því
SHÍItvarpiö
Sunnudagur 22. des.
Fastir liðir eins og venjulega.
13.15 Sunnudagserindið: Átrún-
aður þriggja ísl. höfuðskálda, eins
og hann birtist í ljóðum þeirra;
III: Grímur Thoihsen (Séra Gunn
ar Árnason). 14.00 Miðdegistón-
leikar. 15.30 Kaffitíminn: Óskar
Cortes og félagar hans leika vin-
sæl lög. 16.00 Á bókamarkaðnum:
Þáttur um nýjar bækur. 17.30
Barnatíminn (Helga og Hulda
Yaltýsdætur). 18.30 Miðaftanstón
leikar. a) Atriði úr óperettunni
„Boccaccio“ eftir von Suppé.
b) Lúðrasveit úr franska hernum
leikur. 20.20 Tónleikar af segul-
böndum böndum frú útvarpinu í
Stuttgart, fluttir af þýzku lista-
fólki 20.30 Upplestur: Broddi Jó-
hannesson les úr „Skagfirzkum
ljóðum“. 21.00 Um helgina. —
Umsjónarmenn: Páll Bergþórsson
og Gestur Þorgrímsson. 22.05
Danslög: Sjöfn Sigurjónsdóttir
kynnir plöturnar.
Mánudagur 23. des.
(Þorláksmessa).
Fastir liðir eins og venjulega.
13.15 Búnaðarþáttur: Um starf-
ið í sveitinni; III. (Guðmundur
Jósafatsson bóndi í Austui'hlíð í
Blöndudal). — 18.30 Tónleikar
(plötur). 20.30 Jólakveðjur. —
Tónleikar. 22.10 Framhald á jóla-
kveðjum og tónleikum — Dans-
lög. 01.00 Dagskrárlok.