Morgunblaðið - 28.01.1958, Qupperneq 13

Þriðjudagur 28. janúar 1958
M O R C V JV B LA Ð IÐ
13
Kristmann Cuðmundsson skritar um
Nokkrar norskar bœkur
FÁEINAR norskar bækur hafa
borizt mér til umsagnar, allar
frá bókaútgáfu Gyldendals,
Gyldendal Norsk Forlag, Osló.
Fuglene, eftir Tarjei Vesaas, er
merkileg skáldsaga, sem grípur
huga lesandans og gleymist ekki
bráðlega. Aðalpersóna sögunnar
er fáviti, sem lifir í skjóli systur
sinnar, en hún er bláfátækur ein
stæðingur. Lýsing systkina þess-
ara er bókmenntalegt afrek, gert
af djúptækri sálfræðilegri þekk-
ingu, næmum skilningi og tækni-
legri snilld. Vesaas, sem nú er
sextugur, hefur lengi verið talinn
eitt af meiri háttar skáldum þjóð
ar sinnar. Það tekur ef til vill
dálítinn tíma að venjast honum,
og nokkura bókmenntalega þjálf-
un þarf til að njóta hans vel, en
hann verður flestum því kærari
sem þeir lesa meira eftir hann.
Málsmeðferð hans er töfrandi og
listræn, en hann ritar tiltölulega
auðvelda nýnorsku. Hann hefur
skrifað mikinn fjölda skáldsagna
og gefið út nokkrar Ijóðabækur
— Saga hans um fávitann Mattis
er ekki mest verka hans, en eitt
af þeim, sem gefur einna bezta
hugmynd um sérkenni þessa eink
ar sérstæða og heillandi höfund
ar.
Vi har ham ná, eftir Johan
Borgen, er þriðja og síðasta bind-
ið í skáldsagnaflokknum: Lille-
lord, De mörke kilder og Vi har
ham ná. Sögur þessar hafa allar
vakið mikla athygli á Norðurlönd
um og þykja góðar, einkum hin
fyrsta: Lillelord. Aðalpersónan í
þeim öllum er Wilfred Sagen, en
Lillelord er gælunafn hans. Það
er heldur ógeðfelldur náungi.
gerður af mikilli list og kunn-
áttu, en ekki ávallt sannfæraudi.
Höf. hefur viljað lýsa gerspillt-
um, en glæsilegum töfrandi yfir-
stéttarmanni og tekst oft prýði-
lega upp, en missir tökin stund-
um. Margar af atburðalýsingum
bókarinnar eru um of reyfara-
kenndar og sálfræðileg rannsök-
un persónunnar vægast sagt þoku
kennd á köflum. Bezt er lýsing-
in á klofningi sálarlífs persón-
unnar og baráttu hennar fýrir því
samræmi, er hún þó óttast og
flýr. Þar eru víða snjöll átök og
eftirminnileg. Allur er sagna-
flokkurinn mjög læsilegur, spenn
ing mikil, frásögn víða góð og
lýsingar aukapersóna margar
ágætar. — Johan Borgen hefur
lengi verið blaðamaður og ntað
nokkrar bækur, sem teljast mega
allgóðar. En þetta þriggja binda
verk tekur langt fram öllu, sem
hann hefur skrifað áður, þótt
finna megi á því ýmsa galla.
Oppfordring- til dans, eftir Nils
Johan Rud, er eftirtektarverð
skáldsaga um gamlar og nýjar
ástir. Karl og kona, sem hafa
verið ástfangin hvort af öðru
fyrir tuttugu árum síðan, mætast
af tilviljun við veizluborð, þar
sem ektamakar þeirra eru einnig
viðstaddir, — og ástarsaga þeirra
hefst að nýju. Umhverfið er hinn
unaðslegi Oslófjörður, með skóg-
klæddum eyjum og lygnum sund
um, og yfir það „bregður blæ
blikándi fjarlægðar" þeirrar,
sem gerir fjöllin blá. í bókinni er
snjöil rannsökun á vandamáli,
sem algengt kvað vera í tvítug-
um hjónaböndum, þegar róman-
tíkin er eilítið farin að fölna.
Bygging sögunnar er listræn vel
og persónur lifandi, þrátt fyrir
nokkur vettlingatök á stöku stað
Nils Johan Rud er ekki talinn
stórskáld, en hann hefur ávaxtað
vel sitt pund. Náttúrulýsingar
hans eru góðar og atburðalýs
ingar oftast með ágætum. Þetta
er ein bezta bók hans. Prýðisvel
gerð er samstilling kynslóðanna,
sem líkist tregakenndu viðlagi:
allt er fallvalt, allt endurtekur
sig, allt líður skjótt.
Höst í mars, eftir Georg Jo-
hannesen, er byrjandabók, sem
vakið hefur athylgi og er at-
hyglisverð, en ekkert stórverk.
Sagan fjallar um unga elskendur
sem hefja ástalíf sitt fullsnemma,
—. og hljóta ekki blessun þeiria
fullorðnu. Víða eru í bókinni
skáldleg tilþrif, en allmargir biá-
þræðir. Lýsing ungu stúlkunnar
er góð, heilsteypt og vel sam- j
ræmd, sönn og heillandi, en pilt-
inum er örðugara að átta sig á.
'Síðasti þriðjungur bókarinnar er
lakari hinum fyrri og hefðr mátt
styttast og lagast talsvert. Eigi
að síður sagan vel þess virði
að hún sé lesin.
Smilets folk, eftir Káre Roh-
dal, er saga læknis, sem dvalið
hefur um skeið meðal Eskimó-
anna í Alaska, og e . heimskunn-
ur fyrir rannsóknir sínar á heilsu
fari fólksins á heimskautasvæð-
unum. Rohdal hefur ágæta frá-
sagnargáfu, auk athyglisgáfu
Steingrímur Arason
Sauðárkróki sextugur
SEXTUGUR var í gær 27.
janúar 1958 einn af kunnari
borgurum Sauðárkróks, Stein-
grímur Arason, kaupmaður og
húsgagnabólstrunarmeistari. Þó
að okkur innanhéraðsmönnum sé
vel kunn ætt Steingríms, mun
þó getið foreldra hans, þeirra
Þorvalds Ara Arasonar bónda á
Flugumýri, síðar bónda og póst-
afgrciðslumanns á Víðimýri og
konu naiis oimu Vigdísar Stein-
grímsdóttur, frá Hrauni í öxna-
dal. Af sjö börnum þeirra, var
Steingrímur yngstur. Steingrím-
ur er skagfirzkur í húð og hár
og á ætt sína að rekja í beinan
karllegg til landsnámsmannsins
Höfða-Þórðar. Hann er fæddur
og uppalinn á Víðimýri, þar sem
hann síðar tók við búi að föður
sínum látnum. Árið 1934 brá
hann búi og fluttist til Sauðár-
króks. Fyrst í stað fékkst hann
þar við ýmis störf, m.a. var hann
bókavörður sýslubókasafnsins,
þar til nýlega að hann sagði því
starfi lausu. Frá 1947 hefir hús
gagnabólstrun verið hans aðal
starf, þótt hann hafi fengizt við
bólstrun allt frá 1919. Árið 1956
stofnsetti hann húsgagna- og gólf
teppaverzlun, glæsilega á okkar
þeirrar, sem gert hefur hann
kunnan. Lesandinn kynnist þessu
brosandi öreigafólki norður í
snæauðnunum og fær samúð með
því, fyrir atbeina höfundarins.
Þetta er mjög geðsleg ferðabók,
vel út gefin og prýdd ágætum
myndum.
Gjenkjennelse, eftir Emil Boy
son, er eftirtektarverð Ijóðabók,
— dálítið fráhrindandi við fyrstu
kynni, (eins og raunar höfund-
urinn) en vinnur því meira á
sem kynni gerast meiri. Boyson
er fjarska sérkennilegur höfund
ur, — hann hefur skrifað nokkr-
ar skáldsögur, en leggur nú eink-
um fyrir sig Ijóðin. Starfsmaður
er hann í betra lagi, hvað fágun
og frágang snertir, og smekkmað
ur ágætur, það er engin hætta á
hortittum hjá honum. Auk nokk-
urra snilldarkvæða eftir hann
sjálfan, eru í bókinni allmargar
meistaralegar þýðingar á ljóðum
heimskunnra meistara, svo sem
Juan Ramon Jiménez og Dylan
Thomas. Höf. hefur lagt óhemju
mikla vinnu í þýðingarnar og hef
ur tekizt svo vel, að unaður er að
lesa. Það hefur löngum verið
talinn ógerningur að þýða Jim-
énez og Dylan Thomas, en Boy-
son hreinsar sig af þeim báðum
með mikilli prýði. Sjá t.d. fyrsta
erndið af Jiménez: „Spansk
smaabykatedral:“
„Fattig katedral, i syd, i en
sommersvidd aker,
nár den ildrene sol er
rosevinduers honning
ápner mot solefall for
drömmens bier sin kube
av moderlig sten, et vokskake
mönster av farver.“
Og í „Poem í oktober" nær
þýðandinn bæði ómi og orða-
lagi Dylan Thomas, svo að vart
verður nær komizt:
„Det var mitt tredevte ár mot
himlen
det váknet til barsel fra havn
og fra naboskog
og kysten med bálskjell í
kulper og
prestelig hejre
og morgen-vinket
fra bölgernes bönn og fra
máse- og kornkrake-roj*
og dunking av snekker mot
den notvede vegg:
opp sprang jeg i
samme stund
i den sövnstille stad og avst®<J.*‘
Þetta er verðmætt kver, gem
ijóðavinir munu hafa yndi af.
Loks skal nefnd ljóðabókin:
Nogen vil altid váke, eftir Carl
Frederik Prytz. Höf. er allgott
skáld og ágætur þýðandi, — hef-
ur t.d. gert mjög góðar þýðingar
af nokkrum Ijóðum Ezra Pound.
— Hann kann þá mikilsverðu
list að segja ekki of mikið, kann
að vinna, hreinsa og fága. Ett
segir þó það, sem máli skiptir.
Sjá ljóðið um svöiurnar:
„Smilende öyenbryn
til usynlige engler
i munter flukt pá himmelen."
Ljóðið er ekki lengra en þetta.
Prytz er sérkennilegt skáld, en
hefur samt lært þó nokkuð af
Salómoni gamla júðakóngi. Ásta-
ljóð láta honum bezt og JjóðiS
Framh. á bls. 14
mælikvarða, í hinu gamla „lækn
ishúsi“ við Kirkjutorg á Sauðár-
króki, sem hann þá hafði keypt
og breytt í því skyni. Sem iðnað-
armaður og kaupmaður er Stein-
grímur vel látinn og þykir vand-
virkur og traustur í viðskiptum.
í allri umgengni er 'Steingrímur
einstakt prúðmenni og afar vin
sæll. Ekki verður svo minnzt á
Steingrím, að hjá því verði kom-
izt að minnast á hesta og ferða-
lög. Hestamaður og hestavinur er
Steingrímur með afbrigðum og
áhugasamur um hrossarækt.
Hann hefir verið formaður hesta
mannafélagsins „Léttfeta" á Sauð
árkróki nú um langt skeið, og í
formannstíð hans hefir það félag
starfað með mesta blóma og kom
ið upp bezta skeiðvelli landsins,
hinu svonefnda „Fluguskeiði"
við Sauðárkrók. Hann hefir ferð
azt mikið á hestum m.a. um ör-
æfin, þar sem hann var fylgdar-
maður á vegum ferðafélaganna
nokkur sumur. Með sanni má
segja, að á hestum í glöðum og
góðum félagahóp, njóti Steingrím
ur sín bezt. Af stjórnmálum hef-
ir Steingrímur haft lítil afskipti,
þótt hann hafi jafnan verið ein-
dreginn og traustur Sjálfstæðis-
maður.
Steingrímur kvæntist 1925 Guð
rúnu Björnsdóttur frá Litlu-
Giljá, hinni glæsilegu, gáfu- og
dugnaðarkonu, sem andaðist í
blóma lífsins 1951. Með veikind
um og fráfall Guðrúnar var ekki
aðeins þungur ha*mur kveðinn
upp yfir Steingrími, heldur og
öllum er hana þekktu. Þau eign-
uðust einn son, Þorvald Ara, hér-
aðsdómslögmann og framkvæmda
stjóra i Reykjavík.
Þó að Steingrímur beri það
ekki með sér, að hann verði sex
tugur á morgun, þá hefir hann
lifað í sextíu ár, og vil ég í því
tilefni óska honum gæfu og geng
is á komandi árum.
Skagfirðingur.
Cf
( burstið tennur yðar
C ( með COLGATE
DENTAL CREAM
það freyðir!
.. Jr.
ÞAB HREINSAR MUNNINN MEÐAN ÞAD VERNDAR TENNUR YÐAR