Morgunblaðið - 20.03.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudaeur 29 marz 1958
M ORCT'ISBT AÐIÐ
5
Hvers vegna er benzín- og
olíuverðið ekki lækkað?
Loðin svör Hannibals
á Alþingi
Á FUNDI í sameinuðu Alþingi
í gær var tekin til umræðu fyrir-
spurn, sem Ingólfur Jónsson bar
fram og óskaði eftir, að Hannibal
Valdimarsson félagsmálaráð-
herra svaraði, en hann fer með
verölagsmál. Fyrirspurnin var á
þessa leið:
„Hvers vegna heíur útsöluverð
á benzíni og onu ekki verið lækk
að, þótt verðlagsreikningar sýni
stórfellda lækkun?“
Lækkanir á farmgjöldum og
innkaupsverði
Ingólfur Jónsson skýrði fyrir-
spurn sína og sagði m. a.: Fyrir-
spurn þessi er fram komin til að
gefa ríkisstjórninni tæri á að
SKýra atriði, sem ég og ýmsir
aðrir vilja gjarnan fó upplýs-
ingar um. Það er sú staðreynd,
að verð á olíu og benzíni hefur
ekki verið lækKað að undan-
förnu. þrátt fyrir lækkuð farm-
gjöld og lækkað verð erlendis.
Vitað er, að þessar lækkanir
ollu því, að benzin hefði átt að
læKKa urn a.m.k. 8 aura lítrinn |
i nóvember sl. Þessi lækkun var
ekki framkvæmd og olíufélögun-
um ekki sagt að leggja til hliðar
upphæð, er til hennar svarar.
svo að hún kemur í reiknmgum
þeirra fram sem hagnaður á sl.
ari.
Þá ótti benzínið að lækka um
9 aura eða 17 aura alls 1. marz
si., ef enn er miðað við lækkanir
erlendis og á ílutningum. Á sama
tíma átti gasolía að lækka urn
4—5 aura.
Hvers vegna hefur þetta ekki
verið gert? fsg spyr ekki í ádeilu
tón, heldur óska ég aðeins eftir
skýringum. Almenningur hefur
þörf fyrir þær lækkanir, er bjóð-
ast, enda verður hann að taka á
sig hækkanir oft á tíðum.
Nýlega hafa orðið stórkostleg-
ar lækkanir á farrngjöldum olíu-
skipa. Nú er t. d. á leiðinni til
landsins farmur, er fluttur er
fyrir 14 shillinga tonnið. í des-
ember voru farmgöldin 35 sh, og
var þá samið um nokkra farma
fyrir það verð. Ef beðið hefði ver
ið í 2 vikur hefði mátt fá flutt
fyrir 23 sh á tonn og síðar enn
lægra, eins og komið ’hefur á
daginn. Ég vil þó ekki deila sér-
staklega ó ríkisstjórnina fyrir að
beita sér fyrir samningunum, er
gerðir voru í desember, en stað-
reynd er það engu að síður, að
olían hefur fyrir þessar sakir orð
ið dýrari en nauðsyn bar til.
Mér er að sjálfsögðu ljóst, að
verðlækkanir geta ekki kom-
ið til framkvæmda hér á
landi jafnskjótt og þær
verða úti í heimi vegna
birgða, sem hér eru. En þær
lækkanir á verðinu, sem ég til-
greindi áðan, ættu þegar að vera
orðnar veruleiki, og ég spyr enn:
Hvers vegna eru .þær ekki látnar
koma alrnenningi til góða?
Svör ráðherra
Hannibal Valaimarsson: Fyrir-
spyrjandi hefur þegar sjálfur
svarað fyrirspurn sinm að
nokkru, er hann sagði, að lækK-
anir gætu ekki orðið jafnskjótt
hér og þær verða erlendis vegna
birgða, sem í landinu eru jafnan
fyrir hendi. En ég mun þó að
gefnu þessu tilefni ræða nokkru
nánar um verðlag á olíu og benz-
íni.
Hinn 27. febrúar 1957 voru sett
verðlagsákvæði um þessa vöru.
Söluverð benzínlítrans skyldi
vera 2,47 kr., gasolíul. 1,04 kr.
frá leiðslu og 1,07 kr. til húsa.
r
Okeypis skólavist í
sænskum búnaðar-
FYRIR milligöngu Norræna fé-
lagsins í ReyKjavik veita nokkrir
sænskir búnaðarskólar ísienzku
æskufólki ókeypis skólavist i
sumar; m.a. mun Osby lantmanna
skola í Skáne í Suður-Svíþjóð
veita 8 íslendingum ókeypis
skólavist sumarlangt.
Hér er um þrennt að -æða:
1) Sex mónaða gartíyrKunám-
slteio, sem hefst í aprUbyrjun.
Dvólin (kennsla, fæði og hús-
næði) er ókeypis og auk þess
greiðir skóiinn kr. 50,00 sænsk-
ar á mánuði í vasapeninga. Nem-
endur vinna eoa stunda verklegt
legt nám hálfan daginn.
2) Fimm rnanaða verklegt og
bókiegt namskeið, sem hetst í
lok aprílmánaðar. Veitt verða
somu hiunnmui og átíur voru
neind. Nemenuur vinna einnig
háifan dagum að landbúnaoar-
storrum.
ó) Fimm mánaða bóKlegur
suinarsKon, sc.n neist i apiiiiok.
pessu nainsKeioi eru Kcundar
ymsar boKiegai' gieinar, en ekki
er Kiauzt Vmnu ai nemenuum.
jJvonn er OKeyjns, en ei.t,!, vasa
peiungar latmr i té.
1/msoKnir asamt meðmælurn
skuiu senaar iNorræna ieiagmu í
Reykjavik, Box 912. t'yrir 25.
marz n.k.
(Frétt frá i\oii«ena íeiagmu)
í þessu fólst veruleg verðhækk-
un, enda höfðu flutningsgjöld
hækkað vegna Súezdeilunnar. Þó
hefði þurft að vera um enn meiri
hækkun að ræða, ef fyrri álagn-
ingargrundvöllur hefði átt að
vera óbreyttur.
í febrúar 1957 var álagning á
benzín 475 kr. á tonn, á gasolíu
200 kr. á tonn, hvort tveggja mið
að við verð frá leiðslu. Auk þess
kom til 3 aura akstursgjald á
lítra.
31. júlí 1957 voru sett ný verð
lagsakvæöi. Benzinveroið varð
2,27 kr., gasoiiuverð 0,87 kr. frá
leiðslu og 0,90 kr. til húsa. Þessi
lækkun varð vegna lækkana á
farmgjöldum. í sambandi við
undirbúning þessara ákvæða
kom til allmikiis ágreinings inn-
an innflutningsskrifstofunnar.
Verðiagsstjóri viidi halda álagn-
ingargrundveliinum frá þvi í
febrúar, en olíufélögin vildu fá
honum breytt, og samþykkti
meirihluti forstjóra innflutnings
skrifstofunnar nýjan grundvöll.
Skv. honum var álagning á benz-
ín 460 kr. á tonn, gasolíu 223 kr.
á tonn, reiknað var 3 aura akst-
ursgjald — og auk þess 1% á
kostnaðarverö og 2% á útsölu-
verð. Hækkun á heildarálagningu
olíufélaganna miðað við árssólu
| hækkaði með þessu úr 48,5 í 58,5
millj. kr. á ári.
í nóvember sl. gerði verðlags-
stjóri tillögu um nýtt hámarKs-
verð, en um það varð ágreinihgur
og ákvörðun var frestað að tii-
mælum ríkisstjórnarinnar.
Hinn 21. des. var þó ákveðið
nýtt verð á gasolíu. Benzínverð-
inu var hins vegar ekki breytt.
Vegna benzínsins höfðu 365.000
kr. safnazt hjá félögunum um
áramótin umfram það, sem verið
hefði, ef lækkun hefði verið
ákveðin, en nú mun upphæðm
nálgast 1 millj. kr. Benzínið hefði
átt að fara niður í 2,19 kr. Um
frekari lækkun hefði hins vegar
ekki verið að ræða, fyrr en
farmur Hamrafellsins frá 27.
febrúar kemur til sölu í apríl.
Loks skal þess getið, að verð-
lagsstjóri lagði til, að olíuverðið
yrði lækkað 1. marz um 4 aura
lítrinn. Hins vegar kröfðust olíu-
félögin stórhækkaðs álagningar-
grundvallar. Verðlagsstjóri vildi
ekki fallast á kröfurnar og iagði
til, að ákvörðun væri frestað. unz
upplýsingar liggja fyrir um rekst
ur olíufélaganna á sl. ári. Meui-
hluti forstjóra innflutnmgsskrif-
stofunnar samþykkti hins vegar,
að hækkaður skyldi einn iiður
í álagningargrundvellinum, þ. e.
aksturskostnaðurinn úr 3 aurum
í 5 aura. Minnihlutinn var þessu
andvígur og áfrýjaði málinu til
rikisstjórnarinnar, þar sem það
er í athugun.
Hef ég þá gefið allar þær upp-
lýsingar, er ég tel skipta mali.
Ófulínægjandi svör
Ingóliur jonsaun: isg pakka fyr
ir svor ráðherrans svo iangi sem
þau ná. En ennþa heíur ekki feng
izt svar við þvi hvers vegna ekki
hai'a komið til iramkvæmda þær
lækkanir, sem unnt hei'ði verið
að gera að undani'örnu og blað
róönerrans, Þjóðviijinn, heiur
kennt olíufélögunum um, að ekki
hafa verið framnvæmdar. Menn
skyidu ætla, að verðlagsmálaráð
herrann heíði hér einhver áhrif.
Annars var fróðlegt að fá upp-
lýsingar um, að með verðlags-
grundvellinum frá 31. júlí hafa
olíuíélögunum verið gefnar 10-
13 millj. kr. Ráðherrann talaði
um ósamkomulag. En það ber
ekki svo mikið á miiii, að það
sé nema brot af því, sem lækkun-
in hefði átt að verða, hvernig
sem á ðr litið.
Þá ræddi ráðherrann um álagn
ingarreglur. Skv. þeim upplýsmg
Framh. a bis. 15.
Þátttakendur frá Selfossi í stjórnmálanámskeiði Sjálfstæöisflokksins í Árnessýslu, ásamt Árna
Grétari Finnssyni og Guðm. H. Garðarssyni, stjórnendum námskeiðsins. — Myndin er tekin á
fyrsta fundinum, sl. föstudagskvöld. (Ljósm.: Haraldur Teitsson)
Fyrsta stfómamáEanámskeið Sjálfstæð-
isflokksms í Arnessýsiu
FYRSTA stjórnmálanámskeið,
sem Sjálfstæoismenn í Árnes-
sýslu hafa haldið, hófst á Sel-
fossi s. 1. föstudagskvöld. Er það
haldið á vegum Sjálfstæðisfé-
lagsins Oðins a selfossi, en stjórn
Sambands ungra Sjálfstæðis-
manna undirbjó námskeiöið og
mun annast það. Til námskeiðsins
voru mættir flestir þátttakenda
frá Selfossi, en aðrir þáttlakend-
ur úr sýslunni gátu ekki tekið
þátt í því fyrr en á sunnudags-
f'undinum vegna erfiörar færðar
um vegi sýsiunnar fyrir helgi.
Um 30 manns voru mættir á
þeim lundi. Voru þeir komnir
víðs vegar að m. a. frá Hvera-
gerði, Eyrarbakka og næstu
hreppum við Selfoss.
Stjórnmalanámskeiðið setti
Guðm. H. Garðarsson, viðskipta-
fræðingur. Kvað hann það mikið
ánægjuefni, að til þessa nám-
skeiðs skyldi efnt. Sýndi það
áhuga Sjálfstæðismanna í Árnes-
sýslu ó eflingu Sjálfstæðisstefn-
unnar og flokksins í héraðinu.
Um helgina voru haldnir þrír
funair. Þar fiuttu erindi og ávörp:
Birgir Kjaran, form. skipulags-
nefndar Sjalfstæðisfiokksins, um
stefnu Sjaifstæðisíiokksins, Geir
Hallgrimsson, form. SUS, ávarp
og kveðju frá stjorn sambandsins,
Magnús Jónsson alþm., erindi um
ræðumennsku, Guöm. H. Garð-
arsson, um skipulag Sjáifstæðis-
flokksins. Þá fóru fram mál-
fundaæfingar, sem allir þátttak-
endur tóku þátt í, en ritari SUS,
Árni Grétar Finnsson stjórnaði
peim. Fundarstjórar voru: Þör-
steinn Sigurðsson, form. Óðins,
Helgi Jónsson, bankastarfsmaður
og Magnús Sveinsson skrifstofu-
maður.
Námskeiðið mun halda áfram
n. k. föstudag og verður þá mál-
fundur. Munu Páll Sigurðsson
og Þorsteinn Sigurðsson flytja
framsöguerindi um framtíð Skál-
holts. Að umræðum loknum um
þetta merkilega mál, sem allir
Árnesingar hijóta að láta sig
miklu skipta, verður sýnd kvik-
mynd um uppbyggingu lýðræðis-
þjóðfélags. Á laugardaginn kl. 16
mun Ólafur Björnsson, próf.,
flytja erindi unt efnahagsmál og
svara fyrirspurnum. Á sunnu-
daginn munu verða fiutt tvö
stutt erindi. iViun annað þessara
erinda fjalla um „hina nýju
stétt“. Að þfcun loknum verður
málfundur.
Stjórnmálanámskeiðinu lýkur
sunnudaginn 30. marz.
STAKSTEINAR
„Stöðvunarstefna“
Eins og kunnugt er hafa blöð
ríkisstjórnarinnar og ríkisstjórn-
in sjálf flaggað með því að tek-
in liafi verið upp og framkvæmd
stefna í efnahagsmálunum, sem
þessir aðilar kalla „stöðvunar-
stefnu“. Nú er það vissulega svo,
aö öllum almenningi er ijóst, að
rikisstjorninni neiur sizt af ollu
tekizt að „stoðva’* noKkuð, al-
menningur finnur það t. d.
íjusiega a vcioiagmu. Það
er aug.jooi, aö xnniini er íarinn
að la einnveija cluiparuva ui af
oilu pessu tan um „sioövunar-
steinu', sem annenningur kann-
ast ekKi vio. xsirnst par í gær
lorysiugrem uuuir ynrsKiiiunni
„Stöövuiiaistema", par sem blað
ið í rauninni tekur allt þetva tal
um „stöövun“ til baka og segir,
að pa „uppoóvarsteinu", sem nú
er lylgt, se ekki hægt að kalla
stoövunarsteinu. Ain þetta tal
um „steinu" hjá rikisstjórninni,
er i rauninni aKaflega litilsvert
og marklaust hjal, þvi eins og
onuni lýð er ljóst hefur rikis-
stjórnin enga steinu haft i efna-
nagsmaiunum. Það er þess vegna
sizt af öllu að furða, að það nafn
á „steínu“ ríkisstjórnarinar i
efnahagsmálum, sem mest hefur
verið ílaggað með, skuli nú vera
komið innan gæsalappa i forystu-
grein Tímans.
Lækkanir „stöðvaðar“
uus og saýrt heiur verið frá
ætti benzín-verðið nú að vera
um 17 aurum lægra heldur en
það var i haust sem leið og staf-
ar það af lækkuöum farmgjöld-
um með oliuskipum og ennfrem-
ur nokkuð lækkandi verði á
heimsmarkaði. Er búizt við, að
um frekari lækkun geti orðið að
ræða af þessum ástæðum. En eng
in lækkun heíur hér orðið og ber
ríkisstjórnin beina ábyrgð á því,
því það er að hennar tilhlut-
an, sem benzínið hefur ekki ver-
ið lækltað. Ætlunin mun vera,
eins og frá heiur vei'ið skýrt, að
hirða alla lækkunina í ríkissjóð
inn en láta almenning ekki njóta
þar góðs af. Það má því segja, að
ríkisstjórnin hafi framkvæmt
„stöðvunarstefnuna“ með því að
stöðva hér VERDLÆKKANIR
en varla mun þaö vera það, sem
til var ætlazt.
Það var Gylfi í gær!
I íoiystugiein kiio ouoiaösins
í gær er vikiö að elnanagsmáiun-
um og er auöséð að Gylíi Þ. Gísla
son hefur haldið þar um penn-
an'n í þetta skiptið, en eins og
kunnugt er, er dagamunur á því,
hvernig Alþýðublaðinu líður í
stjórnmálunum, og fer það eftir
því, hvaða forkólfur flokksins
„hefur vakt“ þann daginn í rit-
sijórnarskrifstofu blaðsins.
Sem dæmi um ritmennsku
Gylfa í þessu sambandi má nefna
þessa setningu: „Óheillaþróun
verðbólgunnar og dýrtíðarinnar
er fyrst og fremst Sjálfstæðis-
flokknum að kenna“. Það er
raunar óþarfi að gefa fleiri dæmi
úr þessari grein, þvi þessi til-
íæiðu orð gefa Ijósa liugmynd
um, hvað þar er á ferðinni.
í fyrrnefndri grein í Alþýðu-
blaðinu stendur ennfremur:
„Núverandi ríkisstjórn á að
hafa betri aðstöðu til þess en
fyrirrennarar hennar, að leysa
efnahagsmálin, af því að Sjálf-
stæðisflokkurinn er kominn á
réttan stað i íslenzkum stjórn-
málum". Reynslan er vitaskuld
ólyguust um þetta en margir
munu mæia að þá væri nokkru
nær um lausn á efnaliagsmálun-
um þegar Gylfi Þ. Gislason og
hans nótar væru komnir „á rétt-
an stað“, eins og það lieitir á máli
i). Jðublaðsins.