Morgunblaðið - 20.03.1958, Blaðsíða 8

8
MORCVNnr 4ÐIÐ .
Pimmtudagur 20. marz 1958

TTtg.: H.í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigíus Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (óbm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 33045
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristiiisson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480
Asknftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 1.50 eintakið.
„STÖÐVUNARSTEFNAN" LEIÐIR TIL
„STÖÐVUNAR OG ATVINNULEYSIS"
UM síðustu helgi gekkst
Alþýðusamband íslands
fyrir sjómannaráðstefnu.
Stjórnaði forseti sambandsins,
félagsmálaráðherra kommúnista,
henni og flutti þar ræðu.
Aðalniðurstaða þessarar ráð-
stefnu varð sú, að samþykkt var
að leggja til að sjómannasam-
tökin segi upp samningum um
síldveiðarnar og setji fram ýms-
ar kröfur um bætt kjör.
Það vekur athygli að kommún-
istar, sem stjórna Alþýðusam-
bandinu skuli nú hafa tekið for-
ystu um víðtæka uppsögn samn-
inga. Siðan vinstri stjórnin var
mynduð og kommúnistar komust
til valda hafa þeir haldið því
fram, að svokölluð „stöðvunar-
stefna“ væri sú stefna, sem fylgja
bæri. En hún væri í því fólgin
að hindra kapphlaup milli kaup-
gjalds og verðlags, standa gegn
kauphækkunum og verðlags-
hækkunum.
Nú virðist skyndileg breyting
hafa orðið á afstöðu kommúnista
til þessara mála. Sjálfur æðsti
prestur „stöðvunarstefnunnar",
félagsmálaráðherra kommúnista
boðar nú til ráðstefnu og beitir
sér fyrir því að víðtæk hagsmuna
samtök segi upp samningum og
krefjist kauphækkana og kjara-
bóta.
Verðbólgan hefur
magnazt
Enda þótt kommúnistar og aðr-
ir stuðningsmenn vinstri stjórn-
arinnar hafi haldið því fram að
vöxtur dýrtíðarinnar hafi verið
stöðvaður hér á landi siðan V-
stjórnin var mynduð veit almenn
ingur að það er blekking.
Verðbólgan hefur því miður
haldið áfram að vaxa og magn-
ast. Kaupmáttur launa hefur rýrn
að að miklum mun. Sjálf vísital-
an hefur hækkað um 5 stig, nið-
urgreiðslur á verðlagi hafa verið
auknar sem nemur 10 vísitölu-
stigum og af launþegum hefur
verið tekin kaupuppbót sem svar-
ar 6 vísitölustigum. Raunveru-
lega hefur dýrtíðin því hækkað
um sem svarar rúmlega 20 vísi-
tölustigum. En launþegar fá að-
eins kaupuppbót miðað við 5
stiga hækkun.
Því fer þess vegna víðs fjarri
að vinstri stjórninni hafi tekizt
að stöðva vöx-t verðbólgunnar.
Kapphlaupið milli kaupgjalds og
verðlags hefur haldið áfram. Um
14 þús. launþegar í fjölda verka-
lýðsfélaga fengu á s. 1. ári breyt-
ingar á samningum sínum, hækk-
að kaup og „kjarabætur“, ýmist
með verkföllum eða samningum.
Lengsta verkfall, sem um getur
hérlendis var háð í fyrrasumar.
Vinnufriðurinn hefur sjaldan
verið jafnótryggur á íslandi og
einmitt á s. 1. ári.
UnnwíafarvfirKrsin*
Stjórnarflokkarnir eru nú að
átta sig á því, að öll hin íögru
fyrirheit þeirra- um að leysa
vanda efnahagslifsins með „nýj-
um ieiðum“ og með „varanleg-
um úrræðum“ „til frambúðar"
voru fals eitt og skrum.
Þessir flokkar áttu engin töfra-
meðul í fórum sínum, sem ekki
höfðu verið reynd áður. Hinar
hátíðlegu yfirlýsingar Framsókn-
armanna um, að þeir hefðu ekki
getað komið fram „úrræðum“
sínum í samvinnu við Sjálfstæðis-
menn hafa reynzt blekking ein
og ósannindi. Og nú er svo kom-
ið, að aðalmálgagn Framsóknar-
flokksins lýsir því yfir í gær, að
„stöðvunarstefna“ vinstri stjórn-
arinnar sé ekki stöðvunarstefna
í þeim skilningi að hún stöðvi
vöxt verðbólgunnar. Þvert á
móti hljóti hún að leiða til sí-
vaxandi dýrtíðar og stöðvunar
framleiðslunnar.
í gær segir í forystugrein Tím-
ans m. a.:
„Það er nú farið að færast í
vöxt að kalla uppbótarstefnu þá,
sem nú er fylgt, stöðvunarstefnu.
Þetta er þó vart réttnefni ef
orðið á að tákna það að uppbót-
arkerfið stöðvi dýrtíð og útgjöld.
Svo að segja öll árin síðan upp-
bótarkerfið var tekið upp hefur
orðið að leggja á nýjar og nýjar
álögur til að rísa undir því. Nú
verður t. d. ekki hægt að halda
því áfram nema aflað §é mjög
stórfelldra nýrra tekna, ef ekki
á að verða því meiri halli hjá
ríkissjóði og útflutningssjóði.
Hins vegar má vel segja, að
uppbótarkerfið og sú tekjuöflun,
sem það byggist nú á, endi fyrr
eða síðar sem stöðvunarstefna, ef
of langt er gengið á þeirri braut.
Þetta gerist m. a. vegna þess, að
fjáröflun til uppbótarkerfisins er
byggð á því, að miður þarfar vör-
ur sitji fyrir innflutningi. Aðrar
nauðsynlegar vörur sitja á hak-
anum. Afleiðingin kemur nú m.
a. fram á þann hátt, að farið er
að skorta ýms hráefni til iðnaðar
og byggingarvörur. Þetta hefur
að sjálfsögðu stöðvun og atvinnu
leysi í för með sér“.
Þetta voru ummæli málgagns
Hermanns Jónassonar forsætis-
ráðherra í gær. Öllu greinilegri
gat uppgjafaryfirlýsing forsætis-
ráðherra vinstri stjórnarinnar
ekki verið. „Stöðvunarstefna"
stjórnarinnar hefur þá eftir allt
saman „að sjálfsögðu stöðvun og
atvinnuleysi í för með sér“!!
Pólitískt gjaldþrot
íslendingar horfa í dag upp á
mesta pólitískt gjaldþrot, sem
saga þeirra greinir. Vinstri stjórn
in, sem hét lausn efnahagsvanda-
málanna, sem kommúnistar áttu
drýgstan þátt í að skapa, stend-
ur uppi algerlega ráðþrota. í
fyrradag heimtaði blað kommún-
ista „einhverjar tillögur af viti
í þessum efnum“ af seðlabank-
anum. í gær lýsir málgagn for-
sætisráðherrans því yfir, að
stefna ríkisstjórnarinnar í ^fna-
hagsmálum hafi „að sjálfsógðu
stöðvun og atvinnuleysi í för með
sér“. Ætla mætti að sú rikis-
stjórn, sem þannig er á vegi stödd
sæi sóma sinn í því að segja af
sér og játa um leið skipbrot sitt.
En það er þó ekki ætlun vinstri
stjórnarinnar. Hún ætlar að
halda áfram að vaða ennþá lengra
út í íen uppbótastefnunnar, sem
leiðir til „stöðvunar og atvinnu-
leysis“ samkvæmt yfirlýsingu
málgagns forsætisráðherrans í
gær. Það á enn að leggja nýja
skatta og tolla á þjóðina til þess
að framlengja hina ömurlegu
valdadaga vinslri stjórnarinnar.
E'amUTAN ÚR HEIMI ]
Camanmyndir, eins og þœrvoru beztar
fyrrum, verða ekki framleiddar
framar — segja Marx-brœður
FLESTIR kvikmyndahússgestir
kannast við Marx-bræður, þre-
menningana, sem vöktu hlátur í
hverju hjarta — og voru um
langt skeið taldir beztu og mestu
gamanleikarar í Hollywood.
Þeir eru hættir að leika í kvik-
myndum fyrir allmörgum árum
— og hafa snúið baki við kvik-
myndaverunum fyrir fullt og
allt. Kvikmyndaframleiðandi
einn í Hollywood ákvað fyrir
skemstu að hefja undirbúning að
því að gera kvikmynd um ævi-
feril Marx-bræðra — og sérstak-
lega hvað kvikmyndaieik þeirra
viðkemur. í þessu sambandi
flutti eitt blaðanna á vesturströnd
inni viðtöl við þá alla, en þeir
stunda nú atvinnu sína hver í
sínu lagi — og eru ekki „bræður“
lengur. Hér birtist stuttur útdrátt
ur úr þessum viðtölum, en það
skal haft í huga, að blaðamenn-
irnir ræddu við „bræðuina“
hvern í sínu lagi.
Ég er búinn að missa allan
áhuga á kvikmyndum, sagði
Groucho (fæddur Julius) og tott-
aði langa vindilinn. Hann
(Groucho — ekki vindilinn) er
nú '62 ára að aldri. Við munum
ekki láta sjá okkur í „Ævisögu
Marx-bræðranna“, sem MGM
ætlar að framleiða, a. m. k. ekki
nema að mjög litlu leyti.
Gamanleikir eru erfiðir, lang-
erfiðastir. Við eigum ekki til 25
fyrsta flokks grínista, þeir eru
ekki til. Gömlu góðu grínistarnir
eru allir horfnir af sjónarsvið-
inu. Ég er viss um að fólk hefur
enn gaman af gömlu Marx-mynd
unum, vegna þess að slíkar mynd
ir eru ekki framleiddar nú til
dags. Til þess þarf margra mán-
aða undirbúning og margra ára
reynslu. Og það þarf meira til:
Framleiðandinn og rithöíundur-
inn verða að hafa trú á efninu,
það er mikil áhætta að leggja
stórfé í gamanmyndir.
Sundurleitustu hlutir vekja
hlátur manna — og það er ekki
til neitt alþjóðlegt, sem tryggir
hláturinn, ekki til neitt ákveðið,
sem tryggt er að allir hlægi að.
Ef þú framleiðir gamanmynd
ertu að leggja milljón dollara
í það, sem fólk er ekki sammála
um. Hve margir eru þeir nú, sem
geta fengið fjöldann til þess að
hlæja? Sid Caesar, Bob Hope,
Jackie Gleason — þeir ættu að
verða slegnir til riddara. Ástæð-
an til þess hve fáir gamanleikar-
ar eru nú til er sú, að þeir fava
undir eins í sjónvarp og þurr-
ausa sig á nokkrum vikum —
síðan eru þeir horfnir, gleymdir.
Engar fleiri Márx-myndir
verða framleiddar, vegna þess að
þær voru byggðar á ádeilum —
og ádeilurnar eru bannaðar nú til
dags það er búið að „drepa“
ádeilurnar, sagði Groucho.
Harpo (fæddur Arthur) er nú
64 ára og lifir á grapealdin-
verzlun. Þeir eru alltaf nógir,
sem vilja sjá gamanleiki, en ég
held að við höfum hætt á réttum
tima, segir hann með smni al-
kunnu hógværð — og röddu, sem
fæstir kvikmyndahússgestir hafa
heyrt, því að Harpo hefur aldrei
sagt ankatekið orð á kvikmynda-
tjaldinu. Hann var sá mállausi.
Þeir eru hættir að framleiða
gamanmyndir, eins og við gerð-
um, því nennir enginn lengur.
Við unnum með rithöfundum í
MORGUNBLAÐINU barst á
dögunum bréf frá Hal Linker þar
sem hann sagði nýjustu fréttir
af fjölskyldu sinni. Að undan-
förnu hafa hann, Halla og David
sonur þeirra komið fram í viku-
legum sjónvarpsþætti í Los
Angeles þar sem þau hafa sýnt
kvikmyndir af ferðalögum sínum
í fjarlægum löndum — og nefn-
ist sjónvarpsþáttur þeirra „Und-
ur veraldar". Hefur þátturinn
notið mikilla vinsælda meðal
sex mánuði — og síðan unnu rit-
höfundarnir einir í aðra sex.
Slík vinnubrögð eru löngu úr
sögunni.
Chico (fæddur Leonard) er
elztur þeirrá Marx-bræðra. Hann
er nú 66 ára. Nú eru kvikmynda-
húsin úr sögunni, það er slæmt,
segir hann. Nú hefur sjónvarpið
gleypt allt. Þú getur sýnt kunn-
áttu þína þrisvar, þá veit allur
heimurinn hvað þú getur — og
þú ert „dauður“. Áður en sjón-
varpið kom til sögunnar gaztu
leikið sömu listir í tuttugu ár og
æft og eflt hæfileikana. Ég er
viss um að fólki þætti gaman að
sjá myndirnar okkar enn í dag.
Þeir eru að tala um að láta
Dean Martin leika Groucho í
kvikmyndinni, en hver á þá að
leika Harpo? Ef til er einhvef
nógu snjall til þess, þá væri þeg-
ar búið að krækja í hann.
afmælis þáttarins tilkynnti Link-
er í einum þeirra að sjónvarps-
eigendum gæfist kostur á að taka
þátt í smáhappdrætti, sem fjöl-
skyldan ætlaði að efna til. Áttu
þeir, sem hug hefðu á, að senda
nöfn sín og heimilisföng í pósti
til þáttarins — og síðan
átti David að draga tvö bréfin
úr í næsta þætti. Þeir tveir, sem
dregnir yrðu úr, áttu að hljóta
ókeypis ferð til Mexico City —
og stutta dvöl þar. Fyrstu þrjá
dagana bárust 15.723 bréf — og
straumurinn hélzt alla vikuna.
Þegar að næsta þætti kom liöfðu
39,844 bréf borizt þættinum —
og varð það til þess að sjónvarps
stöðin ákvað að gera Linker-
fjölskyldunni rúmlega árs samn
ingstilboð til viðbótar við fyrri
samning. Það er því ákveðið að
„Undur veraldar" verði áfram
sýnd vikulega fram í marzmán-
uð 1959.
Þær myndir, sem sýndar hafa
verið, eru frá öllum heimsálfum.
Linker er einnig að hefja vítæka
sölu stuttra kvikmynda frá fjöl-
mörgum þjóðlöndum — og þar á
meðal eru tvær myndir frá ís-
landi, önnur frá hverasvæðunum
svo og af öðrum náttúrufyrirbær
um hér, en hin myndm er tekin
um borð í hvalveiðibáti á veiðum
undan ströndinni.
Hal Linker hefur að undan-
förnu ferðazt um Bandaríkin
þver og endilöng, haldið i'yrir-
lestra um ferðir sínar og sýnt
myndir — og á meðan hafa þau
Halla og David annazt sjónvarps
þættina í Los Angeles. Virma
þau nú að því að undirbúa þætt-
ina, sem sýndir verða í sumar,
og ætla þau sér að leggja land
undir fót með vorinu.
sjónvarpsáhorfenda. Bezta dæmi
<jþess er það, að í tilefni eins árs
ó u..6una bárust 15,723 bréf — og í þrem stonum voru
þau jafnhá fjölskyldunni.
Linker-fjölskyldan í vsku
legum sjónvarpsþœtti