Morgunblaðið - 20.03.1958, Blaðsíða 6

0
MORGVNBL AÐIÐ
Fimmtudagur 20. marz 1958
Koma
lega
b
rf á í
skipulagðri
skólu
num va
nd-
starfsfræðslu
— segir Ólaíur Gunnarsson sálfræðingur
STARFSFRÆÐSLUDAGUR fyr-
ir skólafólk hefur verið haldinn
árlega undanfarin þrjú ár og hef-
ur Ólafur Gunnarsson sálfræð-
ingur haft veg og vanda af þvi
að undirbúa þennan dag. Æsku-
fólk hér í höfuðstaðnum hef-
ur leitað þangað hundruðum sam-
an, til þess að afla sér ýmissa
undirstöðu-upplýsinga í þeim
starfsgremum er hugur unga
fólksins beinist að. Einnig hefur
æskufólk úr nálægum bæj-
um notfært sér þessa starfs-
fræðslu. Fyrir nokkru átti tíð-
indamaður Mbl. tal við Ólaf
Gunnarssonar sálfræðing um
starfsfræðsluna.
— Hver er tilgangur sta'rfs-
fræðslu?
— Fyrst og fremst sá að kynna
unglingunum störfin í þjóðfélag-
inu í þeim tilgangi að gera þeim
val ævistarfs sem auðveldast.
Áður fyrr voru starfsgreinar hér
á landi svo fáar að skipulegrar
starfsfræðslu var lítil þörf. Börn-
in lærðu þá störfin smám saman
í nánum félagsskap fullorðna
fólksins. Nú sér fjöldi unglinga
naumast vinnustað föður sins
hvað þá annarra, og er óþarfi að
fara um það mörgum orðum
hversu örðug aðstaða þeirra er
þegar velja skal um Störf, sem
þeir þekkja varla nema af af-
spurn. Afleiðing vanþekkingar á
störfum getur eins vel orðið til-
viljunarkennt val ævistarfs, þar
sem auglýsing í blaði eða kunn-
ingsskapur foreldra við einhvern
atvinnurekanda getur ráðið' úr-
slitum um hvað valið er.
Það er því engin tilviljun, að
.aðalboðorð starfsfræðslunnar eru
þessi: 1) Um hvaða störf er hægt
að velja í þjóðfélaginu. 2)
Hvernig eru hæfileikar unglings-
ins í hlutfalli við hin ýmsu
*törf.
— Hvaða leiðir eru einkum til-
tækar til þess að kynna ungling-
unum störfin?
— Framtíðarlausnin hlýtur að
vera almenn og vandlega skipu-
lögð starfsfræðsla í skólum.
Kennarastéttin hefur öllum öðr-
um stéttum fremur tök á því, að
vinna mikið og heillaríkt starf
á þessu sviði, bæði sökum þess,
*ð henni er fræðsla falin hvort
eð er og sökum þess að sú stétt
hlýtur öðrum stéttum fremur að
hafa þekkingu og skilning á þörf-
um unglinga.
— Er starfsfræðsla komin á
itundaskrár skóla hér á landi og
hvernig er þessum málum háttað
meðal nágrannaþjóðanna?
— Á Norðurlöndum er starfs-
Irseðsla orðin námsgrein í skól-
um, sums staðar samkyæmt lög-
um, sums staðar sökum hefðar
og reglugerða. Hér á landi er
ekki um neina skipulagða starfs-
fræðslu að ræða nema það litla
sem gert er hér í Reykjavík.
— Hvernig hafið þér hagað
framkvæmd starfsfræðslunnar
hér?
— Þegar þessi starfsemi hófst
að tilhlutan borgarstjóra og
fræðslustjóra haustið 1951, byrj-
aði ég á því að safna heimildum
um atvinnulífið. Með því að
spyrja fagmenn reyndi ég að gera
mér grein fyrir í hverju hin
ýmsu störf væru fólgin, hvaða
eiginleika menn þyrftu að hafa
til þess að vinna þau svo vel
vær< og hvaða menntunar þau
krefðust. Þessar upplýsingar
skráði ég í lítið kver sem heitir
„Hvað viltu verða?“, sem nú er
nýkomið út í annarri aukinni út-
gófu. Kver þetta hafa flestir
unglingar í Reykjavík lesið árið
sem þeir ljúka skyldu-námi sínu.
Þá hef ég haldið erindi um
starfsfræðslu í öllum bekkjum
skyldunámsins og unglingarnir
hafa að þeim loknum fengið tæki-
færi til að spyrja um hitt og
þetta sem þeim leikur hugur á
að vita.
Síðustu tvö árin hefur verið
gengizt fyrir sérstökum starfs-
fræðsludegi þannig skipulögðum,
að fulltrúar helztu starfsgreina
landsins hafa verið til viðtals við
'> mm "t

'■JP*
Ólal'ur GunnarsSun
unglinga og aðra sem fræðast
vilja um störf. Þessi fræðsla hef-
ur alltaf verið veitt síðdegis á
sunnudögum í síðari hluta marz-
mánaðar og hefur Þór Sandholt
skólastjóri Iðnskólans frá þvi
fyrsta lánað skólann án endur-
gjalds og Iðnfræðsluráð greitt
óumflýjanlegan kostnað, en allt
leiðbeiningastarfið hefur verið
unnið án endurgjalds.
— Er svona dagur fyrirhugað-
ur í ár?
— Já, hann verður í Iðnskól-
anum innan skamms.
— Þér sögðuð áðan að skólinn
væri eðlilegur vettvangur fyrir
starfsfræðslu. Er ekki nauðsyn-
legt að mennta kennara sérstak-
lega í þeim tilgangi?
— Jú, það er nauðsynlegt og
hefur verið gert víða um lönd.
— En hér á landi?
— Sú menntun lætur lítið yfir
sér. Bjarni Benediktsson fyrr-
verandi menntamálaráðherra
hafði hug á að koma slíkri
fræðslu á, en hann hefur frá önd-
verðu sýnt þessum málum mik-
inn skilning. Stjórnarskipti urðu
áður en hann fengi ráðrúm til
að koma málinu í viðunandi horf,
en s. 1. haust hófst fyrir velvilja
Freysteins Gunnarssonar skóla-
stjóra Kennaraskólans smávegis
kennsla i starfsfræðslu í 3. bekk
Kennaraskólans.
— Teljið þér þá fræðslu full-
nægjandi?
— Nei, en ég tel ekkert at-
hugavert við það að byrja í smá-
um stíl og láta reynsluna vísa
leiðina áfram.
— Eru ekki flairi ráð hugsan-
leg til þess að kynna unglingum
atvinnulífið?
— Ef kostur væri á góðum
kvikmyndum úr atvinnulífinu
væri mikill ávinningur að þvi að
sýna þær. Þá væri góðra gjalda
vert ef atvinnurekendur og stofn-
anir, sem starfa í þágu atvinnu-
veganna tækju saman smóleið-
beiningar hver um sína starfs-
grein. Fiskifélag íslands reið á
vaðið hvað þetta snerti fyrir
starfsfræðsludaginn í fyrra og
hefur leiðbeiningakver þess not-
ið mikilla vinsælda.
Þá koma til greina heimsóknir
á vinnustaði, en hvað þær snert-
ir verður að fara varlega. Illa
undirbúin og stutt heimsókn á
vinnustað getur gert illt verra.
Eigi slíkar' heimsóknir að koma
að gagni verða þær að vera vel
undirbúnár og helzt þurfa ung-
lingarnir að fá tækifæri til að
reyna þau störf sem þeir hafa
hug á en því verður vitanlega
ekki við komið í stuttri hóp-
heimsókn.
— Ég hef heyrt talað um að
þér hæfniprófið stundum ung-
linga í leiðbeiningaskyni, er
hæfniprófunin einn liður starfs-
fræðslunnar?
— Ekki starfsfræðslunnar en
starfsvalsleiðbeininga, sem segja
má að séu framhald starfsfræðsl-
unnar og eru oftast einstaklings-
bundnar. Ef unglingur er í vafa
um hvað velja skuli getur ná-
kvæm hæfniprófun oft verið til
mikillar hjálpar, en eins og sak-
ir standa er naumast unnt að
veita þessa aðstoð hér.
— Skortir tæki til þess?
— Nei, tæki og próf eru til
en húsnæði vantar og verður því
þessi mikilvægi liður starfsvals-
leiðbeininganna ékki framkvæmd
ur á viðunandi hátt að sinni.
— Er mikill áhugi á starfs-
fræðslunni meðal unglinga?
— Já, mjög mikill, t. d. hafa
þrisvar sinnum fleiri heimsótt
starfsfræðsludagana hér en í
nokkru hinna Norðurlandanna,
en þar er líka fræðslan í skól-
um fullkomnari og því minni
þörf á starfsfræðsludögum.
— Hvernig tekur almenningur
málinu?
— Yfirleitt ágætlega. Foreldr-
um er eðlilega áhugaefni að börn
þeirra komist á sem réttasta hillu
í lífinu og þar eð val ævistarfs
þýðir oft og einatt að menn eru
að ákveða starfsdag sinn um tugi
Frh. á bls. 15.
Kristín Kristjánsdóttir
Minningarorð
í DAG verður til grafar borin
frú Kristín Kristjánsdóttir frá
Helluvaði á Rangárvöllum. —
Kristxn andaðist á heimili sínu í
Reykjavík 12. þ. m. Hún var
fædd 30. sept. 1885 að Voðmúla-
stöðum í Austur-Landeyjum.
Foreldrar hennar voru merkis-
hjónin Bóel Erlendsdóttir, Árna-
sonar hreppstjóra að Illíðarenda
í Fljótshlíð og Kristján Jónsson,
Jónssonar í Fljótsdal. •
Aðeins níu ára gömul varð
Kristín að yfirgefa foreldra
sína og flytja til ókunnugs fólks.
Þegar Kristín var 18 ára flutti
hún aftur til foreldra sinna og
var með þeim um tveggja ára
skeið. Eftir það fór hún til
Reykjavíkur og dvaldi þar um
tíma, lærði saumaskap og margs
konar störf, sem myndarleg hús-
móðir þarf að kunna.
Arið 1911 giítist Kristín fyrri
manni sínum, Sigfúsi Guðlaugs-
syni, skósmið frá Hallgeirsey.
Stofnuðu þau heimili í Vest-
manné.i^jum og eignuðust fjögur
börn. Tvö börnin dóu ung, en
dætur þeirra tvær, Aðalbjörg og
S/lvía, eru á lífi, báðar búsettar
í Reykjavík. Sigfús veiktist af
berklum og andaöist á Vífilsstöð-
um 1921. Sýndi Kristín þá sem
oftar, hvað í hana var spunnið.
Vann hún fyrir heimilinu með
saumaskap og sá því á allan hátt
vel farborða. Árið 1923 giftist hún
sbrifar úr .
daglega lífinu J
7
„Gaman væri að heyra
rökstuðning viðkomandi
yfirvalda", segir í bréfi
til Velvakanda, „á þeirri furðu-
legu smekkleysu að reisa 12 hæða
hús á einni hæstu hæð Reykja-
víkur, Laugarásnum. — Nýlega
átti ég leið þar um og reyndi
að gera mér í hugarlund, hvernig
umhorfs yrði þar við tilkomuþess
ara „háloftshúsa“. Komst ég að
þeirri niðurstöðu að tæpiega
hefðu skipulagsyfirvöldin haft
heildarútlit borgarinnar i huga
við þessa ákvörðun. Ekkert væri
á móti því að rexsa þarna nokkuð
minni hús, og háhýsin væru bet-
ur geymd í lægðum eins og Laug
ardalnum. „StaKJ;al(,.“-lína skipu
lagsyfirvaldanna hyrfi þá, og
yrði sá háttur ekki öllu smekk-
legri bæði litið frá sjó og landi?“
7
blaðsins. Hljómsveitarstjórinn er
væntanlegur aftur hingað um
mánaðamótin, og mun hann
í dagsljósið, þegar almenningi
verður hleypt á loftið.
í annað sinn eftirlifandi manni
sínum Gunnari Erlendssyni frá
Hlíðarenda í Fljótshlíð. Fluttu
þau að Helluvaði og bjuggu þar
unz þau fluttu til Reykjavikur
1945 vegna vanheilsu Kristínar,
sem þurfti stöðugt að vera undir
læknishendi. Þau Kristín og
Gunnar eignuðust þrjú börn. Eitt
dó ungt en tvö eru á lífi, Hildi-
gunnur og Jónas kaupmaður,
bæði búsett í Reykjavík.
Kristín var fastmótuð og bar
með sér einkenni höfðingsskap-
ar og kosti þeirra kvenna, sem
hafa bætandi áhrif á umhverfið.
Hún var þrátt fyrir heilsuleysið
7
vera hér við störf enn um skeið.
Meðan hann er í Berlin stjórnar
Þórarinn Guðmundsson hljóm-
sveit útvarpsins.
7
1 blaðinu Telegraf í
Berlín birtist fyrir
nokkrum döguin smá-
pistill um hljómsveitarstjórann
Hans Joachim Wunderlich, sem
dvalizt hefur í Reykjavík siöasta
misseri og stjórnað hljómsveit
Rikisútvarpsins. Segir þar, að
hann sé nú aftur kominn til borg-
ar Bismarcks og hljóðfæfaleik-
ararnir í „Berliner Orchester"
lúti aftur hinum dansandi tón-
sprota hans. Sveitin heldur 5
hljómleika í þessum mán. und-
ir stjórn Wunderlich. Hafa þeir
fyrstu þegar farið fram í tónleika
sal við Grænadalsstræti, og var
þar húsfyllir og hrifning að sögn
Þeir, sem litið hafa inn
í bókaverzlun ísafoldar
í Austurstræti undan-
farna daga, hafa veitt því at-
hygli, að gat hefur verið gert á
loft verzlunarsalsins og stiga
skotið þar upp, svo að komast
má þar á hæðina yfir verzluninni.
Að sögn Péturs forstjóra Ólafs-
sonar verður innan skamms
opnuð þarna ný deild og hafðar
þar á boðstólum erlendar bæk-
ur. Er ætlazt til, að menn geti
koníið sér þar þægilega fyrir við
bókaskoðun, ef þeir vilja, hátt
hafnir yfir ysinn niðri. Isafold
átti mikla bókabunka í pötun og
skyldu þeir vera komnir, er opn-
að verður, en sú ráðagerð mur.
ekki standast. Hins vegar luma
þeir, sem þarna ráða húsum, á
ýmsu, sem girnilegt mun vera til
fróðleiks og dregið vex'ður fram
Nýlega hefur 4.300 af
þeim 100.000 stúdentum
sem hófu nám í Lenin-
grad, er skólar voru settir þar í
haust verið vikið úr skóla, þar
sem þeir uppfylltu ekki þær
kröfur, sem gera verður til
stúdenta. Frétt þessi birtist í
blaði ungkommúnista, Komsomol
skaya Pravda. Blaðið nefndi
glöð í vinahópi, trygglynd og
einlæg vinum og samferðafólki.
Aldrei lagði' hún annað en gott
til mála og var hvarvetna mann-
bætandi. Hún var góður ná-
granni, sem gott var að heim-
sækja og eiga að vini.
Ég kynntist Kristínu og Gunn-
ari manni hennar, þegar þau
bjuggu á Helluvaði. Var það
happ mitt og konu minnar, þegar
við fluttum að Hellu og byrjuðum
starf þar, að hitta fyrir fólk,
sem rétti fram höndina til sam-
starfs og vináttu. Helluvaðshjón-
in vox-u í þessum hópi. Vinátta
og skilningur, sem þannig mynd-
ast léttir störíin og tengir menn
vináttuböndum, sem ekki bresta.
Kristín bar mikla tryggð til
æskustöðvanna og unni þeirri
byggð, sem hafði fóstrað hana.
Eftir að hún flutti frá Helluvaði
dæmi um fávizku og klaufaskap kom hún sjaldan austur £ sveitir_
sumra studentanna. Einna mest
var hneykslazt á stúlkutetri einu
er var við nám í búvisindum.
Þegar hún mjólkaði, hafði hún
vettlinga!
7
„Eftir miklar frásagnir
í blöðum og útvarpi“,
segir borgari nokkur í
bréfi til Velvakanda, „fór ég að
skoða hina amerísku málverka-
sýningu í Bogasal Þjóðminja-
safnsins. Vakti það undrun mina
í fyrsta lagi, að slík verk skuii
flutt heimsálfa á milli til sýn-
inga, svo léleg virtust mér þau
öll. í öðru lagi undraðist ég það,
að Þjóðminjasafnshúsið skuli
leyfa slíkar sýningar í húsakynn
um sínum. Hver ræður því, hvaða
verk eru tekin til sýninga á
þessum stað? Ber ekki að gera
einhverjar lágmarkskröfur um
listrænt gildi þeirra verka, sem
sýnd eru þar?
Hliðstæðar stofnanir erlendis
gera a.m.k. háar kröíur 1 þess-
um efnum“
Feraðlög þoldi hún ekki, en hug-
urinn var oft bundinn við byggð-
| ina, sem hún hafði tekið tryggð
við. Á hinum langa vanheilsu-
tíma Kristínar gerðu læknar og
hennar nánustu ráð fyrir þvi, að
síðasta stundin væri nálæg löngu
áður en kallið kom. Kristín vissi
að hún var í biðsal dauðans en
hún æðraðist ekki. Hún hafði
ákveðnar skoðanir á tilgangi lífs-
ins og var stöðug í trú sinni. Lífs-
skoðun hennar var á sama hátt
og skáldsins: „Því hræðst þú ei,
þótt hér sé kalt og heimsins yndi
stutt og valt“.
Kristín var örugg um, hv„ö
hennar beið eftir að helstríðmu
væri lokið.
Maður hennar og börn reynd-
ust henni mjög vel. Sýndu henni
nærgætni og umhyggju og gerðu
allt til þess að létta þjáningar
hennar. Vinir og ættingjar Krist-
inar þakka henni sólargeislana,
sem hún flutti með sér og geyma
minninguna um ágæta konu, sem
hafði áhrif til góðs hv æm
hún kom.